METODA FONETYCZNO -LITEROWO - BARWNA
BRONISŁAW ROCŁAWSKI
To długofalowy program nauki czytania i pisania stosujący w praktyce zasady indywidualizacji nauczania. O powodzeniu w opanowaniu umiejętności czytania przy zastosowaniu tej metody decyduje przede wszystkim rozwinięty słuch fonematyczny dziecka oraz wiedza lingwistyczna nauczyciela. Nauka czytania i pisania Rocławskiego łączy technikę płynnego czytania ze zrozumieniem z nauką pisania, ponieważ jego zdaniem nie należy odrywać czytania od pisania i uczyć czytania bez pisania.
W tej metodzie nie ma podręcznika. Został on zastąpiony zestawem zadań, zabaw i ćwiczeń zmierzających do osiągnięcia przez dziecko odpowiedniego poziomu sprawności artykulacyjnej i słuchu fonematycznego oraz analizy i syntezy głoskowej ( fonemowej) wyrazów. Ważne jest wczesne rozpoczęcie ćwiczeń z dzieckiem. W nauce czytania następuje odwołanie się do dźwięków mowy-sylab, logatomów, fonemów.
Analiza i synteza sylabowa- stanowi pierwszy krok przy rozkładaniu wyrazów na mniejsze cząstki; należy ciągle udoskonalać pamięć fonetyczną i wzrokową, np. przez odczytywanie głoski i prostych wyrazów na podstawie układu ust bez udziału głosu;
W analizie i syntezie fonemowej rozkład wyrazu na fonemy odbywa się bez zapisu graficznego liter; analizie i syntezie fonemowej towarzyszy bierne poznawanie liter, a jej doskonalenie odbywa się przez stałe utrudnianie oraz wykorzystanie zapisu ortograficznego wyrazu jako modelu struktury fonemowej; umiejętność dokonywania syntezy fonemowej ułatwia łączenie fonemów w trakcie czytania.
Zrozumienie przez dziecko związku m-dzy literą a fonemem pozwala na wprowadzenie czterowariantowego zapisu w odniesieniu do litery(drukowana i pisana oraz wielka i mała) na oznaczenie tego samego fonemu. W celu ułatwienia dziecku analizy i syntezy głoskowej oraz poznania zapisu graficznego wyrazu wprowadza się w tej metodzie do ćwiczeń i zabaw klocki LOGO składające się na swoisty ruchomy alfabet ( poszerzony o ni, Si, zi, ci, dzi, q, v, x).
Kiedy dziecko opanuje budowę głoskową wyrazów można wprowadzić litery. Do nauki czytania i pisania należy przystąpić dopiero wtedy, gdy dziecko bezbłędnie rozkłada wyrazy na głoski albo potrafi składać wyrazy z głosek.
Czytanie wyrazów należy rozpocząć techniką „ślizgania się” z litery na literę, którą zastępujemy czytaniem płynnym. Naukę czytania kończy umiejętność cichego czytania.