Urlop Wypoczynkowy

• Prawo do urlopu wypoczynkowego wchodzi w skład prawa do wypoczynku i jest jednym z podstawowych praw pracownika.

• W Polsce prawo do urlopu wypoczynkowego zapisane jest w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej w artykule 66.

• Urlop wypoczynkowy ma na celu umożliwienie pracownikowi odpoczynku i regeneracji sił, dlatego też prawo do urlopu jest uprawieniem osobistym. To znaczy że pracownik nie może zrzec się urlopu (musi go wykorzystać) nie może przekazać innej osobie ani otrzymać rekompensaty za urlop.

• Jedynie w scisle określonej sytuacji pracodawca może wypłacić ekwiwalent za nie wykorzystany urlop.

Zgodnie z przepisem artykułu 152 Kodeksu Pracy pracownikowi przysługuje prawo do:

• Corocznego

• Nieprzerwanego - w zasadzie pracownik ma prawo wykorzystać jednorazowo cały urlop. Jedynie na jego wniosek urlop może być podzielony Artykół 167 Kodeksu Pracy mówi, że pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wtedy gdy obecność pracownika w zakładzie jest konieczna i i spowodowania okolicznościami nie przewidzianymi w chwili rozpoczynania urlopu. W takim przypadku pracodawca pokrywa koszty przerwania urlopu przez pracownika

• Płatnego urlopu wypoczynkowego - za czas urlopu wypoczynkowego pracownik otrzymuje wynagrodzenie takie, jakie by otrzymywał gdyby pracował. Dotyczy to zarówno stałych jak i zmiennych składników wynagrodzenia.

Prawo do urlopu

1. Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego

Od 1 stycznia 2004 roku obowiązują nowe zasady nabywania prawa do pierwszego urlopu wypoczynkowego. Na podstawie artykułu 153 Kodeksu Pracy, pracownik który podejmuje prace po raz pierwszy, na swój pierwszy urlop może się już udać po przepracowaniu pierwszego pełnego miesiąca i każdego następującego w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu całego roku.

2. Prawo do kolejnych urlopów

Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.

Wymiar urlopu wypoczynkowego

W przepisach dotyczących wymiaru urlopu obowiązuje prosta zasada. Im dłuższy staż pracy, tym wiecej dni urlopu wypoczynkowego.

Zgodnie z artykułem 154 paragraf 1 Kodeksu Pracy urlop wynosi obecnie

• 20 dni jeżeli staz pracy wynosi mniej niż 10 lat

• 26 dni jeżeli staz pracy wynosi przynajmniej 10 lat lub wiecej

Długość urlopu wypoczynkowego ustala się na podstawie stażu pracy. W skład stażu pracy wchodzą:

1. Okres zatrudnienia bez względu na przerwy w zatrudnieniu, jego wymiar czy ustania stosunku pracy. Obowiązuje tu tak zwana zasada sumowania okresów zatrudnienia.

2. Okresy nauki w szkołach podstawowych pod warunkiem ukończenia w nich nauki

• Zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa (nie więcej niż 3 lata)

• średnia szkoła zawodowa (nie więcej niż 5 lat)

• średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych 5 lat

• średnia szkoła ogólnokształcąca 3 lata

• szkoła policealna 6 lat

• szkoła wyższa 8 lat

Okresy nauki nie podlegają sumowaniu. Jeżeli pracownik uczył się w czasie zatrudnienia, do stażu pracy wlicza się bądź okres zatrudnienia, bądź okres nauki w zależności co jest korzystniejsze dla pracownika

3. Okres zasadniczej służby wojskowej

4. Okres urlopu bezpłatnego udzielanego pracownicy opiekującej się małym dzieckiem.

5. Okres pozostawania bez pracy za który pracownik otrzymuje odszkodowanie.

6. Okres za który przyznano pracownikowi odprawy z tytułu zwolnień grupowych.

Zasady udzielonia urlopu wypoczynkowego

Urlop udziela się pracownikowi w dni, które są dla niego dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy oraz w wymiarze godzin które opowiadają jego dobowemu czasowi pracy.

Przy udzielaniu urlopu stosujemy zasadę, że jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. Wyjątkiem są ci pracownicy, których dobowa norma czasu pracy jest krótsza niż 8 godzin i wynika to z odrebnych przepisów

Plan urlopu

1. Przynajmniej jedna część urlopu wypoczynkowego pracownika powinna trawać nie mniej niż 14 dni kalendarzowych

2. Urlop powinien być udzielany na podstawie planu urlopów, który ustala pracodawca biorąc pod uwagę wnioski urlopowe pracownika oraz konieczność zapewnienia normalnego rytmu pracy w zakładzie. Mówi o tym artykół 163 Kodeksu Pracy

3. Plan urlopów nie obejmuje części urlopu wypoczynkowego tzw. urlopu na żądanie. Urlop na żądanie wynosi 4 dni i może być wzięty przez pracownika bez wcześnijszego ustalenia z pracodawcą, tylko na jego wniosek. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.

4. Plan urlopu podaje się do wiadomości pracowników w sposób ustalony u danego pracodawcy.

5. Na wniosek pracownicy matki lub pracownika ojca udziela się im urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.

Rozróżnia się następujące rodzaję urlopów wypoczynkowych

1. Urlopy podstawowe - przysługują wszystkim pracownikom po określonym okresie zatrudnienie (po miesiącu)

2. Urlopy dodatkowe przysługują niektórym grupom pracowników pracującym w warunkach uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia

3. Urlop uzupełniający w myśl artykułu 158 Kodeksu Pracy pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop wypoczynkowy uzupełniający.

Wymiar urlopu w przypadku zmiany pracodawcy

Zgodnie z artykułem 155 Kodeksu Pracy pracownikowi który rozwiązuje umowę o pracę i który w danym roku kalendarzowym jest uprawniony do kolejnego urlopu, przysługuje urlop:

1. u dotychczasowego pracodawcy - w wymiarze:

Proporcjanalnym do okresu przepracowanego w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, chyba że pracownik wykorzystał już urlop w przysługującym mu wymiarze lub wyższym

2. u kolejnego pracodawcy - w wymiarze:

• proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego, w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego.

• proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kaledarzowym, w razie zatrudnienia na czas kródszy niż do końca danego roku kaledarzowego.

Przesunięcie terminu urlopu

• może nastąpić na wniosek pracownika z umotywowanych, ważnych przyczyn (artykół 164 paragraf 1)

• może nastąpić z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nie obecność pracownika zakłóci tak pracy (artykół 164 paragraf 2)

Przesunięcie urlopu przez pracownika z przyczyn usprawiedliwionych

Jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z powodu usprawiedliwionej nieobecności w pracy pracodowca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy. (Artykół 165 Kodeksu Pracy) Do usprawiedliwionych nieobecności w pracy zaliczamy w szczególności:

1. Czasową nieobecność do pracy z powodu choroby

2. Izolowanie chorego w na chorobę zakaźną

3. Powołanie na ćwiczenia wojskowe albo na przeszkolenie wojskowe na czas do 3 miesiący

4. Urlop macierzyński

K

---