agresja i przemoc, APS


Agresja i przemoc w szkole

1. Agresja a przemoc

Agresja - to każde zamierzone działanie , które ma na celu wyrządzenie komuś bólu , szkody, straty . Jest to zatem każde zachowanie , które powoduje krzywdę drugiej osoby lub własną . Dzieci zachowują się agresywnie również wtedy , gdy niszczą swoje lub cudze rzeczy , sprzęt szkolny , drażnią a nawet zabijają zwierzęta .

Agresję definiuje się również najczęściej jako świadome , zamierzone działanie , mające na celu wyrządzenie komuś szeroko rozumianej szkody - fizycznej , psychicznej lub materialnej. Jej charakterystyczną cechą jest używanie przez kogoś siły fizycznej lub presji psychicznej wobec osoby o zbliżonych możliwościach , mającej zdolność skutecznej obrony .

Zachowania agresywne zdarzają się wszystkim ludziom , ale najczęściej bywają jednorazowe bądź incydentalne . Charakterystyczną cechą agresji jest więc to , że jej sprawca i ofiara nie pozostają nimi na zawsze , często „ zamieniając się „ swoimi rolami . Agresja może być związana z uczuciem złości i stanowić jeden ze sposobów jej wyrażania . Jednak złość to nie to samo , co agresja . Złość jest naturalnym uczuciem , które można wyrażać na różne sposoby , również konstruktywnie , np. rozmawiając z kimś na ten temat , podejmując próby rozwiązania konfliktowej sytuacji itp.

Przemoc stanowi szczególną formę zachowań agresywnych . Pojęcia „agresja „

i „przemoc „ często używane są zamiennie ; te zjawiska bywają tez trudne do odróżnienia
w praktyce .

Przemoc rozumie się działanie lub przedsięwzięcie , które zmierza do zranienia innego człowieka lub istoty żywej albo uszkodzenia jakiejś rzeczy .

2. Przyczyny agresji i przemocy

Agresja jest skutkiem braku miłości bezwarunkowej , braku czasu dla młodzieży , braku konsekwencji , braku spójnego , dającego poczucie bezpieczeństwa , konsekwentnie wdrażanego spójnego systemu wartości, braku stawiania granic i sensownej dyscypliny , nieuczenia konstruktywnego gniewania się i technik relaksacji .

Innymi przyczynami agresji i przestępczości nieletnich są :

Mechanizmów i przyczyn tego , że niektórzy uczniowie częściej niż inni zachowują się agresywnie lub stosują przemoc można szukać w kilku obszarach :

1 . Czynniki biologiczne .Wyróżnia się kilka czynników biologicznych , które mogą mieć związek z poziomem agresji :

2 . Wpływ środowiska rodzinnego .Wielu przyczyn agresji dziecka upatruje się w jego pierwszym środowisku wychowawczym , jakim jest rodzina . Badania wykazują na negatywny wpływ trzech następujących czynników rodzinnych :

( najczęściej matki ) ,

3. Wpływ grupy rówieśniczej . Grupa rówieśnicza jest dla dzieci ważnym obszarem odniesienia . Następujące zjawiska grupowe mogą wpływać na ukształtowanie się wśród dzieci wzorców agresywnych zachowań :

„ rozłożenie „ jej pomiędzy więcej osób ( wszyscy to robią ) ,

4 . Wpływ środowiska szkolnego .Czynniki ryzyka przemocy , które związane są bezpośrednio z sytuacją szkolną , mogą występować w kilku obszarach :

Dziecko zachowuje się agresywnie , bo takie zachowanie przynosi mu korzyść . Uczeń dostaje nagrodę ,najczęściej w postaci akceptacji grupy podobnych sobie . Na drodze tzw. wzmocnień - zachowania te są utrwalane.

Inna przyczyną takich zachowań jest naśladownictwo . Dziecko , które żyje w świecie przemocy , widzi ją co dzień w domu , w szkole , w telewizji - będzie to zachowanie naśladować jako zachowanie wzorcowe .

5 . Wpływ mediów . Oglądanie aktów przemocy wpływa na uczenie się przez dzieci agresywnych zachowań . Dzieci uczą się zachowań agresywnych , gdy forma przemocy :

utożsamiać się ,

Media obniżają poziom empatii i współczucia u dzieci dla ofiar . Nie pokazują cierpienia , krzywdy ofiary przemocy oraz negatywnych skutków przemocy . Media nowoczesne - technologia DVD , gry komputerowe z zastosowaniem wirtualnej rzeczywistości , Internet to lawinowy wzrost informacji pozostających w chaosie , które są nie selekcjonowane i nie recenzowane . Wielkość danych zaburza myślenie i powoduje frustrację i agresję .

3 . Formy agresji i przemocy szkolnej

Najczęściej spotykane formy agresji i przemocy szkolnej to :

w pomieszczeniach , zniszczenie lub uszkodzenie społecznego i prywatnego mienia, dewastacja przyrody , drażnienie bądź zabijanie zwierząt . Przemoc fizyczna może być stosowana bezpośrednio - gdy sami jesteśmy jej sprawcami , lub pośrednio - gdy skłaniamy do tego innych .

i oszczerstw ( osobiście lub np. za pomocą Internetu ) ,pokazywanie nieprzyzwoitych gestów , manipulowanie związkami przyjaźni , wrogie miny .Również ten rodzaj agresji i przemocy może występować w formie pośredniej , gdy np. namawiamy innych do zrobienia komuś krzywdy , wyśmiewania lub wykluczenia z grupy . Często występującą w środowisku uczniów postacią agresji słownej są wypowiedzi poniżające osobę atakowaną : wyśmiewanie , kpiny , złośliwe uwagi połączone

z naśladowaniem gestów, mimiki , wyglądu , sposobu zachowania drugiej osoby , złośliwe przezwiska . Dotkliwość tych postaci agresji bywa często znacznie większa niż agresji fizycznej , bowiem ranią one godność osoby będącej przedmiotem agresji , narażają ją na upokorzenie i ośmieszenie .

Przemoc w szkole może się jednak pojawiać również w innych relacjach . Szkoła jest systemem i w związku z tym wszystkie jego ogniwa wpływają na siebie wzajemnie . Istnieją ścisłe związki między sposobem funkcjonowania jako instytucji , relacjami w gronie nauczycielskim , sposobem traktowania uczniów przez nauczycieli , a tym , jak oni sami się zachowują wobec rówieśników i dorosłych . Nie wszystkie wymagania nauczycieli wobec uczniów są przejawem przemocy , ale mogą one przybrać taka formę , jeśli będą egzekwowane siłą fizyczną lub presją psychiczną . Przemoc nauczycieli wobec uczniów to najczęściej krzyk , ironia , oskarżanie , wyszydzanie , upokarzanie , nierzadko również grożenie i wyzywanie , czasem kary fizyczne .

W szkołach występuje zjawisko przemocy grup uczniów wobec pojedynczych nauczycieli . Może być to związane z dysfunkcją całego systemu funkcjonowania szkoły ,

w którym brakuje współpracy i wspólnej koncepcji wychowania i jednolitej , zdecydowanej postawy wobec agresywnych zachowań wychowanków skierowanych zarówno przeciwko członkom grona nauczycielskiego , jak i pracownikom niepedagogicznym szkoły .

Najczęściej w szkole mamy do czynienia z tzw. agresją i przemocą rówieśniczą , przybierającą postać przemocy fizycznej , słownej i niewerbalnej .

4. Skutki przemocy

Długotrwałe pozostawanie w sytuacji przemocy wiąże się z przeżywaniem silnych

i trudnych emocji , wpływa na sposób myślenia o sobie i innych oraz na relacje z otoczeniem. Konsekwencje przemocy ponoszą wszyscy uczestnicy tych sytuacji .

Ofiary przemocy przeżywają poczucie poniżenia i upokorzenia , lęk , rozpacz i smutek . Czują się osamotnione , bezradne i bezsilne . Wstydzą się i czują się winne , że nie potrafią sobie poradzić . Długotrwałe pozostawanie w takiej sytuacji może prowadzić do zaburzeń somatycznych , często poważnych schorzeń , ale przede wszystkim pozostawia przeważnie trwały uraz psychiczny .

Sprawcy przemocy utrwalają sposób agresywnych zachowań na przyszłość , co prowadzi do obniżania się poczucia odpowiedzialności za własne działania oraz skłonność zachowań aspołecznych oraz łatwe wchodzenie w konflikty z prawem .

Świadkowie przemocy , którzy nie potrafili się jej skutecznie przeciwstawiać , przeżywają dezorientację , poczucie winy , niezadowolenie oraz pretensje do siebie . Uczą się bierności , bezradności i braku reagowania w trudnych sytuacjach .

5 .Ofiary i sprawcy przemocy

Ofiary przemocy szkolnej bardzo rzadko mówią dorosłym o swoich problemach . Obawiają się pogorszenia sytuacji , zemsty ze strony prześladowców . Dan Olweus , norweski psycholog zajmujący się problemem przemocy w szkole , podaje następujące wskazówki , pozwalające rozpoznać ofiarę przemocy szkolnej :

Niektóre ofiary przemocy mogą zachowywać się w sposób prowokujący( często są to tzw. dzieci nadpobudliwe ) , co utrudnia ich rozpoznanie - zaczepiają swoich prześladowców , na ataki odpowiadają agresją , są wybuchowe i impulsywne , same mogą stosować przemoc wobec słabszych od siebie .

Rozróżniamy dwa typy ofiar przemocy : ofiary pasywne i ofiary prowokujące .

  1. Cechy ofiary pasywnej :

- jest wrażliwa i nieśmiała oraz ostrożna w kontaktach z innymi ,

- ma trudności z zaistnieniem w grupie rówieśniczej ,

- jest niepewna , lękowa , nie potrafi się bronić , atakowana - płacze , wycofuje się ,

ucieka ,

- czuje się mało wartościowa , ma poczucie osamotnienia i opuszczenia ,

- ma negatywne nastawienie do stosowania przemocy ,

- często ma lepszy kontakt z dorosłymi niż z rówieśnikami .

b) Cechy ofiary prowokującej :

- ma problemy z koncentracją i skupieniem uwagi ,

- wyróżnia się niespokojnym zachowaniem , jest nadaktywny ,

- wprowadza zamieszanie , niepokój , wytwarza wokół siebie atmosferę irytacji i napięcia

- jej zmienne humory są przyczyną konfliktów z kolegami a zachowanie może być

odbierane jako prowokujące , powodować negatywne reakcje ze strony rówieśników .

Uczniowie stosujący przemoc zazwyczaj są :

Możemy spotkać dwa typy sprawców przemocy : sprawcy aktywni i pasywni .

a) Cechy aktywnego sprawcy :

- agresja przejawiana wobec kolegów a także wobec dorosłych ,

- zafascynowanie przemocą i jej narzędziami ,

- akceptacja przemocy ,

- impulsywność , potrzeba dominacji ,

- niski poziom empatii wobec ofiar , przeciętny lub niski poziom strachu i niepewności ,

- większa od innych siła i sprawność fizyczna ,

- przeciętna popularność w klasie .

b) Cechy sprawcy pasywnego :

- niezbyt pewny siebie , lepiej czuje się w grupie ,

- nie inicjuje ale uczestniczy w przemocy , przyłącza się do stosowania jej .

6.Jak sobie radzić z agresywnym uczniem ?

Działania podejmowane w sytuacjach wystąpienia zachowań agresywnych musza mieć charakter kompleksowy . Ich celem powinna być zmiana zachowań sprawców i ofiar agresji . System reagowania na przemoc i agresję powinien uwzględniać następujące założenia :

Badania psychologiczne udowodniły , że karząc za agresję , możemy uzyskać rezultat odwrotny od zamierzonego - nie likwidację , lecz utrwalenie zachowań agresywnych . Karanie zachowań agresywnych przynosi często pozorne i krótkotrwale efekty .Karana agresja może ulec stłumieniu i manifestować się w postaci wrogich myśli , pragnień , wyobrażeń ,skierowanych wobec przedmiotów agresji . Karanie zachowań agresywnych prowadzić może do tzw. przemieszczania agresji : wychowanek nie będzie przejawiał agresji w obecności osoby karzącej i w stosunku do obiektów , wobec których ” nie wolno mu „ reagować agresywnie , pod groźbą kary , lecz „wyładuje „ napięcie emocjonalne na innych obiektach w sytuacjach , w których nie czuje się zagrożony ukaraniem ( niszczenie sprzętów , napaść na młodszego kolegę , dewastacja przyrody - to przykłady przemieszczania agresji ).

Karą można i należy się posługiwać w celu likwidacji zachowań agresywnych , ale ze szczególną rozwagą i przy przestrzeganiu określonych warunków :

Interwencje wobec sprawcy przemocy , rozmowa z ofiarą

Indywidualne działania wobec uczniów agresywnych , stosujących przemoc są niezwykle trudnym elementem pracy wychowawczej . Rozmowy ze sprawcą wymagają cierpliwości, czasu , zrozumienia dla sytuacji osoby stosującej przemoc i chęci pomocy im w zmianie postępowania .

Rozmowa powinna przebiegać w spokojnym , zapewniającym intymność i brak udziału świadków miejscu ; nie powinna być zbyt długa . Wychowawca powinien precyzyjnie określić temat i cel rozmowy , uważnie wysłuchać relacji ucznia bez komentowania jej , przedstawić propozycje rozwiązania problemu . Jeżeli dziecko akceptuje je , powinien poinformować , że będzie obserwowany , a w przypadku niedotrzymania ustaleń , podejmie dalsze kroki .

Pomoc dziecku - ofierze polega na zapewnieniu jej poczucia bezpieczeństwa w klasie

( grupie ) . Wychowawca powinien :

Nie należy zmuszać dziecka do mówienia , musimy uzbroić się w cierpliwość , delikatnie próbować różnych sposobów porozumiewania się . Dziecko z reguły jest niechętne do prowadzenia rozmów na temat swojej sytuacji a wypowiedzi typu : „ Nie przejmuj się „ ,

” Nie przesadzaj „ tylko zniechęcają i spowodują , że dziecko prawdopodobnie nie przyjdzie więcej porozmawiać na temat swojego problemu .

7. Przeciwdziałanie przemocy - rola wychowawcy

Wiedząc , że „ przemoc rodzi przemoc „ wychowawca powinien wystrzegać się agresywnych zachowań wobec uczniów . Od pierwszych spotkań z uczniami swoją postawa i zachowaniem tworzy określoną atmosferę w klasie ( grupie ) , promuje pewne wartości , zasady życia w grupie oraz przekazuje dzieciom normę : „ Przemoc jest zła , nie akceptuję jej, nie zgadzam się na nią w naszej klasie ( grupie ) , będę jej aktywnie przeciwdziałać „ .

Wychowawca powinien :

Rozpoczynając pracę z nową grupą , czy klasą należy przede wszystkim jasno określić zasady obowiązujące wszystkie dzieci .Wychowawca powinien rozmawiać z wychowankami na temat konieczności istnienia zasad w życiu społecznym . Można ustalić je wspólnie z dziećmi , spisać i powiesić w widocznym miejscu ( kontrakt ) . Należy również ustalić konsekwencje nie przestrzegania spisanych norm , a także nagrody dla wychowanków , którzy są koleżeńscy , pomagają innym .

Wychowawca musi bezwzględnie i konsekwentnie egzekwować spisanych norm . Zachowania agresywne wymagają od wychowawcy szybkiej i zdecydowanej reakcji . Nie powinien wchodzić w żadne dyskusje z wychowankiem , nie prowokować go pytaniami , ani swoim zachowaniem do konfrontacji , ale starać się w krótki , nie zagrażający dla dziecka sposób zaakcentować , że wydarzyło się coś niedobrego i należy to zmienić .

Wskazówki i rady podczas działania w takich sytuacjach :

Jak postępować by zmniejszyć zachowania agresywne ?

  1. Nie odrzucaj wychowanka agresywnego - nie przekreślaj go z góry , daj mu szansę na poprawę i pomóż mu się zmienić .

  2. Nie kompromituj - dziecko to mały człowiek , ma swoją godność, rozmawiaj z nim indywidualnie .

  3. Stwarzaj szansę sukcesu - daj mu możliwość wykazania się , zrobienia czegoś dobrego .

  4. Włączaj w wartościowe prospołeczne działania .

  5. W celu ochrony przed wpływem negatywnych wzorów pokaż granicę między dobrem a złem , dyskretnie podsuwaj sytuacje do pozytywnych działań .

  6. Dostarczaj pozytywnych wzorców .

  7. Nagradzaj pozytywne zachowania - pochwałą można więcej zdziałać niż krzykiem .

  8. Zmniejszaj ilość kar .

  9. Nie prowokuj rodziców do stosowania kar wobec dziecka .

  10. Podkreślaj w rozmowach z rodzicami każde pozytywne zachowanie wychowanka - pokaż im , że ich dziecko może być dobre , niech rodzice utrwalają w dziecku pozytywne cechy zachowania .

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
agresja i przemoc w szkole broszura
02.Filmowe modele przemocy, AGRESJA, PRZEMOC
Agresja i przemoc wśród uczniów klas starszych
Pojęcie agresji - przemoc, studia Pedagogika Resocjalizacja lic, Notatki do Licencjatu - szkoła
AGRESJA I PRZEMOC praca 20 stron, pedagogika wszystko
Agresja i przemoc wśród młodzieży
AGRESJA I PRZEMOC praca stron
agresja i przemoc u dzieci i młodzieży
agresja i przemoc u dzieci i młodzieży
agresja i przemoc wsrod molodz. szkl, materiały fizjoterapia, Notatki
scenariusze zajec agresja przemoc, SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Agresja i przemoc wśród uczniów klas młodszych
agresja i przemoc w szkole i w rodzinie, nauczyciel
Agresja i przemoc wsrod mlodziezy, Nauka, Materiały o przemocy w szkole
agresja i przemoc praca dyplomowa, pedagogika
AGRESJA I PRZEMOC WŚRÓD MŁODZIEŻY SZKOLNEJ NA PRZYKŁADZIE GIMNAZJUM nr 1 w LUBSKU, pedagogika

więcej podobnych podstron