Pestycydy- stosowane w rolnictwie, ogrodnictwie, leśnictwie, sadownictwie są to grupy związków chemicznych pochodzenia naturalnego (roślinne) i syntetycznego stosowanych do niszczenia pasożytów człowieka, zwierząt hodowlanych i roślin. Używane są również do zwalczania chorób roślin, regulacji ich wzrostu i usuwania chwastów.
Wady:
- wysoka toksyczność i długi czas degradacji,
- niszczenie organizmów pożytecznych,
- akumulacja w środowisku prowadzącym do bioakumulacji w tkankach roślin i zwierząt, prowadząca do mutacji i chorób,
- zasolenie i wymywanie nawozów,
- zanieczyszczenie gleby i wód,
Podział pestycydów w zależności od kierunku zastosowania:
I Zoocyty - środki do zwalczania szkodników zwierzęcych:
a) insektycydy- środki owadobójcze
b) rodentycydy - środki grzybobójcze
c) moluskocydy - środki ślimakobójcze
d) nematocydy - środki nicieniobójcze
e) larwicydy - środki larwobójcze
f) aflacydy - środki mszycobójcze
g) akarycydy - środki roztoczobójcze
h) owicydy - środki do niszczenia jaj owadów i ich jaj
II Fungicydy - grzybobójcze
III Herbicydy - chwastobójcze
IV Regulator wzrostu - środki stymulujące lub hamujące procesy życiowe roślin:
a)defolianty- do odlistniania roślin
b)desykanty- wysuszania roślin
c) defloranty- usuwanie nadmiernej ilości kwiatów
V Atraktanty - zwabiające
IV Repelenty- odstraszające
Los pestycydów w środowisku
Pestycydy po tym jak zostaną zużyte na rośliny, albo na gleb e, przechodzą cykl przemian fizycznych, chemicznych i biologicznych i zanieczyszczają gleby, wody a wraz z nimi, zostają przeniesione do tkanek roślinnych i zwierzęcych a nawet ludzkich. Obecnie mamy wystarczająco dużo dowodów na to, że cząsteczki wielu pestycydów a szczególnie pestycydy chlorowe pozostają w glebie i wodzie przez lata albo dziesięciolecia a ich stężenie w bardzo małych ilościach w wodzie (trzecia milionowa) mogą być zwielokrotnione biologicznie 105-107 razy w tkankach bezkręgowców, ryb, ptaków i ssaków. Ostateczne stężenie osiąga milionowe ilości (ppm) u zwierząt. Innym problemem wynikającym ze stosowania pestycydów na glebę, jest fakt że bardzo często blokują zmianę upraw na wiele lat i stwarzają problemy związane z toksycznymi pozostałościami w produktach rolnych. Zatrucie gleby pestycydami zaszło tak daleko, że nawet jeśli ich stosowanie zostało zarzucone, znaleziono gleby, które zawierają powyżej 2 kg DDT na 0,1 ha nawet wiele lat po jej ostatnim zastosowaniu.
Wpływ stosowania pestycydów:
Niepożądane efekty po zastosowaniu pestycydów w rolnictwie są ważne z powodu całego szeregu aspektów ekologicznych, na które wpływają, a często znacznie bardziej niż początkowo zakładano
- wpływ stosowania pestycydów na ekosystemy biologiczne,
- obniżenie ilości dostępnego pokarmu,
-obniżenie ilości konkurentów,
-obniżenie bioróżnorodności w biospołecznościach,
-konsekwencje sukcesji gatunków
-wpływ pestycydów na zdrowie.
Najważniejsze efekty działania pestycydów na zdrowie to:
- upośledzenie centralnego układu nerwowego
- dermatozy, oparzenia i inne choroby skórne
- choroby żołądka i zatrucia
- osłabienie, zawroty głowy, paraliż stóp
- upośledzenie układu oddechowego
- zmiany operacyjne wątroby i nerek
- nagromadzenie się metabolitów i toksyn
- działanie mutagenne i nowotworowe
- nowotwory( prostaty, żołądka, przełyku, płuc, ust, skóry)
- zahamowanie wielu działań biologicznych ciała,
- współdziałanie z paleniem i alkoholem
Nawozy chemiczne- są to grupy związków chemicznych, pochodzenia naturalnego lub syntetycznego stosowane do zwiększenia żyzności gleby. Są to zwykle sole pierwiastków niezbędnych dla prawidłowego rozwoju roślin.
Wady:
- wody wynikające ze złego stosowania i nadużywania gdy brak dokładnych analiz zasobności gleby,
- zasolenie i wymywanie nawozów
- zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych
Odpady z produkcji rolniczej- możemy podzielić na naturalne i sztuczne. Największy problem to ich zagospodarowanie w taki sposób aby nie szkodzić środowisku.
Rośliny modyfikowane jako najeźdźcy i pasożyty:
Aby wyjaśnić i opisać pojęcie pasożyt należy wspomnieć, że termin ten jest używany w produktach rolniczych i oznacza jakakolwiek roślinę, która w jakimkolwiek czasie nie jest przydatna dla uprawy. Termin najeźdźca będzie używany na określenie rośliny modyfikowanej genetycznie przeniesionej do innych ekosystemów, dając początek nowym organizmom, które wcześniej nie istniały.
Mają również określone cechy takie jak:
(Pasożyt)
- pozostają w ekosystemach przez dłuższy okres czasu,
- stare rośliny są kruche w okolicach gleby i przez to trudne do wykorzenienia,
- mają specjalne mechanizmy jak rozety, gęste ulistnienie i produkują substancje toksyczne,
(Najeźdźca)
- rozpoczynają okres kwitnienia,
- rozprzestrzeniają pyłek kwiatowy przez wiatr lub owady,
- produkują nasiona na wielką skalę i na duże obszary,
- posiadają umiejętność odnawiania wzrostu ze starych roślin,
Konsekwencje stosowania roślin modyfikowanych:
- rozwój odporności u owadów co prowadzi do powstawania odpornych populacji szkodników,
- stosowanie nowych alergenów i toksyn,
- zachwianie funkcji organizmów symbiotycznych,
- niebezpieczeństwo zaniesienia genu do roślin spokrewnionych,
- rozwój odporności na antybiotyki,
- pojawienie się odpornych chwastów.
Skutki intensyfikacji:
- emisje szkodliwych gazów,
- powstawanie i rozprzestrzenianie się pyłów i kurzy,
- toksyczne wycieki pestycydów,
- Zanieczyszczenia wody i gleby,
- niszczenie bioróżnorodności,
- wprowadzenie obcych gatunków,
- zmiana krajobrazów rolniczych.
Emisje gazów do atmosfery. Głównymi źródłami w rolnictwie emisji gazów wywołujących efekt cieplarniany są:
- emisje N2O z gleb, spowodowany głównie przez użyźnienie nawozami azotowymi,
- emisje CH4 spowodowane przez fermentację jelitową u przeżuwaczy - 41 % całkowitej ------ emisji CH4 w Unii są spowodowane przez rolnictwo,
- emisje CH$ i N2O z obróbki nawozu naturalnego.
Bioróżnorodność - pojęcie utrzymywania bioróżnorodności stwierdza, że cywilizacja powinna zachowywać możliwie największą liczbę istniejących gatunków, tak aby póle genetyczne były możliwie najbardziej zróżnicowane, dzięki czemu zostaną utrzymane pożyteczne lub korzystne cechy, które będą dostępne w przyszłości.
Genetyczna różnorodność dostarcza zasobów genetycznej odporności na szkodniki i choroby.
W rolnictwie bioróżnorodność jest systemem produkcyjnym opisanym przez obecność wielu gatunków roślin.
Jakie są zalecenia minimum rolno środowiskowego?
- właściwe stosowanie nawozów organicznych i mineralnych,
- bezpieczne dla środowiska przechowywanie odchodów zwierząt gospodarskich,
- przestrzeganie zakazów obowiązujących podczas stosowania środków ochrony roślin,
- zakaz wypalania traw,
- zakaz emisji ścieków bytowych i płynnych nawozów organicznych do zbiorników otwartych i wód płynących,
- utrzymanie czystości i porządku w gospodarstwie.
Rolnictwo i zmiany klimatyczne:
Rolnictwo jest odpowiedzialne w obrębie UE za około 10 % emisji gazowych, które powodują „efekt cieplarniany”. Europejski program do spraw zapobiegania zmianom klimatu (ECCP) obowiązujący od marca 2000, o redukowaniu emisji gazów odpowiedzialnych za powstawanie efektu cieplarnianego do 8% do 2012.
Rolnictwo i pestycydy:
Do redukcji niekorzystnych skutków działających na środowisko, wynikających ze stosowania pestycydów UE wyznaczyła jako cele zapewnienie ich właściwego użytkowania i informowania ludzi odnośnie sposobów ich użytkowania oraz efektów, które mogą być spowodowane przez ich pozostałości.
Przepisy unijne zostały zebrane i wydane w związku z dostępnością produktow ochrony roślin i określają limity dla pozostałości tych środków w żywności. Szczegółowe informacje dotyczące strategii UE w sprawie pestycydów są dostępne na stronach internetowych „ Ochrona roślin”.
Natura 2000 - spójny system obszarów chronionych na całym terytorium Wspólnoty Europejskiej określany mianem europejskiej sieci ekologicznej, która zapewni warunki do zachowania pełnego dziedzictwa przyrodniczego krajów UE.
Kodeks żywnościowy - zbiór norm i Standarów dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa żywności. Jego celem jest ochrona zdrowia konsumenta oraz gwarancja stosowania uczciwej praktyki w branży żywnościowej.