Transplantacja
Marzenie ludzkości - odzwierciedlone w legendach. Jedną z najstar-szych jest legenda o świętych Kosmosie i Damianie, którzy żyli w IV wieku naszej ery. Jej tekst znajduje się w serii tzw. „Złotych Legend” popularnych w średniowieczu i odrodzeniu. Obraz Guido di Pietro z koń-ca XIV wieku przedstzwia przyszycie zakrystianowi rzymskiego Kościo-ła pod wezwaniem świętych nogi Etiopczyka. Święci ci pochodzili z Arabii, żyli na początku IV wieku n.e. i obecnie uznawani są za patro-nów transplantologii.
Kroki milowe:
Alexis Carrel - 1912 (Nagroda Nobla),
Azatiopryna - 1963,
Cyklosporyna A - 1980.
Pierwsze przeszczepy:
Nerka - 1959 (1966),
Wątroba - 1963,
Serce - 1967,
Płuco-serce - 1981.
Przeszczepy od dawców żywych i ze zwłok - biostatyczne i unaczynione.
Koncepcja śmierci mózgowej - trwałe nieodwracalne zatrzymanie funkcji OUN. Polska - pnia mózbu, 2 badania co 3 godziny (trzech specjalistów).
Jednoczasowy brak wszystkich odruchów pniowych przy wykluczeniu działania barbituranów, benzoazepin i leków zwiotczających: źrenic na światło, rogówkowy, oczu lalki, próba kalorymetryczna, wymiotny, ka-szlowy; brak spontanicznych ruchów gałek ocznych, areaktywność bó-lowa i brak spontanicznej czynności oddechowej (przełamanie ośrodka oddechowego powyżej 55 mmHg CO2).
Mogą występować odruchy pniowe - Łazarza, erekcji.
Przeciwwskazania bezwzględne: HIV (narkomani, prostytucja, homosek-sualizm, tatuaż, więzienie, przygodne kontakty seksualne o których może świadczyć zakażenie kiłą), nowotwory, niewydolność wielonarządowa.
Przeciwwskazania względne: wiek > 60 lat, infekcje wirusowe (HCV, HBV), nadciśnienie, cukrzyca.
1-4% zgonów w szpitalu co daje około 50-60/mln (pobranie lub odłączenie) - urazy i udary OUN.
1 dawca na jedno łóżko OIOM.
Stanowisko Kościoła.
Ustawa o pobieraniu i przeszczepianiu komórek tkanek i narządów.
Centralny Rejestr Sprzeciwów (38,6 mln - 20 tys. sprzeciwów - 0,05%).
Centralna lista biorców - oczekujących - ponad 3000.
Aktywność w pobieraniu:
Zachodniopomorskie - 22/mln,
Opolskie - 18/mln,
Dolny Śląsk - 17/mln,
Wielkopolska - 14/mln,
Podkarpacie - 0,
Małopolska - 2/mln,
Podlasie - 7/mln,
Mazowsze - 11/mln.
Polska (1999):
Nerki - 601
Serce - 119
Wątroba - 35.
Najmłodszą dziedziną transplantologii jest transplantacja kończyn. Do-tychczas wykonano nieliczne tego typu przeszczepy - po raz pierwszy w Lyonie we Francji. Profesor Revillard wykonał transplantację przedra-mienia u 48 letniego chorego po jego urazowej amputacji. Uzyskana fun-kcja przeszczepu była porównywalna do funkcji autoprzeszczepów.
Przeszczep a transplantacja
Przeszczep - autogeniczny, izogeniczny, allogeniczny, ksenogeniczny.
Prowadzenie chorego po śmierci mózgowej: moczówka prosta, hypo-termia, wstrząs neurogenny.
Typowanie tkankowe w zakresie układu antygenów HLA (loci A,B,DR):
6 - 0,5%, 5 - 4,5%, 4 - 22%, 3 - 49,7%, 2 - 22%, 1 - 0,2%.
UW (płyn wewnątrzkomórkowy): dużo K i mało Na, koloidy - woda w łożysku, glukoza i laktobionat - odżywcze, bufory, adenozyna - synteza ATP, zmiatacze wolnych rodników, antybiotyki, steroidy i insulina.
Leki immunosupresyjne:
Cyklosporyna - Neoral - hamuje syntezę Il2.
Tacrolimus - Prograf - jw.
Azatiopryna - Imuran - hamuje odpowiedź immunologiczną poprzez nieswoiste zahamowanie syntezy kwasów nukleinowych w komórkach.
Mykofenolan mofetilu - Cell Cept - hamuje syntezę kwasów nukleinowych swoiście w limfocytach.
Rapamycyna i Sirolimus - hamuje odpowiedź komórkową po zadziałaniu Il2.
Zanapax - inhibitory receptora Il2.
Powikłania:
Odrzucanie nadostre - dobór immunologiczny
Odrzucanie ostre - zależne od limfocytów T - OKT - 3
Odrzucanie przewlekłe - naczyniowe - powolna utrata funkcji
Wyniki (przeżycie przeszczepów):
Nerka - 5-letnie - 80-92%
Serce - roczne - 80%; 5-letnie - 30%
Wątroba - roczne - 75% i właściwie się nie zmienia
Płuco - roczne - 80%; 5-letnie - 50%.
3