Trzy typy rozprzestrzeniania się - 1.typ”rozchodzenie się”powolne rozszerzanie zasięgu populacji wkorzystnych warunkach środowiska, trwa to wiele pokoleń np. zgorzel kasztanowa brudnica nieparka wydra morska 2.typ”rozprzestrzenianie się skokowe” zaczyna się przemieszczaniem pojedyńczych org. na duzą odległość i osiedlaniem się ich w nowych warunkach co staje się początkiem powst. zupelnie nowej populacji lokalnej. Rozprzestrzenianie się trwa krotki czas np. szarancza pająki ok. życia jednego pokolenia 3.typ”Powolne rozszerzenie zasiegu” odbywa się na przestrzeni tysiecy lat. Jest waznym procesem biogeograficznym z punktu widzenia ekologii np. jeżowic przybyły z ameryki pd do pn Czynniki Biotyczne - Choroby i pasożyty -negatywny wpływ na rozwój innych org. np. ptaki wysp hawajskich kiła ptasie, grypa ptasia. Konkurencja-walka o pokarm, światło, wode, organizmy zapylajace kwiaty ,wpływa na rozmieszczenie i liczebność np. epoletnik krasnoskrzydły został wyparty przez tego epoletnika trójbarwnego. Wystepuje w zach. Części ameryki pn np. salamandra srebrzysta Selekcja siedliska -u pewnych gatunków ważek samice mogą składać jaja tylko na terytorium samca. U pewnych ptaków śpiewających można wyróznic w obrębie jednego gatunku wiele tzw. „dialektów” odmian śpiewu charakt. Dla roznych subpopulacji np. wróblik ćwirek częściej przebywa na dąbach niż na świerkach. Mewy preferują jako miejsce dogniazdowania siedliska skaliste. Mszyce oceniaja przydatność roślin pod względem właściwości chem. Nakuwając liść w wielu miejscach jeśli warunki te sa nieprzydatne przenosza się na inna rosline Prawo minimum Liebiega: w nie zmieniających się warunkach środowiska ten z podstawowych materiałow który jest dostępny w ilościach najbliższej krytycznej wartości mineralnej staje się czynnikiem ograniczającym PRAWO TOLERANCJI STELFORDA: wpływ ograniczający ma zarówno niedobór jak i nadmiar któregokolwiek z czynników ZASADA TOLERANCJI EKOLOGICZNEJ- wpływ czynników na org zalezy od ich natęzenia przy optymalnym natęzeniu procesy w org. przebiegają z najwyzsza wydajnością w tterfach pejus:- w miarę oddalania się od optymum wydajności stada procesów w strefach pessium aktywność org. Jest silnie ograniczona , a po przekroczeniu kryteriów krytycznych zycie organizmu staje się niemozliwe. Temperatura jako czynnik ekologiczny wpływ temp. na org. TOLERANCJA TEMP> WYSOKOŚCI -rodzaje odporności glony z rodzaju Synechococcus +75C, bakterie termofilne z parku Yellowstone+92C, org. Z dna morskiego przy wyspie Porto Lasante +102C ,wiekszość zwierząt-kilka stopni powyżej 40 ,zmiennocieplne z wód podbiegunowych sa bardzo wrazliwe z temp.np. ryby lodowe +6C, skorupiaki oceaniczne +2C TOLERANCJA TEMP. NISKICH-rekordowa odp. Zanurzona w ciekłym azocie (-196C) NIESPORCZAKI ,zawirzęta stałocieplne +15C do +20 C(wyjątek hibernujące nawety+4C), zmienno cieplne z rejonów tropikalnych WRAZLIWE -zmienno cieplne z rejonów podbiegunowych- zjawisko przechłodzenia , dzieki obecności pewnych subst. w płynach ustrojowych (glicerol, glikopeptydy) obniża się pkt ich zamarzania ZNACZENIE ZJAWISK ADAPTACJI -w skutek adaptacji zakres tolerancji gatunku może ulec zmianie WPLYW TEMP. NA ROZMIESZCZENIE GATUNKOW -organizmy mogą :tolerowac warunki jakie „ofiaruje” im srodowisko. Dla kazdego gatunku można wyznaczyc dolną i górna temp.letalna. Nawet w obrębie gatunku może występować zmienność w skutek cech indywidualnych , stanu fizjologicznego, wieku ,aklimatyzacji Temp. może ograniczac rozmieszczenie gatunku wpływając na przeżywalnosć, rozrodczość, wzrost osobników młodych, oddzialywanie z innymi organizmami szczególnie w warunkach bliskich granicy tolerancji. Aby wykazać ze temp. ma wplyw ograniczajacy na rozmieszczenie org. Należy: ustalic jaka faza cyklu zyciowego jest najbardziej wrażliwa, ustalic zakres tolerancjii w tej fazie, udowodnic ze na obszarach wyst. org. Zmienności temp.mieści się w granicach jego tolerancji ,a osiąga wartości letalne poza tym obszarem. Przystosować się lekotyp - grupa populacji jednego gatunku przystosowana do określonych warunków kilmatycznych i siedliskach ,mogąca się w tych warunkach rozmnazać. Światło jako czynnik ekologiczny - umożliwia przeprowadzenie fotosyntezy, intensywnosc fotosyntezy wzrasta wraz ze wzrostem natezniea swiatla az do tzw „optiumum wysycenia swiatła”, pozniej może spadac. Rosliny te ze względu na ich reakcje na poziom wysycenia swiatłem dzielimy na ciemnolubne i swiatłolubne. Jedna z przyczyn zroznicowania intensywnosci fotosentezy u roznych roslin jest fakt, ze istnieja 3 szlaki biochemiczne w fazie ciemnej: a) C3:CO2 + RuDkwas fosforoglicerynowy b) C4:CO2+PEPkwas jabłkowy i asparaginowy c) CAM: nocą wiazanie CO2,przekształcenie do kw.jabłkowego, w czasie dnia aparaty szparkowe zamkniete - cykl Calvina. Reguluje aktywność roslin i zwierzat. Fotoperodium - reakcja rozwojowa rosliny na rozna dlugosc dnia i nocy. Wpływ światła na aktywnosc roslin - a) kwitnienie - rosliny dnia długiego (kwitna,gdy dzien ma wiecej niż 14h/dobe), rosliny dnia krótkiego (<12h/dobe), rosliny dnia sredniego (12-14h/dobe), rosliny fotoperiodyczne obojetne b) tuberyzacja - wykształcenie bulw np. u ziemniaka c) wykształcenie rozłogów d) opadanie lisci. Wpływ światła na aktywnosc zwierzat - a) umożliwia orientacje w czasie: aktywnosc wciągu doby (dzienna, nocna, całodobowa), , aktywnosc wciagu roku (rozwód, wedrówki sezonowe, sen zimowy, zmiana barwy owłosienia, upierzenia) b) umozliwia orientacje w przestrzeni: fototaksja zwierzat (kieruje się w strone swiatła), wskaznik dla migrujacych zwierzat, porozumiewanie się zwierzat c) wpływ na przemiany wit D w org: 7-D-hydrocholesterolcholekalcyferol(d3), RuDP-rybulozo dwu fosforan, PEP-fosfo endo piroganion, CAM-kwasowy metabolizm gruboszowatych. Podział organizmów pod względem wymagan wodnych - a) hydrobionty: org zyjace w wodzie b) Helobiony: zyja na pograniczu wody i ladu c) hygrofile: wymagaja duzje wilgotnosc srodowiska, dzielimy na: atmofile-(mezofile) wymagaja one duzej wilgotnosc powietrza(komary), higrofile własciwe wymagaja duzej wilgotnosci gleby d) kserofile: wykazuja duza odpowiedzialnosc za susze. Równowaga wodna - każdy org bez względu na to czy higrofilem, kserofilem itd.,musi zachowac równowage wodna, czyli bilans pomiedzy woda pobierana a woda tracona. Składowe bilansu wodnego u roslin - a) pobieranie wodu: najczesciej przez korzenie,ale niektóre rosliny mogą pobierac wode deszczowa lub pare wodna (np. storczykowate wytwarzaja korzenie powietrzne chlonac wilgoc i wode deszczowa: ananasowate maja lejkowaty układ lisci zbierajacych i wchłaniajacych wode, a na lisciach znajduja się specjalne tarczowate włoski chłonne) b) utrata wody: transpiracja (parowanie przez aparaty szparkowe), parowanie z całej powierzchni (u roslin, które nie maja aparatów szparkowych-glony, porosty, mszaki), guttacja (wydzielanie wody na zakonczeniach nerwowych lisci przez wypotniki=hydatody przy silnym parciu korzeniowym i niskiej temp pow gdy ograniczona jest transpiracja). Składowe bilansu wodnego u zwierzat - a) pobieranie wody: przez pow ciała z wody (pirowtniaki,wrotki) luba para wodna z powietrza (roztocze), picie wody, woda zawarta w pokarmie, woda metaboliczna (np. w procesie spalania zw organicznych, oprócz energi powstaje woda). b) utrata wody: parowanie przez powierzchnie ciała i z narzadów oddechowych, kał, mocz, i inne (głownie wydzieliny, także jak np. pot). Przystosowanie roslin do oszczednej gosp wodą - a) sukulencja (gruboszotowatosc) silne rozw. Tkanek magazynujacych wode, woda może być magazynowana w lisciach, łodygach b) kseromorfoza - ograniczenie transpiracji, np. przez wykształcenie drobnych lisci, kolców, cierni, pokrycie lisci i łodygi nalotem woskowatym, rozwiniecie korzeni siegajacych w głab gleby. c) szlak CAM fotosyntezy d) uspienie w czasie suszy przeczekanie suszy w formie nasion, potem szybko wegetacja w porzez deszczowej albo zrzucenie lisci w porze suchej. Szczuroskoczek - nie pije wody, je suche nasiona, wystarcza mu woda metaboliczna, nocny tryb zycia, chłodzenie, osuszanie wydychanego powietrza, nerki produkuja odpodniony mocz. Wielbłąd - może długo nie pic wody, wypije 120 litrów na raz, toleruje wzrost temp o 6 stopni (34-40), tłuszcz w garbie, suche odchody, mało moczu, osuszanie, ochładzanie wydychanego powietrza, strata wody najpierw w tkankach ciała, ilosc krwi stała, krwinki owalne, rowek od górnej wargi. ZASOLENIE JAKO CZYNNIK OGRANICZAJACY - wody slodkie (w przyblizeniu 0 promili); wody morskie 35 promil; wody slonawe 8promili; wody solanki 300 promili; ryby zawieraja 9 promili wiecej niz woda je otaczajaca. Sol transoport bierny -dyfuzja -skrzela; Sol transport czynny - wbrew gradientowi stezen przy udziale energii elektrolity sa tracone i pobierane przez skrzela. Ryba uzyskuje czesc soli w nerkach pobiera sole z pokarmem. Ryby slodkowodne sa hiperosmotyczne ( maja stezenie soli wyzsze w ogr. niz w srodowisku). Problemy: -utrata soli; -zbyt duzo wody; Rozwiazanie problemow: - uzyskiwanie soli w nerkach, - pobieranie z pokarmem, - nieprzepuszczalne powloki ciala. Ryby morskie. hipoosmotyczne ( maja stezenie soli mniejsze w organizmie niz w srodowisku). Problemy: -utrata wody; -zbyt duzo soli Rozwiazanie problemow: - elektrolity przenikaja przez skrzela; - podnosza zawartosc soli w org.; - kom chlorkowe wydalaja sol przez skrzela (Clminus , Na plus); - wydalanie jonow Mg 2plus, SO4 2minus) z moczem. Ryby morskie. osmokonformistyczne (stezenie soli w organizmie jest takie same jak w srodowisku). sol z pokarmem -> REKIN -zawiera 9 % + M = 35%; M-mocznik (denaturacja bialek). Dlaczego mocznik nie szkodzi rybie? Tlenek trojmetyloarniny neutrlizuje szkodliwosc mocznika Wydalanie soli : - z moczem; - przez skrzela; - gruczol rektalny. Wody slonawe najb. rzadkie przyklad Morze Baltyckie. Secyficzne warunki Morza Baltyckiego: - woda slonawa (2-4 promili w zatoce botnickiej , 4-6 promili w morzu botnickim, 6-8 promili w baltyku wlasciwym, 20-30 promili w Kattegat); -relatywnie mlode; - ubogie w gatunki )M. Polnocne- 150 gat. Wiekszych glonow, 1500gat wiekszych zwierzat, baltyk -24 gatunki glonow w zatoce finskiej, 70 gatunkow zwierzat w cetralnym baltyku; - organizmy zyjace w baltykusa imigrantami=morskie z plytkich rejonow atlantyku i M. Polnocnego ( morszczyn, omulek, szprot); =slodkowodne z jezior europy ( glon Cladophora glomerata, kon, szczupak); = z epoki lodowcowej ze wsch lub polnocy (podwoj wielki, krewetka mysis relicta, stonoga saduria entomon) z zach (brunatnica Sphacelaria arctica, malz Macoma calcarea); w baltyku nie wystepuja gat. Endemiczne. GATUNKI BALTYCKIE: BALTYK KATTEGAT: PIETRO 1 : 0-2 m Balanus -Pąkle; PIĘTRO 2: 2-4 m - Facous - Morszczyn (brunatnica); PIETRO 3: 4-8m - Laminaria - Glon - brunatnica, najbardziej bogate pietro; PIETRO 4: 8m - pietro zespolow zwierzecych np. Rozgwiazdy , kraby, jezowce, zebroplawy, zezowidla. BALTYK WLASCIWY: 0-2 m - zielenia - cladophora glomerata; 2-8m - morszczyn - najwazniejsza czesc ekosystemu; 8m -omolek jadalny. BALTYK - ZATOKA BOTNICKA: 5-8m : cladophora glomerata.. Woda solankowa -zasolenie 300 promili Morza martwego , jest to morze o solach siarczanowych i magnezowych. Wielkie jezioro slone - zasolenie 300 promili, sole NaCl - wystepuje tu slonaczek (artemia salina): - zwierze euryhalinowe, - toleruje zasolenie od 3 do 300 promili, - czynna regulacja cisnienia osmotycznego przez nablonek skrzeli, - kiedy znajdzie sie w wodzie morskiej zachowuje sie jak ryba morska, kiedy natomiast w wodzie slodkiej zachowuje sie jak ryba slodkowodna, - larwy wydzielaja sod przez tzw “narzad szyjny”. POPULACJA- grupa org tego samego gat ( w obrebie ktorej mozliwa jest wymiana materialu genetycznego), zajmujaca sokreslona przestrzen w okreslonym czasie. WLASCIWOSCI POPULACJI- liczebnosc. zageszczenie, rozrodczosc, smiertelnosc, imigracje, emigracje, struktura plci, struktura wiekowa, rozklad przestrzenny, typ krzywej wzrostu. LICZEBNOSC- liczebnosc calkowita populacji okreslamy gdy granice populacji sa wyraznie okreslone w przestrzeni, a poglowie latwe do policzenia. ZAGESZCZENIE - liczna osobnikow na jednostke pow. lub obj. Jednostka pow lub obj zalezy od wielkosci osobnikow, ich rychliwosci, rozmieszenia, poziomu troficznego. Czasem od okreslonego rekwizytu srodowiska (np, liczna drzew bedacych pokarmem szkodnika). METODY OCENY LICZEBNOSCI I ZAGESZCZENIA: bezwzglednego, - liczniee bezposrednie osobnikow, - metody taksyjne: taksacja pasowa, pedzenia probne, - metoda Lincolna (petersena), wskaznik Lincolna N= mn/r ( N-liczba zwierzat oznakowanych, n - liczba zwierzat odlowionych powtornie, r- liczba zwierzat oznakowanych , odlowionych powtornie. METODA KWADRATU -ramka kwadratowa o boku 1m zliczamy ilosc roslin, powtarzamy wielokrotnie czynnosc, przeliczamy pozniej na 1 ha. Metody zageszczenia bezwglednego - daje nam liczby zageszczenia osobnikow.. Metody zageszczenia wzglednego - nie otrzymujemy zadnych liczb: metoda pulapkowa, - metoda liczenia odchodow, - metoda liczenia glosow, - na podstawie liczny zwierzat upolowanych, - na podstawie wielkosci polowow, - metoda liczenia roznych sladow (tropy, nory, dziuple) Dynamika liczebnosci - zmiany liczebnosci w czasie nazywamy dynamika liczebnosci. Typy wahan liczebnosci: *wahania przypadkowe - zalezne od zmieniajacych sie stanow otoczenia (pozar, powodz) *wahania prawidlowe -zalezne od biologii gatunkow, sezonowej zmiennosci srodowiska, *wahania roczne : -wahania roczne, -pojayw cykliczne @cykle 4-letnie : myszy, lemingi, norniki, sowa sniezna, lis @cykle 10-letnie: zajac sniezny, rys, szarancza wedrowna @cykle 35 letnie: kaczki *wahania sekularne - zachodzace w ciagu dlugich okresow. gatunki synotropijne - dzikie zwierzeta zyjace w otoczeniu ludzi. POJAWY: okresowe wahania liczebnosci populacji, w raczej stalych odstepach czasowych, ale z mozliwie zmienna amplitudaWystepuja m.in. U nornikowatych (Microtidae). Co wiemy o pojawach *wystepuja co 3-4 lata (nieraz rzadziej) *w czasie pojawow zageszczenie moze przekraczas 25-200 razy (niekiedy nawet 1000 razy!) normalne zageszczenie populacji *cykle nie przebiegaja symetrycznie (kilka lat niskiej liczenosci, nagly pojaw - szybki spadek liczebnosci) * w Skandynawii cyklicznosc zalezy od szerokosci geograficznej zas w ameryce polnocnej nie stwierdzono takich tendencji * u nornikowatych w skandynawii amplituda wahan i czas miedzy pojawami zwieksza ku polnocy. Roznice w jakosci osobnikow w populacjach cyklicznych: wskaznik reprodukcji - najnizsze w latach najwyzszej liczebnosci , rozmnazanie zima jest najczestsze w latach przed pojawem, w latach pojawu - masowe migracji lemingow
zmiana zachowan socjalnych -agresja w czasie pojawow, wymiary ciala - najwieksze w czasie pojawow, zmiany w strukturze genetycznej populacji co przejawialo sie np w roznicy wielksoci ciala. Gradacja - wzrost liczebnosci populacji przekraczajacy wszelkie normy obserowane w danym srodowisku. Sklada sie z 2 etapow ( w przeciwienstwie do pojawow, gradacja wystepuje nieregularnie). I etap PROGRADACJA: stadium wstepne ( nieznaczny wzrost liczebnosci 2-4 razy, skutki nie sa jeszcze gospodarczo odczuwalne) stadium ostrzegawcze(widoczne szkody w koronach drzew, owady cechuje wysoka plodnosc. Odpornosc na choroby, przewaga samic w strukturze plci, obejmuje 2 pokolenia populacji, populacja rozprzestrzenia sie na sasiednie drzewa), stadium wybuchowe (obejmuje 2-3 pokolenia, liczebnosc gwaltownie wzrasta, szkody obejmuja 50-70 % igiel, lisci drzew. Co prowadzi do pogorszenia warunkow zycia szkodnikow i w efekcie do retrogradacji. II etap RETOGRADACJA: Spadek liczebnosci populacji wskutek niekorzystnych warunkow zerowych, chorob, przewagi samcow i malej plodnosci samic, trwa 2-3 lata, liczebnosc zmniejsza sie do stanu poczatkowego, niekiedy populacja zanika calkowicie. Gradacja trwa 3-7 lat ( poproch cetyniak, barczatka sosnowka - 7 lat, strygonia choinowka, brudnica mniszka w drzewostanach sosnowych 3-4 lata, w drzewostanach swierkowych az 7 lat - Gradajce powstaja w miejscach najbardziej odpowiadajacym owadom pierwotnych ogniskach gradacyjnych, nastepnie populacja rozprzestrzenia sie na wtorne ognisko gradacyjne.
Podzial planktonu wg grup wielkościowych: - ultraplankton -ponizej 5 μm, glownie bakterie: - nanoplankton - mniejsze od 50 μm /pierwotniaki, glony/; mikroplankton - 50-500 μm /glony , pierwotniaki, wrotki/; - mezoplankton- powyżej 500 μm/skorupiaki/; - mikroplankton i megaplankton - osiągają do kilku metrow/morskie, megaplankton/.
FITOPLANKTON, ZOOPLANKTON, BAKETRIOPLANKTON.
PLANKTON SŁODKOWODNY: - limonoplankton / p. jeziorny/; - heleoplankton /p. stawowy/; - telmatoplankton /p. kaluzny/; - potamoplankton /p. rzeczny/.
Przystosowanie fitoplanktonu do unoszenia się: - zmniejszenie ciężaru ciala poprzez redukcje utworow szkieletowych; - wytworzenie oslon galaretowatych, kropli tluzsczu, wodniczek; -barwnik (chlorofil); - kształt ciala; - zwiekszenie powierzchni organizmu (tworzenie kolonii); - cyklomorfoza (sezonowa zmienność wielkości i kształtu ciała drobnych organizmów (bezkręgowców oraz glonów planktonowych)
Rodzaje zmian w cyklomorfozie: - wzrost lub redukcjaniektorych czesci ciala powodujące proporcje ciala; -zmiana ogolnych rozm. ciala; - pojawienie się w pewnych pokoleniach nowych szczegółów, budowy nie występującej poprzednio
ZAKWIT - to zmiana barwy wody wywolana masowym rozwojem glonow zwykle jednogatunkowym; Zakwit WIOSENNY - krotku , okrzemki; zakwit JESIENNY - sinice, zielenice, dlugi; Przyczyna: układ soli pokarmowych glownie azotowych i fosforowych oraz siarkowodor; Przystosowanie zooplanktonu: 1) Formy ruchu: skakanie, plywanie, bieganie, ślizganie; 2) Zdobywanie pokarmu (sedymentacja 10μm, filtracja 50 μm, drapieznictwo; 3) Rozmnazanie: - pora obfitości (partenogeneza); - pora spoczynku (trudne warunki
środowiskowe - zima). WĘDRÓWKI POZIOME I PIONOWE. - rozmieszczenie- ma charakter regularnych wędrówek zwane migracjami. 1)wędrówki pionowe - dobowe; -sezonowe (wędrówki srodowiskowe)…przykłady: zooplankton - ucieka od swiatla; filoplankton - dazy do swiatla. Wędrówki pionowe: nocne, odwrócone. Mrokowe (ten wyraz napiszcie niewyraźnie!) 2) Wędrówki poziome: rzadkie, nieregularne
Światło jako czynnik ekologiczny - umożliwia przeprowadzenie fotosyntezy, intensywnosc fotosyntezy wzrasta wraz ze wzrostem natezniea swiatla az do tzw „optiumum wysycenia swiatła”, pozniej może spadac. Rosliny te ze względu na ich reakcje na poziom wysycenia swiatłem dzielimy na ciemnolubne i swiatłolubne. Jedna z przyczyn zroznicowania intensywnosci fotosentezy u roznych roslin jest fakt, ze istnieja 3 szlaki biochemiczne w fazie ciemnej: a) C3:CO2 + RuDkwas fosforoglicerynowy b) C4:CO2+PEPkwas jabłkowy i asparaginowy c) CAM: nocą wiazanie CO2,przekształcenie do kw.jabłkowego, w czasie dnia aparaty szparkowe zamkniete - cykl Calvina. Reguluje aktywność roslin i zwierzat. Fotoperodium - reakcja rozwojowa rosliny na rozna dlugosc dnia i nocy. Wpływ światła na aktywnosc roslin - a) kwitnienie - rosliny dnia długiego (kwitna,gdy dzien ma wiecej niż 14h/dobe), rosliny dnia krótkiego (<12h/dobe), rosliny dnia sredniego (12-14h/dobe), rosliny fotoperiodyczne obojetne b) tuberyzacja - wykształcenie bulw np. u ziemniaka c) wykształcenie rozłogów d) opadanie lisci. Wpływ światła na aktywnosc zwierzat - a) umożliwia orientacje w czasie: aktywnosc wciągu doby (dzienna, nocna, całodobowa), , aktywnosc wciagu roku (rozwód, wedrówki sezonowe, sen zimowy, zmiana barwy owłosienia, upierzenia) b) umozliwia orientacje w przestrzeni: fototaksja zwierzat (kieruje się w strone swiatła), wskaznik dla migrujacych zwierzat, porozumiewanie się zwierzat c) wpływ na przemiany wit D w org: 7-D-hydrocholesterolcholekalcyferol(d3), RuDP-rybulozo dwu fosforan, PEP-fosfo endo piroganion, CAM-kwasowy metabolizm gruboszowatych. Podział organizmów pod względem wymagan wodnych - a) hydrobionty: org zyjace w wodzie b) Helobiony: zyja na pograniczu wody i ladu c) hygrofile: wymagaja duzje wilgotnosc srodowiska, dzielimy na: atmofile-(mezofile) wymagaja one duzej wilgotnosc powietrza(komary), higrofile własciwe wymagaja duzej wilgotnosci gleby d) kserofile: wykazuja duza odpowiedzialnosc za susze. Równowaga wodna - każdy org bez względu na to czy higrofilem, kserofilem itd.,musi zachowac równowage wodna, czyli bilans pomiedzy woda pobierana a woda tracona. Składowe bilansu wodnego u roslin - a) pobieranie wodu: najczesciej przez korzenie,ale niektóre rosliny mogą pobierac wode deszczowa lub pare wodna (np. storczykowate wytwarzaja korzenie powietrzne chlonac wilgoc i wode deszczowa: ananasowate maja lejkowaty układ lisci zbierajacych i wchłaniajacych wode, a na lisciach znajduja się specjalne tarczowate włoski chłonne) b) utrata wody: transpiracja (parowanie przez aparaty szparkowe), parowanie z całej powierzchni (u roslin, które nie maja aparatów szparkowych-glony, porosty, mszaki), guttacja (wydzielanie wody na zakonczeniach nerwowych lisci przez wypotniki=hydatody przy silnym parciu korzeniowym i niskiej temp pow gdy ograniczona jest transpiracja). Składowe bilansu wodnego u zwierzat - a) pobieranie wody: przez pow ciała z wody (pirowtniaki,wrotki) luba para wodna z powietrza (roztocze), picie wody, woda zawarta w pokarmie, woda metaboliczna (np. w procesie spalania zw organicznych, oprócz energi powstaje woda). b) utrata wody: parowanie przez powierzchnie ciała i z narzadów oddechowych, kał, mocz, i inne (głownie wydzieliny, także jak np. pot). Przystosowanie roslin do oszczednej gosp wodą - a) sukulencja (gruboszotowatosc) silne rozw. Tkanek magazynujacych wode, woda może być magazynowana w lisciach, łodygach b) kseromorfoza - ograniczenie transpiracji, np. przez wykształcenie drobnych lisci, kolców, cierni, pokrycie lisci i łodygi nalotem woskowatym, rozwiniecie korzeni siegajacych w głab gleby. c) szlak CAM fotosyntezy d) uspienie w czasie suszy przeczekanie suszy w formie nasion, potem szybko wegetacja w porzez deszczowej albo zrzucenie lisci w porze suchej. Szczuroskoczek - nie pije wody, je suche nasiona, wystarcza mu woda metaboliczna, nocny tryb zycia, chłodzenie, osuszanie wydychanego powietrza, nerki produkuja odpodniony mocz. Wielbłąd - może długo nie pic wody, wypije 120 litrów na raz, toleruje wzrost temp o 6 stopni (34-40), tłuszcz w garbie, suche odchody, mało moczu, osuszanie, ochładzanie wydychanego powietrza, strata wody najpierw w tkankach ciała, ilosc krwi stała, krwinki owalne, rowek od górnej wargi.