REGION MAZURSKI
POŁOŻENIE:
Region ten położony jest w pn - wsch części Polski. Jest on największym regionem pojeziernym w Polsce
Granice PN i WSCH są granicami państwa
Granica ZACH - stanowi granicę z Pomorzem :Od Torunia, rzeka Drwęca, Kanał Elbląski, do Elbląga.
Granica PD - Lidzbark Welski, Nidzica, Szczytno, Pisz, Grajewo, Augustów, do wylotu Czarnej Hańczy za naszą granicę
W skład regionu Mazurskiego wchodzi 6 REJONÓW:
Warmiński
Olsztyński
Mrągowski
Wielkich Jezior
Ełcki
Suwalsko - Augustowski ( należy faktycznie do Litwy)
WALORY
1. Walory wypoczynkowe:
Wypoczynek nad brzegiem jezior, rzek, korzystanie z dużego obszaru leśnego, związane z tym formy rekreacji.
Miejscowości wypoczynkowe:
W Rejonie Olsztyńskim: Wielobok Olsztyn- Nidzica- Wielbark- Szczytno jest jednym z najrzadziej zaludnionych i najsilniej zalesionych w całym regionie Mazurskim. Znajdują się uliczne pola biwakowe i ośrodki wczasowe, tu zlokalizowano wypoczynkowe ośrodki rządowe. Stolica rejonu to ważny ośrodek turystyczny i wczasowy: ok. 7 tys. miejsc noclegowych.
Rejon Mrągowski: Ok. 10 tys. miejsc noclegowych zlokalizowanych w małych wsiach na terenie całego regionu, dwa większe to Spychowo i Krutyń odwiedzane przez wczasowiczów z Warszawy. Mrągowo- najważniejszy ośrodek, licznie odwiedzany ze względu na śródjeziorne, węzłowe położenie i festiwale muzyki Country. Tu powstał w latach 70 pierwszy hotel 4ero gwiazdkowy.
Rejon Wielkich Jezior: Najbardziej znana i najczęściej odwiedzana cześć pojezierza Mazurskiego, cieszy się ogromną frekwencją turystów, w sezonie prowadzi do przeciążenia infrastruktury i dewastacji środowiska, ok. 30% liczby miejsc noclegowych na Mazurach. Miasta wypoczynkowe: Giżycko i Wilkasy nad jez. Niegocin, Mikołajki jez. Mikołajskie i Tałty, Ruciane- Nida, Węgorzewo, Pisz.
Rejon Ełcki: Pozostaje w cieniu sąsiednich rejonów, rzadziej odwiedzany. Miasta odwiedzane nad brzegiem rzek: Ełk, Lega i Rospuda, ze względu na spływy kajakowe. Ruch turyst. Skupia się wokół 4 miast: Ełk, Gołdap, Olecko, Rajgród. L. miejsc noclegowych ok. 9 tys.
Rejon Suwalsko- Augustowski: Długie tradycje letniskowe, duża frekwencja turystów pomimo trudnej dostępności komunikacyjnej. Ośrodki wypoczynkowe/ przystanie żeglarskie w miejscowościach Słupie, Gawrach Ruda, Bryzgiel, Stary Folwark. Augustów skupia ok. 4 tys. miejsc noclegowych. Rozwój gospodarstw agroturystycznych, kwatery nierejestrowane, dzikie biwaki.
2. Krajoznawcze:
PRZYRODNICZE:
Wigierski PN, który skupia torfowiska oraz występuje tu dużo bobrów - symbol parku. Wpisany na listę konwencji Ranzar
Wiele parków Krajobrazowych:
Suwalski PK (najgłębsze jezioro w Polsce - Hańcza 108m)
Mazurski PK + Rezerwat Jezioro Łuknajno(rezerwat ścisły chroniący gatunek łabędzia niemego) wpisany na listę światowych rezerwatów Biosfery UNESCO. Oraz na listę konwencji Ransar
Park Krajobrazowy Puszczy Romnickiej
PK Wysoczyzny Elbląskiej
PK Wzgórz Dylewskich
Welski PK
Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy
- Kraina Wielkich Jezior :
liczne jeziora (Śniardwy - 114km2) największe jezioro w Polsce wraz z rezerwatem przyrody Jez. Łuknajno
- Jez. Drużno wpisane na listę konwencji Ransar
- Jez. Siedmiu Wysp koło Wegorzewa wpisane na listę konwencji Ransar
Rezerwaty przyrody: liczba rezerwatów przyrody wynosi trochę ponad 100.
- Rezerwat Cisowy Jar koło Kowal Oleckich - 1 z największych skupisk cisów w Polsce
rzeki o czystej na ogół wodzie, tworzące atrakcyjne szlaki kajakowe - RZEKA DRWĘCA (rezerwat częściowy, wodny, dzieli pomorze od Mazur i jest obięta ochroną jako środowisko pstrąga, łososia, troci)
* wyspy na jeziorach np.; Wyspa Gilma na jez. Dobskie, wyspa Piramidowa na jez.,. Mamry
- lasy i wzgórza -2 Puszcze; PISKA I AUGUSTOWSKA( są to 2 spośród największych kompleksów leśnych w Polsce)
- do pomników przyrody wyróżnić: Dęby Królewskie w Rucianem czy liczne głazy narzutowe
- Kadzidłowo koło Pisza -> PARK DZIKICH ZWIERZĄT
KULTUROWE
Toruń: Zespół staromiejski Torunia jest jednym z najcenniejszych zespołów zabytkowych w Polsce. W 1997 został on wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Obejmuje Stare i Nowe Miasto, z zachowanym prawie bez zmian XIII-wiecznym układem urbanistycznym. Zabudowa Staromiejska Torunia znajduje się również na liście Pomników Historii Rzeczypospolitej.
Główne zabytki:
kościoły gotyckie:
św. Janów Chrzciciela i Ewangelisty
pofranciszkański Wniebowzięcia NMP
św. Jakuba
Ratusz Staromiejski w Toruniu, gotyk, najstarszy ratusz w Polsce
Rynek Nowomiejski w Toruniu i Ratusz Nowomiejski w Toruniu
mury miejskie, budowane od połowy XIII, rozbudowywane i modernizowane do XV w., częściowo rozebrane w XIX w.
zespół gotyckich kamienic mieszczańskich z XIV-XVI w., w tym m.in. Dom Kopernika w stylu gotyckim (XV w.), Dom Eskenów (XIV w),
Kamienica Pod Gwiazdą, kamienica Łuk Cezara kościół poewangelicki św. Ducha,
Pomnik Mikołaja Kopernika
Dwór Artusa w Toruniu, monumentalny neorenesansowy gmach (1889-1891, R. Schmidt) położony w południowej części Rynku Staromiejskiego
Planetarium i obserwatorium
Rejon Warmiński
1.Frombork:
Wzgórze katedralne z Gotycką Katedrą Wniebowzięcia NMP i obwarowań katedralnych, otoczony budynkami dawnych kanonii (Kanonia (architektura) - dom w pobliżu katedry lub kolegiaty, w którym znajdowały się mieszkania księży kanoników należących do kapituły. W czasach późniejszych (od XVI wieku) nazwa stosowana była także w odniesieniu do kamieniczek usytuowanych w sąsiedztwie katedry.) Całe wzgórze katedralne wraz ze wszystkimi zabytkami znajduje się na Liście Pomników historii Rzeczypospolitej.
Wieża Radziejowskiego, w której znajduje się wahadło Foucaulta)
Prywatna wieża Kopernika, będąca jego obserwatorium
Muzeum Mikołaja Kopernika
6 kanonii zewnętrznych z XVII-XVIII w.
2.Elbląg
kościół katedralny św. Mikołaja, XIII-XV w., przebudowany po pożarze w końcu XVIII w., z cennym wyposażeniem wnętrza (późnogotyckie tryptyki, gotyckie drewniane figury apostołów w nawie głównej, chrzcielnica brązowa z XIV w.)
Brama Targowa z XIV w. i pozostałości fortyfikacji miejskich,
3. Zamek Krzyżacki w Pasłęku( na pd. Od Fromborka)
4. Kanał Elbląski, jest uważany za jeden z najbardziej spektakularnych zabytków w Polsce. Przy jego budowie wykorzystano jeziora leżące na różnych wysokościach między Ostródą i Zalewem Wiślanym. Różnica poziomów sięga 100 m. Osobliwością na skalę europejską jest pięć pochylni, po których przetacza się statki na specjalnych platformach ustawionych na szynach.
Rejon Olsztyński:
1. Olsztyn:
Gotycki Zamek kapituły warmińskiej w Lidzbarku Warmińskim, związany z działalnością Mikołaja Kopernika, obecnie Muzeum Warmii i Mazur; jest jednym z niewielu miast w Polsce, które znalazło się w światowym rejestrze zabytków. W podobny sposób wyróżniono w Polsce tylko Kraków, Zamość i Wrocław. Na Starym Mieście zachowała się średniowieczna zabudowa miasta i układ ulic. Warte zobaczenia są także dwa zabytkowe mosty gotyckie z końca XIV w., kościół gotycki, ratusz klasycystyczny z.XIX w., fragmenty XIV-wiecznych murów miejskich z basztą więzienną.
fragmenty murów miejskich z Bramą Wysoką (Górna Brama) z XIV w.,
XIV-wieczna konkatedra pw. św. Jakuba (bazylika mniejsza),
Stary Ratusz (wzniesiony w XIV w., po pożarze odbudowany w latach 1623-1624),
Kościół św. Wawrzyńca z XIV w. (w dzielnicy Gutkowo),
Kaplica Jerozolimska z 1565 r.,
neogotycki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z lat 1901-02,
neoromański kościół pw. św. Józefa z lat 1912-13,
kościół pw. Chrystusa Króla (zbudowany w stylu renesansu włoskiego) z XX w.,
neogotycki kościół ewangelicko-augsburski z lat 1876-99,
2. Muzeum Budownictwa Ludowego z eksponatami folkloru mazurskiego, warmińskiego i litewskiego z wieków XVIII i XIX w Olsztynku na pd od Olsztyna.
3. Zamek Krzyżacki „Dunajec” w Nidzicy (na pd od Olsztyna)
4. Gotycki Kościół w miejscowości Orneta,
5. Gotycka kolegiata w miejscowości Dobre Miasto.
Grunwald - Pole bitwy
GIETRZWAŁD - Sanktuarium Maryjne, na pd-zach od Olsztyna.
Rejon Mrągowski
1. Zamki Krzyżackie w Kętrzynie i Reszlu.
2. Zamek Krzyżacki w Barcianach, (pierwsze wzmianki - 1289), kilkukrotnie przebudowywany. Na pn od Kętrzyna
3. Barokowe sanktuarium maryjne w Świętej Lipce. Znajduje się tutaj jedno z najbardziej znanych w Polsce sanktuariów maryjnych. Świętolipska bazylika pw. Nawiedzenia NM Panny wraz z obejściem krużgankowym i klasztorem jest jednym z najważniejszych zabytków baroku w północnej Polsce.
4. Muzeum Ziemi Mazurskiej, Owczarnia k. Kętrzyna
W zabytkowej mazurskiej chacie A. Puszko odtworzył wystrój tradycyjnej mazurskiej chałupy z typowym wyposażeniem - meblami oraz sprzętem codziennego użytku. Znajduje się tam m.in. tzw. czarna kuchnia - otwarte palenisko z dużym kominem powyżej. Do ekspozycji należą także przedwojenne mapy oraz broń zgromadzone przez gospodarza. Na terenie muzeum zgromadzono też liczne pamiatki z przeszłosci w postaci kół młyńskich, nagrobka poległego żołnierza wyrytego w kamieniu polnym. itp.
5.Kwatera Hitlera z czasu II wojny światowej tzw. Szaniec Wilka koło wsi Gierłoż.
6.Leśniczówka Pranie nad jez. Nidzkim, Muzeum Ildefonsa Konstantego Gałczyńskiego.
Rejon Wielkich Jezior
1. Giżycko:
Zamek Krzyżacki, wzniesiony ok.1341, W połowie XVI w zamek przebudowano, nadając mu charakter renesansowej siedziby, Zamek położony jest na tzw. Wyspie Giżyckiej, otoczonej ze wszystkich stron wodą (jeziora, kanały).
Koncerty Organowe w kościele ewangelicko-augsburskim
Twierdza Boyen, wzniesiona w latach 1844-1856 jest doskonale zachowanym przykładem pruskiej szkoły fortyfikacyjnej.
Most Obrotowy Na Kanale Łuczańskim
Zabytkowa Wieża Ciśnień
Przebudowane Zamki Krzyżackie w Węgorzewie i Rynie. Węgorzewo raz do roku jest miejscem zjazdu młodzieży z całej Polski Rockowy Festiwal w Węgorzewie
2. Wiatrak Holenderski w Rynie, zbudowany na planie koła, w XIX.
3. Kanał Mazurski, Wodne połączenie Mazur z Bałtykiem
jest jedną z unikalnych budowli z oryginalnymi rozwiązaniami technicznymi, wspaniale wkomponowany w środowisko naturalne. Celem budowy było odprowadzenie w kierunku północnym wód z Wielkich Jezior Mazurskich do rzeki Pregoły w celu uzyskania drogi wodnej do Bałtyku, oraz wykorzystania energii wodnej do poruszania siłowni wodnych i osuszenia około l7 tysięcy hektarów łąk. W późniejszym okresie zrezygnowano z funkcji energetycznej kanału i planowano wykorzystać go jedynie jako drogę wodną do transportu drewna, materiałów budowlanych, torfu oraz turystyki. Niektórzy snują przypuszczenia, jakoby Kanał Mazurski miał służyc jako droga wodna dla okrętów podwodnych typu U-Boot, a na Mazurach planowano budowę bazy remontowej tych jednostek. Tym przypuszczeniom przeczą jednak wymiary śluz 45 x 7,5m i głębokość ok. 2m.
4. Cerkiew drewniana w Wojnowie, z lat 1922-1927, pierwotnie przeznaczona była dla jedinowierców (tych, którzy uznali kościół prawosławny przy zachowaniu dawnych obrzędów) obecnie prawosławna. Architektura świątyni zawiera liczne elementy budownictwa staroruskiego.
Kościół Starowierców w Wojnowie.
5. Zespół pałacowo-parkowy Sztynort, na przesmyku między jeziorami Mamry, Kirsajty i Dargin, nad niewielkim Jeziorem Sztynorckim
6. Piramida Farenheidów - Rapa, niesamowita budowla w kształcie piramidy będąca grobowcem rodziny Farenheidów. Budowla powstała na początku XIX wieku w/g projektu B. Thorwaldsena. Wzorowana na budowlach egipskich, usytuowana w specjalnie wybranym miejscu, posiadała właściwości koncentrujące pozytywną energię kosmiczną, wzmocnioną dodatkowo kątem nachylenia ścian.
Rejon Ełcki
1. Ełk
Ruiny zamku Krzyżackiego
Zabytkowa kolej wąskotorowa
2. Zabytkowy parowóz OL-49. Przez 40lat pracy przejechała 2 880 034 km. Z użytkowania wycofana została w czerwcu 1993r.
W chwili obecnej stanowi obiekt zainteresowania turystów przejeżdżających lub wypoczywających w.malowniczej miejscowości Stare Juchy.
Rejon Suwalsko-Augustowski
1. Kanał Augustowski (lista Pomników Historii Rzeczypospolitej), długość kanału to 101km, w tym 82km w granicach Polski, kanał oprócz śluz tworzą rzeka Netta, Czarna Hańcza, Jeziora Augustowskie. Zawiera 18 śluz. Wybudowany został w latach ok. 1824-1840, obecnie jest uznawany za zabytek techniki dzięki zachowanym z tamtego okresu śluzom.
2. Sejny
świątynia pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
figura Matki Bożej Sejneńskiej - słynie wieloma cudami i łaskami. Sprowadzona do Sejn w 1602 roku, a jej koronacja odbyła się 7 września 1975 roku.
Biała Synagoga w Sejnach
Stara Synagoga w Sejnach
3. Cmentarzysko Jaćwingów koło wsi Szwajcaria
4. Akwedukt Puszczy Romnickiej koło miejscowości Stańczyki, Do niedawna wykorzystywane były przez entuzjastów sportów ekstremalnych do skoków na bungee. Mosty w Stańczykach to jedne z najwyższych w Polsce mostów kolejowych - długość 200m i wysokość 36m. Konstrukcja żelbetowa, o pięciu przęsłach z łukami o długości 15m każdy. Mosty zbudowane zostały w latach 1912-1940.
5. Zespół klasztorny Kamedułów w Wigrach
6. Pozostałości po dworku Michała Paca w Dowspudzie, miejsce festiwalu Celtyckiego
7. Poczta w Augustowie w stylu klasycystycznym
3. Walory specjalistyczne:
turystyka kajakowa: KRUTYNIA - jeden z najładniejszych szlaków kajakowych,
turystyka żeglarska - KANAŁ ELBLAŚKI - łączy Ostródę z Elblągiem, prowadzi przez wiele jezior; SZLAK GIŻYCKO - WĘGORZEWO
*śluzy: np. Śluza Guzianka - b ważna na trasie wielkich jezior mazurskich. Stanowi wodne połączenie miasta Ruciane-Nida oraz jeziora Nidzkiego z pozostałą częścią szlaku żeglownego; Śluza Przerwanki
turystyka podwodna
sporty wodne np. windsurfing
turystyka piesza np.: Wielki szlak mazur garbatych czy szlak zielony okrężny
wędkarstwo
łowiectwo (Lasy Napiwodzkie - poj. Olsztyńskie)
- możliwość uprawiania narciarstwa zjazdowego
4. Dostępność komunikacyjna Regionu Mazurskiego
Linie PKP są bardzo rzadkie w tym regionie, jest to spowodowane uwarunkowaniami historycznymi.(Rozbiorami Polski). Kiepskie połączenie do Suwałk i Augustowa, Ełku, Elbląga, Olsztyna. Połączenia śródlądowe (żeglarstwo).
5. Podaż usług;
Na powierzchni stanowiącej niecałe 11% powierzchni kraju skupia się ok. 12% miejsc noclegowych a wiec 2x wiecej niż na Pojezierzy pomorskim. Większość obiektów wypoczynkowych to ośrodki zakładowe, coraz częściej są to kwatery prywatne, letniskowe, często czynne tylko sezonowo. Szczególnie częstą formą zagospodarowania tur. Są pola biwakowe, zlokalizowane nad jeziorami. Pod wzg. Ich pojemności region ten zajmuje 1 miejsce w kraju.