07.06

Gospodarka otwarta i zamknięta - podział makroekonomii.

Zamknięta - nie Mo kontaktu gospodarki z zagranicą (autarchia gospodarcza), nie ma importu, eksportu.

Otwarta - taka w której te zależności występują, różne formy wymiany z zagranicą (handel zagraniczny - eksport i import towarów, eksport i import usług, międzynarodowy przepływ kapitału, przepływ siły robocze)

Bilans płatniczy i kursy walutowe

Bilans płatniczy - jest to podstawowa kategoria makroekonomii, występuje tylko w gospodarce otwartej, funkcjonuje również przy celach, celem jest tutaj równowaga.

Bilans płatniczy - jest to syntetyczne zestawienie wszystkich płatności kraju z zagranicą, uwzględnia się rezerwy dewizowe, przepływ siły roboczej. Pokazuje jaki jest stan płatności kraju.

Bilans dzieli się na (części bilansu):

1. Rachunek obrotów bieżących

1. Płatności z tytułu eksportu i importu towarów - bilans handlowy.

2. Wpływy i wydatki (płatności) związane z eksportem i importem usług - bilans „handlu niewidzialnego”

3. Dochody z tytułu przepływu czynników wytwórczych (kapitał i praca, inne) - dochodem z kapitału jest zysk, z pracy - płaca. Inne - składniki z tytułu uczestnictwa w organizacjach, pomoc humanitarna itp.

2. Rachunek obrotów kapitałowych.

- kapitał krótkoterminowy - do 1 roku

- kapitał długoterminowy - powyżej roku

- inne - takie, których nie da się jednoznacznie zakwalifikować do 1 i 2 kategorii

3. Rezerwy dewizowe (saldo rezerw dewizowych)

Równowaga bilansu płatniczego

W sensie rachunkowym bilans musi być zawsze równoważony, musi wyjść na 0. W sensie rachunkowym prawa i lewa strona bilansu musi być taka sama, w sensie ekonomicznym nie.

Operacje autonomiczne i wyrównawcze.

1. Autonomiczne - podejmowane niezależnie od sytuacji w bilansie, z chęci zysku

2. Wyrównawcze - mają na celu doprowadzenie do wyzerowania (np. pożyczki)

- równowaga rzeczywista - to sytuacja gdy do równowagi dochodzi bez ingerencji państwa

- równowaga pozorna - dochodzi do niej kiedy państwo stosuje restrykcyjną politykę handlową - cło.

Badanie zależności w warunkach gospodarki otwartej.

- porównanie zależności wew. z zewn.

Bilans jest powiązany ze wzrostem zatrudnienia, inflacji itp.

Kursy walutowe

Kursy walutowe - relacja pomiędzy pieniądzem krajowym i zagranicznym. Cena pieniadza krajowego wyrażona w pieniądzu zagranicznym.

Funkcje kursu walutowego:

1. Funkcja informacyjna - informuje podmioty gospodarcze czy ten produkt jesteśmy w stanie sprzedać za granicą, czy opłaca się kupno półproduktu za granicą, informuje konsumenta np. podczas pobytu za granicą.

2. Funkcja cenotwórcza - kurs waluty ma bezpośrednie przełożenie na poziom cen w kraju, w kraju (w przypadku towarów importowanych w 100%), kurs walutowy ma również wpływ na cenę produktów wytwarzanych w kraju (importowane półprodukty).

Systemy kursów walutowych:

Można wyróżnić dwa skrajne systemy:

1. System stały sztywnych kursów walutowych - państwo ustala kurs i zobowiązuje się do utrzymania go przez dłuższy czas - warunkiem istnienia tego systemu są duże rezerwy dewizowe. Popyt i podaż nie mają wpływu. Kurs walutowy często jest kursem, który nie ma wiele wspólnego z równowagą popyt-podaż. Zaburzenia na rynku nie mają wpływu, państwo je neutralizuje z rezerw. Urzędowa zmiana kursu walutowego nosi nazwę:

1. dewaluacji - obniżenie wartości

2. rewaluacji - podwyższenie wartości

Skutki dewaluacji:

1. powoduje zmianę wielkości obrotów handlowych, obniżenie importu a zwiększenie eksportu.

2. przerzucenie się na produkcję krajową (bo produkt z importu drożeje), wzrost produkcji krajowej.

3. zawsze prowadzi do wzrostu inflacji, wzrostu cen, wzrost ten powoduje, że wszystko drożeje, znika pozytywny skutek dewaluacji.

Dewaluacja przyczynia się do równowagi w bilansie płatniczym, ale jest to sposób krótkookresowy!!

2. System płynnych kursów walutowych - państwo nie ingeruje, kurs ustala rynek (popyt i podaż), dla eksporterów i importerów jest nieobliczalny, nie można przewidzieć cen.

3. System kursów pośredni - ustala się kurs centralny, ale ustala się widełki w których ten kurs się może zmieniać np. (+ -) 0,5

Równowaga globalnego popytu i podaży (w skali makro)

AS - globalna podaż - to co cała gospodarka jest w stanie wytworzyć.

AD - globalny popyt - to co społeczeństwo chce wydać, kupić.

Równowaga, punkt przecięcia popytu i podaży

E - popyt i podaż są równe.

Krzywa globalnej podaży przebiega w ekonomii neoklasycznej:

- gospodarka wolnorynkowa, konkurencja doskonała, ceny i płace są elastyczne.

Gospodarka w tych warunkach w sposób naturalny dąży do pełnego wykorzystania wszystkich czynników wytwórczych. Wszyscy dążą do maksymalizacji zysków. Jest to charakterystyczne podejście w ekonomii neoklasycznej.

Jeśli popyt wzrośnie to równowaga będzie w punkcie E, ceny rosną, ale podaż zostanie na tym samym poziomie. Popyt nie ma wpływu na wielkość produkcji, zmiana popytu wpływa tylko na wielkość cen.

Ta koncepcja była krytykowana przez Keynesa, odrzuca te założenia. Keynes twierdzi, że ekonomia neoklasyczna abstrahuje od rzeczywistości, pokazuje jek gospodarka działa, ale takiej gospodarki już nie ma (nie ma swobodnego przepływu kapitału, oligopol, monopol). Twierdził, że ta produkcja która ma miejsce jest daleka od wykorzystania wszystkich czynników wytwórczych.

Według Keynesa:

P₀ - przeciętny poziom cen

Y _max - maksymalny poziom produkcji, jeśli gospodarka funkcjonowałaby na pełnych obrotach, wszystkie czynniki zostałyby wykorzystane.

X₀ - przeciętny poziom produkcji

Czynnikiem wzrostu produkcji jest wzrost popytu globalnego. Jest to krótkookresowe, tylko w krótkim okresie wzrost popytu może wywołać wzrost produkcji.

Dalszy wzrost popytu nie powoduje wzrostu produkcji, powoduje tylko wzrost cen. (tak jak w neoklasycznej)

Obecnie wzrost popytu (wynikający z zasiłków, rent, emerytur - wzrostu) powoduje nawet przy niepełnym wykorzystaniu czynników wytwórczych wzrost cen.

PRZYKŁADOWE PYTANIA !!!

Wzrost gospodarczy

Różnica pomiędzy wzrostem a rozwojem

Czynniki wzrostu, jak są wykorzystywane

Modele wzrostu

Co to jest model

Jak pod wpływem jakiegoś czynnika zmienia się wzrost gospodarczy

1. Bilans płatniczy i części składowe

2. Równowaga

3. Kurs i jego funkcje

4. Systemy kursu walutowego

5. Równowaga według ekonomii neoklasycznej, a równowaga według ekonomii Keynesa

6. Modele wzrostu gospodarczego (modele, 1 przykład) model Kaleckiego

7. Podział dochodu narodowego (pierwotny, wtórny, ostateczny)

6

Przeciętny poziom cen

Y - dochód, wielkość produkcji

AS

Y - dochód, wielkość produkcji

AD

Przeciętny poziom cen

Y - dochód, wielkość produkcji

E

Przeciętny poziom cen

AD

AS

Y - dochód, wielkość produkcji

E

Przeciętny poziom cen

AD

AS

Y₀

Y _max

E

Przeciętny poziom cen

AD

AS

X₀

P₀

Przeciętny poziom cen

AD

AS

Najczęściej gospodarka jest na tym poziomie

---