SONOFOREZA I KAWITACJA
Ultradźwięki są okresowymi drganiami cząsteczek gazów, cieczy, ciał stałych o częstości większej niż 20 000Hz. Dźwięki słyszalne wywoływane są przez drgania cząsteczek z częstościami mieszczącymi się w granicach 16-20000 Hz, a drgania o częstotliwościach mniejszych niż 16 Hz nazywają się infradźwiękami. W przeciwieństwie do fal elektromagnetycznych, ultradźwięki są falami podłużnymi, ponieważ cząstki naprzemiennie w jednych miejscach się zbliżają (tzn. zagęszczają się) a w innych - oddalają (tzn. rozrzedzają), wzdłuż kierunku rozchodzenia się fali, wywołując lokalne zmiany cieśnienia.
W medycynie i kosmetologii stosuje się ultradźwięki o częstotliwościach od 18kHz do 10MHz, które dzieli się na ultradźwięki:
O wysokiej częstotliwości - HF (3-10 MHz)
O średniej częstotliwości - MF (1-3 MHz)
Małej częstotliwości - LF (18-100 kHz)
Działania ultradźwięków na tkanki
Ultradźwięki wywołują w skórze różne zjawiska dzięki działaniu cieplnemu, fizykochemicznemu i mechanicznemu (powodującemu mikromasaz). Wzmagają przepuszczalność błon komórkowych (zjawisko elektroporacji), usprawniają oddychanie tkankowe, pobudzają przemianę materii, powodują zmiany w strukturze błon komórkowych i protein oraz zmiany w układach jonowych tkanek.
W kosmetyce ultradźwięki stosuje się w aparatach do redukcji nadmiaru tkanki tłuszczowej i cellulitu, do usuwania nadmiernego owłosienia (patrz metody epilacji) oraz w zabiegach sonoforezy i kawitacji.
Sonoforeza
(ultrafonoforeza, ultrasonoforeza) polega na przyspieszeniu przenikania substancji chemicznych przez skore za pomocą ultradźwięków. Metoda ta jest znana od ponad 50 lat, ale dopiero od paru lat nastąpił jej rozwój, głownie dzięki sonoforezie kawitacyjnej.
Ultradźwięki przyspieszają przenikanie substancji czynnych przez skore i skórę właściwą.
W kosmetyce stosowana jest sonoforeza za pomocą ultradźwięków o średniej i wysokiej częstotliwości (1-10MHz). Efekt zabiegu zależny jest od użytego do zabiegu preparatu oraz od wpływu samych ultradźwięków na tkanki. Sonoforezę można przeprowadzać razem z innymi zabiegami pielęgnacyjnymi, np. jontoforezą.
KAWITACJA
Do jej przeprowadzenia stosuje się dźwięki i niskiej częstotliwości (18-100KHz). Są one stosunkowo słabo absorbowane w warstwie rogowej i żywych warstwach naskórka. Jednocześnie przy stosowaniu tego typu ultradźwięków obserwuje się bardzo duże zwiększenie przenikalności bariery naskórkowej, a szybkość przenikania niektórych substancji bardzo się zwiększa.
Kawitacja (łac. cavum -jama) jest spowodowane tym, żę w trakcie rozchodzenia się fali w ośrodkach płynnych wytwarza się w fazie rozrzedzenia podciśnienie. Powoduje to powstanie pęcherzyków (czyli przestrzeni wypełnionych parami cieczy), które następnie w fazie zagęszczenia fali wzrostu ciśnienia zapadają się gwałtownie. Powstają lokalne fale detonacyjne o bardzo silnym działaniu mechanicznym na otoczenie. Przy wyższych częstotliwościach zjawisko kawitacji nie zachodzi, powniewaz powstanie pęcherzyków jest stosunkowo powolnym procesem i nie nadąża za szybkimi zmianami ciśnienia wywołanymi przez fale o wysokiej częstotliwości.
Aparaty do kawitacji wykorzystują to zjawisko do złuszczania zrogowaciałych komórek naskórka (peeling kawitacyjny), oczyszczania porów skóry i usuwania znajdujących się na niej bakterii i grzybów. Działa się w tym wypadku na zwilżoną wodą skórę, po której przesuwa się końcówką aparatu. Fale, które rozchodzą się po zapadnięciu się pęcherzyków, rozbijają martwe komórki naskórka, bez uszkodzeń w jego głębszych warstwach.
Zjawisko kawitacji powoduje powstanie kanałów w warstwie rogowej, co umożliwia zwiększoną penetrację substancji czynnych (jonoforeza kawitacyjna). Wokół pęcherzyków tworzą się wiry, które transportują substancje z dużą szybkością w głąb skory.
Innym czynnikiem wspomagającym transport jest tzw. ciśnienie akustyczne, które wpływa na substancje znajdujące się w okolicy pęcherzyków (jeżeli substancja jest gęstsza od wody, wtedy jest pchana w stronę pęcherzyków, jeżeli rzadsza - odpychana).
Sonoforeza, inaczej masaż ultradźwiękowy, wykorzystuje zjawisko fali akustycznej. Najważniejszym oddziaływaniem ultradźwięków na skórę jest stymulacja przepływu płynów tkankowych i zwiększenie przepływu komórkowego, co wpływa na zwiększenie przepływu jonów i metabolitów. Zabieg przyczynia się do poprawy ukrwienia skóry i jest wykorzystywany do wprowadzania w jej głąb aktywnych składników preparatu nanoszonego na powierzchnię naskórka, co wzmacnia efekt ich działania. W przypadku cery naczyniowej/ wrażliwej za pomocą ultradźwięków wprowadza się substancje uszczelniające i obkurczające naczynia (bioflawonoidy) oraz działające łagodząco (np.alantan, pantenol).