Ogólne zasady urządzania lasów górskich
Inwentaryzacja stanu lasów górskich
Inwentaryzacja stanu lasu oparta jest o statystyczno-matematyczny dwustopniowy system inwentaryzacji i kontroli lasu.
-Pierwszy etap. Założenie powierzchni próbnych. Sieć tych powierzchni powinna zapewnić wiarygodne oszacowanie cech lasu na poziomie warstwy(zbiór jednostek ewidencji rozdzielnych przestrzennie ale jednorodnych za względu na siedlisko, fazę rozwoju, skład gatunkowy.
-Drugi etap. Polega na zagęszczeniu sieci na poziomie podstawowych jednostek ewidencji (wydzieleń).
Rozmieszczenie powierzchni w terenie powinno być obiektywne, a więc całkowicie niezależne od subiektywnych ocen taksatora.
Miejsca położenia powierzchni próbnych można ustalić dwojako:
-przez losowanie współrzędnych ich położenia,
-schematem określonej sieci figur geometrycznych.
Siatka sprawdza się w przypadku stwierdzenia czynnika negatywnie działającego oraz na obszarach górskich silnie urzeźbionych.
W fazie inicjalnej zakłada się tzw. powierzchnie gronowe złożone z trzech jednakowych powierzchni. Na każdej z powierzchni oblicza się liczbę żywych osobników każdego gatunku drzewa. Na podstawi tego określa się skład gatunkowy i stopień pokrycia młodego pokolenia. W fazie optymalnej, terminalnej, przedplonowej stosuje się powierzchnie próbne złożone z dwóch współśrodkowych kół. Mierzy się pierśnicę wszystkich drzew (7cm), odległość drzew od środka powierzchni próbnej oraz kąt pomiędzy kierunkiem północnym a kierunkiem od środka powierzchni do drzewa.
Problemy regulacji lasów górskich
Lasy górskie w całości zaliczane są do górskich lasów ochronnych, w których przyjmuje się etat z potrzeb hodowlanych, podlega on porównaniu z wyliczonym etatem z według dojrzałości. Taki system jest dobry dla lasów nizinnych, dla których możliwe jest zestawienie tabeli klas wieku, a wiek rębności jest podstawowym kryterium regulacjiStąd postulat aby dla lasów górskich wykorzystać:
-etat według potrzeb hodowlanych,
-etat według bieżącego przyrostu miąższości i odpowiedniego dla fazy rozwojowej współczynnika redukcyjnego. Etat według bieżącego przyrostu miąższości i współczynnika redukcyjnego liczy się dla gospodarstwa jako sumę etatów cząstkowych ”ważonych” ich udziałem powierzchniowym w gospodarstwie. „Cząstkę” stanowi etat obliczony dla fazy rozwojowej czyli dla wszystkich wydzieleń zaliczonych do tej samej fazy rozwojowej d-stanu.
Ez(faza)=Zv(faza) * r [m3/ha ,10 lat]
Zv-przyrost bieżący
r-współczynnik redukcyjny
Współczynnik redukcyjny dobiera się odpowiedni do fazy rozwojowej i stanu lasu, w szczególności zaś do potrzeb inicjowania i rozwoju młodego pokolenia , stabilności d-stanów oraz kształtowania struktury gatunkowej i wiekowej.
a) w fazie optymalnej przyjmuje się wartość od 0,2 do 0,5,
b)w fazie terminalnej i różnowiekowej oscyluje przy 1,0
c)w fazie przedplonowej w zależności od stopnia przebudowy od 0,5 do 1,0
Etat optymalny nie może być wyższy od etatu przyrosrowego, stąd do realizacji wybiera sie zawsze mniejszy z dwóch wyliczonych etatów.
Waloryzacja lasów górskich
Waloryzacja lasów to szacowanie i kwalifikowanie matematycznych i niematematycznych wartości wszelkich dóbr natury i wytworzonych ludzką działalnością. W odniesieniu do lasu najczęściej utożsamia się ją z :
-wyceną,
-wartościowaniem funkcji,
-inwentaryzacją funkcji wybranych elementów środowiska przyrodniczego. W tym przypadku służy program ochrony przyrody dla N-ctwa.
Waloryzacja lasów górskich.
Ogólne cele waloryzacji to:
-optymalizacja decyzji o priorytety funkcji lasu i sposoby ich realizacji,
-uzyskanie informacji o stopniu zniekształceniu środowiska przyrodniczego i zakresie niezbędnych działań koniecznych do przywrócenia naturalnej postaci lasu,
-możliwość szerzenia wiedzy o stanie lasów ich zagrożeniach w kategoriach oceny dostępnych dla ogółu społeczeństwa.
Waloryzacyjny system oceny lasów górskich jest metodą wieloetapową i wieloczynnikową umożliwiającą klasyfikację d-stanów według:
-stopnia naturalności składu gatunkowego piętra d-stanów oraz wartości młodego pokolenia,
-kategorii stabilności d-stanów,
-pilności działań restytucyjnych.
Podstawową jednostką ewidencji i oceny jest d-stan.
Przedmiotem oceny jest:
-stopień zgodności składu gatunkowego d-stanu z siedliskiem,
-stopień zgodności składu gatunkowego odnowień z siedliskiem,
-fazy rozwojowe d-stanu,
-stopień wypełnienia w piętrze d-stanu,
-stopień wypełnienia w warstwie odnowienia,
stan zdrowotny d-stanu.
Stopień zgodności z siedliskiem(d-stan, odnowienie)
-d-stan zgodny z siedliskiem, łączny udział gatunków docelowych w składzie wynosi >70%,
-d-stan częściowo zgodny z siedliskiem, łączny udział gatunków docelowych w składzie wynosi od31 do 70% ,
-d-stan niezgodny z siedliskiem, łączny udział gatunków w składzie wynosi<30%.
Stopień wypełnienia przestrzeni w piętrze d-stanu:
-wysoki- zwarcie pełne,
-średni- zwarcie umiarkowane,
-niski- zwarcie przerywane,
-b.niski- zwarcie luźne.
Stopień wypełnienia przestrzeni w warstwie odnowienia:
-wysoki >50% pokrycia powierzchni,
-średni 31-50% pokrycia powierzchni,
-niski 11-30% pokrycia powierzchni,
b.niski<10% pokrycia powierzchni.
Ocena stopnia zdrowotności
Uprawa:
-stopień b.dobry- uprawab.dobra,
-stopień zadowalający-uprawa dobra,
-stopień średni- uprawa zadowalająca,
-stopień niezadowalający- uprawa przepadła.
Młodniki i młodsze d-stany:
-stopień b.dobry- wady do 10%,
-stopień zadowalający- wady 11-30%,
-stopień średni- wady 31-50%,
-stopień niezadowalający- wady ponad 50%.
Ocena stopnia zdrowotności d-stanu w wieku ponad 21lat(lub 31lat nie mogłem sie rozczytać):
-stopień b.dobry do10% uszkodzeń,
-stopień zadowalający 11-25% uszkodzeń,
-stopień średni 26-60% uszkodzeń,
-stopień niezadowalający ponad 60% uszkodzeń.
Ocena kategorii stabilności:
-A-d-stan stabilny,
-B-d-stan obniżonej stabilności,
-C-d-stan niestabilny (zagrożony) .
Kryterium są kombinacją przyjętych do oceny cech d-stanów.
3