"Wychowanie jest służbą nieznanemu" - Helena Radlińska
Pedagogika -. z greckiego - paidagogos -od pais -chłopiec, ado - prowadzę
Pedagogika to nauka o wychowaniu.
Przedmiotem pedagogiki - jest wychowanie jako proces wyposażenia społeczeństwa a zwłaszcza młodego pokolenia w wiedzę i sprawności, w system wartości postaw i przekonań.
Początki pedagogiki jako nauki wiążą się z działalnością J.A. Komeńskiego (XVIIIw)
Wychowywać tzn. przygotowywać do życia w społeczeństwie ponieważ po pierwsze człowiek jest istotą społeczną, a po wtóre wychowanie - to socjalizacja czyli uspołecznienie.
Człowiek rodzi się i żyje w danym otoczeniu społecznym, a większość jego życia ma charakter społeczny, tzn. wyznaczony kontaktami z innymi. Dlatego, aby odpowiednio funkcjonował musi przystosować się do środowiska.
Wychowanie to wszelki wpływ otoczenia społecznego na jednostkę i to zarówno ten celowy, jak i niezamierzony, pozytywny lecz również negatywny.
Socjalizacja, czyli uspołecznienie, to proces stawania się człowieka istotą społeczną, prawdziwym członkiem społeczności, zdolnym do współdziałania z innymi ludźmi i porozumiewania się z nimi.
Człowiek staje się człowiekiem (czyli nabywa społeczne cechy ludzkie) oraz kształtuje swą osobowość poprzez uczestnictwo w życiu społecznym i jego kulturze.
Szczególne znaczenie w wychowaniu czyli socjalizacji, odgrywają grupy społeczne.
Wychowanie rozumiane jest jako działalność społeczna, która zajmuje się człowiekiem będącym kandydatem do jakiejś grupy społecznej. Zadaniem grupy czy to rodziny, czy też klasy szkolnej - jest przygotowanie dziecka do pełnego w niej członkostwa
Wychowanie czyli socjalizacja - to stopniowe dojrzewania społeczne, obejmujące kilka faz. Wychowanie, a zwłaszcza jego wczesny etap odbywa się w rodzinie. Socjalizacja w rodzinie to wpajanie podstawowych przyzwyczajeń norm, umiejętności, bez których udział w życiu społecznym byłby niemożliwy. Proces ten rozpoczyna się z chwila narodzin.
Najważniejszymi środkami rodzinnej socjalizacji są przykład i naśladownictwo. Nie ważne są bowiem słowa lecz zachowanie rodziców, które dziecko obserwuje i naśladuje. Istotne są także zakazy i nakazy związane z mechanizmami kontroli społecznej w rodzinie, bowiem u dziecka kształtują się zdolności empatyczne, umiejętność wczuwania się w stany emocjonalne innych i określanie ich intencji i postaw.
Następnym etapem jest przedszkole gdzie podstawową formę aktywności dziecka stanowi zabawa, a grupę odniesienia grupa zabawowa.. Naśladując czynności zabawowe, dziecko zaczyna uczyć się podstawowych ról społecznych, komunikowania się z innymi, odtwarzania stosunków społecznych, realizuje potrzeby zbiorowego działania.
Kolejnym etapem socjalizacji jest szkoła.
Podstawowy zespół wychowawczy stanowi klasa szkolna.To w klasie odbywa się dalsza socjalizacja dziecka, gdzie przekazywane są normy i wartości zgodnie z przyjętym programem nauczania i preferowanym ideałem wychowawczym.
Nadrzędnym celem szkoły jest kształtowanie osobowości, czyli wspomaganie wychowanka w rozwijaniu sfery intelektualnej, moralnej fizycznej, emocjonalnej i duchowej, a także utrwalanie zachowań specyficznych dla dojrzałej, dobrze przystosowanej społecznie jednostki.
Dziś młodzi pytają o sens własnego życia, nasilają się bowiem zjawiska i zachowania patologiczne, dlatego też proces socjalizacji, powinien być prowadzony przez dorosłych o ukształtowanej osobowości i przyswojonym systemie wartości. Tylko oni są w stanie w pełni oddziaływać na drodze stopniowego wprowadzania dziecka w świat kultury i cywilizacji, przygotowując je do życia w społeczeństwie i kształtując z niego istotę społeczną. Należy pamiętać, że wychowanie i edukacja młodego człowieka powinna zmierzać do wspomagania rozwoju człowieka, przy zachowaniu jego wolności i podmiotowości.
Praca nauczyciela ma niepowtarzalny charakter, obfituje w sytuacje zmienne i dynamiczne, wymaga nieustannej gotowości do wymiany myśli i podejmowania trafnych decyzji.
Współczesny nauczyciel jest tym, kto kształci, wychowuje i rozwija znajdujących się pod jego opieką uczniów. Nauczyciel to swoisty model, stale obserwowany przez uczniów, staje się dla nich wzorem lub antywzorem postępowania. Pożądanym wzorem staje się wtedy, gdy nie uważa się za nauczyciela doskonałego lecz stale pracuje nad sobą zarówno jako człowiek, jako specjalista i pedagog, gdy w swoim życiu kieruje się ideałami prawdy, dobra i piękna. Lubi swoich wychowanków i stara się ich rozumieć. Respektuje ich podmiotowość oraz usiłuje jak najlepiej przygotować ich do życia.
Nauczyciel - to szlachetny zawód. Nauczyciel - to uczony w swojej specjalności i wielki znawca duszy młodzieży. Bogata osobowość, ale także człowiek, który całym swoim życiem zarówno publicznym jak i prywatnym- daje przykład wychowawczych wartości, który naucza i wychowuje.
Kształcenie i wychowanie służy bowiem rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania polskiego dziedzictwa kulturowego przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata.
Ostatecznym celem wychowania jest stawanie się coraz bardziej człowiekiem, aby bardziej "był" a nie tylko "miał", aby był nie tylko z drugim ale i dla drugich.
Literatura:
F. Adamski: Spór o wartości w kulturze i wychowaniu.Kraków.1991r.
A. Jaczewski: Wstęp do dorosłości.Warszawa.1991.
S. Kunowski: Podstawy współczesnej pedagogiki.Wyd.Salezjańskie.Warszawa.2000.
B. Suchodolski: Wychowanie mimo wszystko.Warszawa.1990r.
J. Tarnowski: Wychowanie do pokoju z Bogiem i ludźmi.Wyd.2.Poznań.1984r.
Woroniecki: Wychowanie człowieka.Kraków.1961
Z. Zaborowski: Psychospołeczne problemy pracy nauczyciela.Warszawa.1986r.