TSH fT3 fT4

Badaniem przesiewowym w kierunku chorób tarczycy jest pomiar stężenia tyreotropiny (TSH), hormonu przysadki mózgowej, regulującego wydzielanie hormonów tarczycy. Badanie to zleca się przy obecności objawów sugerujących nadczynności lub niedoczynności tego gruczołu, a także w celu monitorowania skuteczności leczenia jego chorób. Wykonuje się je również rutynowo u noworodków w celu wykrycia ewentualnej wrodzonej niedoczynności tarczycy. Aby móc interpretować wynik badań, należy najpierw zrozumieć ideę regulacji wydzielania hormonów: W podwzgórzu (element centralnego układu nerwowego) uwalniany jest hormon TRH, który powoduje syntezę TSH przez przysadkę. TSH z kolei stymuluje do produkcji i wydzielania hormonów tarczycy - T3 i T4. Krążące w organizmie hormony tarczycy hamują wydzielanie TSH przez przysadkę, a zmniejszone TSH powoduje zmniejszenie produkcji T3 i T4. W odwrotnej sytuacji, jeżeli hormonów T3 i T4 jest mało, nie ma czynnika hamującego wydzielanie TSH, a wzrost TSH wywołuje wzrost produkcji T3 i T4. Taki system nazywa się sprzężeniem zwrotnym ujemnym. Można porównać je do pedału gazu w samochodzie. Jeżeli samochód jedzie zbyt wolno (jest mało hormonów tarczycy) pedał gazu jest naciskany (zwiększenie wydzielania TSH), żeby auto przyspieszyło (zwiększyło wydzielanie T3 i T4). Zbyt duża prędkość auta (wysokie stężenie T3 i T4) powoduje ściągnięcie nogi z gazu (zmniejszenie wydzielania TSH przez przysadkę) i zwolnienie jazdy samochodem. Wartości prawidłowe dla testów III generacji wynoszą 0,4- 4,0 mU/l. Obniżone stężenie TSH świadczyć może o nadczynności tarczycy, wymagane jest wówczas wykonanie pomiarów stężeń wolnych hormonów tarczycy (fT3 i fT4) , podobnie jak przy podwyższonym poziomie TSH, który wskazuje na niedoczynność tarczycy.  Zwiększenie fT3 i fT4 (przy niskim TSH) może wskazywać  na nadczynność tarczycy, a zmniejszenie (przy wysokim TSH) na niedoczynność.  Może zdarzyć się, że TSH jest zmienione, a ft3 i ft4 w normie, lub jeden z hormonów tarczycy w normie, drugi zmieniony, lub TSH w normie, a ft3 i/lub ft4 są zmienione.  Rozpoznanie choroby tarczycy opiera się na badaniach dodatkowych (USG tarczycy, biopsja tarczycy, wywiad), wykonywane pod opieką lekarza endokrynologa.

---