Narzędzia pomiarowe:

Suwmiarka - Suwmiarką nazywa się przyrząd pomiarowy z noniuszem, przystosowany do pomiaru wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych, a gdy ma wysuwkę głębokościomierza - również do pomiaru głębokości. Suwmiarką można dokonać pomiaru z dokładnością do 0,1mm; 0,05mm lub do 0,02mm.

Budowa suwmiarki:

1. Prowadnica stalowa z podziałką milimetrową

2. Szczęki nieruchome na prowadnicy

3. Suwak

4. Dwie szczęki (odpowiadające szczękom stałym).

5. Podziałka długości 9mm, zwana noniuszem 5, składająca się z 10 równych części (lub więcej - zależnie od dokładności)

6. Dźwignia zacisku

7. Wsuwka głębokościomierza

Wynik pomiaru odczytuje się na podziałce milimetrowej naciętej na prowadnicy suwmiarki oraz na podziałce noniusza. Liczbę pełnych milimetrów odczytujemy na podziałce milimetrowej. Liczbę dziesiętnych części milimetra określi na podziałce noniusza ta kreska noniusza, która pokryje się z którąkolwiek kreską prowadnicy.

Oprócz suwmiarek z noniuszem 0,1 w warsztatach są stosowane niekiedy suwmiarki z noniuszem 0,05 i 0,02 mm na długości 19 mm.. W przypadku suwmiarek z noniuszem 0,05 składa się on z 20 działek naciętych w przypadku suwmiarki z noniuszem 0,02 ma ona noniusz z 50 działkami naciętymi na długości 49 mm.

We wszystkich tych suwmiarkach zasada odczytania pomiaru jest taka sama.

Poniżej są pokazane różne sposoby odczytywania wymiarów. Pomiary zostały wykonane z dokładnością do 0,1 mm.

Przykłady położenia podziałki noniusza suwmiarki podczas pomiaru: a) wymiar 0,0 mm, b) wymiar 80,1 mm c) wymiar 81,4 mm

Są różne rodzaje suwmiarek, miedzy innymi z czujnikiem, a wygląda ona tak:

Mikrometr - jest przyrządem służącym głównie do pomiarów wymiarów zewnętrznych. Przebieg pomiaru jest podobny jak przy pomiarze suwmiarką. Mikrometr jest zbudowany w następujący sposób: W kabłąku z jednej strony jest zamocowane kowadełko , a z drugiej- tuleja , zakończona nakrętką współpracującą z gwintem wrzeciona . Do zgrubnego przesuwania wrzeciona służy bębenek , a do dokładnego - sprzęgiełko . Zacisk służy do unieruchomienia wrzeciona w określonym położeniu. Tuleja w części gwintowanej jest przecięta i ponadto zaopatrzona w wewnętrzny gwint stożkowy, na który jest nakręcona nakrętka. W miarę nakręcania tej nakrętki na gwint stożkowy następuje ściskanie gwintu wewnętrznego, a tym samym kasowanie luzów, które mogą powstać wskutek długotrwałej pracy przyrządu. Śruba wrzeciona ma zwykle skok wynoszący 0,5 mm, wobec tego jeden obrót śruby przesuwa kowadełko wrzeciona o 0,5 mm. Obrócenie wiec bębna o 1 działkę podziałki poprzecznej powoduje przesunięcie się wrzeciona o 0,01mm.

Budowa mikrometru:

1. kabłąka

2. kowadełko

3. nieruchoma tuleja z podziałką wzdłużną

4. obrotowy bęben

5. podziałka poprzeczna

6. wrzeciono

7. zacisk ustalający

8. pokrętło sprzęgła ciernego

Przykłady położenia podziałki bębna mikrometru w czasie pomiaru

1. położenie tulei i bębna w czasie zetknięcia się wrzeciona z kowadełkiem

(odczyt - 0,00 mm)

2. odczytanie wymiaru 7,50 mm,

3. odczytanie wymiaru 18,73 mm

4. odczytanie wymiaru 23,82 mm.

Dla zwiększenia zakresu pomiarowego między tuleję a końcówkę stałą wkręca się odpowiedni przedłużacz lub ich zastaw. W skład kompleksu wchodzą przedłużacze długości 13, 25, 50, 100 i 200 mm. Zakres pomiarowy średnicówki bez przedłużacza wynosi 75 Ⴘ 88 mm, a ze wszystkimi przedłużaczami 75 Ⴘ 575 mm.

Głębokościomierz mikrometryczny - służy do pomiaru głębokości otworów.

1. Stopa głębokościomierza

2. Tuleja mikrometryczna

3. Gwint prowadzący wrzeciono

4. Bębenek

Sprzęgło

---