Zdolności koordynacyjne określają one możliwości organizmu w zakresie wykonywania dokładnych i precyzyjnych ruchów w zmieniających się warunkach zewnętrznych (zmiany kierunku, płaszczyzn i osi ruchu).

1.Zdolność kojarzenia - jest to zdolność celowego koordynowania ruchów części ciała oraz pojedynczych ruchów i faz między nimi. Dominuje ona w trudnych zadaniach

koordynacyjnych, występujących np. w gimnastyce akrobatycznej i sportowej, grach

zespołowych.

2.Zdolność orientacji - jest to zdolność określania i zmiany położenia w odniesieniu do konkretnego pola działania, np. boisko, plansza lub poruszający się obiekt(partner, przeciwnik,

piłka itp.)

3.Zdolność różnicowania ruchu - polega ona na świadomym ,precyzyjnym określeniu parametrów siły, czasu i przestrzeni aktualnie wykonywanego ruchu ,porównaniu z istniejącym w wyobraźni jego przebiegiem. Zdolność tę nazywa się często czuciem ruchu, czasu ,tępa czy też wyczuciem wody ,piłki ,śniegu itp.

4.Zdolność do zachowania równowagi-umożliwia utrzymanie pozycji ciała w równowadze

(równowaga statyczna)oraz zachowanie lub odzyskanie tego stanu (równowaga dynamiczna)

w czasie czynności ruchowej albo po jej wykonaniu. Zachowanie równowagi jest podstawowym założeniem każdego cyklu ruchowego. Szczególne wymagania co do poziomu tej zdolności stawiają wszystkie dyscypliny techniczne: łyżwiarstwo, gimnastyka, sporty walki.

5.Zdolność szybkiej reakcji - zdolność szybkiego rozpoczęcia i wykonania celowych ,krótkotrwałych motorycznych akcji na podany sygnał. Przy czym reakcja następować winna w najstosowniejszym momencie i z szybkością adekwatną do zadania. Zdolność do szybkiej reakcji ma szczególne znaczenie w grach ,sportach walki ,biegach lekkoatletycznych i łyżwiarskich , wioślarstwie, pływaniu, żużlu i innych.

6.Zdolność przestawiania się - pozwala na wdrożenie optymalnego programu działań oraz jego zmienianie i przestawianie w przypadku dostrzeżenia lub przewidywania zmiany sytuacji. Zmiany te mogą być bardziej lub mniej oczekiwane (np. w sportach walki lub grach zespołowych)lub też mogą wystąpić nagle i zupełnie nieoczekiwanie (np. zjazd na nartach ,sporty motorowe).Zdolność ta występuje w ścisłym powiązaniu ze zdolnościami orientacji i reakcji.

7.Zdolność rytmizacji ruchów - zdolność przyjęcia rytmu podanego z zewnątrz oraz wewnętrznego ,występującego we własnej wyobraźni i realizowanie obu motorycznie. Zdolność ta

ma duże znaczenie w techniczno-kompozycyjnych dyscyplinach sportu wykorzystujących podkład muzyczny(gimnastyka artystyczna ,akrobatyka ,łyżwiarstwo figurowe).

Jest ona jednak równie ważna dla szybkiego i właściwego wyuczenia umiejętności we wszystkich dziedzinach sportu (głównie sporty cykliczne).

Predyspozycje koordynacyjne mające znaczenie w tworzeniu nowych programów ruchowych w ośrodkach nerwowych.

Uzdolnienia ruchowe są to właściwości motoryczne człowieka, które ujawniają się w procesie kształcenia. Ich zewnętrznym przejawem jest szybkość, dokładność i trwałość opanowania nowych, wcześniej nieznanych umiejętności ruchowych. Miedzy wymienionymi elementami uzdolnień ruchowych nie zawsze występują związki, zdarza się więc, że np. osobnik przyswaja sobie nowe ruchy szybko lecz nietrwale. Kombinacje miedzy tymi elementami sprowadzają się do wyróżnienia ośmiu alternatywnych typów uzdolnień ruchowych.
Typ I
Ten typ uzdolnień ruchowych reprezentują osoby odznaczające się wysokim poziomem wszystkich trzech elementów. Są to więc osoby, które szybko i dokładnie opanowują nowe czynności ruchowe, a powstałe ta drogą umiejętności są u nich trwałe.
Typ II
Do tego typu uzdolnień należą osoby, które także szybko i dokładnie opanowują nowe umiejętności ruchowe, jednak szybko zapominają to czego się nauczyły.
Typ III
Tworzą go osoby, które uczą się szybko, a nabyte przez nie umiejętności są trwałe. Czynności ruchowe tych osób charakteryzują się jednak wieloma ruchami zbędnymi (synkinezjami ).
Typ IV
Należą tu osoby, które szybo uczą się nowych czynności ruchowych, przy czym nie dochodzą do dużej dokładności w wykonywaniu tych czynności, jak również szybko zapominają to, czego się szybko nauczyły.
Typ V
Jest to typ charakteryzujący osoby, którym nauka nowych czynności ruchowych przychodzi z większym trudem. Na opanowanie nowej umiejętności muszą mieć znaczną ilość czasu. Osoby te posiadają jednak zdolność dokładnego uczenia się tych czynności, a nabyte umiejętności są trwałe.
Typ VI
Reprezentują osoby, które opanowują nowe czynności bardzo dokładnie, natomiast szybkość uczenia się, jak również trwałość nabytych umiejętności są u nich niewielkie.
Typ VII
Do tego typu uzdolnień ruchowych należą osoby, które uczą się nowych czynności wolno, dysponują małą dokładnością ruchów, ale nabyte umiejętności są trwałe.
Typ VIII
Ten typ tworzą osoby, które pod każdym względem są niezdolne ruchowo. Uczą się one bardzo wolno, niedokładnie, a nabyte umiejętności są przez nie szybko zapominane.


Obecnie przyjmuje się, że uzdolnienia ruchowe zależą od :
- pewnych organicznych, wrodzonych właściwości funkcjonalnych systemu nerwowego

( zadatki biologiczne, dyspozycje ).
- od wpływu otoczenia społecznego, wychowania, a także od wykształconego w procesie rozwoju osobowości systemu motywacyjnego, zainteresowań i zamiłowań.
- od własnej aktywności jednostki, od pewnych cech jej charakteru jak np. pracowitość, wytrwałość, poczucie obowiązku.

Uzdolnienia ruchowe zalicza się do tzw. genotypu motorycznego.

Pod tym pojęciem rozumie się nie tylko genetyczne właściwości człowieka ale również :
- zdolność koordynacji nerwowo - mięśniowej

- zdolność sterowania rucham

- sprawność mechanizmów korygujących,

- niedoskonałości działań motorycznych dzięki zwrotnym impulsom
- funkcje analizatorów ( głównie zmysłu kinestetycznego i wzrokowego )
- szybkości reakcji
- poczucie równowagi
- percepcja czasu i przestrzeni
- wyczucie optymalnych dawek wysiłku fizycznego

Dzięki tym właściwościom w wielu przypadkach ujawnia się wyraźnie usprawnienie mechanizmu uczenia się już podczas działalności powtarzalnej.

---