Postępowanie egzekucyjne w administracji
Dr Wojciech M. Hrynicki
Prawa autorskie zastrzeżone. Zabrania się jakiegokolwiek wykorzystywania publicznego.
Wykład III
PODMIOTY POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO
III. 1. Podmioty biorące udział w postępowaniu egzekucyjnym
Organy egzekucyjne
Organy rekwizycyjne
Pomocnicy organu egzekucyjnego
Wierzyciele
Zobowiązani
Biegli i świadkowie
Dłużnik zajętej wierzytelności
Uczestnicy postępowania egzekucyjnego z nieruchomości
Dozorca ruchomości oraz zarządca nieruchomości
Organy pomocnicze i asystujące
Organy nadzorcze
Osoby trzecie
III. 2. Organy egzekucyjne
Art. 1a pkt 7 ustawy egz.
Organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym lub obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz zabezpieczania wykonania tych obowiązków.
III. 2. Organy egzekucyjne c.d.
1) Organy właściwe w sprawach egzekucji należności pieniężnych:
organy uprawnione do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych
- naczelnik urzędu skarbowego - art. 19 § 1 ustawy egz.,
organy, których kompetencje są ograniczone do stosowania tylko niektórych środków:
- organy gmin o statusie miasta - ustawa z dnia 24.11.1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych,
- organy gmin wchodzących w skład powiatu warszawskiego
(art. 87 ustawy z dnia 13.10.1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administracje publiczną),
III. 2. Organy egzekucyjne c.d.
przewodniczący organów orzekających w I instancji w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
dyrektor oddziału ZUS,
dyrektor izby celnej (należności celne, podatek akcyzowy i podatek VAT z tytułu importu),
dyrektor oddziału regionalnego WAM (należności z tytułu opłat za używanie lokali i opłat pośrednich z tym związanych),
inne organy (np. jednostki organizacyjne Straży Granicznej i Policji w przypadku egzekucji kosztów związanych z wydaleniem cudzoziemca - w stosunku do jego środków pieniężnych, znajdujących się w depozycie tej jednostki organizacyjnej).
III. 2 Organy egzekucyjne c.d.
2) Organy właściwe w sprawach obowiązków o charakterze niepieniężnym:
wojewoda (art. 20 ustawy egz.),
organy jednostek samorządu terytorialnego (wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa),
kierownicy wojewódzkich i powiatowych służb, inspekcji, straży,
organy Policji, ABW, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, PIP, organ straży pożarnej kierujący akcją ratowniczą,
inne organy powołane do ochrony spokoju, bezpieczeństwa, porządku, zdrowia publicznego lub mienia społecznego (np. straż gminna lub straż miejska)
Art. 20 § 2 ustawy egz.
III. 3. Właściwość miejscowa organu egzekucyjnego (art. 22 ustawy egz.)
Egzekucja należności pieniężnych:
egzekucja z nieruchomości (art. 22 § 1 ustawy egz.)
egzekucja z praw majątkowych lub ruchomości (art. 22 §§ 2 i 3)
2) Egzekucja należności niepieniężnych:
art. 22 § 4 zasada ogólna - wg miejsca zamieszkania /pobytu
art. 22 § 5 - odebranie rzeczy /opróżnienie budynku, pomieszczenia /nieruchomości /prowadzenie działalności gospodarczej
III. 4. Organ rekwizycyjny
Art. 1a pkt 8 ustawy egz.
Organ egzekucyjny o tej samej właściwości rzeczowej co organ egzekucyjny prowadzący egzekucję, któremu organ egzekucyjny zlecił wykonanie czynności egzekucyjnych
III. 5. Pomocnicy organu egzekucyjnego
Egzekutor
Poborca skarbowy
Inspektor (starszy inspektor)
Komornik skarbowy
III. 6. Wierzyciel (podmiot czynny)
Art. 1a pkt 13 ustawy egz.
Podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym
naczelnik urzędu skarbowego, dyrektor izby celnej, dyrektor oddziału ZUS
Art. 5 ustawy egz.
III. 7. Zobowiązany (podmiot bierny)
Art. 1a pkt 20 ustawy egz.
Osoba fizyczna albo osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub obowiązku o charakterze niepieniężnym (a w postępowaniu zabezpieczającym - te same podmioty, jeśli zobowiązanie nie jest wymagalne albo jej obowiązek nie został ustalony lub określony, ale zachodzi obawa, że brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić skuteczne przeprowadzenie egzekucji, a odrębne przepisy na to zezwalają).
osoby związane z zobowiązanymi
III. 8. Biegły skarbowy i biegły sądowy
Art. 1a pkt 1 ustawy egz.
Rzeczoznawca w określonej dziedzinie, uprawniony do wyceny majątku zobowiązanego i wpisany na listę biegłych skarbowych prowadzonych przez dyrektora izby skarbowej.
Stosowanie art. 84 Kpa
Art. 67d § 2 ustawy egz. - biegły sądowy
III. Świadkowie
Dwie kategorie świadków (niestosowanie przepisów Kpa)
Art. 51 § 2 ustawy egz. (świadkowie jako obserwatorzy)
Art. 52 § 2 (świadkowie czynności wykonywanych w porze nocnej)
III. 10 Dłużnik zajętej wierzytelności
Art. 1a pkt 3 ustawy egz.
dłużnik zobowiązanego (wierzytelności lub prawa majątkowe),
bank (wierzytelności na rachunkach bankowych),
pracodawca (wynagrodzenie za pracę),
podmiot prowadzący działalność maklerską (wierzytelności na rachunkach papierów wartościowych),
trasat (egzekucja z weksla),
inny podmiot (np. organ rentowy),
realizujący, na wezwanie organu egzekucyjnego, zajęcie wierzytelności lub innego prawa majątkowego zobowiązanego.
III. 11. Uczestnicy postępowania egzekucyjnego z nieruchomości
Art. 110b ustawy egz.
zobowiązany,
wierzyciele egzekwujący (ew. organ wykonujący),
osoby, którym przysługują ograniczone prawa rzeczowe lub roszczenia albo prawa osobiste zabezpieczone na nieruchomości,
organ, który zawarł umowę o oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste, jeżeli przedmiotem egzekucji jest użytkowanie wieczyste
III. 12. Organy nadzorujące
Należności pieniężne:
dyrektor izby skarbowej,
samorządowe kolegium odwoławcze,
wojewoda.
2) Należności niepieniężne:
właściwi ministrowie, centralne organy administracji rządowej, inne centralne organy administracji publicznej oraz organy sprawujące nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego.