Indie

Indie, Bhārat, India, Republika Indii, BhāratĪya Ganarājya, Republic of India, państwo w południowej części kontynentu azjatyckiego. Obszar 3 287 263 km². Graniczą na północnym zachodzie z Pakistanem, na północy z Chinami i Nepalem, na północnym wschodzie z Bhutanem, Myanmar i Bangladeszem. Od południowego wschodu granice państwa tworzą wody Zatoki Bengalskiej, od południowego zachodu zaś Morza Arabskiego. Do Indii należy znajdujący się na Morzu Arabskim, w odległości 450 km na zachód od wybrzeży kraju, archipelag Lakkadiwy.

Stolica: New Delhi

Większe miasta: Mumbai (dawniej Bombaj), Delhi, Kalkuta, Madras, Bangalore, Hyderabad, Ahmadabad, Kanpur, Nagpur, Pune, Jaipur, Lucknow, Indore, Madurai, Surat.

Podzielone administracyjnie na 25 stanów i 7 terytoriów związkowych (Union territories).

Językami urzędowymi są hindi i angielski.

Waluta narodowa, rupia indyjska, dzieli się na 100 paise.

Ludność

1 080 264 tys. mieszkańców (2005), co daje średnią gęstość zaludnienia 319 osób/km². Indie są drugim pod względem liczby ludności państwem na świecie. Przyrost naturalny: 1,4% (2005). Analfabetyzm sięga 41%. Państwo indyjskie stoi na stanowisku, że istnieje jeden naród indyjski. Ludność pochodzenia hinduskiego jest rzeczywiście dominującą grupą społeczeństwa (97% ogółu), poza którą jedyną większą grupą narodowościową są Mongołowie (3%).


Niemniej jednak struktura ludnościowa Indii jest ogromnie zróżnicowana pod względem językowym. W Indiach istnieje ponad 700 języków. Języka hindi lub pokrewnych mu urdu i bihari używa 40% ludności kraju. Kolejne miejsca zajmują języki: marathi, bengalski, gudżarati, orija, asamski, kaszmirski, należące podobnie jak hindi do grupy indoeuropejskich. Językami grupy drawidyjskiej posługuje się ok. 25% mieszkańców kraju. Do najważniejszych języków tej grupy należą: telugu, tanilski, kannarski, malajalam. Językami grupy tybetańsko-birmańskiej posługuje się kilkanaście narodowości mieszkających wzdłuż granicy z Bangladeszem i Myanmar.

Ważniejszą społecznie rangę ma jednakże zróżnicowanie religijne ludności Indii. Największe grupy wyznaniowe tworzą: hinduiści (83% ogółu społeczeństwa), muzułmanie (11%), chrześcijanie (2%), sikhowie (2%), buddyści (1%). Religijny podział społeczeństwa zachował w Indiach znaczenie podstawowe, był on m.in. przyczyną wyodrębnienia się z Indii Brytyjskich Pakistanu i Pakistanu Wschodniego (obecnie Bangladesz). Dominujący w Indiach hinduizm wprowadził do życia społecznego elementy, które we współczesnym świecie hamują rozwój społeczny i gospodarczy kraju. Jednym z nich był, zniesiony formalnie w 1956, system podziału kastowego społeczeństwa, stwarzający nieprzekraczalne bariery między poszczególnymi grupami (kastami). Chociaż oficjalnie nie ma już w Indiach podziału na kasty, to przeżytki starego systemu funkcjonują do dziś, zwłaszcza na wsi. Przeciętna długość życia mężczyzn wynosi 63 lata, kobiet 65 lat (2005).

Warunki naturalne

Obszar Indii zajmuje rozległe terytorium Półwyspu Indyjskiego i jego nasady. Granice lądowe kraju pokrywają się częściowo z naturalnymi granicami tego regionu, wyznaczonymi przez system potężnych łańcuchów górskich oddzielających subkontynent indyjski od reszty Azji. Charakterystyczną cechą środowiska geograficznego kraju jest współwystępowanie na jego obszarze kontrastowo różnych elementów budowy geologicznej, krajobrazu, klimatu, roślinności. Obszar Półwyspu Indyjskiego jest częścią prakontynentu Gondwana, który pod koniec kredy rozpadł się, a jego części włączyły się do cokołu kontynentalnego Azji. Pochodzenia gondwańskiego jest wyżyna Dekanu i depresja (Nizina Hindustańska) oddzielająca Dekan od systemu młodych łańcuchów górskich.

W północnej części kraju w skład Indii wchodzi część łańcucha Himalajów, ciągnącego się na długości ok. 1200 km w stanach Dżammu i Kaszmir po granicę z Nepalem. Najwyższy szczyt Himalajów kaszmirskich Nanga Parbat osiąga wysokość 8126 m n.p.m.

Osadnictwo w tej części kraju skupiło się na obszarze kotlin śródgórskich. Najważniejsza z nich Kotlina Kaszmirska (ok. 12 tys. km²) słynie z malowniczych jezior i gorących źródeł mineralnych o temperaturze wody dochodzącej do 90°C. Na pograniczu z Chinami wznosi się łańcuch górski Karakorum, z drugim co do wysokości szczytem świata Czogori (8611 m n.p.m.). Ze stoków Czogori spływają jedne z największych lodowców górskich świata. Klimat tej części kraju uzależniony jest od wzniesienia nad poziom morza. W kotlinach panuje klimat ciepły umiarkowany, w wysokich regionach gór zima trwa 6 miesięcy, występują duże dobowe zmiany temperatur.

Na północnym wschodzie granica Indii przebiega wzdłuż rozwiniętych południkowo łańcuchów górskich Asamu i Birmy. Pochodzenia gondwańskiego jest asamska wyżyna Garo-Khasi-Dżajantija, położona między dolnym biegiem Brahmaputry i jej dopływu Surmy. Na południowych stokach wyżyny znajduje się sławne z najwyższych w świecie opadów miasto Czerapuńdżi, gdzie roczny opad przekracza 10 m. Nizina Hindustańska jest rozległą depresją podhimalajską, ma kształt wielkiego półksiężyca. Rozciąga się od delty Indusu i półwyspów Kaczczh i Kathijawar nad Morzem Arabskim po deltę Gangesu nad Zatoką Bengalską. Nizina Hindustańska o powierzchni ok. 1,2 mln km² jest obszarem gęsto zaludnionym, bardzo urodzajnym. Leżąca na południe od Niziny Hindustańskiej wyżynna część kraju jest podzielona dolinami rzek Nárbada i Son na część północną i południową, różniące się kierunkiem spadku terenu.


Wyżynę położoną w północnej części tworzy system płaskowyży o wysokości 200-700 m n.p.m., obniżających się stopniowo ku Nizinie Hindustańskiej. W zachodniej części tego regionu wznosi się pasmo górskie Arawalli, będące jednym z najstarszych łańcuchów górskich zachowanych we współczesnej rzeźbie. Najwyższy szczyt Arawalli, Abu, osiąga wysokość 1722 m n.p.m. Dekan właściwy, leżący na południe od rzek Nárbada i Son, stanowi wyżynę o średniej wysokości 900 m n.p.m. na zachodzie i 600 m n.p.m. na wschodzie. Krańce tworzących Dekan płaskowyży, przekształcone erozyjnie, tworzą na wybrzeżach pasma gór krawędziowych, Ghatów. Ghaty Zachodnie (wyższe) i Ghaty Wschodnie (niższe) łączą się na południowym krańcu Półwyspu Indyjskiego w masywie Nilagiri (Błękitne Góry). Zapadlisko Palakkat oddziela łańcuch Nilagiri od sąsiedniego masywu Anamalaj (Góry Słoniowe), w którym położony jest najwyższy szczyt Dekanu Anajmudi (2695 m n.p.m.).

Indie pozostają pod wpływem klimatu zwrotnikowego o charakterze monsunowym. Monsun zimowy, wiejący z lądu, przynosi pogodę chłodną i bezdeszczową. Monsun letni, morski, przynosi duże opady i podnosi temperaturę powietrza. W okresie przejściowym cofania się monsunu letniego nierzadkie są cyklony, którym towarzyszą wielkie ulewy. W regionach wysokogórskich klimat zmienia się wraz z wysokością, zimy są długie i ostre. Jedynie kotliny śródgórskie cechuje stały i umiarkowany klimat. Średnia temperatura stycznia notowana w stolicy (New Delhi) wynosi 14°C, lipca zaś 31°C. Roczna suma opadów 640 mm, skupionych w trzech miesiącach letnich od lipca do września.

Obszar aktywny sejsmicznie. W październiku 1991 nastąpiło trzęsienie ziemi w północnych Indiach o sile 7 stopni w skali Richtera, śmierć poniosło 2 tys. osób. Kolejne we wrześniu 1993 wystąpiło w południowych Indiach o sile 6,3 stopni w skali Richtera, liczba ofiar wyniosła ok. 10 tys. i wiele tys. było rannych. Zniszczenia w rejonach Latur i Osmanabad.

W styczniu 2001 indyjski stan Gudżarat (Gujarat) nawiedziło katastrofalne trzęsienie ziemi o sile 7,9 skali Richtera. W wyniku trzęsienia śmierć poniosło ok. 10 tysięcy Hindusów, straty materialne wyceniono na 3,3 mld dolarów.

Historia

Teren dzisiejszych Indii był gęsto zaludniony już w paleolicie. Pierwsze wielkie cywilizacje miejskie rozwinęły się ok. 2500 p.n.e. w dolinie Indusu (Mohendżo Daro, Harappa). Ok. 1500 p.n.e. napłynęły do Indii plemiona indoeuropejskie Arjów, zajmując Pendżab i posuwając się w głąb Półwyspu Indyjskiego. Przejmując niektóre elementy miejscowych wierzeń wykształciły religię zwaną wedyzmem.

Osiadły tryb życia, rozwój rolnictwa, podział pracy i funkcji w społeczności aryjskiej doprowadził do powstania 4 podstawowych stanów - warn (kasty). Najwyższy status uzyskali bramini - kapłani pełniący główną rolę w kulcie, którego podstawę stanowiła ofiara (braminizm). Powstały komentarze do Wed (brahmany), później upaniszady, będące pomostem do przyszłego hinduizmu.

Od VI w. p.n.e. zaczęły powstawać liczne królestwa, m.in.: Kośala, Magadha, Awanti, Gandhara, Watsa, Kuru, a także niezależne organizacje klanowe (plemienne), np.: Śakjów, Liććhawich, Mallów, Kolijów, Najów, Morijów. W IV w. p.n.e. do doliny Indusu dotarły wojska Aleksandra III Wielkiego, w III w. p.n.e. w północno-zachodnich Indiach powstało państwo grecko-bakryjskie, które upadło w II w. p.n.e.

Zjednoczenia licznych państw indyjskich dokonał w IV w. p.n.e. Ćandragupta z dynastii Maurjów, która opanowała prawie cały subkontynent indyjski, osiągając największą potęgę w czasach cesarza Aśoki, który ugruntował w Indiach buddyzm. Po upadku dynastii Maurjów powstały liczne państwa, zjednoczone ponownie w IV w. przez dynastię Guptów. Imperium Guptów rozpadło się pod wpływem sporów wewnętrznych i najazdów Hunów.

Od VIII w. rozpoczęły się najazdy muzułmanów, którzy w końcu X w. utworzyli sułtanat z siedzibą w Ghazni. Jego władca, Mahmud, w latach 999-1027 zorganizował 17 wypraw na ziemie indyjskie, w wyniku których podporządkował sobie Pendżab. Jego następca, Mohammad Ghori, rozszerzył granice posiadłości muzułmańskich, tworząc na zdobytych terenach sułtanat ze stolicą w Delhi (1193), opanowany w 1398 przez Mongołów pod wodzą Timura.

Od 1414 w Delhi panowała dynastia Sajjidów, 1450-1526 - Lodich. Na południu Indii rozwijały się niezależne państwa, m.in. Ćolów (IX-XII w.), Bahmanidów (XIV-XVI w.), Widżajanagara. W 1526 do Indii wkroczył władca Kabulu, Babur. Pokonał Ibrahima Lodiego, opanował Delhi, Agrę i założył panującą do 1857 dynastię Wielkich Mogołów. W XVI w. rozpoczął się napływ do Indii Europejczyków. 1510 Portugalczycy zajęli wyspę Goa i zdominowali handel z Indiami.

W połowie XVI w. pojawili się Anglicy, Francuzi, powstały kompanie handlowe (Kompania Wschodnioindyjska, Kompania Indyjska), forty i faktorie, które w XVII w. dały początek miastom (m.in. Madrasowi, Bombajowi, Kalkucie). W XVIII w. Anglicy, którzy uzyskali zdecydowaną przewagę nad pozostałymi państwami konkurującymi o wpływy w Indiach, przystąpili do podboju wnętrza kraju.

Do połowy XIX w. opanowali niemal całe terytorium Indii. Językiem urzędowym stał się angielski. Stopniowo kraj przekształcono w bazę surowcową i rynek zbytu Anglii. Rabunkowa gospodarka, wielkie podatki, ubożenie chłopów spowodowały wybuch ogólnoindyjskiego powstania 1857-1858, stłumionego przez wojsko angielskie. 1858 Indie zostały wcielone do Korony angielskiej. 1877 królową angielską ogłoszono cesarzową Indii. W jej imieniu rządy sprawował gubernator.

W 1885 powstał Indyjski Kongres Narodowy, rozwinął się ruch narodowowyzwoleńczy. 1906 pod auspicjami angielskich władz kolonialnych zorganizowano Ligę Muzułmańską, jako przeciwwagę Kongresu. Na początku XX w. Anglicy zreformowali oświatę i naukę. Podczas I wojny światowej Kongres stał się partią masową, grupując siły antybrytyjskie. Główną rolę odgrywał w nim M.K. Gandhi. 1920 Kongres wysunął hasło samorządu dla Indii (swaradź), a w 1929 całkowitej niepodległości.

1930-1933 nasilił się ruch na rzecz niepodległości Indii, równocześnie władze kolonialne podsycały rozdźwięki między hindusami i muzułmanami. W 1939 Wielka Brytania ogłosiła, bez porozumienia z Kongresem, przystąpienie Indii do II wojny światowej, co spowodowało groźbę inwazji Japonii i skomplikowało sytuację polityczną. Liga Muzułmańska domagała się utworzenia w muzułmańskich prowincjach odrębnego państwa - Pakistanu.

1942 Kongres uchwalił rezolucję w sprawie niepodległości Indii, żądając opuszczenia kraju przez Anglików. Po zakończeniu II wojny światowej doszło do masowych strajków, w 1946 w Bombaju do powstania zbrojnego. 1947 Indie zostały podzielone na 2 niepodległe państwa: Indie i Pakistan. 1948-1949 między oboma państwami wybuchła wojna o Kaszmir, który został podzielony linią przerwania ognia. Ponowne walki o Kaszmir trwały 1948-1949 i 1971. Od 1950 Indie są niepodległą republiką związkową o ustroju demokratycznym, członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów.

Do 1977 wpływ na rząd miał Indyjski Kongres Narodowy. 1947-1964 premierem był J. Nehru, 1966-1977 i 1980-1984 jego córka I. Gandhi, która kontynuowała podjęty przez ojca program reform, zakładający budowę przemysłu ciężkiego, samowystarczalność w zakresie produkcji rolniczej i przemysłowej, niezależność od obcego kapitału, planowanie gospodarcze, rozwój energetyki atomowej. Reformy nie rozwiązały problemów bezrobocia, przeludnienia wsi i nędzy oraz narastających konfliktów regionalnych.

Kryzys gospodarczy 1973-1975 wywołał niezadowolenie z rządów I. Gandhi, która wprowadziła w 1975 stan wyjątkowy. 1977-1979 władzę przejęła opozycyjna partia Janata, która z powodu braku jednolitego programu politycznego nie była w stanie jej utrzymać. W 1980 u władzy ponownie znalazł się Kongres. W latach 80. nasiliła się działalność separatystów sikhijskich (sikhowie), domagających się powstania w Pendżabie niepodległego państwa - Khalistanu.

W czerwcu 1984 rząd I. Gandhi zajął siłą świątynią w Amritsarze, która stała się siedzibą separatystów sikhijskich (w wyniku akcji zginął ich przywódca, J.S. Bhindrawale). Profanacja świątyni sikhów została przez nich pomszczona zamachem na I. Gandhi (październik 1984), który spowodował ich pogromy w Delhi i innych miastach. Premierem został syn I. Gandhhi - R. Gandhi, który kontynuował działania na rzecz przyspieszenia rozwoju gospodarczego, politykę niezaangażowania i liberalizacji gospodarki.

W 1989 Kongres przegrał wybory parlamentarne, premierem został V.P. Singh, rządzący do 1990. Po nim urząd premiera objął przywódca partii Janata Dal - socjalista Ch. Shekhar, który pod naciskiem Gandhiego kontynuował liberalizację gospodarki i zwalczał ruchy separatystyczne. W 1991 rząd Shekhara upadł. W czasie kampanii wyborczej zginął w zamachu Gandhi. W wyborach zwyciężył ponownie Kongres i utworzył rząd z P.V. Narasimhą Rao jako premierem, który rozpoczął modernizację gospodarki poprzez współpracę z obcym kapitałem, podjął próby współpracy z byłymi radzieckimi republikami azjatyckimi, nawiązał stosunki z Izraelem i dialog z Pakistanem. Poprawie uległy stosunki ze Stanami Zjednoczonymi i Chinami. W 1997 na prezydenta Indii wybrany został K.R. Narayanan. 10 lutego 1998 K.R. Narayanan desygnował na stanowisko premiera przywódcę hinduskich nacjonalistów Atal Behari Vajpayee, lidera Indyjskiej Partii Ludowej. Wygrała ona wraz z partiami koalicyjnymi wybory, pokonując Indyjski Kongres Narodowy i centrolewicową koalicję Zjednoczony Front.

11 maja 1998 wielkie poruszenie na świecie wywołały trzy podziemne eksplozje nuklearne, przeprowadzone przez Indie na poligonie w Radżastanie. Szczególnie zaniepokoiły one sąsiedni Pakistan, który też dysponuje bronią atomową. Po dwóch kolejnych podziemnych wybuchach jądrowych przeprowadzonych przez Indie 13 maja, prezydent Stanów Zjednoczonych Bill Clinton nałożył na nie sankcje ekonomiczne.

2001 doszło do zamachu na indyjski parlament, o przeprowadzenie którego oskarżono Pakistan, obydwie strony konfliktu rozpoczęły koncentrację swych wojsk na granicy indyjsko-pakistańskiej. Wzmożone wysiłki dyplomatyczne na arenie międzynarodowej zdołały zapobiec wojnie. 2002 funkcję prezydenta obejmuje A. Kalam, a Stany Zjednoczone w zamian za współpracę władz indyjskich w poszukiwaniu terrorystów Al-Kaidy, zniosły sankcje gospodarcze wobec Indii. 2003 Indie przeprowadziły próby z rakietami dalekiego zasięgu zdolnymi przenosić głowice jądrowe.

W maju 2004 wybory wygrał opozycyjny Indyjski Kongres Narodowy. Premier A.B. Vajpayee podał się do dymisji. We wrześniu tego samego roku Indie wystąpiły z wnioskiem o stałe miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. W grudniu 2004 Indie nawiedziła fala tsunami, powodując śmierć około kilkunastu tysięcy osób na południowo-wschodnim wybrzeżu kraju oraz na Andamanach i Nikobarach.

Ustrój polityczny

Republika związkowa, członek brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Funkcje głowy państwa sprawuje prezydent, wybierany na okres 5 lat przez kolegium elektorskie składające się z członków obu izb parlamentu i zgromadzeń ustawodawczych wszystkich stanów. Władza ustawodawcza w rękach dwuizbowego parlamentu. Izba Ludowa (niższa), o kadencji pięcioletniej, liczy 545 członków wyłanianych w drodze wyborów bezpośrednich. Izba Stanów (wyższa), liczy nie więcej niż 250 członków, z tego około dwunastu mianuje prezydent, pozostali wybierani są przez zgromadzenia stanowe na okres sześciu lat. 1/3 składu odnawiana jest co dwa lata. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent i rząd odpowiedzialny przed parlamentem. Każdy stan posiada własne organy ustawodawcze i wykonawcze. Na czele władz stanowych stoi mianowany przez prezydenta gubernator.

Gospodarka

Indie są państwem rozwijającym się gospodarczo, o rosnącym potencjale przemysłowym i dużym udziale sektora państwowego w gospodarce. Gospodarka opiera się na rolnictwie. Od lat 90. XX w. udało się zmniejszyć rozległe obszary ubóstwa, jednak nadal jest to kraj ogromnych kontrastów: obok prymitywnego rolnictwa istnieją tam zarówno nowoczesne farmy, jak i dobrze rozwinięty przemysł, w tym sektor informatyczny.

Jest to kraj bogaty w zasoby naturalne, koszt pracy jest tam stosunkowo tani jednak stopień otwartości systemu gospodarczego jest mały, a polityka gospodarcza rządu ma charakter protekcjonistyczny, co ogranicza możliwości działania inwestorów zagranicznych. Największe nakłady Indie przeznaczają, poza obroną, na energetykę, transport, komunikację oraz usługi socjalne.

Rolnictwo

Rolnictwo nadal pozostaje ważną gałęzią gospodarki kraju. Ponad 500 tys. indyjskich wiosek zamieszkuje 3/4 ludności kraju. Rolnictwo daje zatrudnienie ponad połowie osób pracujących, wytwarza około 20% dochodu narodowego. W wykorzystaniu rolniczym znajduje się ok. połowy terytorium Indii. 1/3 tych obszarów objęta jest sztucznym nawadnianiem. Tereny nie objęte nawadnianiem uzależnione są od opadów przynoszonych przez letnie monsuny, które nie zawsze przychodzą regularnie. Kilkutygodniowe opóźnienia nadejścia opadów monsunowych prowadzą do wysychania roślin uprawnych i klęsk suszy i nieurodzaju.

Najważniejszym zbożem uprawianym na terenie Indii jest ryż. Produkuje się go na terenie całego kraju, z wyraźnym nasileniem upraw na Nizinie Hidustańskiej, w Indiach wschodnich oraz na wybrzeżach. Poza ryżem uprawia się pszenicę, proso, kukurydzę, jęczmień.

Z roślin przemysłowych na czoło wysuwają się: bawełna, juta, oleiste, trzcina cukrowa, orzeszki ziemne i rzepak. Pod względem wielkości zbiorów bawełny Indie zaliczają się do ścisłej światowej czołówki. Ważną rośliną przemysłową jest uprawiana tutaj herbata. Zbiory herbaty stawiają Indie na pierwszym miejscu w świecie. Większa część plantacji krzewów herbacianych znajduje się w prowincji Assam. Również pod względem pogłowia bydła Indie zajmują zdecydowanie pierwsze miejsce w świecie. Jednakże racjonalne wykorzystanie ogromnego stada jest niemożliwe ze względu na ograniczenia religijne hinduizmu, który zabrania ich uboju, nakazuje traktować te zwierzęta jako "święte".

Bogactwa naturalne

Indie posiadają szeroką i zróżnicowaną bazę surowców mineralnych. W eksploatacji znajdują się pokłady węgla kamiennego, szczególnie bogate w dorzeczu rzeki Damodar, w stanach Zachodni Bengal i Bihar. Z innych surowców energetycznych Indie posiadają złoża ropy naftowej. Jednakże w chwili obecnej wydobycie tego surowca nie zaspokaja w pełni potrzeb wewnętrznych kraju.

Główne pola roponośne znajdują się na szelfie wzdłuż zachodniego wybrzeża kraju. Inne udokumentowane pokłady położone są w stanach Asam, Gudżarat. W stanach Bihar i Orisa eksploatuje się bogate pokłady rud żelaza. Na wyżynie Dekanu wydobywa się rudy manganu, w Bihar i Radżastanie eksploatuje się mikę.

Przemysł

W przemyśle przetwórczym Indii dominują branże wytwarzające towary konsumpcyjne, włókiennictwo oraz hutnictwo żelaza, produkcja maszyn, środków transportu i przemysł chemiczny (głównie produkcja nawozów sztucznych). Tradycyjnie bardzo dobrze rozwiniętą dziedziną przemysłu indyjskiego jest włókiennictwo, bazujące głównie na krajowej produkcji bawełny i juty. Wielka koncentracja zakładów przemysłu bawełnianego występuje w regionie Mumbai (Bombaj) - Ahmadabad skupiającym ok. 20 większych ośrodków. Przemysł jutowy skupił się natomiast w Kalkucie. Dynamiczny rozwój w ostatnich latach przeżywa powstała w Indiach stosunkowo niedawno branża, przemysł chemiczny. Podstawową dziedziną tej gałęzi przemysłu jest produkcja nawozów sztucznych.

Równie młodym działem gospodarki indyjskiej jest przemysł maszynowy. Skupia się on w rejonie Mumbai (Bombaj) i Kalkuty, w dużej mierze opierając się na montażu importowanych podzespołów. Produkuje się różne typy obrabiarek, wyposażenie elektrowni, maszyny górnicze, włókiennicze, narzędzia, sprzęt elektroniczny. Duże znaczenie posiada przemysł stoczniowy, produkcja środków transportu, taboru kolejowego, samochodów. Dobrze rozwinięty przemysł hutniczy skupił się w rejonie miast: Dżamszedpur, Kluti, Burnpur, Bhilaj, Rourkela, Durgapur.

Przemysł daje zatrudnienie 17% ludności, wytwarzając ponad 28% produktu krajowego brutto i większą część wartości eksportu. Dochód narodowy w 2004 wynosił 3 100 USD na 1 mieszkańca. Średnia stopa inflacji w 2002: 4,2%. Zadłużenie zagraniczne w 2004: 117,2 mld USD.

Handel

Do największych partnerów handlowych kraju należą: Stany Zjednoczone, Niemcy, Chiny i Belgia. Obroty z zagranicą w 2004 wyniosły: import - 89,33 mld USD, eksport - 69,18 mld USD.

Informacje turystyczne

Godne odwiedzenia są m.in. Tadż Mahal, New Delhi, Mumbai (Bombaj), Kalkuta, Goa, Kaszmir, Chandigarh, Jaipur, Madras, Udaipur, Quilon.


Ambasada Republiki Indii, 02-516 Warszawa, ul. Tadeusza Rejtana 15 m 2/7, tel. [phone], faks 849-67-05, 849-85-05, e-mail: [e-mail]

---