Stałe przedstawicielstwa dyplomatyczne przy OM:
a. Unia Europejska - wszystkie porozumienia międzynarodowe podpisywane są w imieniu WE, a szefowie misji dyplomatycznych są formalnie akredytowani przy Wspólnotach a nie przy Unii. Pierwsze stałe przedstawicielstwo przy Wysokiej Władzy EWWiS otworzyły w Luksemburgu w 1952 roku Stany Zjednoczone.
W latach 60tych przedstawicielstwa akredytowane przy EWG były tak liczne, że postanowiono skonstruować specjalne postanowienia dotyczące przywilejów i immunitetów.
Zobowiązują one między innymi kraj członkowski „na terenie którego usytuowana jest siedziba Wspólnoty ( obecnie Bruksela, Luksemburg, oraz Strasburg) do przyznania przedstawicielom państw trzecich, akredytowanym przy Wspólnocie, zwyczajowych przywilejów i immunitetów dyplomatycznych, które wynikają z Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku.
Obecnie około 168 państw ma swoje misje dyplomatyczne przy Wspólnotach (do tej liczby należy dodać 27 państw członkowskich, które także posiadają stałe przedstawicielstwa). Warto jednak zaznaczyć, że z tych 168 państw zaledwie 30 misji dyplomatycznych jest akredytowanych wyłącznie przy Wspólnotach - pozostałe łączą swoją akredytacje i są jednocześnie misjami przy Wspólnotach oraz ambasadami w królestwie Belgii.
Także Wspólnoty korzystają z czynnego prawa legacji od roku 1970 - kompetencja ta została powierzona Komisji Europejskiej. W chwili obecnej Komisja ma ponad 120 misji za granicą przy czym co ciekawe 5 delegacji akredytowanych jest przy innych organizacjach międzynarodowych:
- ONZ w Nowym Jorku
- ONZ i WTO w Genewie
- ONZ i OBWE w Wiedniu
- FAO w Rzymie
- OECD i UNESCO w Paryżu
Agrement i wręczenie listów uwierzytelniających
Procedura arement i składania listów uwierzytelniających przez szefa misji przy WE przebiega w kilku etapach i trwa około 7 tygodni.
Prośba o agrement jest kierowana do Służby Protokołu Komisji przez szefa misji w Brukseli, który składa notę wraz z CV proponowanej osoby. Prośba taka może zostać złożona także ustnie - w praktyce stosuje się zasadę osobistego składania noty werbalnej przez szefa misji szefowi protokołu KE. Wystąpienie o agrement może być także skierowane przez MSZ do przedstawicielstwa Komisji w zainteresowanym kraju.
W Komisji, po zbadaniu sprawy przez odpowiednie departamenty, wniosek kierowany jest do Komisarza odpowiedzialnego za sprawy zagraniczne (Benita Ferrero-Waldner), który jest upoważniony przez Kolegium do udzielania agrement.
Następnie sprawa przekazywana jest do protokołu Rady, który podejmuje odpowiednią procedurę gwaranatującą każdemu państwu członkowskiemu możliwość wypowiedzenia się w sprawie kandydata. CV kandydata tłumaczone jest na wszystkie 20 języków oficjalnych Unii i wysyłane do wszystkich państw członkowskich. W ciągu 30 dni muszą one ustosunkować się do sprawy udzielenia agrement - po upływie tego terminu, jeżeli żaden z krajów nie zgłosi zastrzeżeń do kandydata, Rada wyraża swoją zgodę i informuje o tym Komisję , która z kolei powiadamia o decyzji władze zainteresowanego kraju.
Po przyjeździe do Brukseli nowy szef misji dyplomatycznej składa wizytę Szefowi Protokołu KE i wręcza mu kopie listów uwierzytelniających. Ambasador powinien posiadać DWA zestawy listów uwierzytelniających - jeden dla przewodniczącego KE i jeden dla przewodniczącego RE.
Od tego momentu do złożenia oficjalnych wizyt przewodniczącym wszystkich głównych organów Unii może podejmować wszelkie decyzje jednak w charakterze ambasadora desygnowanego.
Przewodniczący KE przyjmuje listy uwierzyteniające raz w miesiącu średnio od 4-6 ambasadorów.
Brak jest jakiegokolwiek ceremoniału (nikt nie gra, nie ma przemów - tylko pamiątkowe zdjęcie i uścisk dłoni).
Kończąc misje przy WE ambasador wysyła listy pożegnalne do przewodniczących KE i RE.
Wśród członków korpusu unijnego obowiązują analogiczne zasady starszeństwa jak w CD akredytowanym przy głowie państwa. Dziekanem jest Nuncjusz Apostolski.
Dyplomaci akredytowani przy UE otrzymują legitymacje dyplomatyczne belgijskiego Protokołu Dyplomatycznego i przysługują im przywileje i immunitety określone przez wiedeńska konwencję dyplomatyczną. Stanowią oni w Brukseli odrębny korpus dyplomatyczny. W Brukseli mamy TRZY odrębne korpusy dyplomatyczne! ( przy królu Belgów, UE i NATO)
Głównym zadaniem stałego przedstawiciela - ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego kraju członkowskiego w Brukseli jest reprezentowanie swojego kraju w komitecie stałych przedstawicieli (tzw. COREPER - stały organ roboczy UE). Do kompetencji ambasadora należą także kontakty z oraganami UE.
Przedstawiciele KE nie witają przybywających z oficjalną wizytą gości na lotnisku a dopiero w siedzibie KE. Szefów rządów lub państw wita osobiście przewodniczący KE.
b. NATO - akredytację szefa stałego przedstawcielstwa danego kraju w NATO poprzedza wystąpienie do Sekretarza Generalnego NATO notą informującą o zamiarze powołania określonej osoby i przedstawienie jej CV. Wszystkie kraje członkowskie Paktu muszą wyrazić zgodę na daną osobę. Kopię takiej noty wysyła się do SZEFA PROTOKOŁU W MINISTERSTWIE SPRAW ZAGRANICZNYCH BELGII.
Po wyrażeniu zgody i przybyciu do Brukseli szef przedstawicielstwa składa Radzie Północno-Atlantyckiej (organ składający się z ministrów spraw zagranicznych państw Paktu) listów uwierzytelniających. Kandydatura każdego członka personelu dyplomatycznego musi zostać zaakceptowana. Także tutaj jak w przypadku UE protokół dyplomatyczny belgijski MSZ wydaje członkom personelu przedstawicielstwa przy NATO legitymacje potwierdzające ich status w Belgii.
Obrady Rady Pólnocno-Atlantyckiej na szczeblu ambasadorskim odbywają się co tydzień (czasem nawet codziennie).
Polscy przedstawiciele dyplomatyczni przy wybranych organizacjach międzynarodowych:
1. Stałe przedstawicielstwo RP przy ONZ:
a. ambasador nadzwyczajny i pełnomocny - Andrzej Towpik (Nowy Jork)
b. ambasador nadzwyczajny i pełnomocny - Zdzisław Rapacki (Genewa)
2. Stałe przedstawicielstwo RP przy Unii Europejskiej: (od 2004)
a. ambasador nadzwyczajny i pełnomocny - Jan Tombiński (Bruksela)
3. Stałe przedstawicielstwo RP przy NATO: (od 1999) - także przy UZE
a. ambasador nadzwyczajny i pełnomocny - Bogusław Winid (Bruksela)
Pozostałe:
- Stałe Przedstawicielstwo Rzeczypospolitej Polskiej przy Biurze Narodów Zjednoczonych i innych organizacji międzynarodowych w Wiedniu
- Stałe Przedstawicielstwo Rzeczypospolitej Polskiej przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju w Paryżu
- Stałe Przedstawicielstwo Rzeczypospolitej Polskiej przy Radzie Europy w Strasburgu
Ad.2. Stałe przedstawicielstwo RP przy Unii Europejskiej
Na pocz. 2006 r. zatrudnienie w stałym przedstawicielstwie przy UE osiągnęło poziom ok. 120 osób, z czego ok. 70 to pracownicy merytoryczni (dyplomaci) funkcjonujący w następujących wydziałach:
1. Wydział ds. stosunków zewnętrznych,
2. Wydział ds. europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony,
3. Wydział ds. parlamentarnych i prawnych,
4. Wydział ds. prasy i informacji,
5. Wydział ds. wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych,
6. Wydział budżetu i finansów,
7. Wydział ds. rolnictwa i rybołówstwa,
8. Wydział ekonomiczno-handlowy,
9. Wydział ds. polityki regionalnej i spójności,
10. Wydział infrastruktury,
11. Wydział ds. polityki socjalnej i ochrony zdrowia,
12. Wydział ds. nauki, badań naukowych i edukacji,
13. Wydział ochrony środowiska,
14. Wydział ds. społeczeństwa informacyjnego i telekomunikacji.
Obecna siedziba Stałego Przedstawicielstwa została oddana do użytku 27 maja 1998 r. Bardzo ciekawy architektonicznie gmach został zaprojektowany przez wybitnego architekta Ludwika Koniora, który m.in. brał udział w przygotowaniu projektu siedziby Rady UE - budynku Justus Lipsius.
Ad. 3. Stałe przedstawicielstwo RP przy NATO
Struktura stałego przedstawicielstwa przy NATO:
1. Ambasador
2. Zastępca ambasadora
3. Wydział polityczny
4.Wydział polityki obronnej
5. Wydział ds. Zasobów Obronnych oraz Spraw Ekonomiczno - Finansowych
6. Sekcja Łączności, Informatyki i Ochrony Informacji
Stałe przedstawicielstwo RP przy NATO składa się z personelu delegowanego przez MSZ jak i MON.
Stałe Przedstawicielstwo, funkcjonujące od czasu przystąpienia Polski do NATO w 1999 r., zajmuje się polityczną i wojskową współpracą w gronie dwudziestu sześciu państw sojuszniczych. Jej celem jest z jednej strony dbałość o bezpieczeństwo na obszarze euroatlantyckim oraz zapewnienie ciągłej i stabilnej współpracy polityczno-wojskowej między sojusznikami, z drugiej zaś promowanie interesów naszego kraju w ramach Sojuszu. Polska angażuje się w pełne spektrum działalności sojuszniczej - poczynając od udziału w operacjach, poprzez prace nad dokumentami strategicznymi, po współpracę w ramach Rady Partnerstwa Euro-Atlantyckiego (EAPC), Partnerstwa dla Pokoju (PdP), Dialogu Śródziemnomorskiego (MD), Stambulskiej Inicjatywy Współpracy (ICI) oraz - nie mniej ważną - prowadzoną na forach Komisji NATO-Ukraina (NUC) oraz Rady NATO-Rosja (NRC).
W swojej działalności, Stałe Przedstawicielstwo RP przy NATO i UZE (PERMREP) koncentrujące się na politycznych aspektach współpracy sojuszniczej, ściśle współpracuje z Przedstawicielstwem Wojskowym RP przy NATO (MILREP), na którego czele stoi obecnie generał broni Mieczysław Cieniuch reprezentujący Polskę w Komitecie Wojskowym NATO (MC). Prace naszego Przedstawicielstwa są też wspomagane przez Narodowe Przedstawicielstwo Wojskowe RP (NMR)