Mikrostruktury - egzamin

1. Mikrostruktury społeczne - małe struktury, małe zbiorowości, między którymi zachodzą bezpośrednie więzi. Oparte o stosunki społeczne na bazie bezpośrednich styczności. Mikrostruktury to takie, które żyją w cieniu większych, są niesamoistne; żyją życiem wielkiej struktury za pośrednictwem wielkich zjawisk.

2. Mikrostruktury - dwie perspektywy teoretyczne:

1. Strukturalistyczne - mikrostruktury są bytem realnym

2. Interakcjonizm - podstawa: pojęcie działania społecznego (Max Weber)

3. Zasada emergencji - zasada specyficznych własności, zjawiska na poziomie mikrostrukturalnym są unikalne, nieciągłe; trzy poziomy zjawisk - działająca jednostka, mała grupa, makrostruktury

4. 4 aspekty struktury społecznej:

1. Struktura idealna - gdy myślimy o idei grupy, o podstawach, poglądach, przekonaniach; idee i poglądy są przynależne do pozycji społecznej.

2. Struktura interakcyjna - zajmowana pozycja umożliwia kontakt jednostki z innymi, ułatwia lub ogranicza pewne kontakty

3. Struktura normatywna - konfiguracje występujące w obrębie grupy reguł działania, które są przynależne do danej pozycji

4. Struktura interesów - rozkład szans dostępu do społecznie cenionych dóbr np. sława, pieniądze, władza

5. Grupa społeczna ( Merton) - zbiór osób, które wchodzą ze sobą w unormowane interakcje, które same siebie traktują jako członków grupy i są przez innych również postrzegani jako członkowie tej grupy

6. Kategorie członkostwa w grupie:

1. Nominalny - członek tylko z nazwy np. honorowy członek grupy

2. Peryferyczny - np. student pojawiający się w grupie pod sam koniec semestru

3. Rzeczywisty - każdy inny, który wchodzi w interakcje, poczuwa się do bycia członkiem grupy i inni również rozpoznają go jako członka grupy

7. Grupa odniesienia normatywnego - jednostki z którymi identyfikujemy się a przede wszystkim czerpiemy od nich normy i wzory zachowań

1. Negatywne grupy odniesienia - wzbudzają odrazę, staramy się od nich zdystansowań przyjmując przeciwne reguły i wzory zachowań

2. Pozytywne grupy odniesienia - identyfikujemy się z nimi, staramy się je naśladować ich standardy normatywne dążąc do pełnego członkostwa

8. Podział małych grup społecznych

1. Ze względu na cechy obiektywne (Merton), które różnią grupy między sobą

2. Ze względu na cechy subiektywne - ważne dla jednostki z jakiegoś powodu - grupy odniesienia normatywnego i porównawczego

3. Pierwotne i wtórne; wspólnota i stowarzyszenia

1. Cechy grupy pierwotnej: względna trwałość, mała liczebność, bezpośrednie kontakty, względna zażyłość członków

2. Kryteria obiektywne

1. Grupy różnią się liczebnością (małe i duże)

2. Trwałość grupy (rzeczywista, postulowana, przelotne, krótkotrwałe)

3. Sposób rekrutacji do grupy (ekskluzywne - ścisłe wymogi członkostwa; inkluzywne - otwarte)

4. Grupy żarłoczne - wymagają maksymalnego zaangażowania i niepodzielnej lojalności

5. Grupy totalitarne - kontrolują i ingerują w całokształt życia swoich członków, w sprawach nie związanych w ogólne sprawy grupy

9. Znaczenie wspólnoty w życiu człowieka :

1. Człowiek racjonalnie postępujący tworzy pewne struktury, które zapewniają mu ważne dla jego potrzeb wartości. Wspólnota jest kategorią wiecznie żywą

2. Wspólnota Parka - zajmuje się bezdomnymi

3. Wspólnota Emaus - zajmuje się bezdomnymi i poszukującymi pracy

10. Granice grupy społecznej :

1. Nie są sztywne

2. Na to gdzie granice przebiegają mają wpływ decyzje polityczne oraz sytuacje definiowane przez interesy ( grupy nieformalne w obrębie grup formalnych)

3. Do grupy mogą zawsze dołączać inni ludzie z zewnątrz. Grupy nigdy nie są na tyle pełne by określać je mianem „kompletności”

4. Im większa grupa tym silniejsza

11. Postawy ludzi wobec członkostwa w grupie

1. Pragnący uczestniczyć w grupie

2. Obojętni członkostwa

3. Motywowani do nieprzynależności

12. Grupy inkluzywne - otwarte; takie, które akceptują wszystkich do przystąpienia

13. Grupy jednofunkcyjne - takie, w których członkowie podejmują jeden tylko typ działalności

14. Określany przez grupę status osób, które nie są jej członkami - spełniający warunki członkostwa:

1. Kandydat na członka

2. Potencjalny uczestnik

3. Jednostka niezależna

15. Określany przez grupę status osób, które nie są jej członkami - niespełniający warunków członkostwa:

1. Człowiek margines

2. Jednostka niezwiązana

3. Przeciwnik (grupa obca)

1. Pragnący uczestniczyć w grupie --- kandydat na członka --- człowiek marginesu

2. Obojętny wobec członkostwa --- potencjalny uczestnik --- jednostka nie związana

3. Motywowani do nieprzynależności --- jednostka niezależna --- przeciwnik

4. Najgorszym przeciwnikiem jest ten, który może do danej grupy należeć

16. Jednostki obce (Merton) - klasyczny przeciwnik, jednostka niezależna

1. Renegat - odrzuca wartości danej grupy i łączy się z opozycją

2. Zdrajca - sprzedaje grupę dla korzyści

3. Ci członkowie, którzy byli kiedyś związani z grupą charakteryzują się postawą ambiwalentną wobec tej grupy. Odejście nie odsuwa przywiązania do grupy

4. Obcy

1. Inny, różny - sposób kategoryzacji

2. Lepszy, gorszy - kategoria + ocena

3. Jako termin wartościujący w większości języków

5. Kto jest obcym ? - obcy to osoba, która w sposób znaczący jak i obiektywny różni się od nas. Obcy to Ci, którzy nie są naszej rasy, wyznania Ta sama grupa staje się w różnych warunkach obcymi dla innych ( Znaniecki)

17. Alchemia moralna - polega na wartościowaniu za pomocą języka cnót. Niezależnie od tego, co grupy robią, zostają oceniane wraz ze standardem alchemii moralnej

18. Ferdynand Toonies - 1856-1936 - protestował przeciwko rasistom Stworzył postawy socjologii. Dokonał typologii form społecznych, które ewoluują. Nigdy nie twierdził, że wspólnota zostaje zastąpiona przez stowarzyszenie. Uważał, że podstawa wszelkich form jest więź. Więź jako brak pozwolenia, przeciwieństwo wolności.

1. Jedna więź jest podstawą więzi naturalnej

2. Wola stanowiona jest podstawą bardziej bezosobowych form życia społecznego

3. Podstawą stowarzyszeń jest wola stanowiona

4. Dominacją związków opartych na bliskości między ludźmi jest więź

5. Zwyczaj, obyczaj SA elementami systemu kontroli

19. E. Durkheim - klasyk mikrosocjologii. Wyjaśnił zjawisko samobójstwa na podstawie stanu grup, do których jednostka przynależy. Stan społeczeństw może zmusić jednostkę do społeczeństwa.

1. Anomia - zaburzenie ładu społecznego - wówczas ludzie zatracają reguły swego postępowania

2. Samobójstwa

1. Anomiczne - gdy jednostce brakuje regulatorów

2. Egoistyczne - gdy jednostka jest odległa od grupy, lub zrywa więzi z grupą

3. Altruistyczne -gdy jednostka jest bardzo związana z grupą np. samobójstwa w obrębie sekt

20. Zimmel

1. Interesował się procesami uspołeczniania

2. Struktura małych grup - diada i triada

3. Zimmel uważał, że diada jest jedyną strukturą, która charakteryzuje się tajemniczością. Rozwodził się nad tym co znaczy intymność w diadzie

4. Trzeci element w strukturze może spełniać funkcję spojenia całości (triada). Element ten może być pośrednikiem między tymi dwoma innymi

21. Poziom gwałtowności konfliktu wzrasta gdy:

1. Członkowie grupy postrzegają konflikt jako wykraczający poza ich indywidualne interesy

2. Członkowie wykazują znaczne zaangażowanie moralne

22. Poziom gwałtowności konfliktu obniża się gdy:

1. Konflikt wywołuje dla jego uczestników takie skutki jak:

1. Uczynienia granic grup jednoznacznymi

2. Scentralizowania panowania i władzy

3. Zmniejszenia tolerancji dla dewiacji

4. Wzrost solidarności wewnętrznej

2. Konflikt wywołuje integracyjne skutki dla całości systemu kiedy:

1. Występuje często

2. Ma niewielką intensywność

3. Powoduje powstawanie koalicji między różnymi grupami, które w nim uczestniczą

23. Rola społeczna

1. Działania i zachowania związane z przejmowanym przez jednostkę stanowiskiem

2. Tworzenie i aktywne działanie jednostki

24. Rola wg Rybickiego - określona jest jako społecznie wydzielony zakres działania, jako ciąg zachowań i działań spełnianych przez człowieka zajmującego określoną pozycję społeczną

25. Rola społeczna ( Znaniecki) - system normatywnych stosunków między jednostką a częścią jej środowiska społecznego. System tych części środowiska to krąg społeczny. Krąg ten warunkuje jaźń społeczną. Jaźń społeczna czyli obraz tego czym winna ta osoba być dla siebie i dla innych w pełnieniu danej roli, jako istota cielesna i psychiczna. Ustanawia jej stan socjalny, czyli zespół praw jakie ma przyznawać jej krąg społeczny

26. Modele roli:

1. Zadania jakie według roli realizujemy. Każda rola może być opisana poprzez zespół zadań do nich przynależnych

2. Komponenta moralne

3. Oczekiwania dotyczące relacji z innymi osobami w okręgu społecznym ( krąg tworzą partnerzy, którzy są niezbędni do tworzenia danej rzeczy)

27. Realizacja schematu roli - istnieją 4 zestawy czynników, które wpływają na różne sposoby realizacji roli

1. Osobowość

2. Sytuacja zastana ( pewne tradycje, wzorce) Różnicują nas warunki w jakich funkcjonujemy

3. Stopień sprzeczności i konfliktów oczekiwań, które płyną z kręgu osób zainteresowanych (każdy pełni swą rolę po swojemu)

4. Stosunek do sytuacji nowych i powracających (na ile jesteśmy w stanie być osobami kreatywnymi)

1. Jednostka może swoją własną rolę negować lub też kreować. Ze starej roli robimy nową, dzięki naszemu udziałowi. Możemy również kreować nowe role, które wcześniej nie występowały

28. Krąg społeczny - zestaw typowych innych pozycji, z którymi dana pozycja jest powiązana. W kręgu ważne są oczekiwania kierowane na daną osobę, możliwe są również konfliktowe oczekiwania np. potencjalni wyborcy, przedstawiciele w mediach

29. Rodzaje oczekiwań wg Turnera:

1. Oczekiwania wynikające ze „scenariusza”

2. Oczekiwania wynikające z innych „aktorów” - nie muszą być precyzyjnie określone

3. Oczekiwania wynikające ze strony publiczności (najmniej jawne) często nie znamy publiczności, więc nie wiemy z kim mamy do czynienia

30. Pracownicy zespołu

1. Pracownik socjalny: koledzy; konsultanci; psycholog, rehabilitant, lekarz, pielęgniarka

31. Zespoły

1. Każdy z danych zespołów jest ważny tylko w danym miejscu i w danym czasie. Rzadko rola ogranicza się do grupy, w której funkcjonujemy

2. Wyróżniamy 2 rodzaje zespołów ról:

1. Prosty - partnerzy nieznacznie różniący się między sobą pod względem zajmowanej pozycji, cech społecznych, rzadko się zmieniają, a liczba osób w takim zespole jest niewielka

2. Złożony - partnerzy często się zmieniają, a różnią się pod względem cech społecznych i osobowościowych np. polityk, radny, pracownik socjalny

32. Konflikty

1. Między rolami - pełnienie jednej roli uniemożliwia pełnienie drugiej

2. W zespole ról - napięcie wywołane przymusem zmierzenia się z oczekiwaniami, które płyną od innych członków grupy

3. Między pozycjami są spowodowane:

1. Zrealizowaniem konkretnych powinności (konflikt powinności)

2. Dysonansem między poglądami

Różne pozycje narzucają różne kierunki interakcji. Zakazują również pewnych określonych kontaktów, kultura zakazuje lub nakazuje nam łączenie pewnych pozycji

33. Sposoby radzenia sobie w przypadku konfliktu ról - Mechanizmy strukturalne (Merton)

1. Mechanizm polegający na zróżnicowaniu stopnia zaangażowania

2. Mechanizm związany ze zróżnicowaniem władzy osób objętych zestawem ról

3. Mechanizm związany z możliwością wywierania wpływu na osobę w roli

4. Mechanizm związany z obserwowalnością zachowań w danej roli (możliwość widzenia osoby działającej w roli przez wszystkich partnerów np. role publiczne)

5. Mechanizm ograniczenia zespołu ról (najprostszy) - możemy wyeliminować danego pracownika, jeśli stwierdzimy, że wiele nie wnosi w wspólną pracę. Nie możemy natomiast wyeliminować szefa, bo wtedy tracimy status roli

6. Mechanizm polegający na społecznym poparciu ze strony osób mających podobne statusy i trudności w obliczu niespójnych wewnętrznie zestawów ról. Należy wówczas formalizować reguły i starać się nim sprostać

7. Mechanizm przyczyniający się do dostrzeżenia przez członków zespołu ról izb, kierunkowych żądań skierowanych na jednostkę zajmującą dany status społeczny. Im częściej korzystamy z tego mechanizmu tym lepiej funkcjonujemy w danych rolach

34. Sposoby radzenia sobie w przypadku konfliktu ról. Mechanizmy indywidualne ( W. Good)

1. Nie ma roli, która byłaby na tyle dobra by nie było żadnych konfliktów

2. Przenoszenie obowiązków związanych z pełnieniem danej roli na innych. To normy społeczne mówią o tym, co można przenosić. Istnieją reguły, w których pewne obowiązki można przenosić

3. Bariery przeciwko nowym obowiązkom, taką barierę może stanowić interpretacja przepisów prawnych

4. Rozszerzenie zespołu ról. Pomnażania sobie obowiązków, by później móc się wytłumaczyć z niedopełnienia jednego z nich

5. Oddzielanie, ignorowanie pewnych żądań związanych z rolą. Nie dopuszczamy ich do myśli

6. Manipulowanie rolą, modyfikowanie jej

7. Zrzekanie się jednej z ról, która jest dla nas niewygodna

35. Pozycje

1. Jawne i utajone

1. Jawne - wiążą się z aktualnie pełnioną przez jednostkę rolą

2. Utajone - są realizowane przez jednostkę w danej chwili, jest ona średnio widoczna przez partnerów

2. Przypisana i osiągnięta

3. Bardzo trwałe i mniej trwałe

1. Bardzo trwałe - pozycja dziecka, ojca, matki

2. Mniej trwałe - grupa koleżeńska

4. Predyskryminujące i dyskryminujące (czarni, kobiety)

5. Pozycja perymetryczna - każda z pozycji wchodzących do kręgu społecznego. Usytuowana na „perymetrze” kontaktów i interakcji , jakie najczęściej nawiązuje każdy, kto zajmuje jakąś pozycję społeczną

6. Pozycja widoczna - pozycja zaktywizowana w danym kontekście społecznym, najważniejsza dla działań i interakcji podejmowanych tam właśnie, wobec której reagują partnerzy czy obserwatorzy

7. Pozycje dyskryminujące - takie, które utrudniają, albo nawet zamykają dalszy krok w konwencji pozycji (karierze, awansie)

36. Solidarność środowiskowa - wynika z podobnych poglądów, zestawu wspólnych interesów, lojalnością środowiskową. Niekiedy małżeństwa zawierane są w obrębie środowisk zawodowych

37. Konglomerat pozycji - zbiór pozycji, które zajmuje jednocześnie jednostka w danym czasie. Dotyczy charakterystyki danej osoby (pozycje centralne i peryferyczne)

38. Pozycja centralna - taka pozycja, którą jednostka wskazuje sobie za najważniejszą i z którą się najbardziej identyfikuje w obrębie konglomeratu pozycji jakie równocześnie zajmuje w społeczeństwie

39. Sekwencja pozycji - następstwo ciągu pozycji, zbiór pozycji zajmowanych kolejno (kariera zawodowa, biografia)

40. Tożsamość - pojęcie to odnosimy do zbiorowości i jednostki. U jednostki jest to względnie trwała struktura. Jest pewnym procesem. Jest dynamicznym procesem. Za cechę konstytutywną tożsamości uważa się kontynuację w czasie i przestrzeni ( mojość, twojość). Test 20 kroków był długo używanym narzędziem do badania tożsamości. Tożsamość jest to wizja danej osoby ( osobista i społeczna - związana z pojęciem rola społeczna). Tożsamość jednostki wzbogaca się o pewne elementy gdy ona porównuje się z innymi (+ tożsamość psychospołeczna)

41. Tożsamość kulturowa - to unikalny dla każdej jednostki zbór różnych treści kulturowych z którymi się identyfikuje w całym życiu tej jednostki (Sztompka)

42. Tożsamość społeczna wg Bokszańskiego - pojmowana będzie jako ta cześć autokoncentracji, która wywodzi się z ich wiedzy na temat uczestnictwa wraz z zaznaczeniem emocjonalnym związanym z tym uczestnictwem

43. Tożsamość społeczna wg Janymowicza - tworzą znaczące dla jednostki uprzywilejowania określające jej poczucie przynależności, oraz stopień identyfikacji z określonymi grupami

44. Tożsamość zbiorowa - poczucie wspólnoty i identyfikacja z członkami tej zbiorowości wyrażona subiektywnie za pomocą pojęcia „my”, któremu towarzyszy świadomość odrębności od osób określanych „oni” (Sztompka)

45. Tożsamość osobista - indywidualna - składa się ze specyficznych właściwości podmiotu dające jej poczucie indywidualności i niepowtarzalności

46. Tożsamość - dwa podejścia

1. Psychologizujące

1. Tożsamość jako element samowiedzy jednostki

2. Tożsamość a poczucie tożsamości

3. Tożsamość osobista a tożsamość społeczna

2. Socjologizujące

1. Model budowania tożsamości z piętnem , model Eriksona

47. Problem tożsamości

1. Transformacja społecznego podziału pracy, determinujące daleko idące przemiany więzi społecznej

2. Wysoki poziom różnych typów ruchliwości społecznej

3. Postępująca złożoność struktur społecznych, stwarzająca ciągłą sytuację konieczności rozwiązywania

4. Wysokie tempo zmian społecznych i związana z nimi nietrwałość struktur społecznych i instytucji, imperatyw ciągłego rekonstruowania tożsamości - przy równoczesnym tworzeniu zagrożenia dla poczucia ciągłości tożsamości indywidualnej

48. Pojęcie tożsamości

1. Perspektywa normatywna - tożsamość jest równoznaczna z istotą człowieka bądź takim jego ukształtowaniem, w którym realizuje się sens jego egzystencji. Sens ten powinien stanowić cel dążeń człowieka

2. Perspektywa deskryptywna - koncentruje się na empirycznym badaniu tożsamości. Cele badaczy mogą zmierzać do całościowego opisu struktury tożsamości, koncentrować się na jednym z jej sektorów, zajmować się jej powstawaniem czy dynamiką jej przemian

49. Piętno - to atrybut dotkliwie dyskredytujący zrozumiały w języku relacji

1. Osoba zdyskredytowana - nosiciel piętna uważa, że jego inność jest znana (a priori)

2. Osoba dyskredytowana - nosiciel piętna uważa , że jego inność nie jest ani znana ani natychmiast rozpoznawana

50. Trzy rodzaje piętna

1. Brzydota cielesna, rozmaite deformacje fizyczne

2. Wady charakteru

3. Pętno grupowe - kolektywne (rasy, narodowości, wyznania)

51. Zachowania osoby z piętnem

1. Podejmuje bezpośrednią próbę konkretyzacji tego, co uchodzi za podstawę jego upośledzenia

2. Próbuje poprawić swoje ”notowania” w obszarach wchodzących za niedostępne w jej przypadku

3. Czerpie z piętna drugorzędne zyski w postaci usprawiedliwień dla wszelkich niepowodzeń

52. Funkcje systemu społecznego na rzecz siebie , społeczeństwa, środowiska lokalnego

1. Funkcje jawne - zamierzone

2. Funkcje ukryte - niezamierzone

53. Funkcje jawne konsultantów skierowane są na to, by uczyć doradzać. Konsultant nie powinien wyręczać nikogo z pracy, kontrolować

54. Jak zbadać, jakie funkcje pełnią konsultanci?

1. Sprawdzić do jakich czynów są powołani

2. Identyfikacją rozwiązań rzeczywistych (co te osoby robią w funkcji konsultanta)

3. Porównanie funkcji złożonych w modelu i funkcji rzeczywiście realizowanych.

Funkcje jawne i ukryte pomagają nam obiektywnie oceniać skutki działań

55. Goffman - jednostka daje występy, potrzebuje rekwizytów, scenie zawsze towarzyszą kulisy (wulgaryzmy, wygłupianie, niedbały ubiór)

1. Każdy aktor gra swoją rolę według określonego scenariusza. Wówczas role społeczne uwarunkowane są takimi czynnikami jak:

1. Pewne typowe formy działania

2. Uczucia odnoszące się do działania

3. Koncepcja samego siebie - aktora

2. Rola może być kreowana , tworzona, negowana

1. Definicja sytuacji jaka się wyłania w trakcie interakcji

3. Dla Goffmana rolą jest ustalony wcześniej wzór zachowania, który ujawnia się w trakcie grania

1. Rola wykonawcy (aktorzy) - świadomie kształtują wrażenia. Mają dostęp do scen i do kulis

2. Rola widza - wie tylko tyle ile wykonawcy pozwolą mu dostrzec. Mają dostęp do sceny

3. Rola Autsidera - nie mają dostępu do niczego

4. Role poboczne - role osób, które wchodzą do organizacji w cudzych przebraniach. Wśród nich wyróżniamy informatora, który wchodzi do grupy, by wnieść informacje (wywiad i reporterzy)

1. Klakier - działa tak jakby był widzem , ale wchodzi w reakcje z członkami zespołu. Pomaga osiągnąć aktorom odpowiedni odbiór

2. Osoba wynajęta do kontroli wykonawców - osoba ta zasila szeregi publiczności. Może popatrzeć na przedstawienie pod innym kątem. Są to rzecznicy publiczności, którzy działają w ukryciu „wtyczka” lub mogą informować aktorów, że będą oceniani

3. Podglądacz - osoba, która po występie udaje się do konkurencji (swojego pracodawcy) i relacjonuje mu wydarzenia

4. Pośrednik - stara się stworzyć wrażenie lojalności wobec każdej ze stron. Dąży do znalezienia złotego środka

5. Mediator - „podwójny klakier” - nie narusza rozwiązania.

Wszystkie te role łączy to, że są symulowane. Są to role z dostępem do określonych stref

6. Rola osoby, której nie ma - osoby te nie biorą udziału w interakcjach, nie muszą robić wrażenia np. niewolnik sam zachowuje się jakby był nieobecny np. rola pokojówki w hotelu. Są to osoby fizycznie obecne, ale traktowane jakby ich nie było.

Osoby, które nie uczestniczą w przedstawieniu, ale mają wiedzę o nich - specjalista obsługi, specjalista od mody, wizażu. Czasami rola specjalisty przekształca się w rolę wykonawcy

7. Powiernicy - mają dostęp do sekretów wykonawcy, umieszczeni są na zewnątrz. Sporadycznie pojawiają się za kulisami np. żona, fora internetowe

8. Kolega - ma dostęp do informacji o przedstawieniu, w którym nie bierze udziału. Kolega stanowi grupę własną. Znaczenie roli pobocznej kolego pozwala nam lepiej zrozumieć znaczenie zjawiska endogamii.

Role poboczne pozwalają nam lepiej zrozumieć przedstawienie. Role poboczne nieraz przekształcają się w role pierwszoplanowe

---