Herba crescit. Mala herba cito crescit. Herba toxica est. Substantia toxica est. Mixtura toxica est. Aqua et pura et medicata et destillata est. Herbae crescunt. Malae herbae cito crescunt. Multae herbae toxicae sunt. Multae mixturae toxicae sunt. Multae substantiae toxicae sunt. Substantia toxica nocet. Substantiae toxicae nocent. Multae mixturae nocent. Multae herbae toxicae sunt. Aquae et purae et medicatae et destillatae sunt.
Quid herba agit? Quo modo herba crescit? Qualis herba cito crescit? Quid mala herba agit? Quid cito crescit?
Qualis mixtura est? Qualis aqua est? Qualis substantia est?
Estne aqua pura? Estne aqua medicata? Estne aqua destillata?
***
Aegrota dormit. Aegrota bene dormit. Aegrota male dormit. Aegrota bene dormit, nam bene se habet. Ea aegrota bene dormit, quae bene se habet. Aegrota male dormit, nam male se habet. Aegrotae dormiunt. Aegrotae bene dormiunt, nam bene se habent.
Quid aegrota agit? Quid aegrotae agunt? Quo modo aegrotae dormiunt? Quis dormit?
***
Morbus incipit. Morbus contagiosus et periculosus est. Medicus dignoscit: typhus exanthematicus. Medicamentum necessarium est - remedium validum, nam medicus curat, natura sanat. Typhus exanthematicus et typhus abdominalis morbi acuti et contagiosi sunt. Aegroti saepe male se habent et non dormiunt. Tum remedium necessarium est. Si medici bene et celeriter dignoscunt, bene curant. Non semper remedia nova necessaria sunt.
Quid medici agunt? Quo modo medici dignoscunt? Quales morbi sunt? Quid necessarium est? Quale remedium necessarium est?Quale medicamentum necessarium est? Quid aegroti agunt?Estne typhus exanthematicus morbus contagiosus et periculosus?
***
Belladonna, convallaria et valeriana plantae medicatae sunt. Ricinus et magnesium sulfuricum remedia purgativa sunt. Acidum arsenicosum, atropinum hydrochloricum venena valida sunt. Remedia varia sunt, sedativa, diuretica aliaque. Multa venena ut coffeinum, opium, morphinum remedia sunt.
***
Medicus venit. Medicus dignoscit. Medicus cavet. Medicus curat.
Aegrotus iacet. Aegrotus dormit. Aegrotus edit. Aegrotus ambulat.
Infirmaria vigilat. Infirmaria perficit. Infirmaria miscet. Infirmaria nutrit.
Medicus venire potest. Medici dignoscere debent. Medicus cavere debet. Medici curare possunt.
Aegrotus iacere debet. Aegroti dormire possunt. Aegrotus edere debet. Aegroti ambulare possunt.
Infirmaria vigilare debet. Infirmariae perficere debent. Infirmaria miscere potest. Infirmariae miscere possunt.
***
Aegrotus aquas medicatas non habet. Infirmaria aquas medicatas dat. Medicus aegrotos curat: morbos acutos dignoscit et medicamenta nova praescribit. Infirmaria remedia necessaria parare debet. Infirmaria remedia nova dat. Aegrotus remedia nova sumit. Quae medicamenta non sanant, ferrum sanat.
***
Aquam puram habemus. Infirmaria aquam medicatam habet. Aegrotus aquam medicatam non habet. Infirmaria aquam medicatam habet, aegrotus eam non habet.
Medicus morbum acutum dignoscit. Medicus aegrotum curat. Medicus medicamentum novum praescribit. Infirmaria remedium validum praeparat. Infirmaria remedium necessarium parare poterit.
Medicus pulsum aegroti auscultat. Medicus manum tuam curabit. Mox dextram manum movere poteris. Medicus genu meum curabit. Mox sinistrum genu movere potero.
***
Aegrotus dolorem acutum sentit. Medicus curationem bonam praescribit. Infirmaria hominem aegrum ducit. Infirmaria eum ad medicum ducit. Medicus caput aegrum curat. Medicus-chirurgus vulnus periculosum secat. Homo aeger corpus sanum non habet. Medicus diem criticum morbi sperat. Infirmaria speciem foliorum coquit.
***
Medicus peritus, vir clarus, valetudinario nostro praeest. Una cum ceteris medicis valetudinarii sui, cum paediatro, chirurgo, ophthalmologo, aegrotis adest. Medici officiis suis numquam desunt, numquam deerunt. Cum primus medicus aberat, quod intererat concilio medicorum, alius valetudinario praeerat. Nunc medicus noster ipse aegrotus est. Cancro maligno ventriculi laborat. Multis adesse poterat. Poteritne sibi ipsi adesse? Saepe medici se ipsos sanare non possunt.
***
Duo ductus hepatici sunt: ductus hepaticus dexter et sinister est. Etiam sunt: ductus lymphaticus, sudofer, thoracicus, cysticus, pancreaticus, bilifer, arteriosus, venosus aliique. Functio ductus lymphatici necessaria est. Functiones ductuum lymphaticorum necessariae sunt. Cuius functio necessaria est?
***
Sunt pulsus varii velut: pulsus parvus, magnus, altus, pulsus arrythmicus, rarus, durus, tardus, dicroticus, paradoxus, pulsus hepaticus, pulsus plenus, pulsus venosus.
***
Manus duae sunt: manus dextra et manus sinistra. Interdum medici manu armata curant. Manus dextra sana est. Manus sinistra fracta est. Manus nostrae sanae et purae sunt. Manus vestrae calidae et aegrae sunt. Morbus manus sinistrae periculosus erat. Curatio manuum tuarum longa erit. Cuius morbus periculosus erat?
***
Si homo bene se habet, sanus est. Homo aegrotus male se habet, nam saepe nec ambulare nec dormire nec edere potest. Si homines bene se habent, sani sunt. Homines aegroti male se habent, nam saepe nec ambulare nec dormire nec edere possunt. Interdum curationes difficiles sunt, nam morbi occulti sunt. Semper optimum medicamentum quies est - dicit medicus.
***
Quod vos nunc sani estis, nos gaudemus. Etiam nos sani sumus. Nemo nostrum aegrotus erat. Quomodo filia vestra se habet? - Bene se habet. Eritisne apud me tum, cum in valetudinario ero? - Saepe apud te erimus. Fortasse medicus noster te nobiscum visitabit. Varia medicamenta valida tibi dabit.
***
Canis animal domesticum est. Animalia multa et varia sunt.Alia animalia vivunt in terra, alia in mari, alia in aere. Alia sugunt, alia carpunt, alia vorant, alia mandunt. Nonnulla animalia rara et pulchra sunt.
***
Morbum evitare possumus. Morbum curare possumus. Facilius est morbum evitare, quam curare.
***
In valetudinario medicus pulsus aegrotorum auscultat. Tuas manus curabit. Mox eas movere poteris. Quoque tua genua curabit et ambulare poteris. Iam dolores acutos non senties, nam chirurgus tibi vulnera periculosa secabit. Medicus dies criticos non sperat.
***
Hic species aromatica est. Ibi species cholagogae sunt. Iuxta species diureticae et sedativae sunt. Species aromaticas libenter paramus. Ex extractis specierum aromaticarum medicamenta multa sunt. Utile est plantas medicatas colligere et varia remedia praeparare.
***
Dosis magna aquae medicatae parata est. Dosis magna aquarum medicatarum parata est. Cuius dosis magna parata est? Dosis medicamenti novi necessaria erat?
Iam dies critici morbi acuti erant. Diagnosis morborum acutorum aut facilis aut difficilis est. Cuius dies critici erant? Cuius diagnosis facilis est?
***
Longitudo dierum diversa: dies longus, dies brevis. Tempore morbi timor diei critici venit. Apud aegrotos timor dierum criticorum erat. Cuius timor venit? Cuius timor erat?
***
Medicus me curat. A medico curor. Medicus te curat. A medico curaris. Medicus aegrotum curat. Aegrotus a medico curatur. Medicus nos curat. A medico curamur. Medicus vos curat. A medico curamini. Medicus aegrotos curat. Aegroti a medico curantur. Varii morbi a medico curari possunt.
Medicus morbum acutum dignoscit. Morbus acutus a medico dignoscitur. Infirmaria caput aegroti sustinet. Caput aegroti ab infirmaria sustinetur. Pharmacopola species aromaticas coquit. Species aromaticae a pharmacopola coquuntur. Fascia musculum vestit. Musculi fascii vestiuntur.
***
Dolor hominis magnus est. Dolores magni in pectore et in brachio sinistro signa anginae pectoris sunt. Morbi hominum multi et periculosi erant, et sunt et erunt.
Varii musculi cavitatem abdominis tegunt, ut musculus rectus abdominis, musculus externus, internus, transversus abdominis et ceteri. In cavitate abdominis viscera locata sunt: hepar, stomachus, renes, lien, intestina et cetera. Morbi viscerum interdum aegre dignoscuntur.
***
Aegrotus operationi chirurgicae multum debet. Aegroti operationibus chirurgicis multum debent. Dolor dolori par non est. Dolores doloribus pares non sunt. Corpori sano cibi varii non nocent. Corporibus sanis cibi varii non nocent. Vulneri magno unguenta necessaria erant. Vulneribus magnis unguenta necessaria non erant. Capiti aegro nova medicamina necessaria sunt. Capitibus aegris nova medicamina necessaria sunt.
***
Apud Celsum legimus de narium et aurium morbis, de dentium dolore, de vitiis singularum corporis partium, de tussi, de febrium curationum generibus, de ossibus luxatis. In libro octavo operis sui Celsus de positu et figura ossium corporis humani scribit.
***
Medicus homine sanato gaudet. Medici hominibus sanatis gaudent. De vulnere caeso et contuso medicus narrat. De vulneribus caesis et contusis medicus narrabat. Mens sana in corpore sano. Mentes sanae in corporibus sanis.
Qualis mens in corpore sano est? Qualem mentem corpus sanum habet? Quale corpus mentem sanam habet? Quali in corpore est mens sana?
***
De balneis
Populis antiquis non modo herbae medicatae sed etiam balnea frigida et calida nota erant. Etiam balneum siccum antiquis notum erat. Medici nostri aegrotos balneis et frigidis et calidis et siccis curant. Etiam in sanatoriis ad aegrotorum curationem balnea mineralia adhibentur. Homines balnea mineralia adhibentes brevi tempore ad valetudinem perveniunt.
In clinica chirurgica
Aegrotus a medico in clinicam perducitur. Status aegroti gravis est. Aegrotus non solum medicamina sumebat sed etiam magnopere dolebat. Medicus fracturam costae, pulmonem perforatum, hepar laesum et fluxum magnum sanguinis dignoscebat. Mox medici-chirurgi operationem facient. Ante operationem variae analyses a laborantibus in valetudinario conficientur. Remedia sedativa ab aegroto sumebantur. Deinde aegrotus in locum operationis chirurgicae perducetur. In loco operationis chirurgicae instrumenta chirurgica iam sterilisantur. Infirmaria aegrotum custodit et sub operatione ab ea aegrotus custodietur. Pro narcosi a chirurgis chloroformium, aethylum chloratum adhibebuntur. Post operationem aegrotus perducetur in locum specialem, ubi infirmaria aegrotum etiam nocte custodiet. Mox aegrotus melius se habebit et sanitate gaudebit. Multa remedia ab eo sumentur.
De infirmariae officio
Aegrotus in lecto iacet et medicum expectat. Sed medicus non advenit. Itaque infirmaria medicum adducit, qui aegrotum examinat et auscultat. Tum infirmaria a medico instruitur. Infirmaria diligenter verba medici audit. Officia infirmariae sunt: aegrotum custodire, remedia dare, iniectiones facere, permanenter vigilare. Si necesse est, infirmaria aegrotum lavare debet, capillos eius comere, aegrotum nutrire et ambulare prodesse. Infirmaria officia explet non suo commodo, sed aegrotis, quibus semper inservire debet.
De hominum curatione
Aqua mineralis ab aegrotis adhibetur. Aegroti etiam aqua frigida et calida sanantur. Homines aegri non solum remediis vegetabilibus sed etiam chimicis et mineralibus curantur. Medicamenta saepe per os, interdum per rectum introducuntur. Praeterea multorum medicamentorum solutiones speciales sub cutem introduci possunt, intra musculos, vel intra venas vel intra arterias.
In valetudinario infirmariae cum medicis laborant. Medicus novo medicamento et novo modo curandi aegrotum curabit. Aegrotus male se habet. Infirmaria caput aegroti sustinet. Medicus morbum acutum dignoscit: aegrotus maligna angina aegrotat. Aegroto multa medicamenta infirmaria dabit. Etiam necesse est cibo abstinere. Aegrotus novo modo curandi et novo medicamento multum debet.
In clinica
Aegrotus domo in clinicam a medico perducitur. Status aegroti gravis est. Medicus fracturam costae, pulmonem perforatum dignoscit. Mox medicus-chirurgus operationem faciet. Ante operationem a laborante analysis conficietur.
De medicamentorum introductione
Medicamenta in organismum humanum viis variis introducuntur; per os, per rectum, sub linguam, sub cutem, intra musculos. In morbis nonnuullis diaeta severa adhibetur. Aegroti post medicamentorum assumptionem cito ad valetudinem perveniunt.
De Romanorum medicina
Romanis medicina diu ignota erat. Primum herbarum scientia medicina erat. Romani servos medicos habebant. Hi morbos curabant, vulnera sanabant, medicamenta parabant. Alii oculos curabant, alii aures. Nonnulli dentium morbos curabant. Apud Plinium scriptorem Romanum de vulnerario Archagatho, qui Romae erat, legimus.
De deo Aesculapio
Apud Graecos medicinae deus et patronus Aesculapius putabatur. Aesculapius multa templa habebat. Epidauri clarum templum Aesculapii erat, in quo serpens sacer servabatur. Serpens a sacerdotibus alebatur. Multi aegroti ad Aesculapii templum adveniebant, ibique dormiebant. In somniis deus eis apparebat et medicamina demonstrabat. A hominibus sanatis in templi muris nomina morborum et medicaminum inscribebantur. Hoc modo homines deo gratias agebant. Medici antiqui Aesculapii filii vocabantur.
Homo imbecillus
Imbecillus homo, qui bene concoquit, mane tuto surget; qui minus bene concoquit diutius quiescere debet. Imbecillus homo meridianum solem, matutinum et vespertinum frigus cavebit. Longis diebus somnus meridianus necessarius erit.
De organis
Cognoscimus qunque organa sensuum: visus, auditus, gustus, olfactus, tactus. Organon visus oculus est. Aures organa auditus sunt. Nasus, organon olfactus, in media facie positus est. Organon tactus autem in toto corpore fusus est. Homines sine organo visus, auditus miseri sunt.
Homines modo domi modo valetudinario curationem a medicis praescriptam servare debent. Aegroti sanati contenti erant, nam morbi a medicis dignoti facilius curabantur. Curatio mutata nonnullis aegrotis reditum ad valetudinem dat. Medici hominibus curatis gaudent.
De scapula
In tabula scapulam videmus. Scapula lata et plana est. Duas facies et tres angulos habet. In scapula spinam scapulae fossam supraspinatam et fossam infraspinatam videtis. Spina scapulae inter fossam supra spinam (supraspinatam) et inter fossam infra spinam (infraspinatam) est. Hic incisura scapulae est. Motus brachii scapulae laesae nocet.
Videmus duas scapulas. Scapulae latae et planae sunt. In scapulis spinam scapulae et duas facies: fossam supraspinatam et fossam infraspinatam videtis. Incisuras scapularum specto. Motus brachiorum scapulis laesis nocent.
De ossibus
Complexus ossium corporis sceleton vocatur. Forma et magnitudine ossa diversa sunt: distinguimus ossa plana, longa, brevia. Exempli causa tibia est os longum, scapula os planum, vertebra os breve. In ossibus distinguimus corpus ossis et extremitates. Ossa inter se ligamentis et cartilaginibus iunguntur. In osse foramina nutritia sunt. Foramina nutritia ossium longorum plerumque in corpore ossis et in extremitatibus locata sunt.
De columna vertebrali
Complexus ossium corporis sceleton vocatur. Columna vertebralis ex triginta tribus vel triginta quattuor vertebris constat. In columna vertebrali vertebras numeramus: septem vertebras lumbales, quinque vertebras sacrales, quae os sacrum formant, quattuor vel quinque vertebras caudales, quae os coccygis formant. In toto corpore humano ossa ducenta sexaginta numerantur.
De positu et figura ossium humani corporis
Spina dorsalis autem caput excipit. Ea constat ex vertebris, quattuor et viginti. Septem in cervice sunt, duodecim vertebrae pectorals, reliquae sunt proximae costis. Vertebrae teretes brevesque ab utroque latere processus duos exigunt: mediae perforatae, qua spinae medulla cerebro commissa descendit.
De vulneribus
Vulnera in vulnera incisa, lacerata, puncta, contusa et in bello accepta dividuntur. Vulnera diversa sunt, velut vulnera aperta, periculosa, caesa, occulta, sclopetaria, transversa et virulenta. Vulnus contusum saepe longam curationem postulat. Vulnera puncta facilius quam lacerata curantur. Non venit vulnus ad cicatricem, in quo medicamenta temptantur.
Multa vulnera mortifera sunt.
De musculis
In corpore hominis musculi varii sunt: musculi abductores, flexores, extensiores, levatores, depressores, aliique. Abductio, adductio, flexio, extensio, levatio, depressio musculorum functiones sunt. Musculi organismi humani forma varii sunt: sunt musculi longi, lati, breves. Musculi fasciis, quasi sacculis elasticis cinguntur. Fasciae in fascias proprias et fascias subcutaneas dividuntur. Fascia propria sive profunda e tela fibrosa compacta constat. Inter musculos distinguimus musculos rectos, obliquos, transversos. Sunt etiam musculi interni, externi, profundi. Magni musculi dorsi sunt: musculus trapezius, musculus latissimus dorsi, musculus rhomboideus et ceteri.
Verba anatomica et farmaceutica
Multa verba anatomica Graeca sunt, ut: encephalon, organon, sceleton aliaque. Item medici nostri multos morbos verbis Graecis significant, ut anaemiam, epidemiam, hypertoniam, rheumatismum. Multos terminos anatomicos Graecos declinamus ut verba Latina ut bronchus, cranium, hepar, nervus, pylorus, trachea, stomachus.
Neoplasmata
A Graecis multa verba habemus ut: carcinoma, neoplasma, sarcoma, symptoma systema. Nostris temporibus homines carcinomate saepe aegrotant. Carcinoma neoplasma malignum est. Initio symptomata carcinomatis saepe obscura sunt. Neoplasmata operatione saepissime curantur. Etiam sarcoma neoplasma malignum est. Forma et magnitudo cellularum sarcomatis variae sunt ut: sarcoma macrocellulare, sarcoma microcellulare, sarcoma gigantocellulare et variocellulare. Medici e symptomatis nonnullis et advenientes et crescentes morbos cognoscunt.
De ascita
Ascites gravis morbid symptom est. Ascites ad hepatis cancrum saepe accredit. Interdum medici operatione chirurgica asciten currant. Post operationem factam in cute raphae manent.
De diagnosi
Anamnesis vitae et anamnesis morbi aegroti ad bonam diagnosim saepe necessariae sunt. Praeterea hominibus aegrotis analyses variae ut: analysis sanguinis, urinae, excretionis ventriculi, duodeni ceteraeque necessariae sunt. Ad bonam diagnosim etiam endoscopia adhibentur ut bronchoscopia, esophagoscopia, gastroscopia, cystoscopia, rectoscopia.
De morbis
Infirmariae cum professore-medico in auditorium clinicae properant. De variis morbis et modis eorum curationis professor docebit. Professor dicit: Aegri, qui in clinica sunt, male se habent, nam cholecystide chronica et hepatitide laborant. Hepatis morbi per palpationem, per percussionem dignoscuntur. Nonnulli morbi hepatis et cholecystis vitae hominum periculosissimi sunt. In valetudinario curationis modi varii sunt. Alii morbi medicamentis, alii ferro curantur. Propter metum ante operationem aegroti saepe male se habent. Multis in casibus sine medicamentis homines ad valetudinem pervenire non possunt.
De morborum generibus
Plura morborum genera sunt. Quidam enim breves acutique sunt, qui cito vel tollunt hominem, vel ipsi cito finiuntur. Quidam longi, sub quibus neque sanitas in propinquo neque exitium est. tertium genus eorum est, qui modo acuti, modo longi sunt, idque non in febribus tantummodo, in quibus frequentissimum est, sed in aliis quoque fit. Atque etiam genus quartum est, quod neque acutum dici potest, quia non perimit, neque utique longum, quia si occurritur, facile sanatur.
De tussi
Tussis sicca chronica saepe signum phthisis est. Doses parvae morphini et opii tussim dolorosam levant et temptant. Medici contra tussim codeinum praescribunt. Dolores capitis saepe tussi acutae adsunt. Celsus in libris de tussis curatione multa narrat.
De diebus criticis
Dies critici morborum gravium sunt, ut antiqui medici docent, dies plerumque impares: dies tertius, quintus, septimus, nonus, undecimus, quartus decimus, unus et vicesimus (wg Celsusa). Indicantur autem febres die tertio, quinto, septimo, nono, undecimo, quarto decimo, septimo decimo, vicesimo primo, vicesimo primo, tricesimo primo, tricesimo quarto (wg Hipokratesa).
De dosibus
Doses remediorum sunt: dosis minima, dosis maxima, dosis toxica, dosis letalis. Doses medicamentorum minimae, maximae, toxicae, letales sunt. Doses maximae non semper doses optimae sunt. Pharmacopola remediorum heroicorum doses maximas pro dosi notat. Doses toxicae morbos molestos et mortem provocant. Doses parvae morphini et opii dolores acutos temperant: magnae doses morphini et opii toxicae sunt.
De inflammationibus
Nonnulli termini et Latine et Graece ducuntur. Medici nostri nomina Graeca, quibus inflammationes significant, adhibent. Imprimis inflammationes, quibus affici possumus, multae sunt, ut: arthritis, bronchitis, coxitis, gingivitis, appendicitis.
Encephalitis et meningitis morbi acuti et periculosi sunt. Symptomata encephalitidis epidemicae sunt: dolor capitis, vertigo, vomitus, somnolentia.
De apothecis
Medio aevo scientia medica et pharmaceutica occulta erat. Remedia solis medicis et pharmacopolis nota tum erant. Medicamenta symbolis designabantur. Medicus aut pharmacopola discipulo remedia symbolis designata monstrabat et eo modo discipulum examinabat. In apothecis nostris multa medicamenta e herbis et variis substantiis chimicis praeparata inveniuntur. Etiam in nominibus pharmaceuticis saepe participium perfecti passivi inveniutur, ut Ferrum reductum, Acidum hydrochloricum dilutum, Sulfur praecipitatum, Aqua destillata.
De pulveribus
Pulveres ex una substantia parati simplices vocantur, pulveres autem ex multis substantiis paratos mixtos vocamus. In vasis bene clausis a luce remotis pulveres servare necesse est.
Doses parvae morphini et opii dolores acutos, tussim dolorosam dyspnoen levant ett temperant: magnae doses morphini vel opii toxicae sunt; morphini decigrammata duo doses mortiferae sunt.
De abdomine
Abdomen, trunci pars, inter pectus et pelvim situm est. Pectus ab abdomine diaphragmate, membrana solida et musculosa seiungitur. Regio abdominis in partes tres: epigastrium, mesogastrium et hypogastrium dividitur. In cavitate abdominis viscera locata sunt: hepar, ventriculus, renes, lien, intestina et cetera.
De renibus
Forma renum phaseolo similis est. Renes in regione lumborum in posteriore parte abdominis locati sunt. In rene faciem anterorem et posteriorem, extremitatem superiorem et inferiorem, marginem lateralem et marginem medialem cernimus. In margine mediali hilum renalem videmus. Per hilum renalem arteria renalis et nervi in sinum renalem intrant. Ureter in partem abdominalem et partem pelvinam dividitur. Cum renes sani sunt, urina limpida est. Inflammatio renis nephritis nominatur.
Transfusio sanguinis in nonnullis morbis necessaria est. Transfusiones variae multis operationibus adhibentur ut: transfusion sanguinis directa, indirecta, intraarterialis. Per transfusionem sanguis recens in venas funditur aut transfunditur.
Examen
Professor: Narra mihi, carissima, de pulmonibus.
Discipula: In cavitate thoracis pulmones siti sunt: pulmo dexter et pulmo sinister. Pulmo e lobis constat. Lobi pulmonum in segmenta dividuntur. In pulmone faciem costalem, faciem diaphragmaticam, faciem medialem videmus. In facie mediali impressionem cardiacam etiam conspicimus. Facies loborum pulmonalium pleura viscerali vestitur. Medici morbos pulmonum apparatu Roentgeni aperiunt.
Professor: Optime, mihi gratissimum est. Praemium accipies.
De vulneribus
Servari non potest, cui basis cranii, cui cor, cui stomachus, cui iecoris portae, cui spina medulla, percussa est. Cuique aut pulmo medius aut ieiunum, aut tenue intestinum aut ventriculus aut renes vulnerati sunt. Vix ad sanitatem perveniunt, quibus ulla parte aut iecur aut membrane, aut lien aut vesica, aut septum transversum vulneratum est. Quae medicamenta non sanant, ferrum
sanat; quae ferrum non sanat, ignis sanat; quae vero ignis non sanat insanabilia putare oportet.
De ossibus fractis
Os fractum nisi succursum est, gravibus inflammationibus afficit, difficiliusque postea tractatur. In omni vero fisso fractoque osse antiquiores medici ad ferramenta veniunt. Os fractum excidunt, sed multo melius est ante emplastra examinare, quae oportet super fissum fractumve os imponere, tum vulnus deligere.
De corporis et animi exercitationibus
Seneca Lucio suo salute. Sunt exercitationes et facile et breves, quae corpus defatigent et tempori parcant: cursus et cum aliquot pondere manus motus et saltus vel ille, qui corpus in altum levat, vel ille, qui in longum mittit: ex his elige! Quidquid facies, animum noctu ac die exerce! Labore modico alitur ille; exercitationem non frigus non aestus impediet, ne senectus quidem. Id bonum cura, quod vetustate fit melius.
De medicina
Sanis optima medicina diaeta est: quia securissima et sine violentia. Ne bibas vel edas, nisi siti et fame stimulatus, valebis et vigebis. Sed et invaletudo, si te incessit, abstinentia et quiete curatur. Fricationes, fomentations, venae sections, cucurbitae, emplastra et omnia superimposita non demunt tormentum sed mitigant et leniunt.