Globalizacja gospodarki, tworzenie gospodarki światowej, w której istnieje swobodna możliwość przepływu dóbr, usług oraz czynników wytwórczych. Gospodarcza zależność między krajami widoczna była już w czasie krachu giełdowego w 1929 na Wall Street, kiedy nastąpiło powszechne załamanie. Obecnie struktura ekonomiczna świata jest jeszcze bardziej skomplikowana, a wielość i siła więzi stanowi o konieczności wspólnego rozwiązywania problemów.

Od lat 90., w związku z likwidacją odrębnego systemu państw socjalistycznego i reformami gospodarczymi w Chinach można mówić o upowszechnianiu się wspólnego modelu gospodarczego, co przyspiesza proces globalizacji. Jego podstawowymi czynnikami są: światowy system walutowy, rozwój struktur integracji gospodarczej, rozrost transnarodowych korporacji, międzynarodowych firm, tworzenie i umacnianie organizacji współtworzących ład gospodarczy w skali światowej.

Globalizacja gospodarki może z jednej strony dawać szanse związane z większą otwartością gospodarek, wyrównywaniem różnic rozwojowych, poczuciem wspólnoty interesów, z drugiej zaś czyni narodowe gospodarki wrażliwymi na każde załamanie na rynkach światowych, jak krach finansowy, recesja, kryzysy strukturalne, wzrost bezrobocia itp.

Globalizacja a rozwój gospodarczy Polski . W ostatnim czasie obserwujemy zmiany w ekonomii w skali globalnej. Firmy z różnych części świata pojawiają się w egzotycznych dla nich miejscach. Jednoczesny rozwój technologii powoduje lepsze poznanie świata, dostarcza nam więcej informacji o nim, przez co wydaje się nam coraz mniejszy.

Już w XIX wieku, podczas intensywnego rozwoju kapitalizmu, kapitał nie natrafiał na spore ograniczenia. Można było inwestować na całym świecie, co wykorzystywano, chcąc osiągnąć najwyższy poziom produkcji, przy minimalnych kosztach. Handel międzynarodowy został zahamowany konsekwencjami "wielkiego kryzysu" z lat 30-tych XX wieku. Duże straty przyniosła również II Wojna Światowa. Wydarzenia te skłoniły rządy państw do ingerencji w gospodarkę i jej sterowania (etatyzmu).

Nie można w jednoznaczny sposób określić, kiedy rozpoczęły się procesy globalizacyjne "z prawdziwego zdarzenia". Niewątpliwie jednak na procesy te istotny wpływ miały i mają organizacje międzynarodowe, takie jak:

- Bank Światowy - którego celem jest udzielanie pomocy w odbudowie i rozwoju krajów członkowskich,

- Fundusz Walutowy - (utworzony w 1944 r.), którego przedmiotem jest koordynowanie polityki finansowej państw członkowskich,

- Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)- (założona - 1960 r.), mająca na celu promowanie stałego wzrostu gospodarczego, likwidację barier protekcyjnych w handlu.

Według amerykańskiego politologa Benjamina R. Barbera świat znajduje się obecnie w pół drogi pomiędzy islamską świętą wojną - dżihadem - a McWorldem. Światowe korporacje są coraz silniejsze. Narzucają te same produkty, ten sam styl konsumpcji, spędzania wolnego czasu, choć starają się przystosowywać swój produkt do specyficznych w różnych miejscach naszego globu oczekiwań i gustów odbiorców. Jednym z efektów - jest tak zwana mcdonaldyzacja. To dzięki niej coca colę i hamburgery można znaleźć już pod każdą szerokością geograficzną, a w Nowym Jorku, Tokio, czy Warszawie obejrzeć w kinach te same premierowe filmy.

W warunkach globalizacji nowe technologie - głównie w telekomunikacji i transporcie - umożliwiają międzynarodowy przepływ towarów, kapitału, ludzi czy usług w większej skali, niż kiedykolwiek w przeszłości. Współpraca taka umożliwia szybszy rozwój gospodarczy społeczeństw, które uczestniczą w jej procesach, prowadzi do specjalizacji. Ludzie, firmy, państwa będą wytwarzać to, co potrafią robić najlepiej i najtaniej, przez lepsze wykorzystanie wiedzy, kapitału, pracy i surowców naturalnych.

Globalizacja gospodarki umożliwiając szybszy rozwój gospodarczy, wzrost dochodów i poziomu życia wzbudza również niepokój. Warunki globalizacji zmuszają nas do wzmożonej pracy, konkurencyjność nas samych wobec innych podmiotów gospodarczych, czy osób odgrywa kluczową rolę. Stawi również zagrożenie dla istniejących kultur, wiąże się z migracją (przemieszczaniem się) ludzi. Kraje wysokorozwinięte i zaawansowane technologicznie boją się konkurencyjnych (tańszych) wyrobów państw uboższych. W krajach, gdzie technologia jest rozwinięta w mniejszym stopniu występuje zjawisko taniej siły roboczej, która jest zagrożeniem dla rynków pracy krajów bardziej rozwiniętych. W warunkach tych - część produkcji zostanie przeniesiona do państw o niższych kosztach pracy, a napływ emigrantów z biedniejszych krajów spowoduje częściowe odebranie pracy "lokalnym" społecznościom.

Konsumenci na całym świecie chcą kupować dobre i tanie produkty. Można to uzyskać przez międzynarodową współpracę gospodarczą, znoszenia barier celnych, wyznaczania specjalizacji umożliwiającej wzrost efektywności oraz konkurencyjności zmuszającej do zwiększania wydajności. Przedsiębiorcy oraz ich pracownicy krajów dopiero rozwijających się obawiają się produktów "nowocześniejszych" z państw wysokorozwiniętych, produktów wytworzonych na bazie nowszej technologii, przez co bardziej konkurencyjnych.

Większość państw widząc przewagę korzyści nad zagrożeniami wynikającymi z otwarcia się na świat, zawarła porozumienie o swobodzie handlu. Korzyści z globalizacji możliwe są do osiągnięcia jedynie dla aktywnych uczestników tych procesów. Kraje, które wybrały izolację (Korea Północna, Kuba) skazały się na zacofanie i biedę.

Jednym z największych dobrodziejstw, które już przyniosła ludzkości globalizacja jest internet - służy nie tylko wzajemnemu komunikowaniu się jednostek i społeczeństw, ale też szybkiemu postępowi nauki (dzięki internetowi każdy naukowiec ma dostęp do mapy ludzkiego genomu i każdy może wnieść swój wkład w dalsze badania) i rewolucji oświatowej. Zwolennicy globalizacji podkreślają, że rodzi ona poczucie wspólnej hierarchii, wspólnego losu i wspólnej odpowiedzialności na poziomie globalnym. Sprzyja wzrostowi gospodarek narodowych dzięki znoszeniu barier w wymianie handlowej, pomaga też wyrównywaniu różnic między poszczególnymi krajami i regionami. Jest szansą dla dużych i małych przedsiębiorstw - na zasilenie je w kapitał, nowoczesne technologię, promocję na rynku. Jest też szansą dla jednostki - pod warunkiem, że będzie potrafiła ją wykorzystać. W Polsce sieć internetu jest jeszcze bardzo słabo rozwinięta. Spowodowane jest to hamowaniem jej rozwoju przez wysokie ceny połączeń (do sieci internet) jakie narzuca operator o randze monopolisty - Telekomunikacja Polska S.A. Należy więc pozwolić na wytworzenie się rynku usług telekomunikacyjnych o takiej liczbie operatorów telekomunikacyjnych, które mogłyby wzajemnie ze sobą konkurować w warunkach wolnego rynku . Prowadziłoby to do kształtowania się cen w zasięgu portfela każdego obywatela, przed którym otworzyłby się świat informacji, wiedzy, nieograniczonych możliwości w poznawaniu „nowego”, uczenia się. Polska gospodarka musi przejść proces dostosowawczy. To od nas zależy jakie miejsce w międzynarodowym podziale pracy zajmie Polska. Od wytwarzania dóbr prostych, tanich i niskiej jakości musimy przestawić się na procesy bardziej zaawansowane technologicznie, przejść do produkcji wysoko przetworzonej i lepszej jakości produktu.

Obecna niska konkurencyjność naszych produktów jest powodem deficytu Polski w handlu zagranicznym. Chętniej kupujemy wyroby zagraniczne, które stopniem jakości przewyższają nasze "rodzime".

Polska gospodarka ma dostosować się do standardów światowych. Potrzebna jest nam zatem kadra wykwalifikowanych, kreatywnych pracowników. Poziom wykształcenia społeczeństwa ma kluczową rolę i bezpośredni wpływ na innowacyjność w dziedzinie gospodarki. Aby wdrażać nowoczesne produkty musimy dysponować nowymi technologiami i efektywniejszymi metodami pracy, przy jednoczesnym pozyskiwaniu kapitału.

Kapitał jest potrzebny polskim przedsiębiorstwom. Muszą one go inwestować w szkolenia pracowników, badania i rozwój technologii oraz ich wdrażanie. Polityka państwa powinna sprzyjać tymże podmiotom gospodarczym i ich działalności. Należy więc ograniczyć wspieranie monopoli, które przy braku konkurencji nie inwestują w badania i rozwój. Zaprzestanie wspierania nieefektywnych i przestarzałych branż surowcowych stanowi również ważny element polityki Rządu. Zaoszczędzone w ten sposób środki można przeznaczyć na rozwój przemysłu nowych technologii, na badania i rozwój gospodarki.

Pomijając kwestię gospodarki Polacy powinni być tolerancyjni dla innych kultur i jednocześnie pielęgnować swoje tradycje. Nauka języków obcych, wyrabianie w sobie dyscypliny to cel każdego z nas jako jednostki.

Polska powinna otworzyć się na świat. Nie należy odgradzać się od globalizacji i powoli degradować się do roli kraju trzeciego świata. Jako państwo powinniśmy aktywnie uczestniczyć w integracji światowej gospodarki i kultury wypracowując status państwa wysokorozwiniętego.

1.Pojęcie i typologia problemów globalnych

Globalizacja to proces zmian różnych dziedzin życia społecznego, politycznego i gospodarczego. Według Zygmunta Baumana to: "praktyki, którym się oddajemy, ponieważ chcemy być szczęśliwi, dla innych stanowi ona przyczynę naszego nieszczęścia". Autor pisze dalej, że "Globalizacja" to nieunikniony los świata, a także nieodwracalny proces, który dotyczy każdego z nas. A zatem można powiedzieć, że skutki tegoż procesu są nieodwracalne. Typologia problemów czyli klasyfikacja przedstawiona została w następnych punktach. Dotyczy ona zagadnień ściśle powiązanych z terminem globalizacji.

2.Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty globalizacji

Pod pojęciem aspektów globalizacji rozumiem pewne przejawy i korzyści wynikające z integracji pomiędzy państwami. Według mnie możemy wyróżnić następujące:

Ekonomiczne korzyści integracji:

1. perspektywa zniewolenia różnic rozwojowych- założenia hipotetyczne

2. wolny dostęp do rynku o wielkiej chłonności i sile nabywczej

3. wzmocnienie technologiczne niektórych przedsiębiorstw

4. poprawa konkurencyjności przedsiębiorstw w zakresie sektora usług rynkowych (łączność, transport, finanse i informatyka)

5. odchodzenie od przestarzałych form specjalizacji i produkcji

Polityczne i gospodarcze korzyści:

1. modernizacja gospodarki, umożliwi to konkurowanie niektórym przedsiębiorstwom czy firmom na ryku światowym (np.:Optimus)

2. zwiększenie bezpieczeństwa zewnętrznego Polski

3. napływ inwestycji do Polski

4. współdziałanie w przypadku klęsk żywołowych

Społeczne korzyści integracji:

1. swobodę podejmowania pracy w innych krajach Unii, tylko wszechstronnie wykształceni ze znajomością języków obcych ( rozstrzygnięcie kwesti na drodze negocjacji dotyczących swobodnego przepływu osób)

2. niezwykły wzrost znaczenia wiedzy w życiu społecznym-dążenie do ukształtowania społeczeństwa informacyjnego

3. komputer i techniki telekomunikacyjne ( telekonferencje itp. tworzą infrastrukturę umożliwiającą operowanie informacją w czasie rzeczywistym, szybkie przetwarznie informacji jest podstawą tworzenia dochodu narodowego i dostarczenie źródła utrzymania większości społeczeństwa

4. rozpowszechnienie nauki języków obcych.

3.Instytucje globalne i ich wpływ na gospodarkę światową

a) Bank Światowy właściwa nazwa to Międzynarodowy Bank Odnowy i Rozwoju

b) Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW)

c) Organizacja Handlu Światowego (WTO)

Organizacje powyższe walczą o ustanowienie dyktatury rynku światowego. Chodzi o to, żeby ukształtować rynek światowy zgodny z interesami korporacji międzynarodowych. Obiektywny opis rzeczywistości ma istnieć tylko w takim zakresie, jaki zostanie wcześniej ustalony i wyreżyserowany. Dążenie do kierowania losem innych przez bardzo wąską grupę ludzi. Niestety takie są prawa natury i zarazem wolnego rynku rządzi silniejszy lub bogatszy. Więcej na stronie wolf W dniu 24.02.2002 rok przedstawiciele Banku Światowego zaprezentowali raport podsumowujący w którym stwierdzili, że rozwój gospodarki i tym samym wzrost zatrudnienia zależy w dużym stopniu od małych i średnich przedsiębiorstw. Takie postawienie sprawy jest dla mnie niezrozumiałe, ponieważ od kilku lat spełniamy wszelkie założenia i wymagania instytucji światowych, a jakoś dziwnie nie możemy ustanowić odpowiedniego prawa pracy sprzyjającego rozwojowi tych firm. Poza tym w założeniach prywatyzacji, była likwidacja przedsiębiorstw nieopłacalnych, a jakimś dziwnym zbiegiem okoliczności rozwiązywano najlepiej prosperujące. Gdzie tu sens , gdzie logika? Ciekawe komu zależało i zależy na likwidacji narodowej produkcji, instytucjom światowym?, polskiemu rządowi?, a może jednym i drugim?

4. Globalizacja szansą rozwoju cywilizacyjnego czy przyczyną popularyzacji świata ?

Mówiąc o rozwoju cywilizacyjnym mam na myśli zmiany zachodzące w społeczeństwach. "Być w ruchu" ma zupełnie inny, przeciwstawny sens dla tych, którzy są "globalni" a "lokalni". Klasa średnia jakże liczna w społeczeństwach europejskich bierze na siebie cały ciężar napięć wynikających z procesu globalizacji, często padając ofiarą niepokojów i lęków. Argumentów na powyższą hipotezę nie trzeba szukać w literaturze przedmiotu, proszę przeanalizować zmiany jakie zaszły w Polsce na przestrzeni 1989-2001 roku. Wniosków jest wiele, ale najistotniejszym, mającym ogromne znaczenie dla zdrowego funkcjonowania ludzi jest problem egzystencjalnego braku poczucia bezpieczeństwa i pewności. Taka sytuacja na pewno nie wpływa pozytywnie na rozwój cywilizacji europejskiej. Niewątpliwie przykładów jest wiele, ale to nie jest moim celem aby przytaczać je w nieskończoność. Chciałbym natomiast, aby ludzie zaczęli świadomie kwestionować i podważać pewne przesłanki związane z globalizacją, które mają wpływ na jakość naszego życia. A nie bezmyślne przyjmowanie medialnych haseł nie poddając ich wcześniej logicznemu rozumowaniu. Hans-Peter Martin oraz Harald Schumann w swojej książce pt: "Pułapka globalizacji" napisali cytuję: " Demokratyczne zbudowane społeczeństwo pozostaje stabilne tylko wtedy, kiedy wyborcy czują i wiedzą, że liczą się prawa i interesy każdego, a nie tylko gospodarczych potentatów".

5. Niebezpieczeństwa globalizacji

Kiedy uważnie przyjrzymy się przyczyną i skutkom tego zjawiska, zauważymy, że skutki procesów globalizacyjnych nie są jednorodne tzn. nie przynoszą tylko i wyłącznie korzyści. Globalizacja w równym stopniu dzieli i jednoczy. Przepływ informacji odbywa się w skali globu co prowadzi do procesu "lokalizacji". .Biznes, finanse i wymiana informacji prowadzi do zdecydowanego zróżnicowania warunków życia całych populacji. Ludzie w pełni "globalni" zaczynają kierować "ludnością lokalną" co dla tych drugich nie jest położeniem przyjemnym. Konsekwencja tego są liczne protesty, a nawet zamachy terrorystyczne. Przykładem na to jest ostatni atak na centrum biznesu WTC w Nowym Jorku w dniu 11 września 2001 roku. Zygmunt Bauman stwierdza: " W zglobalizowanym świecie lokalność jest oznaką społecznego upośledzenia i degradacji". Czy to oznacza, że wartości, zasady i tradycje kulturowe różnych społeczności są niczym w zderzeniu z globalizacją?

Do negatywnych zjawisk globalizacji można zaliczyć:

1. wpływa paraliżująco na sprawność decyzyjną rządów narodowych

2. upadek drobnych mało konkurencyjnych przedsiębiorstw

3. upadek gospodarstw rolnych, małych firm usługowych

4. wzrost biurokracji

5. upadek placówek naukowo-badawczych, obniżenie prestiżu wielu instytucji

6. zjawisko sekularyzacji tzn. więzi z kościołem bardziej liberalne

7. spadek przyrostu naturalnego w krajach wysokorozwiniętych

8. spadek autorytetów statusowych, podstawą statusu osiągnięcia i pieniądze

9. kryzys racjonalizmu . Człowiek zaczyna posługiwać się symbolami mającymi charakter irracjonalny

10. władza staje się pojęciem abstrakcyjnym zaczyna dominować wolność i swoboda

11. dominującą role zaczynają pełnić usługi

Wszystkie powyższe skutki procesu globalizacyjnego ( transformacji ) wynikają ze zmian typu:

1.instytucjonalnego: stare porządki przestają odgrywać decydującą rolę;

2.cywilizacyjnego; tzn.: okres I. 3000 p.n.e - 1800 n.e rozwój poprzez rolnictwo, II. 1800-2000 rozwój poprzez przemysł, III. 2000-2020 rozwój poprzez informatyzacje, IV. etap uduchowienia: dwie drogi : a) kult prawdy i dobra, b) autodestrukcja

Oto kolejne zagrożenia globalizacji przedstawione w bardzo dużym skrócie:

Środowisko naturalne

Niszczenie środowiska w wyniku procesów globalizacyjnych odbywa się na zasadzie transferu brudnych technologii, polega to na przenoszeniu produkcji do regionów świata o niższych standardach ekologicznych.(por.ang. Structural Adjustment Programmes) Przykładowo standardy ochrony środowiska są niższe w krajach mniej rozwiniętych i przeniesienie produkcji do tych regionów jest bardziej opłacalne, ponieważ obniża koszty produkcji. Żeby zminimalizować koszty likwidacji odpadów eksportuje się je do krajów biedniejszych i utylizacja kosztuje znacznie mniej.

Ubożenie ludności Niestety : "Zgodnie z ostatnim studium Banku Światowego, absolutna liczba ludzi biednych wzrosła w latach 90-tych w południowej Azji, Ameryce Łacińskiej, Afryce, Europie Wschodniej, czyli wszędzie gdzie wprowadzano programy dostosowawcze (SAP)" (Corni Giowani Andrea: "Inequity and Povery Trends in the Era of Globalisation and Liberalisation", United Nations Millenium Conference", Tokio, 19-20.I.2000).

Zadłużenie Zadłużenie rośnie, nie za bardzo widać, by poważnie zabrano się za rozwiązanie tego urągającego godności ludzi problemu. (za World Bank: "Global Development Finance", 1998)

Liberalizacja handlu Zniesienie barier dla swobodnego przepływu towarów i kapitału, w celu otworzenia krajowych rynków dla zachodnich inwestorów. Zniesienie barier ochronnych na import, co oznacza brak ochrony krajowych rynków, swobodną penetrację tych rynków przez zachodnie firmy i upadek lokalnych małych przedsiębiorstw, które nie mają szansy w konkurencji z tanimi (gdyż produkowanymi na wielką skalę) produktami.

Niszczenie rodzimej produkcji ( osłabienie exportu) Programy dostosowawcze Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego wspierają orientację proeksportową oraz finansują olbrzymie infrastrukturalne obiekty, które są zaprzeczeniem zasady trwałego i zrównoważonego rozwoju państw słabych gospodarczo. Służą natomiast lepszej penetracji rynku i zasobów przez firmy z Bogatej Północy. Intensyfikacja produkcji rolniczej prowadzi do wzrostu bezrobocia, utrata źródeł utrzymania i masowe migracje ludności do miast ( dotyczy krajów rolniczych). Nadmierne eksploatowanie surowców nieodnawialnych i odnawialnych, rozwój górnictwa i hutnictwa (IMF preferuje eksport nieprzetworzonych surowców, zamiast produktów wysokoprzetworzonych, których produkcja zwiększyłaby zatrudnienie i przyczyniłaby się do zróżnicowania gospodarki krajów).

Prywatyzacja ˇ sprzedaż przedsiębiorstw państwowych zagranicznym inwestorom, której ubocznym skutkiem jest redukcja zatrudnienia lub obniżenie płac. ˇ prywatyzacja służby zdrowia i szkolnictwa, wprowadza się opłaty za dostęp do nich, zgodnie z cynicznym stwierdzeniem WB ( Bank Światowy ) "Kiedy ludzie muszą płacić za usługę, dwa razy się zastanawią czy na pewno jej potrzebują". Zmniejszenie wydatków budżetowych na cele społeczne i kulturalne (zdrowie, edukacja) ( zob. Realizacja programu SAP w Kenii 1980-1990 )

Lepiej mieć niż być Wspieranie konsumpcyjnego stylu życia, dzięki czemu można jeszcze więcej sprzedawać i jeszcze bardziej nakręcać zyski nie zwracając uwagi na jakość życia.

" Róbta co chceta i z kim chceta" Czyli potocznie: balowanie na ruinach wszelkich zakazów i norm etycznych. Wszystkie grupy społeczne i kategorie wiekowe zmieniają świat w "globalną wioskę" (Mc Luhan) dupczeniową. Dzieci wychowywane w rodzinach gdzie "mamusia " to facet będą psychicznie okaleczone.

Niebezpieczny relatywizm

Przez stulecia ludzie wiedzieli co jest dobre, a co złe. Kiedy gwałcono ich, oszukiwano i mordowano-nie wmawiano dręczonym, że to dla ich dobra. Magicznym słowem na usprawiedliwianie niemoralnego stylu życia stało się słowo tolerancja rozumiane opacznie. Zwolennicy relatywizmu twierdzą : odpowiedzialność za morderstwo ponosi nie morderca, lecz społeczeństwo, które nie dało mu szansy bycia dobrym człowiekiem.

1

1

---