Ocena przydatności wody przeznaczonej do pojenia zwierząt.
Od czego zależy zapotrzebowanie na wodę pitną:
gatunek i rasa zwierzęcia - najwięcej świnie, potem bydło, owce, konie, króliki, kozy i drób;
stan fizjologiczny zwierzęcia - wiek (im młodsze tym więcej; małe i szybko rosnące też więcej);
sposób użytkowania i wydajność produkcyjna - samice laktujące, konie ciężko pracujące, owce ras wełnistych, kury nioski - więcej;
warunki biometeorologiczne - temperatura, wilgotność, ruch powietrza (latem -więcej; przebywające na pastwiskach i w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności - mniej);
rodzaj i skład spożywanej paszy - suche, silnie skoncentrowane, o dużej zawartości białka i węglowodanów, o dużej zawartości składników mineralnych (NaCl, K), zawierające mocznik, kiszonki - więcej;
w jaki sposób jest zwierzę pojone - stały dostęp do wody - wypija więcej niż przy pojeniu tradycyjnym.
Jak oblicza się zapotrzebowanie na wodę, którą zwierzę powinno dostać:
na jedno zwierzę na dobę:
krowy mleczne 40-100 l
bydło, oprócz ras mlecznych 15 l
konie 30 l
świnie 10 l
kury 0,2 l
na kilogram suchej masy w paszy na zwierzę
krowy mleczne 4-6 l
bydło opasowe 4-5 l
konie 2-3 l
owce ok. 2 l
świnie ok. 8 l
drób ok. 2 l
króliki 1,5 l
na kilogram masy ciała na dobę
bydło ok. 100 ml
konie ok. 50 ml
świnie ok. 100 ml
drób ok. 4-5 ml
Sposoby pojenia:
z poideł automatycznych - najlepszy, zwierzę pije tyle ile chce, samo sobie reguluje; wady; częste przeglądy techniczne, konieczność częstego czyszczenia, psują się;
tradycyjna - z mis, koryt wspólnych, pojedynczych, kubłów, wiader; można zobaczyć ile zwierzę wypije, ale woda szybko ulega zabrudzeniu i rozwijają się drobnoustroje;
na pastwiskach - automatyczne poidła pastwiskowe, wodopoje, beczkowozy.
Zasady pojenia zwierząt gospodarskich metodami tradycyjnymi:
bydło - częstość pojenia 2-3x dziennie; krowy wysokomleczne 4-5 x dziennie; poi się przed wypędem na pastwisko i ok. godzinę po powrocie; pasze suche, kiszonki, zielonki - poi się na godzinę przed podaniem pasz (wzdęcia);
konie - 2-3x dziennie; 0,5-1 godzinę przed podaniem paszy, nigdy po bezpośrednio pracy;
owce - 1-2x dziennie; 0,5-1 godzinę przed podaniem paszy, przed wypędem na pastwisko;
świnie i drób - powinny mieć stały dostęp do wody (bardzo wrażliwe na zatrucie solą).
Wymogi dotyczące wody do pojenia zwierząt gospodarskich:
Powinna mieć II klasę czystości. Jest 49 grup wskaźników. Najważniejsze:
wskaźniki organoleptyczne i fizyczne - smak, zapach, barwa, mętność, temperatura, pH (6,5-9), sucha pozostałość (nie powinna przekraczać 1g/1l wody);
wskaźniki chemiczne mineralne - twardość wody, obecność Fe, F, Mn, Pb, As, Zn, Cu, Se, S, Cr, Ni, Hg, siarczanów, azotanów, azotynów, CO2 i substancji promieniotwórczych;
obecność związków organicznych - pestycydy, detergenty;
zanieczyszczenie biologiczne i bakteriologiczne - BZT5 (biochemiczne zapotrzebowanie tlenu pięciodniowe), utlenialność wody, posiewy na agarze odżywczym, miano coli, wskaźnik coli, obecność pasożytów z jajami.
Barwa wody - jednostką jest takie zabarwienie, jakie pojawi się po dodaniu do 1l wody destylowanej 1mg platyny; zanieczyszczona - od jasnobłękitnej do żółtej.
Zapach wody - skala pięciostopniowa:
0 - nic nie czuć;
1 - zapach lekki, trudno wyczuwalny;
2 - słaby zapach, wyczuwalny;
3 - zapach wyczuwalny;
4 - wyraźnie wyczuwalny;
5 - przykry.
Woda o zapachu 0-2 nadaje się do spożycia, ale pod warunkiem, że wyczuwalny jest chlor. Inny zapach jest niedopuszczalny.
BZT5 - taka ilość tlenu w mg/1l wody, która jest potrzebna do utlenienia wszystkich substancji organicznych w wodzie, aż do momentu ich całkowitego zmineralizowania.
Utlenialność wody - chemiczne zapotrzebowanie tlenu, które świadczy o stopniu zanieczyszczenia wody związkami organicznymi pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Im większa, tym woda bardziej zanieczyszczona.
Miano coli - najmniejsza ilość wody, w której jeszcze można wykryć pałeczki jelitowe. Im większe, tym mniej zanieczyszczona.
Wskaźnik coli - ilość pałeczek w 1ml3. Im większy, tym woda bardziej zanieczyszczona.
Twardość wody - zawartość Ca, Mg, też jonów Al., Fe i Zn; w mval (miliwalentach) - im więcej, tym twardsza; najlepsza jest średnia, bo miękka jest mdła, a twarda powoduje kamicę.