Czy Bursztynowa Komnata jest w Pasłęku?
Bursztynowa Komnata to unikat w skali światowej powstały na zlecenie króla polskiego Fryderyka I. Za twórcę idei artystycznej bursztynowego gabinetu uważany jest gdańszczanin wybitny architekt Andrzej Schluster, profesor i dyrektor Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Wcześniej pracował on w Polsce na zlecenie króla Jana III Sobieskiego wykonując miedzy innymi stiukowe rzeźby w pałacu w Wilanowie. Wykonał on projekt komnaty a pracami nad jej realizacja zajmowało się dwóch mistrzów sztuki bursztyniarskiej z Gdańska Gotfryd Turów i Ernest Schacht zaproszeni w tym celu do Berlina. Efekt prac był zadziwiający, było to cos czego jeszcze żaden monarcha nie miał. Ściany gabinetu wyłożono rzeźbionymi kunsztownie płytkami różnego koloru, misternymi inkrustacjami i ornamentami. Pejzaże, herby, monogramy, girlandy z kwiatów, artystyczne miniatury, których szczegóły, jak na przykład sceny z życia rybaków, można było podziwiać jedynie przez szkło powiększające. Na każdej ścianie gabinetu zawisły prostokątne lustra we wspaniałych ramach, a miedzy nimi owalne zwierciadła. Odbijały one wystrój przeciwległych ścian, powiększając przestrzeń gabinetu i zwielokrotniając jego bogactwo artystyczne. Dla spotęgowania efektów świetlnych wykonawcy podłożyli pod bursztynowe płytki srebrna folie, W 1713 roku Fryderyk I zmarł, a władze w Prusach objął jego syn, Fryderyk Wilhelm I, żołnierz na tronie, który zwolnił z pracy większość artystów pracujących dla dworu królewskiego. Wtedy właśnie Andrzej Schlueter opuścił Prusy i udał się do Petersburga. Podczas wizyty w Poczdamie Piotr I zwrócił uwagę na bursztynowy gabinet i dostał go w darze. Był to prezent dyplomatyczny zaplata za bezpieczeństwo wschodnich granic królestwa w dobie wojny północnej. W Carskim Siole artysta włoski Rastrelli przy pomocy pięciu mistrzów bursztyniarskich z Królewca przekomponował dzieło dodając elementy w stylu rokokowym. Plafon ozdobiono malunkiem „Triumf młodości", a brakujące miejsca w sztukaterii uzupełniono wykonanymi we Florencji mozaikami z jaspisu przedstawiającymi alegorie zmysłów. Wkomponowano również 24 kryształowe weneckie lustra. W pozłacanych kinkietach umieszczono 565 świec.
Dwie rewolucje rosyjskie szczęśliwie ominęły pałac w Carskim Siole, dopiero agresja Niemiec na Związek Radziecki rozpoczyna nowa, pełna tajemnic historie bursztynowej komnaty. W lipcu 1942 roku komnatę przywieziono do Królewca. W 1944 roku wojna zbliżała się do granic Niemiec. 10 kwietnia 1945 roku Armia Czerwona zdobyła Królewiec ale bursztynowej komnaty już tam nie było. Siadem wskazującym na obszar wokół Pasłęka jako miejsca ukrycia Bursztynowej Komnaty, jest list dr. Rhode królewieckiego opiekuna cennego zabytku do Aleksandra księcia zu Dohny właściciela Slobit, położonych kilkanaście kilometrów na wschód od miasta. Prośba dr. Rhode dotyczyła możliwości przechowania najbardziej wartościowych eksponatów z muzeum bursztynu. Książe 11 września 1944 roku odmówił prośbie stwierdzając, ze jego majątek nie nadaje się do tego zadania. Z Pasłękiem był związany Erich Koch, który posiadał w Topolnie majątek, miał też tutaj krewnych do których przyjeżdżał. Koch miał powody, by właśnie tutaj w podziemiach pasłęckiego zamku ukryć komnatę. Starzy pasleczanie wspominają, jak późną jesienią i zima 1944 roku do zamku wjeżdżały dokładnie strzeżone kolumny wojskowych ciężarówek załadowane drewnianymi skrzyniami. W 1980 roku znany teleradiesteta, Edward Trusielewicz, postawił tezę iż Bursztynowa Komnata jest ukryta pod pólnocno-wschodnia basztą w zamku pasłęckim. Po kilku wizytach i przeprowadzeniu badań teleradiestezyjnych Trusielewicz potwierdził, ze komnata zastała ukryta w obrębie wieży zamku na głębokości 10 m. Drugi z zaproszonych wówczas teleradiestetów , dr. Lucjan Nowak, zlokalizował w tym samym miejscu i na tej samej głębokości około tony bursztynu. Miejsce ukrycia Bursztynowej Komnaty w Pasłęku jest tylko jedna z hipotez ale dopóki dwupiętrowe lochy pod pasłęckim zamkiem nie zostaną spenetrowane nikt nie może powiedzieć, ze jej tam nie ma. Tajemnica Bursztynowej Komnaty stanowi jedna z najbardziej fascynujących zagadek XX wieku i czeka wciąż na swojego odkrywce.