Natalia Deptuła gr. V

Analiza rolnictwa w województwie podkarpackim

1. Ogólna charakterystyka

Województwo podkarpackie leży w południowo-wschodniej części Polski. Jego stolicą jest Rzeszów. Jego powierzchnia wynosi 17844 km², co daje mu 10 miejsce w kraju. Województwo zamieszkuje 2 131 368 ludności, czyli ok. 5,5 % ludności Polski. Województwo zalicza się do słabiej zaludnionych. Gęstość zaludnienia wynosi 119 osób na 1 km², (średniej dla Polski wynosi 124 osoby na 1 km²⁾. Ludność rozmieszczona jest nierównomiernie - największa gęstość zaludnienia występuje w miastach i całym pasie środkowym województwa, najmniejsza w części południowej i wschodniej. Ludność wiejska stanowi ponad 60% mieszkańców województwa, a rolnictwo jest istotną gałęzią gospodarki - odsetek zatrudnionych w rolnictwie wynosi 48,3%. Dominuje tu sektor prywatny, (87% gospodarstw indywidualnych w ogólnej powierzchni użytków rolnych). Jednak jest ono bardzo rozdrobnione, przez co nierentowne, nierzadko również jest jedynym środkiem utrzymania rodzin - jest to problem nadmiaru zasobów siły roboczej. Największe rozdrobnienie gospodarstw występuje w południowej i wschodniej części województwa. Dlatego też niezbędne jest tworzenie na obszarach wiejskich nowych miejsc pracy poza rolnictwem: szczególnie w usługach i agroturystyce.

2. Klimat

Województwo podkarpackie ma zróżnicowany klimat - jest to spowodowane występowaniem na jego obszarze Kotliny Sandomierskiej, Pogórza Karpackiego oraz Beskidu Niskiego i Bieszczad. Kotlinę Sandomierską cechuje upalne lato i ciepła zima, oraz małe ilości opadów. Przeciętna temperatura w roku wynosi +8°C , w lecie w dzień +18°C, a w zimie -3°C. Przeciętna ilość opadów waha sie od 565 mm do . Temperatura poniżej zera utrzymuje sie tu przez 40 - 55 dni, a pokrywa śnieżna zalega ok 70 dni w roku. Na pogórzu widoczne są cechy klimatu przejściowego, średnie temperatura roczna kształtuje sie na poziomie +7°C, letnia +18°C, zimowa zaś -3 do -5°C. Średnie opady na poziomie 750 - 800 mm. Mróz występuje tu przez ok 50 dni (a przymrozki nawet do 150 dni w roku), a śnieg utrzymuje sie przez ok 80 dni. W zachodniej części Beskidów średnia temperatura w roku wynosi +6°C, w ciągu lata +17°C, a w zimie -5°, natomiast w Bieszczadach odpowiednio: +5°C, +16°C i -6°C. Temperatura ujemna jest przez ok 75 dni, a w wyższych partiach dochodzi nawet do 100 dni. Opady są tu największe w województwie, 800 - 1000 mm, ale w niektórych rejonach Bieszczadów nawet 1200 mm. Długość zalegania pokrywy śnieżnej w Beskidzie Niskim sięga 150 dni, a w Bieszczadach nawet 200 dni.

3. Warunki przyrodnicze i społeczno - ekonomiczne rozwoju rolnictwa

Region podkarpacki ma korzystne warunki do prowadzenia działalności rolniczej. Wpływa na to stosunkowo ciepły klimat i okres wegetacyjny wynoszący na północy ok 220 dni. Stosunkowo czysta ekologicznie rolnicza przestrzeń produkcyjna województwa pozwala na rozwój pracochłonnych kierunków produkcji, w tym zdrowej żywności oraz przetwórstwa rolno-spożywczego. Obecnie największymi branżami są: mięsna, zbożowo - młynarskia, owocowo - warzywna, mleczarska i cukrownicza.

Ponad 45% obszaru nadaje sie do celów agrarnych, a użytki rolne stanowią 30% powierzchni województwa, czyli ponad 540 tys. hektarów, a powierzchnia zasiewów wynosi 423 tys hektarów. Województwo to ma dobre warunki glebowe - w dolinach Wisły, Sanu i Wisłoka występują urodzajne mady, w rejonie Przemyśla czarnoziemy wytworzone a lessów, w okolicach Kotliny Sandomierskiej gleby torfowisko i bagienne oraz czarne ziemie, a także gleby bielicowe na utworach polodowcowych. Ponadto korzystnie na rozwój rolnictwa wpływa małe zanieczyszczenie środowiska i niska urbanizacja terenu.

W województwie tym występuje małe zróżnicowanie wielkości województw: najwięcej - 41% stanowią gospodarstwa o powierzchni poniżej 1 ha, 22% to gospodarstwa wielkości 1-2 ha, 14% gospodarstwa 2-3 ha, 13% gospodarstwa 3-5 ha, a powyżej 5 ha tylko 9 %

opracowanie własne na podstawie: www.wrota.podkarpackie.pl

4. Produkcja rolnicza

W 2004 roku ogólna powierzchnia powierzchnia zasiewów wynosiła 423 tys ha, w tym zboża zajmowały 64, 4% tego obszaru, ziemniaki 14,2% a buraki cukrowe 1,7%.

opracowanie własne na podst.:”Rocznik statystyczny woj. podkarpackiego2005

Natomiast plony z hektara wymienionych płodów rolnych wyniosły: zbóż - 31 dt, ziemniaków - 181 dt, a buraków cukrowych 414 dt. Produkcja roślinna w roku 2003 stanowiła 48,6%, natomiast zwierzęca 51, 04%

źródło: “Rocznik statystyczny woj. podkarpackiego”.

Ponadto na 1000 ha użytków rolnych przypadały 122, 4 kg żywca rzeźnego i 604, 8 l mleka krowiego.

5. Ochrona przyrody

Na terenie województwa znajduje się Bieszczadzki Park Narodowy oraz część Magurskiego Parku Narodowego, ponadto są 93 rezerwaty przyrody i zajmują ogółem 10733,10 ha, czyli 0,6% powierzchni województwa. Istnienie form ochrony przyrody utrudnia rozwój rolnictwa, ponieważ na terenach chronionych nie można prowadzić działalność rolniczej.

6. Szanse na rozwój rolnictwa

Region upatruje swoja szanse w inwestowaniu w rolnictwo ekologiczne - z uwagi na niestosowanie tam chemicznych nawozów i środków ochrony roślin (co wynikało z biedy i zacofania regionu). Rolnictwo ekologiczne daje szansę na dotacje z Unii Europejskiej, a także na na eksport produktów ekologicznych na jej rynki. Ponadto, przyszłość rolnictwa jest związana ze zrównoważonym rozwojem obszarów wiejskich, które zajmują w Unii Europejskiej około 80%. Przy sprzyjającej polityce władz regionalnych, obszar ten ma szanse stać sie jednym z bardziej atrakcyjnych ekologicznie i rolniczo wśród regionów Unii Europejskiej. Jednak konieczne są działania prowadzące do budowy oraz organizacji rynku rolnego wyposażonego w nowoczesną infrastrukturę i instytucje związane z jego funkcjonowaniem.

7. Bibliografia

a) “Rocznik Statystyczny Województwa Podkarpackiego 2005.”

b) http://www.wrota.podkarpackie.pl

c) http://www.podkarpackie.pl

d) http://epodkarpacie.com

---