Szkółkarstwo, Liczba i struktura szkółek roślin ozdobnych


Asortyment drzew i krzewów w polskich szkółkach:

1 liczba - ogólna liczba taksonów

2 liczba - ogólna liczba gatunków w obrębie rodzaju

3 liczba - liczba dostępnych gatunków w czystej formie

DRZEWA I KRZEWY IGLASTE

DRZEWA I KRZEWY LIŚCIASTE

Przemiany ekonomiczno-polityczne w ostatnich latach w Polsce stymulowały szybki rozwój szkółkarstwa. Duży w tym okresie popyt na drzewa i krzewy doprowadził do powstania wielu nowych gosp. Szkół. Jak również do wielokrotnego wzrostu powierzchni gosp. Już istniejących. Rosnąca w związku z tym konkurencja wpłynęła z kolei na zmiany w asortymencie uprawnych roślin.

Na rynek krajowy tafia więc coraz więcej atrakcyjnych odmian zarówno drzew i krzewów iglastych jak i liściastych jednak trzeba pamiętać że nie zawsze są one przystosowane do naszych warunków klimatycznych.

Na podstawie katalogów ofert handlowych rozmowy ze szkółkarzami , dokonanie przeglądu asortymentu szkół. Oferowanego w latach 2000-2004 . W tym okresie w obrocie hurtowym w Polsce dostępne było 1846 gatunków drzew oraz krzewów ozdobnych z czego 440 taksonów to drzewa iglaste ( 23,8%) a 1406 to gatunki liściaste ( 76,2%).

Wśród tych ostatnich najwięcej oferowano roślin wrzosowatych szczególnie różaneczników i azali tj. 11,1% całego asortymentu szkół. I 14, 5% wszystkich roślin liściastych.

Drugą grupą roślin były róże 172 taksony czyli odpowiednio 9,3% i 12,2% . Wśród roślin iglastych najliczniej były reprezentowane odmiany żywotnika zachodniego 47 taksonów czyli 10,7% asortymentu iglastego oaz cyprysika lawsona 44 taksony tj. 10%.

W podanym zestawieniu nie uwzględniono gatunków i odmian rozmnaż w małych ilościach często w pojedynczych gosp. I nie zawsze podawanych w cennikach i ofertach. Najczęściej były to rośliny szczepione sprowadzone ze szkółek zachodnich. W zestawieniu tym nie uwzględniono także gatunki i odmiany nie przystosowane do naszego klimatu które były często uprawiane amatorsko . Liczba gatunków i odmian jest ciągle zmienna i jedną z takich przyczyn są błędy w spisie ofert handlowych.

W latach 2000- 2004 powstało wiele nowych szkółek najwięcej są to szkółki małe i średnie o powierzchni do 3 ha . W tych właśnie szkółkach hoduje się nowe odmiany których nie uprawia się w szkółkach dużych.

Z rozmów z producentami wynika to pawie 70% szkółk. Chce zwiększyć w najbliższym czasie powierzchnię swojego gosp. Co czwarty właściciel deklarował wprowadzenie lub zwiększenie produkcji drzew i krzewów iglastych co piąty - roślin liściastych a tylko co siódmy - drzew alejowych.

Produkcję drzew alejowych zajmują się szkółki o bardzo dużej powierzchni . Coraz częściej gosp. Importują drzewa i krzewy liściaste jak liściaste - jest top najczęściej tzw. młodzież do dalszej produkcji . Przyczyną jest tutaj również to że producenci pragną uzupełnić i poszerzyć asortyment a niekiedy skrócić okres uprawy.

Dostawy z zagranicy nie przekraczają w szkół. Jednak 30% własnej produkcji ( zwykle jest to 10-20% własnej produkcji).

Coraz powszechniejsze staje są też importowanie roślin w niewielkich do zakładania mateczników zwłaszcza przez większe firmy. Szkól. W Polsce nie sprowadzają materiału handlowego a ten który znajduje się w punktach sprzedaży jest sprowadzany przez handlowców.

LICZBA I STRUKTURA SZKÓŁEK ROŚLIN OZDOBNYCH

Szacunkowa liczba szkółek i całkowita powierzchnia upraw szkółkarskiego materiału ozdobnego w Polsce wynosi:

-szkółki małe ( 0-1 ha) , liczba 818; powierzchnia uprawna w ha 613,5

-szkółki średnie ( 1-3 ha) , liczba 360, powierzchnia upr. 828,0

-szkółki duże ( 3-6 ha) , liczba 180, powierzchnia upr. 846,0

-szkółki bardzo duże ( >6 ha) , liczba 42, powierzchnia upr. 793,8

-razem liczba 1400, powierzchnia upr. 3081,3

Liczba szkółek i całkowita powierzchnia upraw szkółkarskiego materiału ozdobnego w Polsce 2002 według danych z powszechnego spisu rolnego wynosi:

-szkółki małe ( 0-1 ha) , liczba 2413, powierzchnia up. 375

• w tym 0-0,5 ha; liczba 2078; powierzchnia upr. 165

• 0,5-1 ha ; liczba 335; powierzchnia upr. 210

-szkółki średnie ( 1-2 ha); 368; powierzchnia upra. 469 ha

-szkółki duże ( 2-5 ha) , liczba 298; powierzchnia 862 ha

-szkółki bardzo duże ( >6 ha ) ; liczba 166, powierzchnia upr. 2687 ha

-razem liczba 3245, powierzchnia upra.4393 ha

Powierzchnia produkcji ozdobnego materiału szkółkarskiego w Polsce i wybranych krajach UE:

--Holandia ;powierzchnia szkółek ( ogółem 11500 ha, ) ( na m2 mieszkańca 7,2)

-Niemcy ; powierzchnia szkółek (ogółem 14000 ha) ( na m2 mieszkańca 1,7)

-Polska szacunek własny, (ogółem 3081 ha ) ( na m2 mieszkańca 0,8)

• dane ze spisu rolnego ( ogółem 4393 ha ) ( na m2 mieszkańca 1,1)

-Wielka Brytania powierzchnia szkółek ( ogółem 7400 ha ) ( na m2 mieszkańca 1,3 ha)

25 szkółek z województwa lubelskiego oferowały tylko róże. ¾ nie figuruje w ogóle w kategoriach. Udział szkółek małych w 2004 wynosi 62% i 25% średnich. Natomiast szkółek dużych jest tylko 12-13%. I na tej podstawie została obliczona powierzchnia upraw.

W 2002 r był po raz pierwszy spis rolny w którym objęto także produkcję szkółkarską. Spis ten dotyczył powierzchni upraw drzew i krzewów pod względem powierzchni upraw.

Pod koniec 2003 uzyskaliśmy 1 opracowanie z którego wynikało że 2002 było3245 gosp. Rolnych.

Powierzchnia upraw wynosiła wówczas 4393 ha jest ona większa.

Według głównego urzędu statystycznego szkółek małych mieliśmy 2413 według szacunku 1500. Liczba szkółek bardzo dużych to 166 areał tych szkółek 2687 ha. Największy błąd ankietowania dotyczy szkółek małych . W grupie małych szkółek według ankiet to o areale 0,5 - 0,8 ha.

W Polsce areał szkółek waha się od 1,1-1,7 ha. W 2003 Polski związek szkółkarski zrobił spis wielkości szkółek i obliczył że średnia powierzchnia szkółek w Polsce jest 2,2 ha . Natomiast gdyby były brane pod uwagę małe szkółki to 1,3 ha. Porównując dane z kilku krajów należy stwierdzić że areał upraw materiału szkółkarskiego 2,6-3,7 razy mniejszy niż w Holandii, 3,1-4,5 razy mniejszy niż w Niemczech oaz 1,7-2,4 mniejszy niż w WB.

Powierzchnia na jednego mieszkańca to okazuje się że powiększa się dystans do Holandii ale w porównaniu z Niemcami i WB wartości te są zbliżone.

Nasz udział łącznej powierzchni ozdobnej upraw szkół. Wynosi 11,5%. My szacujemy że jest to 8,5% ( my 11,5%, WB 20,0%, Holandia 31%, Niemcy 37%)

WIELKOŚĆ PODUKCJI

Średnia produkcja szkół materiału ozdobnego przypadająca na jedno gosp. W badanej populacji szkółek:

Grupy roślin - produkcja w pojemnikach tyś sztuk

Grupy roślin - produkcja w pojemnikach

Stosunkowa wielkość produkcji szkółkarskiego materiału uprawianego w pojemnikach w Polsce

Szkółki:

Struktura produkcji szkółkarskiego materiału ozdobnego uprawianego w pojemnikach w Polsce ( bez siewek i ukorzenionych sadzonek).

Grupy roślin - struktura produkcji

Szacunkowa wielkość produkcji szkółkarskiego materiału ozdobnego uprawianego w gruncie:

Grupy roślin - wielkość produkcji mln sztuk)

Struktura produkcji szkółkarskiego materiału ozdobnego uprawianego w gruncie w Polsce ( bez siewek i ukorzenionych sadzonek):

Grupy roślin - udział w produkcji

Wielkość produkcji i areał upraw poszczególnych grup roślin w Polsce i w wybranych krajach:

W latach 2000/04 przeprowadzono badania ankietowe dotyczące rozwoju produkcji szkółkarskiego roślin ozdobnych w Polsce. Objęły one 161 gospodarstw i podzielono je na cztery grupy w zależności od powierzchni upraw szkółkarskich i były to :

Wszystkie budowane gosp. Podzielono na 4 grupy:

-gosp. Małe od 0,1 - 1 ha (44 gosp.)

-gosp. Średnie od 1,1 - 3 ha ( 42 gosp)

-gosp. Duże od 3,1 -6 ha ( 34 gosp)

-gosp. B.duże powyżej 6,41 ha (41 gosp)

Opisywana w tabelach wielkość produkcji materiału szkół. Ozdobnego oszacowano oddzielnie dla upraw pojemnikowych oraz oddzielnie dla upraw gruntowych. Mnożąc liczbę szkół. W każdej grupie obszar przez średnią wielkość produkcji poszczególnych grup roślin przypadająca na jedno gosp. W badanej grupie gosp. Wielkość produkcji szkół. Materiału ozdobnego uprawianego w pojemnikach w latach 2000-2004 oszacowano na 103,4 mln szt około 15% tej liczby stanowiły siewki oaz ukorzenione sadzonki przeznaczone do dalszej uprawy i nie tafią do odbiorcy finalnego. Produkcja gotowego materiału roślinnego w latach 2002-2004 wynosiła ok. 84,9 mmln sztuk . Najwięcej jednak uprawiano roślin iglastych 33,9 mln szt ok. 38,6 % upraw kontenerowych . Na drugim miejscu znalazły się krzewy i drzewa liściaste oraz byliny taką samą produkcją tj. ok. 19mln sztuk co stanowi 21,6 % upraw kontenerowych ( bez siewek i sadzonek) .

W tych latach w Polsce więc uprawiano w pojemnikach pawie dwukrotnie więcej roślin iglastych niż liściastych.

W krajowych szkółkach istnieją także znaczne różnice produkcji poszczególnych grup roślin zależnie od wielkości gosp. W szkółkach o powierzchni 6 ha rośliny iglaste stanowiły od 33,9 do 39,1 upraw kontenerowych . Natomiast w szkółkach bardzo dużych rośliny te stanowiły ok. 52,5% upraw kontenerowych.

Największy udział krzewów i drzew liściastych w produkcji miały szkółki średnie ok. 24,7% i bardzo duże 22,9 % małych i dużych szkółkach wyższy był natomiast udział bylin tj. odpowiednio 31,5% oraz 34,6 % .

W szkółkach bardzo dużych byliny stanowiły 14,4 % upraw kontenerowych a w średnich tylko 3,7% . W tych ostatnich gosp. Produkowano stosunkowo dużo pnączy oaz wrzośców , których udział w produkcji pojemnikowej roślin wynosi 10% i 18,1 % podczas gdy w pozostałych szkółkach nie przekracza 6%.

W średnich szkółkach najwyższa były również produkcja siewek oraz korzenia sadzonek . Wyjaśnieniem tego zjawiska może być fakt iż w tej grupie obszarowej najwięcej było gosp. Specjalizujących się w produkcji młodego materiału ( tzw. młodzieży)w tej grupie gosp. Liczne były także szkółki których produkowano tylko 1 grupę roślin np. włącznie wrzosowate lub pnącza.

Najmniej w pojemnikach uprawiano drzew alejowych oraz krzewów róż. Łącznie ich udział w uprawach kontenerowych wyniósł odpowiednio alejowe 0,3% a róż 0,4 %. W przypadku obu tych grup roślin większy ich udział w produkcji wyst. W szkółkach bardzo małych oaz w bardzo dużych.

Wielkość produkcji materiału szkółkarskiego ozdobnego uprawianego w gruncie oszacowano na 50,3 mln sztuk z czego pawie 50% stanowiły siewki i ukorzenione sadzonki które przeznaczono do dalszej uprawy.

Ten młody materiał nie zajmował także większego areału upraw w gruncie . Produkcja gotowego materiału roślinnego z gruntu wynosiła w tych latach więc rocznie ok. 25,7 mln sztuk w gruncie najwięcej uprawiano krzewów róż, łącznie ok. 12 mln sztuk tj, ok. 46,7 % upraw gruntowych bez siewek i ukorzenionych sadzonek. Trzeba tutaj zaznaczyć że faktyczna wielkość produkcji krzewów róż jest wyższa a taki wniosek można wyciągnąć z analizy eksportu tych roślin gdzie według danych ..... w 2000-m2001 eksportowaliśmy ok. 21,2 mln sztuk przy czym 9,6 mln stanowiły podkładki i róże nieukolizowane nie uwzględniane w tym wypadku w badaniach. Eksport roż okulizowanych i szczepionych w 2002 wyniósł 11,6 mln sztuk a w 2001 12,4 mln sztuk.

Zważywszy że w tych latach według powszechnych opinii ekspertów eksportowaliśmy ok. 70-75% produkcji tych krzewów w kraju to całkowita wielkość została nie oszacowana na ok. 1,7 do 2,8 mln sztuk.

Po różach stosunkowo dużo uprawiano w gruncie krzewów liściastych ok. 6,9% mln sztuk co stanowi 26,9% całości upraw gruntowych bez siewek i ukorzenionych sadzonek. Następna grupa roślin uprawianych w gruncie stanowiły rośliny iglaste ok. 6 mln sztuk 23,4 % .

Najmniejszy udział ilościowy produkcji gruntowej miały drzewa alejowe 3,1 % łącznej produkcji gruntowej materiału przeznaczonych do sprzedaży . Podobnie jak w przypadku produkcji w kontenerach także gruntowa produkcja .. występują różnice w rozmiarach produkcji poszczególnych grup roślin zależnie od wielkości gosp. Największy udział produkcji w szkółkach o powierzchni większej niż 1 ha miały noże . Wynosił on dla szkółek średnich 47,6% dla dużych 60% dla d.dużych 44,7 % . Natomiast w małych krzewy róż miały18,2% udziału łącznej produkcji gruntowej tej grupy gosp.

Rośliny liściaste największy udział w produkcji miały w szkółkach bardzo dużych 38,2% najmniej krzewów liściastych w gruncie wytwarzały szkółki duże inne w porównaniu z danymi z produkcji w pojemnikach był stosunek produkcji roślin iglastych do liściastych.

W gruncie uprawiano nieco więcej roślin liściastych od iglastych . Natomiast w szkółkach małych jest odwrotnie i ok. 60,6 % upraw gruntowych stanowiły tutaj rośliny iglaste.

Na tle innych krajów:

Potencjał produkcyjny mierzony liczbą wyprodukowanych roślin jest w Polsce 2,5 razy niższy niż w niemczech i 2 razy niższy niż w WB . Liczba wyprodukowanych roślin w przeliczeniu na statystycznego obywatela jest porównywana z tymi dwoma krajami i tak w Polsce na jednego obywatela produkuje się ok. 2,9 sztuki.

W WB 3,3 , niemcy 3,8 . Największe rożnice możemy zaobserwować w produkcji drzew alejowych. Bardzo trudno jest oszacować wielkości produkcji w kontekście powierzchni upraw podawane przez lus. Ostatniego spisu rolnego nie podano struktury uprawy .

Wartość produkcji:

Średnie hurtowe ceny roślin ozdobnych uprawianych w pojemnikach i w gruncie przyjęte do obliczania wartości produkcji szkółkarskiej:

-przykłady roślin: żywotniki , cisy , cypryśniki, świerki , jałowce, jodły

-rodzaj upraw : pojemniki / 3 dm3 średnia cena 8,48; grunt śednia cena 13,04

-uwagi: rośliny iglaste upraw w gruncie oferowane są najczęściej w większych rozmiarach i dlatego są droższe

-forsycje, jaśminowce, żylistki, pięciorniki, tawuły, berberysy

-rodzaj upraw: pojemniki 3 dm3 - średnia cena 4,36; grunt średnia cena 1,33

-winobluszcz, miliny, powojniki, wiciokrzewy

-rodzaj upraw : pojemniki 2 dm3 - średnia cena 6,00

-rodzaj upraw: pojemniki 2 dm3 - średnia cena 4,36 ; grunt - średnia cena 1,40 najniższa cena krzewów róż w 2000r wyniosła 0,85 zl,szt

-rodzaj upraw: pojemniki 0,75 - 1 dm3 - średnia cena 2,65 standardowe pojemniki w produkcji wrzosów

-rodzaj upraw: pojemniki 3 dm3 - średnia cena 12,42

-rodzaj upraw: iglaste pojemniki 0,6 dm3- średnia cena 2,30 standardowe pojemniki w produkcji siewek i ukorzenionych sadzonek ; liściaste grunt - średnia cena 0,57

-rodzaj uprawy : pojemniki 0,6 dm3 - średnia cena 1,32 najbardziej standardowych pojemnik w produkcji bylin

-rodzaj uprawy: pojemniki 20 , 30 , 40 dm3 - średnia 89,64 ceny w zależności od gatunku odmiany oraz wielkości pojemnika wahają się od 35 do 230 zł ; grunt 48,14

Szacowna wartości produkcji szkółka. Materiału ozdobnego w Polsce:

-w pojemnikach : mln zł 287,5 ; % 53,1

-w gruncie : mln zł 78,2 ; % 50,0

-razem : mln zł 365,7 ; % 52,3

-w pojemnikach : mln zł 82,8 ; % 15,3

-w gruncie : mln zł 9,2 ; % 5,9

-razem : mln zł 92,0 ; % 13,2

-w pojemnikach : mln zł 31,2 ; % 5,8

-w gruncie : mln zł - ; % -

-razem : mln zł 31,2 ; % 4,5

-w pojemnikach : mln zł 1,6 ; % 0,3

-w gruncie : mln zł 16,8 ; % 10,7

-razem : mln zł 18,4 ; % n2,6

-w pojemnikach : mln zl 19,6 ; % 3,6

-w gruncie : mln zł - ; % -

-razem : mln zl 19,6 ; % 2,8

-w pojemnikach : mln zl 35,0 ; % 6,5

-w gruncie : mln zł- ; % -

-razem : mln zł 35,0 ; % 5,0

-w pojemnikach: mln zł 35,6 ;% 6,6

-w gruncie : mln zł 14,0 ; % 8,9

-razem : mln zł 49,6 ; % 7,1

-w pojemnikach : mln zł 25,1 ; % 4,6

-w gruncie : mln zł - ; % -

-razem : mln zl 25,1 ; % 3,6

-w pojemnikach : mln zł 23,3 ; % 4,3

-w gruncie : mln zł 38,5 ; % 24,6

-razem: mln zł 61,8 ; % 8,8

Produkcja towarowa i powierzchniowa upraw wybranych roślin rolniczych w Polsce:

-produkcja towarowa : mln zł 12536,6 ; % 100

-powierzchnia uprawy: tyś ha 10160,1 ; % 100

-produkcja towarowa : mln zł 4024,8 ; % 32,1

-powierzchnia uprawy : tyś ha 7905 ; % 77,8 w tym

-produkcja towarowa : mln zł 2962,7 ;% 23,6

-powierzchnia uprawy: tyś ha 2178 ; % 21,4

-produkcja towarowa : mln zł 427,2 ; % 3,4

-powierzchnia uprawy: tyś ha 2025 ; %19,9

-produkcja towarowa : mln zł 222,9 ; % 1,8

-powierzchnia uprawy : tyś ha 962 ;9,5

-produkcja towarowa : mln zł 412,0 ; % 3,3

-powierzchnia uprawy : tyś ha 2740 ; % 27,0

-produkcja towarowa : mln zł 1339,9 ; % 10,7

-powierzchnia uprawy : tyś ha 1233 ; % 12,1

-produkcja towarowa: mln zł 2375,2 ; % 18,8

-powierzchnia uprawy : tyś ha 560 ; % 5,5

-produkcja towarowa: mln zł 2261,6 ; % 18,1

-powierzchnia uprawy : tyś ha 242 ;% 2,4

-produkcja towarowa : mln zł 1836,7 ; % 14,7

-powierzchnia uprawy : tyś ha 217 ; % 2,1

-produkcja towarowa : mln zł 698,4 ;% 5,6

-powierzchnia uprawy: tyś ha 3,1 ; % 0,03

-produkcja towarowa : mln zł - ; % -

-powierzchnia upraw : tyś ha 4,4 ; % 0,04

Wartość produkcji szkółkarskiej w Polsce i wybranych krajach UE:

-wartość mln euro: 544

-produkcji euro na miesz. : 34,3

-wartość euro : 1043

-produkcji euro na miesz. : 12,7

-wartość euo : 182

-produkcji na miesz: 4,7

-wartość euro: 345

-produkcji euro na mieszkańca :5,9

Obliczana wartości produkcji szkółkarskiej niezbędne było ustalenie średnich cen zbytu produkowanego materiału szkółkarskiego , które w Polsce nie są nigdzie rejestrowane. W tym celu wykorzystano oferty handlowe firm szkół. Z różnych części krajów.

Oszacowanie średnich cen ważonych nie było możliwe przy dużej ich zmienności związanych z metodami uprawy ( pojemnik grunt) z ogromną różnorodnością gatunkową w danej grupie roślin jak również sposób rozmnażania wielkością pojemników a także z wiekiem materiału oferowanego do sprzedaży i zlokalizowania szkółki..

Ponadto nie uzyskanie pełnych danych dotyczących liczby roślin sprzedanych po danej cenie . Średnie ceny są średnimi geometrycznymi i ustalono je dla każdej grupy roślin osobno wyodrębniając w śród nich 5 rodzajów najczęściej stosowanych kontynerów. Dodatkowo drzewa i krzewy iglaste oraz liściaste i byliny podzielono na tzy kategorie:

I stanowiły produkty najpopularniejsze w danej grupie , które są łatwe w rozmnażaniu i produkcji i które w szkółkach uprawiane są najczęściej.

II stanowiły nowości odmianowe formy kałowe i tzw. soliterowe

III formy szczepione i rośliny szczególnie cenne które są zazwyczaj trudne w rozmnażaniu przez co są rzadkie na rynku.

Dzięki temu różnice pomiędzy ceną minimalną a max .danej rośliny produkowane w takim samym pojemniku były znacznie mniejsze i wynosiły od kilku do kilkunastu złotych. Do obliczenia wartości produkcji roślin iglastych liściastych i bylin przyjąłem średnie ceny roślin I klasy w pojemnikach a objętości 3 litów a dla bylin 0,6 podobny sposób ustaliłem średnie ceny roślin uprawianych w gruncie z tym że nie zachodziła potrzeba podziału na poszczególne kategorie.

SZACOWANIE ŁĄCZNEJ WARTOŚCI:

W celu oszacowania wartości produkcji całkowitej i wielkości w danej grupie roślin pomnożono liczbę roślin w danej grupie przez obliczoną cenę średnią. Wartość produkcji ozdobnego materiału szkółk. W latach 2000-2004 oszacowana na ok. 7000 mln rocznie . Brak tutaj porównania tych wyników z wynikami uzyskanymi przez innych autorów ponieważ w Polsce brak jest takich danych a jedyne które udało się uzyskać to takie że 2000r wartość produkcji mogła wynosić 450 -500 mln zł . Bak jest jednych danych czy była to produkcja w pojemnikach czy w gruncie , czy tylko w pojemnikach.

Również nie wiemy czy zostało uwzględniony młody materiał szkół. Który dla wielu szkól. Jest produktem finalnym.

ASORTYMENT:

Przy pawie 3,5 kotnej przewadze wielkości produkcji w pojemnikach nad produkcją w gruncie wartość tej pierwszej była 3,7 x wyższa w związane jest z cenami poszczególnych grup roślin.

Wysokość cen określa znacznie tych grup roślin z ekonomi punktu widzenia . Przykładem s ą drzewa alejowe które stanowiły tylko 0,9 % wyprodukowanych roślin ale w łącznej wartości produkcji ich udział wyniósł 8,8 cz stawia je na 3 pozycji.

Znacznie mniejsza była natomiast ekonomiczna rola róż i bylin gdyż przy udziale ilościowym, odpowiednio 10,6 % i 16,6 % ich udział wartości wyniósł odpowiednio 2,6 % i 3,6% . Dominującą role ...... natomiast rośliny iglaste . Wartość ich produkcji w latach 2000-2004 wynosiła dla upraw choinkowych 287,5 mln złotych a dla gruntowych 78,2 mln zł co stanowi odpowiednio 53,1% i 50% wartości produkcji w każdej z tych grup.

Na drugim miejscu chociaż już ze znacznie mniejszym udziale całej wartości produkcji bo wynoszącym 3,2 % znajdują się drzewa i krzewy liściaste.

Oszacowana wielkość produkcji szkółk. Materiału ozdobnego umożliwia ocenę roli tego działu w Polskim rolnictwie ogrodnictwie.

Z analizy wartości towarowej produkcji roślinnej w Polsce wynika że udział jej w produkcji szkół. Wyniósł tylko 5,6 % i jest ona mniejsza między innymi 3,2 razy od produkcji warzyw oraz 2,6 razy mniejsza niż produkcja owoców.

Szkół. Ozdobne ma więc istotne gospodarcze znaczenie w produkcji rolnej zwłaszcza że 5,6 % towarowej produkcji roślinnej jest wytwarzana 0,03 do 0 04 areał gruntów ornych podczas gdy warzywa na 2,4 % a owoce 2,1 % powierzchni gruntów ornych.

Gdy przyjmiemy że produkcja szkółka. Była wyższa o 1,3 niż oszacowano to należy się spodziewać że stanowi ropna wyższy% towarowej produkcji roślinnej. Różnice w strukturze produkcji polskiej i wybranych krajach UE mają także odzwierciedlenie w całkowitej wartości produkcji ale nie tłumaczą do końca jej absolutnego poziomu przedstawionego w tabeli. Wpływa na niego bowiem także ogólny poziom cen w danym kraju a w przypadku Polski również kurs euro. Stąd te ż w mierniku pieniężnym nasza produkcja szkół. W tych latach była 3x mniejsza niż w holandii 1,9 razy mniejsza niż WB i aż 5,7 razy mniej niż w niemczech.

Początki szkółkarstwa w Polsce kształtują się na ok. XVIII w pierwsze wzmianki o szkółkarstwie polskim rok 1799. Największy rozwój szkółkarstwa to lata 80 - te wieku XX a czynnikami wpływającymi na jego rozwój są m. in.

-bogacenie się społeczeństwa

-rozwój budownictwa jednorodzinnego

-ochrona środowiska

-zmiany w otoczeniu budynków zarówno jednorodzinnych jak i wielorodzinnych . W produkcji szkółkarskiej produkują stany zjednoczone i Japonia ( ok. 50$ na mieszkańca , a w Euopie i Angli 30$ ) następnie niemcy i Holandii ok. 10 $ , Francja 8$ , Belgia 5$, a polska 2-3$

Struktura szkółkarstwa podana wcześniej

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZAŁOŻENIE SZKÓL- GOSPODARSTWA SZKÓŁKARSKIEGO.

1.Lokalizacja - dobrze jest gdy teren szkółki znajduje się w pobliżu miasta lub głównych dróg przelotowych.

2.Ukształtowanie terenu - najlepiej jeżeli teren jest płaski , a max nachylenie do 8% i wówczas nachylenie stronę zachodnią

3.Gleba i podglebie - czynnik ten ważny jest tylko dla szkółek gruntowych , najlepsze są gleby piaszczysto gliniaste w kl. III-IV , a dla roślin wrzosowatych gleby torfowe o odczynie kwaśnym. Dobrze jeżeli gleby uprawne zawierają ok. ok. 4% próchnicy . Podglebie dobrze jeżeli jest również piaszczysto gliniaste ponieważ przy zbyt dużym udziale gliny słabo rozwija się system korzeniowy . Poza ......... gruntów zawsze powinniśmy wybrać profile glebowe i zbadać poziom wody gruntowej.. Dla szkółek gruntowych woda gruntowa powinna być przepływowa ....... a poziom poniżej 1,5 m

4.Klimat - ważne są tutaj temp. minimalne i max. W poszczególnych miesiącach roku a także inne czynniki klimatyczne jak : ilość opadów w każdych miesiącach , ilość dni słonecznych , głębokość przemarzania gruntów .grubość pokrywy śnieżnej i czas jej zalegania .

Szkółki małe do 4 ha nie są wpisywane do zrzeszenia szkółkarzy polskich . Natomiast powyżej 5 ha czyli średnie i duże są wpisane do rejestru szkółkarzy polskich . Dobrze zorganizowane gospodarstwo szkółkarskie o powierzchni budynku mieszkalnego powinno posiadać budynki gospodarcze , pomieszczenie na narzędzia i odzież ochronną , a także inspekty , które najczęściej służą do wysiewu nasion , tunele foliowe i w niektórych przypadkach szklarnie. Obecnie wymaga się już że każde z gospodarstw szkółkarskich powinno posiadać chłodnie.

Przyjmuje się według normy że wszystkie pomieszczenia zamknięte powinny stanowić 3-5 % powierzchni gosp. Przy szkółkach dużych , teren gosp powinien być podzielony na dwa .... pomiędzy którymi znajdują się drogi objazdowe ok. 10 % powierzchni szkół.

Szkółki bardzo duże nie grodzimy ,a szkółki do 20 ha ( niekiedy do 40 ha) grodzimy najczęściej jest to szkółka która jest zagłębiona 20-40 cm . Najczęściej szkółki są obsadzane gatunkami roślin które mają ....

-obsadzone żywopłotami ( to ałycza , głogi)

-nie kiedy żywopłoty wykorzystuje się jako mateczniki lub jako rośliny nasienne służące do produkcji podkładek genetycznych. ( modrzewie buki graby)lub mogą występować jako mateczniki np. żywotniki lub jako rośliny nasienne np. świerk. Wew, b. Dużych szkółek sadzi się często drzewa które tworzą tzw. pasy ochronne. Obecnie w szkółkach mamy nie zależne nawodnienie. W dalszym ciągu jest nawożenie niezależne czyli nie połączone jednocześnie z nawodnieniem. Przy zakładaniu mateczników zawsze powinniśmy powadzić księgi mateczne które powinny być zawarte takie dane jak : pochodzenie roślin matecznych , liczba roślin matecznych , liczba taksonów i ich nazwy ( gatunki i odmiany) terminy kwalifikacji. Plan posadzenia roślin i plon zmiany mateczników Każda z roślin w mateczniku powinna być etykietowana. Jeżeli chodzi o zatrudnienie to mówi się że w szkółkach na 10 ha dobrze zmechanizowanych potrzeba 8 stałych pracowników , a w szkółkach słabo zmechanizowanych i pojemnikowych 10 pracowników na ha.

SZKÓŁKA- to teren na którym produkuje się drzewa , krzewy , byliny najczęściej dzieli się je na kwatery , gdzie prowadzi się zmianę upraw.

Amitoza - polega na tym że komórki dzielą się na dwie nierówne części zarównopod wzglkędem wielkości jak i zawatości materiału genetycznego.

W rozmnażaniu wegetatywnym wyróżniamy dwa sposoby :

-rozmnażanie autowegetatywne i heterowegetatywne

1.W rozmnażaniu autowegetatywnym uczestniczą tylko te osobniki które chcemy rozmnożyć

2..W heterowegetatywnym mamy dwa komponenty to tzw. podkładka oraz zraz

Wiele odmian jest obcopylnych może krzyżować się z innymi gatunkami lub osobnikami. Odmiany o kom. Pełnych nie wytwarzają organów wegetatywnych i nasion

Przy rozmnażaniu autowegetatywnym mają zastosowanie ukorzeniacze;

  1. preparaty w formie pudru

-seradix B1 (różowy), składnikiem czynnym jest IBA o stężeniu 0, 2 %

-murphy rooting powdor , składnik czynny NAA + kaptan o stężeniu 0,4 0,8

-rhizopan A , składnik czynny IAA o stężeniu 1%, 0,7% ; 0,5%

-rhizopanAA , składnik czynny IBA o stężeniu 8%, 4%, 2%

-rhizopan B o, składnik czynny NAA o stężeniu 0,2%, 0,1%

-hormone rooting , skłafdnik NAA+IBA+ thiuam

-wurzelfin, składnik czynny NAA

--bevitan, składnik czynny IAA

-floradix 4 , składnik czynny NAA+ Benomyl+ kaptan ; o stężeniu 0,2 + 2,5 +1

-ukorzeniaczA, składnik czynny IBA + benomyl + kaptan o stężeniu 0,3+ 0,1+ 1

  1. preparaty w formie tabletek do rozpuszczania

-jiffy grow , składnik czynny IBA+ NAA+ kwas borowy o stężeniu 0,5+ 0,5% +0,0175%

-rhizopon A , składnik czynny IAA tabletki 50 mg

-hizopon AA , składnik czynny IBA tabletki 50 mg

-rrhizopan B , składnik czynny tabletki 25 mg

NAA- kwas alfa naftaleno octowy

IAA - kwas indolylo octowy

IBA - kwas beta indolylo masłowy

Rozmnażanie autowegetatywne

-podział karp

-podział kłączy

-podział rozłogów są podziemne i nadziemne

-kopczykowanie odkład pionowy ( obsypywanie na wiosnę nowo wybijających pędów) trzykrotnie w ciągu sezonu do 50 cm np.. hortensje

-podkładki wegetatywne

-odkłady: pionowe, poziome, chińskie, powietrzne

-odrosty korzeniowe , odrost jest korzeniowy , odrośle jest pędowe ( sumak octowiec)

-sadzonki ze względu na trwałość pędu , zdrewniałe wyóżniamy

*sadzonki zielne tnie się od połowy czerwca do połowy sierpnia , odbywa się w tunelach foliowych i pod zamgławiaczami

*półzdrewniałe

*zdrewniałe

Tniemy sadzonki dwuwęzłowe , dolne liście usuwamy , górnym zmniejszyć blaszkę liściową i zastosowanie ukorzeniacza.

Krzewy: ligustry, forsycje , wysokie tawuły rozmnażamy przez sadzonki zdrewniałe , tniemy je po pierwszych przymrozkach aż do samej wiosny , do ostatnich przymrozków. Sadzonki te należy na pewien okres zadołować , w pole wysadzamy gdy gleba osiągnie 12-14 stopni najlepiej przechowywać je na dworze. Najczęściej pozyskujemy sadzonki trzywęzłowe

Na sadzonki wykorzystuje się sadzonki jednoroczne.

Po ścięciu przeglądnąć , ustalić długość pędowe -25 cm . U forsycji należy miarkę ułożyć żeby pączki były ułożone w w jednym kierunku pom 50 szt . U ligustra 100 szt Przechowywnie wschodnio - zachodnia stronę . Wysypać piasek na dno 10ncm w ten piasek ustawić pączki , pączkami do góry Zasypać piaskiem i kłaść następną warstwę nie przykrywać .

Dereń - z sadzonek tniemy w październiku i od razu wysadzamy do gruntu. Sadzonki zdrewniałe rozmnażania wiosennego nie stosuje się generalnie ukorzeniaczy. Rozstaw 70 cm w rzędzie co 15 cm szparownik. Przycinać po

pędy nad pierwszym drugim węzłem generalnie ścinać pędy zimą lub wczesną wiosną następnego roku. Z tych pędów będą sadzonki , wykopujemy , dołujemy , chłodnia wiązanie w pęczki ok. 10 szt kwalifikacja mateczników

Róża I klasa 3 pędy , II klasa - 2 pędy , III klasa - 1 pęd. Przy ligustrach powinna zdecydowanie długość i wysokość pędów .

ROZMNAŻANIE HETEROWEGETATYWNE - SZCZEPIENIE.

Szczepienie polega na spowodowaniu zrośnięcia się dwóch oślin w taki sposób że w następstwie zabiegu rosną one i funkcjonują jako jeden organizm . Część którą zaszczepiamy nazywamy zrazem a tę zaś na której szczepimy określa się mianem odkładki . Natomiast końcowy produkt szczepienia nazywamy szczepem lub okulantem . zrazem jest zwykle fragment pędu a w przypadku gdy ogranicza się on do jednego pąka nazywa się go oczkiem a zabieg łączeniu oczka z podkładką nazywamy okulizacją ( szczepienie jednopąkowe). Wśród podkładek wyróżnić możemy podkładki generatywne które pochodzą z wysiewu nasion oraz podkładki wegetatywne które możemy uzyskać w wyniku kopczykowania lub rozmnażania poprzez różnego rodzaju sadzonki. Szczepienie stosujemy najczęściej w celu uzyskania nas interesujących form a jego powodzenie zależy od prawidłowego zrastania się zraza z podkładką czyli obu komponentów.

Wyróżniamy następujące etapy:

I wytwarzanie kalusa przez zrazy , podkładkę w miejscu ich zetknięcia się i wypełnieni przez kom . miękiszowe szczepimy pomiędzy obiema komponentami . Kalus ten najczęściej powstaje z kambium.

II odróżnicowanie się z pewnych komórek z wytworzonych kalusa pewnych kom. 9 jest to tzw mostek kambialny i połączeniem tkanki twórczej zraza i podkładka

III wytworzenie przez kambium obydwu komponentów nowych tkanek przewodzących łączących elementy przewodzące zraz i podkładki - prawidłowe zrastanie zraza z podkładką zapewnia:

-ich zgodność anatomiczna i fizjologiczna.

-odpowiednie stadium aktywności fizjologicznej zraza i podkładki

-zdrowotność obu komponentów

-warunki zewnętrzne ( temp w zakresie 12-27 stopni ) + odpowiednie a wilgotność i dobre napowietrzanie.

Najczęściej w szkółkach jako podkładkę używa się tego samego i gatunku jakie ma pochodzenie zraz. Można używać podkładek innego rodzaju ale musi istnieć zgodność fizjologiczna. Irgi na jarzębinie , grusze na pigwie, międzyrodzajowe.

Podkładki powinny być:

1.dostosowane do różnych warunków glebowych , powinny być odporne na warunki klimatyczne szczególnie odporne na mróz , choroby i szkodniki , powinny dobrze znosić przesadzanie , powinny łatwo się rozmnażać ( szczególnie wegetatywnie) odznaczać się zgodnością fizjologiczna i dobrym zrastaniem się ze zrazem . Podkładki w dużym stopniu wpływają na wzrost zrazu jak również decydują o terminie i obfitości kwitnienia długo wieczności oraz odporności zrazu na choroby i tempo.

2.Zrazy wybiera się z roślin matecznych o cebulach typowych dla danej odmiany czy formy a pędy cięte na zrazy powinny być zdrowe i dobrze rozwinięte , pobrane w pełni turgoru.

3. pobrane w odpowiedniej dla danej techniki szczepienia w terminie bo:

Zrazy do szczepienia zimowego i wczesnowiosennego tniemy późną jesienią i przechowujemy w chłodni w temp. 0-4 stopnie w odpowiedniej wilgotności . Natomiast zrazy do szczepienia letniego pobieramy z pędów jednorocznych tuż przed szczepieniem. Wyróżnia się najczęściej trzy terminy :

-zimowy - który wykonujemy w szklarni lub tunelach foliowych - szczepimy już od koniec stycznia do końca marca z początkiem kwietnia w tym przypadku możemy szczepić w tzw. ręku na nie ukorzenionych sadzonkach ( np. różne formy wierzb) lub na ukorzenionych podkładkach ( iglaki).

W przypadku iglaków zawsze musimy zadoniczkowane podkładki wstawić do nagzanego tunelu lub szklarni ( 17-22 stopnie) na 2 tygodnie przed ( okulizacją ) szczepieniem.

-termin wczesnowiosenny - jest to koniec kwietnia początek maja szczepimy w ten sposób wiele drzew ozdobnych np. wiele form brzóz możemy je przeprowadzać w nie ogrzewanych tunelach lub bezpośrednio w gruncie

-letni - ( do końca czerwca do połowy września 0 i odbywa się on w gruncie w ten sposób okulizujemy wszystkie drzewa owocowe oraz różne róże.

Okulizacja róż:

Wczesną wiosną wysadzamy do gruntu podkładki 9 dwuletnie ) lub tzw. pikówką(jednoroczną ) róż pochodzące z siewu. Pikówkę na zagon , zagon do gruntu - wydłużanie terminu okulizacji i od połowy sierpnia do września do okulizacji.

W przypadku podkładek zawsze ją obsypujemy Przed okulizacją zawsze na podkładkę i pikówkę musimy odkryć szyję korzeniową którą okulizujemy czym niżej tym lepiej. Najczęściej okulizujemy w literę T


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
13 Uprawa roślin ozdobnych w gruncie
Doniczkowe zestawy, Ogrodnictwo UP Lbn, ROŚLINY OZDOBNE, ozdobne 5 semestr, Doniczkowe
ozdobne kol 1, STUDIA, Rośliny ozdobne
Gerbera nakolosanotatki 13-01-2014, OGRODNICTWO UP LUBLIN, ROŚLINY OZDOBNE, ozdobne II semestr
ROŚLINY WODNE STREFY GŁĘBOKIEJ, Architektura krajobrazu, Rośliny ozdobne
Storczyki sciaga, Rośliny ozdobne
Rośliny ozdobne semestr III
SZKODNIKI ROŚLIN OZDOBNYC ściąga
opracowane zagad na egz z roslin ozdobnych, studia ogrodnictwo inż
Wykłady semestr IV, Ogrodnictwo UP Lbn, ROŚLINY OZDOBNE, ozdobne 5 semestr, EGZAMIN
ozdobne sukulenty palmy i inne chyba ŚCIĄGA', Ogrodnictwo UP Lbn, ROŚLINY OZDOBNE, ozdobne 5 semestr
ozdobne sciaga, Rośliny ozdobne
genetyka molekularna i hodowla roślin, W14R03, Wykłady z genetyki i hodowli roślin ozdobnych, Sulech
Rośliny ozdobne, Podłoża ogrodnicze, Podłoża ogrodnicze
Rośliny ozdobne, Grupy Róż, Róże dzielimy na 5 grup:
Rośliny ozdobne wykład 1

więcej podobnych podstron