Metodologiczne podstawy badań pedagogicznych / ćwiczenia
[operacjonalizacja - przełożenie podstawowych definicji teoretycznych na definicje operacyjne wg określonej procedury]
Pewne zjawiska, nawet jeśli są precyzyjnie zdefiniowane, nie są bezpośrednio obserwowalne i aby określić ich sens empiryczny trzeba przełożyć definicje teoretyczne i pojęciowe na tzw. definicje operacyjne - zbiór procedur, czynności pomiaru, które powinien badacz przeprowadzić w celu ustalenia empirycznych przejawów danego zjawiska.
Jak zbudować definicje operacyjne? Załóżmy, że wykonałeś/łaś już zadanie 2 i określiłeś tematykę Twoich badań (przedmiot badań, podstawy teoretyczne, zmienne itp.). Możesz postępować następująco:
Wybierz jedno pojęcie podstawowe dla Twoich badań, które opisują badane zjawisko, proces, konkretną cechę - wybraną zmienną itp.
Zastanów się, czy zjawiska, procesy opisywane przez to pojęcie są bezpośrednio obserwowalne. Zazwyczaj tak nie jest.
Analizując definicję teoretyczną pojęcia podstawowego wynotuj elementy składowe czy cechy tego pojęcia.
Każdy element składowy podstawowego pojęcia spróbuj osobno zdefiniować, określając cechy właściwości, czyli przejawy danego zjawiska, które można poddać bezpośredniej obserwacji empirycznej (określ zmienne i wskaźniki do zmiennych).
Wiedząc już jakie są właściwości czy przejawy danego zjawiska zastanów się, co należałoby zrobić, żeby w trakcie badania ustalić, czy cechy danego zjawiska znajdują odzwierciedlenie w badanej rzeczywistości - o co spytać badanych, co obserwować, na co zwrócić uwagę ...?
Ułóż pytania (np. kwestionariusza) lub dyspozycje dla określonych czynności (obserwacji) które pomogą ustalić, czy dane zjawisko, proces, zdarzenie itp., występuje w badanej populacji, grupie lub w badaniu indywidualnych przypadków.
UWAGA: pracując nad zestawem pytań kwestionariusza zastosuj metodę „kartkową” - każde pytanie zapisuj na osobnej kartce zostawiając miejsce na wypisanie propozycji odpowiedzi
Zapisz przy każdym pytaniu zestaw możliwych odpowiedzi (a przy dyspozycjach obserwacji klasę zachowań, które mogą wystąpić w danej sytuacji)
Zastanów się, która z odpowiedzi na dane pytanie (lub obserwowane zachowanie w przypadku obserwacji planowej) wskazuje, że dane zjawisko występuje - w ten sposób określisz wskaźniki do zmiennych
Zapisz efekty swoich prac w załączniku 3
Metodologiczne podstawy badań pedagogicznych / ćwiczenia
Imię i nazwisko: ….......................................................................................................
PROJEKT BADAWCZY
Temat badań |
…........................ |
Załącznik 3
OPERACJONALIZACJA
Podstawowe pojęcie / zmienna
P) …....................................
Pojęcia składowe:
PS1) …............................
PS2) …............................
PS3) …............................
Definicje pojęciowe pojęć składowych:
PS1 - DP) …............................
PS2 - DP) …............................
PS3 - DP) …............................
Definicje operacyjne pojęć składowych / zmiennej (pozycje kwestionariusza, np. pytania)
PS1 - DP-DO) …............................
PS2 - DP-DO) …............................
PS3 - DP-DO) …............................
Poziom obserwacji / wskaźniki empiryczne zmiennej (odpowiedzi w kwestionariuszu)
PS1 - DP-DO-PO) …............................
PS2 - DP-DO-PO) …............................
PS3 - DP-DO-PO) …............................
Schemat operacjonalizacji
|
|
Pojęcie podstawowe (P) |
|
|
|
|
…...................................................................... |
|
|||
Pojęcia składowe |
|||||
PS 1 |
PS2 |
PS3 |
PS4 |
PS5 |
|
…. |
…. |
….. |
….. |
…..
|
|
Definicje pojęciowe |
|||||
DP |
DP |
DP |
DP |
DP |
|
…. |
…. |
….. |
….. |
…..
|
|
Definicje operacyjne (pozycje kwestionariusza, pytania) |
|||||
DO …........................ |
DO …...................... |
DO …...................... |
DO ….................... |
DO …...................... |
|
DO …........................ |
DO …...................... |
DO …...................... |
DO …...................... |
|
|
DO …........................ |
|
|
DO …..................... |
|
|
Poziom obserwacji empirycznej (odpowiedzi w kwestionariuszu) |
|||||
PO …........................ |
PO …...................... |
PO …...................... |
PO ….................... |
PO …...................... |
|
PO …........................ |
PO …...................... |
PO …...................... |
PO …...................... |
|
|
PO …........................ |
|
|
PO …..................... |
|
|