INFORMACE DZIAŁU TS
Informacja Działu TS dla dozoru: zabezpieczenie ludzi i mienia przed skutkami robót strzałowych.
Zabezpieczenie ludzi i mienia przed skutkami robót strzałowych jest obowiązkiem osób dozoru nadzorujących roboty strzałowe. Przed przystąpieniem do ładowania otworów strzałowych należy wytransportować z przodka oraz stosownie zabezpieczyć przed uszkodzeniem wszelkie narzędzia, przyrządy i urządzenia mechaniczne. Zabezpieczyć kable elektryczne oraz węże hydrauliczne i węże ze sprężonym powietrzem. Dla zabezpieczenia mienia zakładu górniczego stosować osłony wykonane z drewna, / podkłady lub połowice /, stare odcinki taśmy z przenośników taśmowych, które mogą zabezpieczać dużą powierzchnię oraz pochłaniają wielką energię rozrzutu skał / zabezpieczenie sekcji, kombajnu, ładowarki lub spągoładowarki /. Dozór każdorazowo szczegółowo określa sposób wykonania zabezpieczenia, a w przypadkach szczególnych zabezpieczenia w/w będą określone w formie odrębnego ustalenia w metryce strzałowej lub sporządzone dodatkowo przez Inżyniera Strzałowego. Przed przystąpieniem do ładowania otworów strzałowych należy osoby nie zatrudnione przy ładowaniu MW wycofać: - w wyrobiskach chodnikowych i przybierkach na odległość minimum 25 m, natomiast w ścianach na odległość minimum 10 m. Przed przystąpieniem do podłączenia otworów strzałowych do linii strzałowej należy: - wycofać wszystkich ludzi do miejsc bezpiecznych wyznaczonych przez osobę dozoru ruchu nadzorującą roboty strzałowe / zgodnie ze sporządzonym szkicem obstawy /, zabezpieczyć wszystkie dojścia do strefy zagrożenia przez wystawienie posterunków obstawy obsadzonych pracownikami szczególnie sumiennymi i zdyscyplinowanymi. Szkic obstawy wykonuje osoba dozoru nadzorująca roboty strzałowe podając minimalne odległości od miejsca wykonywanych robót strzałowych dla stanowiska odpalania i stanowisk obstawy. Należy również opisać wyrobiska sąsiadujące z miejscem wykonywanych robót strzałowych. Miejsca schronienia załogi i stanowisko odpalania muszą być tak wyznaczone aby zapewniona była skuteczna ochrona przed rozrzutem odłamków skalnych i gazów postrzałowych. Stanowisko odpalania, stanowiska obstawy powinny być zlokalizowane we wnęce, schronie lub za załamaniem wyrobiska. Jeżeli prowadzi się roboty strzałowe materiałami wybuchowymi skalnymi, węglowymi lub rozsadza się luźne bryły kamienia, to stanowiska odpalania i obstawy nie mogą być bliżej miejsca wykonywania roboty strzałowej jak 100 m. Jeżeli prowadzi się roboty strzałowe materiałami wybuchowymi metanowymi lub metanowymi specjalnymi / za wyjątkiem rozsadzania luźnych brył /, to stanowisko odpalania jak i miejsca obstawy można wyznaczyć w odległości minimum 50 m. W każdym dzienniku strzałowym jest zaznaczona symbolika oznaczeń dla sporządzenia szkicu obstawy pod nazwą legenda uwzględniająca:
- miejsce wykonywania robót strzałowych,
- stanowisko odpalania,
- stanowiska obstawy / miejsca schronienia załogi /,
- miejsce lokalizacji skrzyni strzałowej
Szkolenie Działu TS dla dozoru: Zagrożenie rażeniem odłamkami / szkic obstawy / ochrona przed gazami postrzałowymi.
Miejsce schronienia załogi i stanowisko odpalania ładunków powinno być tak wyznaczone i przystosowane, aby zapewniona była skuteczna ochrona przed rozrzutem odłamków, oberwaniem skał i gazami postrzałowymi. Stanowisko odpalania ładunków i stanowiska obstawy powinny być zlokalizowane
w schronie, we wnęce lub za załamaniem wyrobiska. W tym ostatnim przypadku, gdy stanowisko odpalania lub obstawy znajduje się za załamaniem, odległość od tego załamania nie może być mniejsza niż 10 m. Miejsce schronienia załogi, stanowiska obstawy i stanowisko odpalania oraz lokalizację skrzyni strzałowej wyznacza osoba dozoru ruchu nadzorująca roboty strzałowe sporządzając szkic obstaw. Szkic obstaw powinien znajdować się w dzienniku strzałowym.
Szkic obstaw znajdujący się w dzienniku strzałowym powinien:
a/ być wrysowany lub trwale wpięty / wklejony przez osobę dozoru nadzorującą roboty strzałowe,
b/ posiadać pełną nazwę wyrobiska oraz jego numer,
c/ być określone nazwy wyrobisk stanowiących drogi dojścia do miejsca wykonywania robót strzałowych.
d/ być podpisany przez osobę dozoru sporządzającą ten szkic, z datą sporządzenia,
e/ być podpisany przez osobę przyjmującą do wiadomości / górnik strzałowy /
f/ mieć określone odległości od miejsca wykonywania robót strzałowych do stanowiska odpalania, posterunków obstawy i zlokalizowanej skrzyni strzałowej wg przyjętej symboliki.
Za umieszczenie szkicu obstaw w dzienniku strzałowym odpowiada osoba dozoru nadzorująca roboty strzałowe. Przed przystąpieniem do ładowania materiałów wybuchowych do otworów strzałowych należy:
a/ usunąć z przodka lub odpowiednio zabezpieczyć przed uszkodzeniem wszelkie narzędzia kable elektryczne, urządzenia mechaniczne i elektryczne,
b/ osoby nie zatrudnione przy ładowaniu środków strzałowych wycofać na bezpieczną odległość,
w wyrobiskach korytarzowych na minimum 25 m, a w ścianach na minimum 10 m,
c/ przed podłączeniem linii strzałowej do obwodu strzałowego przodka górnik strzałowy rozprowadza obstawy osobiście zgodnie z obowiązującym szkicem obstawy,
d/ dokonać wpisu do dzienniczka strzałowego z podaniem godziny zezwalając na ładowanie otworów strzałowych. Osoba wykonująca roboty strzałowe po załadowaniu otworów strzałowych powinna osobiście wyznaczyć i rozprowadzić pracowników zabezpieczających dojścia do miejsca odpalania otworów strzałowych / wystawić obstawy ostateczne/ oraz odwołać tych pracowników osobiście po wykonaniu robót strzałowych. Pracownicy ci w momencie pełnienia obstawy muszą mieć nałożone na głowicach lamp RC - 12 lub innych typów lamp będących na wyposażeniu osobistym czerwone nakładki sygnalizujące wzrokowo z daleka posterunki obstawy. Osoba wykonująca roboty strzałowe opuszcza miejsce ładowania otworów strzałowych / przodek / jako ostatnia, a po odpaleniu ładunków wchodzi do tego miejsca jako pierwsza. Inne osoby mogą wejść do przodka po odpaleniu ładunków MW tylko za zgodą osoby wykonującej roboty strzałowe. Wejście do przodka jest dozwolone dopiero po rozrzedzeniu gazów postrzałowych, jednak nie wcześniej niż po upływie 5 minut / miejsca wykonywania robót strzałowych z wentylacją opływową /. W przypadku, gdy są wątpliwości, co do pewności odpalenia ładunków MW, do przodka można wejść po upływie, co najmniej 15 min. Czas przewietrzenia przodka po robotach strzałowych / dla wyrobisk z wentylacją lutniową / jest określony dokładnie w projekcie przewietrzania dołączonym do dokumentacji wyrobiska. Czas ten zależy od ilości odpalanego MW, rodzaju MW, długości i przekroju wyrobiska, oraz od rodzaju i sprawności wentylacji lutniowej i wynosi od kilku minut do ponad jednej godziny np. w szybach. W zależności od długości wyrobiska z wentylacją lutniową za miejsce bezpiecznego wyczekiwania załogi na czas przewietrzenia przodka uważa się:
a/ przebywanie załogi w świeżym prądzie powietrza od strony dopływu tego powietrza.
b/ przebywanie załogi przodkowej w namiocie wentylacyjnym, zlokalizowanym we wnęce strzałowej lub schronie, namiot ten musi być przewietrzany powietrzem sprężonym w takiej ilości, aby wytworzone nadciśnienie uniemożliwiło przedostanie się do jego wnętrza gazów postrzałowych i był zapewniony w nim zgodny z przepisami skład powietrza. Czas wyczekiwania / przewietrzenia przodka po robotach strzałowych / - jest to czas, po upływie którego, od momentu odpalenia ładunków MW w przodku, stężenie gazów trujących w gazach postrzałowych ulega rozrzedzeniu do dopuszczalnych stężeń. Załoga opuszcza namiot wentylacyjny lub stanowisko wyczekiwania zlokalizowane w wyrobisku z wentylacją obiegową i udaje się do przodka nie wcześniej niż po upływie czasu niezbędnego dla rozrzedzenia gazów postrzałowych.
Informacja Działu TS dla załogi:
Kontrola robót strzałowych przez osoby dozoru ruchu musi mieć miejsce w przodku na każdej zmianie, na której prowadzone są roboty strzałowe. Kontrola ta musi być wpisana w stosownej rubryce dziennika strzałowego. Polega ona na: kontroli metryki strzałowej sporządzonej dla danego przodka, kontroli posiadanych środków strzałowych / ilość MW, ilość ZE i zgodność ze specyfikacją /, sprzętu strzałowego pobieranego zgodnie z obowiązującą metryką strzałową, prawidłowych zabezpieczeń przodka w zapory pyłowe lub zapory wodne, strefy opylania, prowadzenie zmywania przodka i strefy przyprzodkowej, kontroli CH4 przez górnika strzałowego
i odnotowywania pomiarów w dzienniku strzałowym z uwzględnieniem godziny wykonania pomiarów / każdy dziennik ma wklejony i uzgodniony z OUG sposób zapisywania CH4 przez górnika strzałowego /, kontroli przodka pod względem wyposażenia w stosowny i sprawny sprzęt wiertniczy, materiał przybitkowy, skrzynie strzałowe, sporządzenie prawidłowego szkicu obstawy z datą jego wykonania i podpisem osoby sporządzającej. Szkic ma być wykonany starannie z opisem wyrobisk oraz podaniem odległości od miejsca wykonywania roboty strzałowej / przodka / do stanowiska odpalania, stanowiska obstawy. Odległość stanowiska odpalania lub obstawy wynosi minimum 50 m z wnęki, schronu lub załamania. Stanowiska te muszą być wykonane w miejscu bezpiecznym zabezpieczającym przed rażeniem odłamkami skalnymi. Kontroli czy strzałowy posiada czerwone nakładki na lampy RC-12 lub innych typów lamp będących na wyposażeniu osobistym dla posterunków obstawy.
Dozór ma na bieżąco informować służbę strzałową o potrzebach wykonania zmiany lub sporządzenia nowej metryki strzałowej ze względu na zmiany warunków górniczo - geologicznych lub rozpoczynanie nowej roboty przy zastosowaniu MW. W przypadku stwierdzenia niezgodności stanu środków strzałowych z zapisem
w dzienniku strzałowym należy roboty strzałowe zatrzymać do czasu wyjaśnienia niezgodności ze składem materiałów wybuchowych. Powyższe przypadki należy zgłaszać służbie strzałowej KWK. O wszelkich napotkanych nieprawidłowościach związanych z robotami strzałowymi informować TS.
Informacja Działu TS dla dozoru: bezpieczne przechowywanie i zabezpieczenie środków strzałowych w pobliżu miejsca wykonywania robót strzałowych.
Pobrane ze składu materiałów wybuchowych i przytransportowane do oddziału środki strzałowe wraz ze sprzętem strzałowym / zapalarka, przyrządy kontrolno-pomiarowe i linia strzałowa / powinny być zabezpieczone przed możliwością przedostania się do rąk osób niepowołanych. Przechowywanie środków strzałowych w pobliżu miejsca wykonywania robót strzałowych dozwolone jest tylko w zamkniętych naczyniach / puszki, ładownica / pod zamknięciem w dopuszczonych do tego celu skrzyniach strzałowych. Osoby wykonujące roboty strzałowe powinny posiadać stale przy sobie klucze od naczyń na środki strzałowe i skrzyni strzałowej, w której znajdują się środki strzałowe. Skrzynia strzałowa powinna być tak ustawiona, aby nie była narażona na zniszczenie od środków transportu, jak kolejki podwieszane, przenośniki taśmowe / wypadanie brył węgla / przewóz kołowy itp. Skrzynia strzałowa ustawiona powinna być w miejscu suchym. Nad skrzynią strzałową nie powinny być zawieszone kable elektryczne. Miejsce ustawienia skrzyni strzałowej i sposób zabezpieczenia ustala osoba dozoru ruchu, nadzorująca bezpośrednio roboty strzałowe. Miejsce lokalizacji skrzyni strzałowej powinno być naniesione na szkicu obstawy w dzienniku strzałowym z określeniem odległości od odpalanych otworów strzałowych / odległość ta to nie mniej jak 30 m i nie dalej jak 150 m od przodka /. Zaleca się przechowywać środki strzałowe w stosownej skrzyni strzałowej, najlepiej we wnęce z zachowaniem odległości jak wyżej. Zabrania się składowania wraz ze środkami strzałowymi i sprzętem strzałowym innych przedmiotów lub narzędzi. Kategorycznie zabrania się stosowania skrzyni strzałowej do innych celów niż jest przeznaczona / np: jako podest roboczy lub miejsce do składowania przeróżnych materiałów /. Należy wykazywać stałą dbałość o jej czystość, wyposażenie i stan. Górnik strzałowy natychmiast po załadowaniu, lecz przed odpaleniem otworów strzałowych zobowiązany jest rozchodować w dzienniku strzałowym użyte środki strzałowe.
Osoby dozoru ruchu górniczego nadzorujące roboty strzałowe obowiązane są:
- dopilnować pełnego wyposażenia przodka, w którym są prowadzone roboty strzałowe w niezbędny sprzęt
strzałowy / skrzynia strzałowa, sprzęt wiertniczy, materiał przybitkowy, nabijaki /
- kontrolować na każdej zmianie sposób zabezpieczenia środków strzałowych i potwierdzić to wpisem do dziennika strzałowego osoby kontrolowanej,
- zgłaszać niezwłocznie Inżynierowi Strzałowemu, KRZG przypadki stwierdzonego braku / kradzieży, zagubienia /
środków strzałowych, oraz przypadki ich znalezienia i pozostawienia bez dozoru, jak również inne fakty
i okoliczności mogące spowodować niebezpieczeństwo związane z użyciem środków strzałowych.
KRZG o powyższych faktach zobowiązany jest powiadomić Okręgowy Urząd Górniczy i najbliższą Komendę Policji.
Wszystkie roboty strzałowe prowadzi się pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu górniczego, która pisemnie zezwala na ładowanie i odpalanie otworów strzałowych, oraz zgłasza dyspozytorowi kopalni ilości zużytych środków strzałowych, zastosowaną profilaktykę p.poż., pyłową oraz metanową.
Powyższe odnotowuje się również w książce raportowej, podając dodatkowe zapasy materiału przebitkowego
w oddziele.
Szkolenie Działu TS dla dozoru: transport środków strzał. z KMW do miejsca wykonywania robót strzałowych.
Środki strzałowe mogą być transportowane / przenoszone i przewożone w zakładzie górniczym tylko
w przeznaczonych do tego celu naczyniach: puszki, ładownice /, przy wykorzystaniu środków transportowych dopuszczonych i gwarantujących bezpieczeństwo ludzi, mienia oraz ciągłość ruchu zakładu górniczego, a w szczególności :
- bezpieczeństwo ludzi bezpośrednio zatrudnionych przy przewożeniu i przenoszeniu środków strzałowych,
- bezpieczeństwo ludzi przebywających na trasie przewożenia lub przenoszenia środków strzałowych,
- ochronę urządzeń znajdujących się w zasięgu transportowanych środków strzałowych. Strzałowy pobiera ze składu materiałów wybuchowych środki strzałowe za podpisem w Książce Obrotu Środkami Strzałowymi. Obowiązkowo musi dokonać kontroli zgodności pobranych ilości i jakości środków strzałowych z wystawionym zamówieniem w składzie MW w miejscu wyznaczonym do przeliczania. Po dokonaniu kontroli, a przed rozpoczęciem transportu z KMW, środki strzałowe muszą być zamknięte zamkami lub kłódkami patentowymi w stosownych naczyniach / puszki , ładownice /. Strzałowy może sam transportować do 15 kg MW - to jest jedną puszkę, oraz ZE zgodnie z dopuszczeniem ładownicy / mała 50 szt. ZE powiązanych fabrycznie, duża 100 szt. ZE powiązanych fabrycznie /. W przypadku pobierania większej ilości środków strzałowych, osoba dozoru ruchu nadzorująca roboty strzałowe, musi przydzielić przeszkolonego pomocnika / lub przeszkolić go wcześniej / górnikowi strzałowemu transportującemu środki strzałowe. Przy przenoszeniu środków strzałowych, należy przestrzegać zasady iż pomocnik idzie przed górnikiem strzałowym zachowując odstęp minimum 5 m i może transportować MW w puszce, linię strzałową lub inny pomocniczy sprzęt strzałowy. Natomiast górnik strzałowy posiada przy sobie zapalarkę i zapalniki elektryczne. Przy przenoszeniu i przewożeniu środków strzałowych należy je chronić oraz zabezpieczać przed zetknięciem z otwartym płomieniem, iskrami, urządzeniami i przewodami elektrycznymi, przed temperaturą przekraczającą 50 stopni C, oraz przed wstrząsami, tarciem, uderzeniem, zawilgoceniem, jak również przed możliwością przedostania się tych środków w ręce osób niepowołanych. Zabrania się przenoszenia materiałów wybuchowych w jednym naczyniu ze środkami inicjującymi / zapalniki elektryczne / za wyjątkiem lontu detonującego. Osobom przenoszącym środki strzałowe nie wolno zjeżdżać i wyjeżdżać szybem tą samą klatką co załoga, za wyjątkiem osób dozoru. Przewóz środków strzałowych pociągami w wyrobiskach podziemnych może odbywać się z zachowaniem następujących wymagań:
- puszki strzałowe z materiałem wybuchowym oraz ładownice z zapalnikami elektrycznymi górnicy strzałowi mogą przewozić w pociągu przewożącym załogę, jeżeli wóz, w którym znajdują się środki strzałowe jest oddzielony od wozów zajętych przez załogę co najmniej dwoma pustymi wozami / wozy buforowe /,
- wozy dla strzałowych ze środkami strzałowymi powinny być oznakowane i znajdować się na końcu pociągu,
- puszki z materiałem wybuchowym i ładownice z zapalnikami elektrycznymi muszą być konwojowane przez górników strzałowych, muszą być ustawione w wozie w sposób stabilny, a ładownicę z zapalnikami elektrycznymi górnik strzałowy musi trzymać w rękach nie dopuszczając do swobodnych przemieszczeń. Kierownik pociągu musi sprawdzić prawidłowość zajmowanych miejsc i sposób zabezpieczenia środków strzałowych. Po przyjeździe pociągu osobowego na dworzec osobowy w rejonie oddziału, po usłyszeniu sygnału zatrzymania, górnik strzałowy może wysiadać z wozu pociągu. Pobrane środki strzałowe należy transportować podstawowymi drogami dojścia do miejsca pracy / zgodnie z ustaloną trasą dróg transportu załączoną do dokumentacji przodka /. Jeżeli transport środków strzałowych dokonywany jest z udziałem pomocnika to zasada nadzoru górnika strzałowego nad transportem obowiązuje do momentu zamknięcia środków strzałowych w przodkowej skrzyni strzałowej. Transport środków strzałowych z przodka do składu MW / transport powrotny naczyń lub pozostałości środków strzałowych / odbywa się na tych samych zasadach. Po zakończonej zmianie strzałowi mają obowiązek dostarczyć do składu MW puste naczynia / pozostałości jeśli takie będą / wraz z dziennikiem strzałowym do rozliczenia. Przy transporcie pieszym drogami przewozu kołowego należy zgłosić potrzebę przejścia dysponentowi przewozu na danym poziomie, informując dokąd transportowane będą środki strzałowe, informując również o pomocniku. Powyższe ma odnotować dysponent przewozu w stosownej książce.
Szkolenie Działu TS dla dozoru: metryka strzałowa
Metryka strzałowa jest podstawowym dokumentem ustalającym sposób wykonywania robót strzałowych dla każdego przodka i stanowi podstawę wystawienia w dzienniku strzałowym zamówienia / zapotrzebowania / na środki strzałowe przez upoważnione osoby dozoru ruchu.
Metryka strzałowa zawiera część opisową i część rysunkową.
Metryka strzałowa w części opisowej zawiera następujące określenia: miejsce wykonywania robót strzałowych/ nazwa wyrobiska, oddział, pokład /, cel roboty strzałowej, warunki bezpieczeństwa / kategorię zagrożenia CH4, klasę zagrożenia pyłowego, inne zagrożenia np.: wodne, tąpaniami, wyrzutu skał lub gazów /, rodzaj stosowanych środków strzałowych, sposób łączenia i odpalania zapalników elektrycznych, oraz inicjowanie ładunków materiałów wybuchowych, rodzaj i sposób wykonania przybitki, stosowany sprzęt strzałowy, maksymalny ładunek materiału wybuchowego na jeden otwór strzałowy oraz w całej serii otworów strzałowych, maksymalną liczbę otworów odpalanych jednocześnie,
Część rysunkowa natomiast zawiera: szkic przodka w trzech rzutach uwzględniający, sposób rozmieszczenia otworów strzałowych / schemat / z zaznaczeniem rozmieszczenia stopni opóźnienia zapalników, dodatkowe warunki dotyczące sposobu wykonania i lokalizacji stanowiska odpalania, zabezpieczenia urządzeń elektrycznych i maszynowych przed skutkami robót strzałowych, nadzoru przy robotach strzałowych itd.
Metrykę opracowuje Inżynier Strzałowy na podstawie warunków górniczo - geologicznych i strzelań kontrolnych przeprowadzanych przez instruktorów strzałowych. Zamówienie na metrykę strzałową składa Kierownik Oddziału określając wymiary stosowanej obudowy dla przodka, jego przekrój geologiczny, jego nazwę oraz planowaną głębokość otworów strzałowych / zabiór /. Górnik strzałowy musi być zapoznany
z metryką strzałową i prowadzić roboty strzałowe zgodnie z jej treścią.
Metrykę strzałową zatwierdza Kierownik Działu Robót Górniczych, a w szczególnych przypadkach Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego np. stosując lont detonujący przy wywoływaniu zawału skał stropowych długimi otworami.
Dokumentacja strzałowa.
W przypadku, gdy metryka strzałowa nie jest w stanie spełnić wszystkich potrzeb uzasadnionych względami bezpieczeństwa i technicznymi, Inżynier Strzałowy sporządza dokumentację strzałową. Dokumentacja strzałowa w odróżnieniu od metryki strzałowej dodatkowo powinna zawierać: obliczenia parametrów strzelania oraz zasięg szkodliwych drgań sejsmicznych, opis organizacji i sposobu dostawy środków strzałowych na miejsce strzelania przygotowanie ładunków materiałów wybuchowych, ładowania i odpalania tych ładunków, zabezpieczenie przed skutkami strzelania / rażenia odłamkami /.
Dokumentację strzałową zatwierdza Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego.
Szkolenie Działu TS dla dozoru: szkolenie ma na celu przypomnienie o prawidłowym zamawianiu i pobieraniu środków strzałowych stosowanych w miejscach prowadzenia robót strzałowych, przez osoby dozoru ruchu nadzorujące wymienione prace na swojej zmianie.
1. Zamawianie środków strzałowych mogą wykonywać osoby dozoru ruchu zatwierdzone przez OUG, upoważnione przez KRZG, oraz posiadają złożony wzór podpisu w dziale TS. Zamówienie środków strzałowych może odbywać się tylko na podstawie obowiązującej metryki strzałowej.
2. Jeśli sytuacja ruchowa powoduje potrzebę odstąpienia od obowiązującej metryki strzałowej należy zgłosić do Działu TS potrzebę wykonania stosownej nowej metryki strzałowej uwzględniającej aktualne warunki górniczo - geologiczne.
3. Środki strzałowe są wydawane ze składu MW tylko osobom upoważnionym do ich pobierania, (górnikom strzałowym) będących na wykazie w składzie MW, który zatwierdził Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego.
Górnik strzałowy będący w składzie MW przed potwierdzeniem pobrania środków strzałowych w „Książce obrotu środkami strzałowymi” ma obowiązek osobiście sprawdzić:
- ilość MW / ilość paczek oraz ilość naboi w poszczególnych paczkach,
- zgodność wpisanej do dziennika strzałowego numeracji paczek ze stanem faktycznym,
- jakość MW,
- ilość ZE w poszczególnych stopniach opóźnienia (zwłokach) ze specyfikacją wynikającą z metryki strzałowej.
Po skontrolowaniu środków strzałowych górnik strzałowy kwituje ich odbiór (podpisem stwierdza zgodność), następnie zamyka ładownicę i puszki na kłódki patentowe i udaje się w kierunku przodka. W przodku zamyka naczynia ze środkami strzałowymi wraz ze sprzętem strzałowym w skrzyni strzałowej.
Szkolenie Działu TS dla dozoru: przybitka otworów strzałowych.
Otwory strzałowe po załadowaniu ich materiałem wybuchowym muszą być zamknięte przybitką. Zadaniem przybitki jest izolowanie atmosfery przodka od gorących gazów powstałych podczas detonacji materiałów wybuchowych oraz ma decydujący wpływ na urabianie calizny. Przybitka otworów ma najważniejszy wpływ na bezpieczeństwo strzelania oraz na efekt roboty strzałowej.
Do przybitki wolno stosować następujące materiały:
- glinę lub glinę z piaskiem,
- wodę w pojemnikach,
- wodę bez pojemników,
- wilgotny piasek w otoczkach,
- wilgotny piasek bez otoczek, ładowany mechanicznie lub ręcznie do otworów,
- oraz innych materiałów niepalnych za zgodą K.R.Z.G. dopuszczonych przez Prezesa WUG.
Przybitka z takich materiałów plastycznych jak glina i glina z piaskiem jest tradycyjna i najbardziej rozpowszechniona. Do gliny dodaje się tyle wody, aby można było uzyskać jej plastyczność bu można było przybitkę (bez kruszenia i zbytniego rozmywania w rękach) formować w tzw. Kluskę w kształcie walca o średnicy około 30 mm i długości od 15 do 20 cm. Poszczególne odcinki tak przygotowanej przybitki wprowadza się nabijakiem drewnianym do otworu, przy czym dwa pierwsze lekko dociska się do kolumny ładunku, a następnie, aż do wylotu otworu ubija się coraz silniej. Przy wykonywaniu przybitki powinny być spełnione warunki:
przybitka powinna wypełniać szczelnie odcinek otworu strzałowego od materiału wybuchowego do wylotu otworu,
długość przybitki nie powinna być mniejsza niż 30 cm,
w otworach strzałowych o długości do 1,5m długość przybitki powinna wynosić przy stosowaniu:
- materiałów wybuchowych metanowych i węglowych nie mniej niż połowę długości otworu strzałowego,
- materiałów wybuchowych metanowych specjalnych nie mniej niż 1/3 długości otworu strzałowego,
- w otworach o głębokości powyżej 1,5m długość przybitki powinna wynosić nie mniej niż 1/3 długości otworu strzałowego.
Za dostarczenie przybitki do oddziału (oddziałowe składowisko materiału przebitkowego) oraz w pobliże miejsca wykonywania robót strzałowych (przodkowe składowisko materiału przebitkowego) odpowiedzialna jest osoba dozoru ruchu nadzorująca roboty strzałowe.
Przybitka wodna bez pojemników - zalanie otworów strzałowych wodą.
Przybitkę tego rodzaju stosuje się przy wykonywaniu robót strzałowych przy głębieniu szybów pod warunkiem, że nie wycieka ona przez szczeliny. Przy takich robotach należy używać wyłącznie materiałów wybuchowych wodoodpornych.
W przypadku szybów i szybików dno musi być zalane wodą co najmniej 10 cm.
Lustro wody musi się znajdować, co najmniej 40 cm. Poniżej dolnego pierścienia anten strzałowych.
Przybitka wodna w pojemnikach - do przybijania otworów stosuje się pojemniki na wodę specjalnej budowy z PCV. Pojemniki te muszą być szczelne. W tym celu (dla zapewnienia szczelności) należy je napełniać przynajmniej jedną godzinę przed nabijaniem otworów strzałowych. Rozróżnia się dwa rodzaje przybitki wodnej w pojemnikach:
- z jednym odcinkiem gliny,
- z dwoma odcinkami gliny.
Przybitki wodnej w pojemnikach nie należy stosować przy strzelaniu zruszającym, wstrząsowym i wzruszająco-odprężającym w caliźnie pokładów tąpiących oraz przy strzelaniu wzruszającym zawał skał stropowych w wyrobiskach wybierkowych. Przybitka wodna w pojemnikach może być stosowana tylko z przybitką uzupełniającą z gliny. Przybitka z dwiema odcinkami gliny zalecana jest do stosowania przy użyciu MW niewodoodpornych. Obecnie nie wolno stosować przybitki wodnej składającej się wyłącznie z samych pojemników z wodą.
Przybitka pod ciśnieniem - otwory strzałowe mnożna wypełniać wodą pod ciśnieniem pod warunkiem, że:
- wtłaczanie wody pod ciśnieniem do otworów strzałowych dokonuje się za pomocą urządzenia dopuszczonego przez WUG,
- do wykonywania robót strzałowych używa się wyłącznie środków strzałowych dopuszczonych przez WUG,
- roboty strzałowe wykonywane są zgodnie z instrukcją opracowaną przez Kopalnię Doświadczalną „Barbara”.
Przybitka piaskowa - piasek stosowany do przybitki otworów strzałowych powinien być wilgotny. Wprowadza się go w otoczkach papierowych lub luzem przy pomocy sprężonego powietrza. Stosując przybitkę piaskową wykonywaną pneumatycznie należ stosować zapalniki elektryczne co najmniej klasy 0,45 A. jeżeli otwory są skierowane w górę pod kątem 20º trzywylotową część otworu należy wypełnić gliną na odcinku minimum 30 cm. Dla każdej roboty strzałowej w metryce strzałowej jest opisany rodzaj przybitki, jaką należy stosować.