Środki zaskarżenia

1. Zwyczajne- zażalenie, skarga kasacyjna

2. Nadzwyczajne- wznowienie postępowania sądowo-administracyjnego, unieważnienie prawomocnego postępowania sądowo-administracyjnego

Zwyczajne środki zaskarżenia: zażalenie:

Przedmiot zażalenia:

• Zażalenia przysługują na:

1. Postanowienia sądu tzw. incydentalne (niekończące postępowanie sądowo-administracyjnego)

2. Zarządzenie przewodniczącego- nie jest generalnie środkiem prawnym, ale zakres jego zastosowania jest bardzo szeroki, jeśli chodzi o zaskarżenie postanowienia tzn. niemal wszystkie postanowienia wydawane przez sąd wojewódzki podlegają zaskarżeniu w drodze zażalenia do NSA.

Nielicznymi wyjątkami są:

- postanowienie o wyłączeniu sędziego

- postanowienie o odroczeniu……………………….. Od którego zażalenie nie przysługuje.

Podmiot zażalenia:

Prawo wniesienia zażalenia przysługuje wszystkim uczestnika postępowania, których dane postanowienie dotyczy. Ponadto zażalenie na postanowienie o odmowie dopuszczenia kogoś do udziału w postępowaniu może wnieść również osoba, której odmówiono prawa uczestnictwa w postępowaniu.

Wymogi formalne:

Zażalenie powinno odpowiadać wymogą dla pism procesowych o ponadto wskazywać kwestionowane postanowienie lub zażalenie. Zawierać zwięzłe uzasadnienie………….

Zażalenie na postanowienie sądu wojewódzkiego o odrzuceniu skargi kasacyjnej podlega tzw. przymusowi adwokackiemu.

Termin:

7 dni od doręczenia postanowienia tego zażalenia.

Tryb:

Zażalenie wnosi się do NSA za pośrednictwem sądu wojewódzkiego, w którym wydane zostało kwestionowane zarządzenie lub postanowienie. Jeśli zażalenie zarzuca nieważność postępowania przed sądem wojewódzkim albo jest oczywiście uzasadnione sąd wojewódzki może skorzystać z prawa samokontroli tzn. może sam uchylić, zmienić wydane postanowienie, zażalenie bez konieczności przekazywania zażalenia do NSA. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postępowania. Z mocy samego prawa nie wstrzymuje natomiast może zrobić to sąd, jeśli uzna to za celowe. Zażalenie rozpatrywane na posiedzeniu niejawnym dotyczy zarówno postępowania przed NSA jak również samokontroli sądu wojewódzkiego.

Zwyczajne środki zaskarżenia: skarga kasacyjna:

Przedmiot skargi kasacyjnej:

Przysługuje od:

1. Wyroków sądu wojewódzkiego

2. Postanowień sądów wojewódzkich kończących postępowanie ( mamy dwa takie rodzaje: · 1) postępowanie o odrzuceniu skargi na działanie bezczynnej administracji
   2) postanowienia o umorzeniu postępowania sądowo- administracyjnego

Podmiot skargi kasacyjnej:

1. Skarżący (strona skarżąca)

2. Organ administracji, którego działanie, bezczynność zostały zaskarżone

3. Strony postępowania sądowo-administracyjnego

- prokurator, RPO, RPD

Podstawy wniesienia skargi kasacyjnej:

Dwa rodzaje naruszeń prawa sądów wojewódzkich

1. Naruszenie prawa materialnego po przez jego błędną wykładnie lub zastosowanie

2. Naruszenie prawa proceduralnego, jeśli ono mogło mieć istotne znaczenie na wynik sprawy

Wymogi formalne skargi kasacyjnej:

Skarga kasacyjna powinna odpowiadać wymogą pisma procesowego a ponadto wskazywać zaskarżone orzeczenie za znaczeniem czy skarżony jest w części czy całości, przytoczenie podstawy kasacyjnej oraz wniosek o uchylenie lub zmianę kwestionowanego orzeczenia sądu administracyjnego. Skarga kasacyjna polega tzw. przymusowi adwokackiemu tzn. powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego, w sprawach podatkowych może sporządzić doradca podatkowy a w sprawach ochrony prawa własności przemysłowej rzecznik patentowy.

Przymus adwokacji nie przysługuje, jeżeli: strony, przedstawiciel ustawowy albo pełnomocnik jest sędzią, prokurator, notariusz, profesor albo dr hab. nauk prawnych a także wtedy, gdy skargę wnosi prokurator RPO, RPD.

Termin:

30 dni od dnia doręczenia stronie orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Skargę kasacyjną wnosi się do NSA za pośrednictwem sądu wojewódzkiego, który wydał kwestionowane orzeczenie. Sąd wojewódzki bada skargę pod względem formalnym, jest władny ją odrzucić, jeżeli:

1. Została wniesiona po terminie

2. Z innych przyczyn niedopuszczalnych

3. Skarżący nie uzupełnił w wyznaczonym terminie braków skargi

NSA rozpatruje sprawę w granicach skargi kasacyjnej jednakże niezależnie od tego, co skarżący podniósł w skardze. NSA obowiązany jest z urzędu uwzględnić okoliczności powodujące nieważności postępowania.

Zachodzi w:

1. Jeżeli zachodzi jedynie w ……………………………………..

2. Jeżeli zachodzi tzw. zawisłość praw albo powaga rzeczy osądzonych

3. Jeżeli sąd wojewódzki orzekł w sprawie należy do właściwości NSA

4. Jeżeli strona nie miała zdolności sądowej albo procesowej, była nienależycie reprezentowana

5. Jeżeli skład sądu był niezgodny z prawem albo orzekł sędzia wyłączony z mocy prawa

6. Jeżeli strona była pozbawiona możliwości obrony swoich praw

Po rozpoznaniu spraw NSA w zależności od poczynanych ustaleń uwzględnia skargę kasacyjną albo ją oddala. Sąd oddala skargę, jeżeli stwierdzi, że żadna z tzw. podstaw kasacyjnych nie miła miejsca albo, jeżeli sentencja zaskarżonych orzeczeń miała błędnego orzeczenie odpowiada prawu.

Sąd NSA uwzględni skargę kasacyjną, jeżeli jedna z podstaw kasacyjnych rzeczywiście zaistniała. Uwzględniając skargę kasacyjną zawsze uchyla zaskarżenie sąd wojewódzki, ale nie może ograniczyć się do samego uchylenia. Uchylając zaskarżone orzeczenie NSA powinien jednocześnie ( w zażaleniu od poniesionych ustaleń)

a) przekazać sprawę sądową- tego rodzaju orzeczenie jest klasyczną reakcją NSA w przypadku uwzględnienia skargi. Sąd wojewódzki rozpatruje sprawę ponownie, obowiązany jest uczynić to w innym składzie niż wydając zaskarżone orzeczenie, jeśli nie jest to możliwe wówczas NSA przekazuje sprawę innemu sądowi wojewódzkiemu do rozpatrzenia na nowo, nie ten, co wydawał zaskarżone orzeczenie.

b) sam orzec na nowo, co do istoty sprawy- NSA może sam orzec, co do istoty sprawy tylko wtedy, gdy stwierdzi naruszenie prawa materialnego. Nie może natomiast zrobić tego, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów proceduralnych. W takiej sytuacji NSA będzie obowiązany przekazać sprawę sądowi wojewódzkiemu do ponownego rozpatrzenia. Również wtedy, gdy wydane orzeczenie wymagałoby przeprowadzenia jakiś dodatkowych dowodów. NSA nie może sam orzec, co do istoty sprawy, ponieważ podstawą jego orzekania jest stan faktyczny ustalony przez sąd wojewódzki.

c) odrzucić skargę na działanie, bezczynność organów administracji albo umorzyć postępowanie sądowo-administracyjne- uchylenie i odrzucenie skargi następuje zawsze w formie postanowienia niezależnie od tego, w jakiej formie nastąpiło wydanie zaskarżonego orzeczenia przez sąd wojewódzki.

Nadzwyczajne środki zaskarżenia: wznowienie postępowania sądowo- administracyjnego:

Zakres przedmiotowy:

Dla wznowienia postępowania nie ma znaczenia rodzaj orzeczenia, którym zakończone zostało postępowanie przed sądem wojewódzkim i nie tylko. Oznacza to, że można wznowić postępowanie zakończone wyrokiem jak i postanowieniem. Obecnie wznowienie postępowania może nastąpić tylko na wniosek nigdy z urzędu. Ustawa nie określa podmiotów, w których z takim wnioskiem może wystąpić, z czego należy wnosić, że prawo należy każdemu w postępowaniu sądowemu.

Podstawy wznowienia dzielimy na:

1. Przyczyny nieważności

2. Przyczyny restytucyjne

Spośród przyczyn nieważności postępowania podstawą do wznowienia postępowania mogą stanowić

1. Gdy strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, była nienależycie reprezentowana lub była pozbawiona możliwości obrony swoich praw

2. Gdy skład sądu był niezgodny z prawem albo orzekał sędzia wyłączony z mocy prawa

3. Gdy w tej samej sprawie zapadło już prawomocne orzeczenie

Przyczyny restytucyjne:

1. Gdy orzeczenie sądu oparte zostało na dokumentach podrobionych lub przerobionych, albo na skazującym wyroku karnych następnie uchylonym

2. Gdy orzeczenie sądu wydane zostało w wyniku przestępstwa, przy czym ten czyn powinien być ustalony prawomocnym wyrokiem sadu karnego chyba, że postępowanie karne nie może być wczęte albo zostało umożone z innych powodów jak brak dowodów

3. Gdy zostaną ujawnione nowe informacje faktyczne lub dowody nieznane wcześniej sądowi ani stronie

Stwierdzenie jednej z przyczyn nieważności obliguje sąd do wzruszenia/uchylenia zaskarżonego orzeczenia niezależnie od tego czy wada miała wpływ na treść orzeczenia. Natomiast uwzględniając jedną z przyczyn restytucyjnych jest uzależnione od tego czy zachodzi związek przyczynowy między taką przyczyną a treścią zaskarżonego orzeczenia.

Oprócz przyczyn nieważności i restytucyjnych wznowienie postępowania można jeszcze stwierdzić w dwóch przypadkach:

1. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego albo przynajmniej przepisu prawa na podstawie, którego zaskarżony wydał orzeczenie z Konstytucyjną umową międzynarodową albo ustawą.

2. Jeżeli potrzeba wznowienia zachodzi w związku z orzeczeniem organu międzynarodowego podjętego na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Polskę.

Właściwość sądów:

Sądem właściwym do postępowania jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie a jeżeli zaskarżone orzeczenie sądów obu instancji właściwy jest NSA. Natomiast do wznowienia postępowania pozostałych przyczyn (restytucyjnych) właściwy jest ten sąd, który jako ostatni orzekł w sprawie.

Wymogi formalne:

Skarga o wznowienie postępowania powinna czynić wymogi pisma procesowego a ponadto wskazywać zaskarża orzeczenie wskazywać okoliczności świadczące o zachowaniu terminu wznowienia skargi. Skarga powinna zawierać wniosek o wznowienie skarżonego orzeczenia na przytoczenie podstawy o wznowienie, jeśli sądem o wznowienie postępowania jest NSA to skarga o wznowienie polega przepisie o przymusie adwokackim.

Termin:

3 miesiące o wznowienie skargi

Zasadniczo liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stania się podstawą do wznowienia. Jeżeli podstawą do wznowienia jest brak należytej reprezentacji strony albo okoliczności, że strona była pozbawiona możliwości ochrony swoich praw termin ten liczy się od dnia, w którym strona ………….. Dowiedzieli się o wydanym orzeczeniu. Jeżeli podstawą jest orzeczenie TK termin ten biegnie od dnia wejścia w życie takiego orzeczenia.

Rozstrzygnięcie organu międzynarodowego liczy się od dnia doręczenia stronie tego rozstrzygnięcia. Nie można wznowić postępowania po 5 latach od uprawomocnienia orzeczenia.

Przebieg:

II etap:

1. Na posiedzeniu niejawnym sąd bada skargę o wznowieniu postępowania pod względem formalnym ten etap może zakończyć się w przypadku stwierdzenia, że skarga jest nie dopuszczalna (nie spełnia wymogów) pierwszy sąd wydaje postanowienie o jego odrzuceniu w przeciwnym razie skarga skierowana jest na rozprawie, drugi sąd bada skargę pod względem merytorycznym w zależności od wyników tych badań sąd skargę uwzględni lub oddali. Uwzględni skargę sąd może:

1. Zmienić zaskarżone orzeczenie

2. Uwzględnić zaskarżone orzeczenie i jednocześnie odrzucić skargę na działanie organu albo umorzyć postanowienie sądu administracyjnego

Wyrok uwzględniający skargę wygląda inaczej, jeżeli podstawą wydania była powaga rzeczy odrzuconych. Uwzględniając skargę opartą o te zasady sąd może:

1. Uchylić pierwsze z orzeczeń wydanych w tej samej sprawie pozostawiające w mocy drugie z nich

2. Uchylić oba orzeczenia wydane w tej samej sprawie i orzec na nowo, co do istoty tej sprawy albo przekazać sprawę do rozstrzygnięcia sądowi wojewódzkiemu.

Nie jest dopuszczalne ponowne wznowienie postępowania nawet, jeśli skarga została wzniesiona przez inny podmiot lub oparta byłaby na innej podstawie. A nawet wtedy, gdy ta inna podstawa nie była znana w chwili pierwotnego orzekania w postępowaniu wznowieniowym. Natomiast nie ma przeszkód do ponownego postępowania, jeżeli pierwsze wznowienie skargi zostało odrzucone nie doszło do merytorycznego jej rozstrzygnięcia.

2. Unieważnienie prawomocnego postępowania sądu.

Podmiotem, który dokonuje unieważnienia prawomocnego postępowania sądu, adm. Jest NSA natomiast podmiotem uprawnionym do wniesienia wniosku o unieważnienie orzeczenia jest wyłącznie prezes NSA.

Jedną z przyczyn unieważnienia jest, gdy sprawa będąca przedmiotem orzeczenia nie podlega kompetycji sądu adm. w chwili orzekania. Ze względu na osobę czy jest to przedmiot może tylko zaskarżyć w ostateczności tylko wtedy, gdy wzruszone kwestionowane orzeczenie nie jest możliwe przy pomocy żadnego innego……………………………………………..

---