Zmiany ogólnoustrojowe:
- układ krążenia - następuje wzrost objętości wyrzutowej serca, pojemności, przerost mięśnia, zmiana położenia tzw. szmery czynnościowe w ciąży. Następuje przyśpieszenie czynności serca o ok. 20 uderzeń na min. U zdrowej ciężarnej pod wpływem hormonów ciążowych spada ciśnienie krwi skurczowe i rozkurczowe. Wzrasta ilości krwi krążącej o ok. 1,5 l (przypada to na 32. tydzień ciąży. Normą jest wynik leukocytozy do 15 tys., dlatego nieprawidłowa morfologia na początku ciąży może powodować szereg patologii zarówno w organizmie kobiety, jak i rozwijającego się płodu - zapobiegamy więc niedokrwistości.
- układ oddechowy - sukcesywny wzrost macicy w czasie ciąży zmienia topografię narządów w jamie brzusznej i klatce piersiowej. Klatka piersiowa unosi się ku górze i na boki. Tor oddychania zmienia się z piersiowego na przeponowy. Wzrasta zużycie tlenu o ok. 15%, wzrasta wrażliwość na dwutlenek węgla, występuje tendencja do omdleń. Układ oddechowy pracuje dla dwojga. Najlepiej jest spędzać czas w przewietrzonych, niezadymionych pomieszczeniach i unikać infekcji układu oddechowego.
- zdrowy układ moczowy - to dobra prognoza dla ciąży i kobiety. Wraz ze wzrostem przepływu zwiększonej objętości krwi przez nerki, filtracja w nerkach wzrasta o 40%, rośnie wchłanianie wody, sodu, obniża się próg nerkowy dla glukozy, aminokwasów, co stwarza warunki do rozwoju infekcji dróg moczowych, bakteriomoczu. Ściany pęcherza moczowego wiodczeją, światło moczowodów poszerza się. Powstają warunki do zastoju moczu i w następstwie do wystąpienia infekcji. Zaburzone funkcjonowanie układu moczowego ma wpływ na powstawanie nadciśnienia w ciąży. Zwracamy więc szczególną uwagę na dokładne leczenie dolegliwości w obrębie układu moczowego.
- układ pokarmowy - wzrost stężenia estrogenów, progesteronu powoduje rozpulchnienie śluzówki jamy ustnej. Zwolnienie perystaltyki jelit. Objawy to krwawienia z dziąseł, zaparcia, zgaga u zdrowej ciężarnej. Jest to zjawisko celowe, chodzi o lepsze wykorzystanie wchłaniania przyjmowanych pokarmów. Zmianie ulega przemiana materii w ciąży, rośnie zapotrzebowanie na składniki odżywcze węglowodany, białka, witaminy i składniki mineralne. Prawidłowy wzrost wagi ciała zależy od wagi początkowej waha się od 7 kg do 20 kg. W niedowadze tyjemy 20 kg, w prawidłowej wadze ok. 12 kg, w nadwadze do 7kg.
- gospodarka wodno-elektrolitowa ustroju kobiety - pod koniec ciąży organizm kobiety zatrzymuje od 6 do 8 litrów wody jako składnik tkanek matki i płodu.
- układ kostno-mięśniowo-stawowy, skóra - hormony ciążowe powodują wzrost elastyczności tkanki łącznej, wzrost ruchomości stawów i wiązadeł oraz przyrost masy ciała, piersi i macicy. Po 20. tygodniu ciąży następują zmiany w kręgosłupie dotyczące jego fizjologicznych krzywizn. Pogłębia się lordoza lędźwiowa, kifoza piersiowa. Objawy tych zmian to: bóle krzyża, drętwienie rąk, kurcze łydek, rwy kulszowe, potykanie się oraz rozstępy. Dla zdrowego układu kostno-mięśniowo-stawowego profilaktyką jest odpowiednio dobrany zestaw ćwiczeń.
- układ endokrynny w ciąży - zmiany w jego funkcjonowaniu wpływają na pracę wszystkich narządów ciężarnej i stany emocjonalne kobiety. Na dziewięć miesięcy zostaje zablokowane znane ustrojowi kobiety działanie hormonalne cyklu miesiączkowego: faza folikularna i faza owulacyjna. Na początku ciąży dominuje faza lutealna, którą wspomagają hormony łożyska od ok. 8 tygodnia ciąży. Zmienia się wydzielanie hormonów przysadki mózgowej, tarczycy, kory nadnerczy. U zdrowej ciężarnej sporo dzieje się w obszarze emocji w pierwszym, drugim i trzecim trymestrze. Są to ambiwalencje, lęki, nastroje depresyjne, chęci i niechęci do stanu ciąży, nadmierna troskliwość, obawa o utratę fizycznej atrakcyjności, nadpobudliwość, bierność, ogólnie rozumiana labilność emocjonalna.
Test PAPP-A
Łączne wykonanie oznaczeń PAPP-A i wolnej beta hCG pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży, uzupełnione o pomiar przezierności karkowej płodu nazywamy testem PAPP-A i jest to badanie o udowodnionej najwyższej czułości wykrywania zespołu Downa (około 90%) i innych najczęstszych aberracji chromosomowych. Dokładność tego badania udowodniono na setkach tysięcy badań w wielu krajach Europy. Uzupełnienie testu PAPP-A o ocenę kości nosowych płodu (11-13 6/7) tydz. ciąży) zwiększa wykrywalność Zespołu Downa u płodu z 90% do ponad 95%. Ocena kości nosowych jest trudna, między innymi ze względu na możliwość pomylenia silnego echa skóry nosa płodu z echem kości nosowych.
Fundacja Medycyny Płodowej z Londynu zaaprobowała sposób oceny kości nosowych dokonywany przez dr. Lecha Dudarewicza w pierwszym trymestrze ciąży
Ocena przepływu krwi przez zastawkę trójdzielną dostarcza ważnych informacji zwiększających wykrywalność wad serca i zespołu Downa.
Tu znajdziesz więcej informacji o przepływie przez zastawkę trójdzielną
Przepływ w przewodzie żylnym
Widmo przepływu krwi w przewodzie żylnym, które jest nieprawidłowe u ok. 90% płodó z zespołem Downa stanowi dodatkowy parametr odróżniający płody chore od zdrowych. Oceny widma przepływu w przewodzie żylnym nie wykonuje się zazwyczaj rutynowo, gdyż jest to badanie trudne technicznie i wymagające dużej wprawy osoby badającej. Wyniki mogą być zafałszowane przez przebiegające w pobliżu żyły wątrobowe i inne naczynia. Tu znajdziesz więcej informacji o przewodzie żylnym
Badanie USG genetyczne
Około 15 tygodnia ciąży pojawia się wiele innych objawów widocznych w USG, które są przydatne w diagnostyce aberracji chromosomowych (np. zespołu Downa, zespołu Edwarda i zesp. Patau) i wielu innych chorób, również uwarunkowanych genetycznie. Eksperckie badanie USG ukierunkowane na wykrywanie aberracji chromosomowych nazywamy badaniem USG genetycznym. Badanie takie umożliwia również wykrycie większości poważnych wad wrodzonych. Tu znajdziesz wiele ciekawych zdjęć USG z własnego archiwum Autora
Test potrójny i podwójny
Od 15 tygodnia ciąży można również wykonać tzw. Test potrójny (AFP + beta-hCG + wolny estriol), lub Test podwójny (AFP + wolne beta-hCG), który jest klasycznym badaniem ukierunkowanym na diagnostykę zespołu Downa oraz otwartych wad cewy nerwowej. Testy te mogą stanowić uzupełnienie badania USG genetycznego.
Test Zintegrowany
Łaczne wykonanie testu PAPP-A w 11-13 tyg. ciąży i testu potrójnego w 15-20 tyg. ciąży nazywamy testem zintegrowanym. Bardzo ważne jest jednak, aby obliczenie ryzyka nie odbywało się osobno w obu testach, ale łącznie, przy użyciu specjalnego oprogramowania, z uwzględnieniem korelacji pomiędzy parametrami biochemicznymi w pierwszym i drugim trymestrze. Zaletą testu zintegrowanego jest przy tej samej czułości co testu PAPP-A mniejsza częstość wyników nieprawidłowych (tzw. fałszywie dodatnich)