Rolnictwo precyzyjne - to system rolniczy, w którym technologie produkcji dostosowuje się do specyficznych warunków produkcyjnych w określonej części pola, będącej środowiskiem dla rośliny uprawnej Rolnictwo precyzyjne - system rolnictwa, w którym poszczególne fragmenty pola uprawnego mogą być traktowane z różnym nakładem środków produkcji Stan obecny rolnictwa precyzyjnego w Polsce: * -pobieranie próbek z GPS, 1 próbka z 1-4 ha * monitoring plonów - kilkaset kombajnów * mapowanie plonów - kilkadziesiąt kombajnów * precyzyjne nawożenie P, K i Ca * precyzyjne nawożenie N - na etapie wdrożeń, w oparciu o urządzenia: N-sensor, CROP-meter * pomiar przewodnictwa elektrycznego gleb na etapie wdrożeń w oparciu o urządzenie EM-38 * prowadzenie równoległe maszyn- kilka systemów, np. Auto Track, Outback Celem rolnictwa precyzyjnego jest zbieranie informacji i analiza informacji dotyczących zmienności gleby i stanu roślinności aby: * zmaksymalizować wykorzystanie środków produkcji w obrębie małych fragmentów pól * zredukować koszty produkcji roślinnej w tych miejscach na polu * ograniczyć ryzyko zanieczyszczenia środowiska stosowaniem agrochemikaliów w dawkach wyższych od wymaganych przez rośliny Rolnictwa tradycyjne zazwyczaj traktuje glebę na danym polu jako homogeniczne. Zmienność przestrzenna jest podstawą wdrażania technik rolnictwa precyzyjnego. Zmienność czasowa - np. warunków pogodowych w kolejnych sezonach wegetacyjnych rzutuje w dużej mierze na plon roślin. Sposoby wykorzystania informacji przestrzennej: Map-based - technika stosowania zróżnicowanych dawek, np. nawozów, pestycydów oparta o wykorzystanie mapy zaleceń stworzonej na podstawie np. mapy zasobności gleby, plonów, zdjęć satelitarnych Wymagane jest: * systematyczne pobieranie i analiza próbek gleby * stworzenie mapy zmiennego nawożenia pola * wykorzystanie ww map przy wykonywaniu zmiennego dawkowania nawozu * wyposażenie ciągnika w GPS Zalety stosowania zmiennych dawek środków produkcji w oparciu o wcześniej stworzoną mapę: * technika możliwa do zastosowania dla większości środków produkcji * stworzona baza danych może być wykorzystana przy różnych zabiegach uprawowych * użytkownik może wykorzystać różne źródła inf przy formułowaniu zmiennych dawek * nie jest konieczne obniżanie prędkości jazdy w trakcie zabiegów * użytkownik ma znaczna kontrolę nad stosowaną dawką środka produkcji Sensor-based approach - właściwości gleby, roślin oceniane są w trakcie przejazdu po polu. Zróżnicowana dawka środka produkcji stosowana jest w czasie rzeczywistym. Nie wymaga wyposażenia ciągnika w GPS. Zalety tej metody: * ograniczenie ilości czasu poświęconego analizom przed zastosowaniem środka produkcji * większa ilość zbieranych danych niż przy tradycyjnych metodach pobieraniu próbek * system jest samowystarczalny Podział europejskich syst rolniczych: • roln konwencjonalne(r integrowane, r ekolog, r precyzyjne). Rolnictwo precyzyjne- system rolniczy w którym technologie produkcji dostosowuje się do specyficznych warunków produkcyjnych w określonej części pola, będącej środowiskiem dla rośliny uprawnej. Stan obecny:• wdrożone w USA, Kanadzie, Europie półn i Zach oraz Australii,• W Brytania, Niemcy, Dania, Australia- wdrożenie głównie w uprawie zbóż, • krajach rozwijających się (Argentyna, Brazylia, Afryka płd, Chiny, Indie,• 60% rolników korzystających z technologii PA produkuje w „Corn Beli”,• ok. 90% wszystkich monitorów plonu jest wykorz w USA,• ok. 80% kombajn z opcją mapowania plonu pracuje w USA • W Niemczech wykorzystywane jest 4250 monitorów plonu, w Europie ok. 2000, • pobieranie próbek z GPS(1 próba na 1-4ha),•precyzyjne naw P,K,Ca, • precyzyjne nawożenie N na etapie wdrożeń w oparciu o urządzenia:N-sensor,CROP-meter, • monitoring plonów(kilkaset kombajnów),•mapowanie plonów(kilkadziesiąt komb.)•pomiar przewodności gleby z urządzeniem EM-38, • prowadzenie równoległe maszyn(system npOutback,Auto-Trac) Cele: zbieranie i analiza inf dotyczących zmienności gleby i stanu roślinności aby :• zmaksymaliz wykorz środków produkcji w obrębie małych fragm. pola,• zredukować koszty produkcji rośl • ograniczyć ryzyko zanieczyszczenia środowiska Rolnictwo tradycyjne zazwyczaj traktuje glebę jako homogeniczną na danym polu. Zmienność przestrzenna jest podstawą wdrażania technik rolnictwa konwencjonalnego. Zmienność czasowa np. warunków pogodowych w kolejnych sezonach weget rzutuje w dużej mierze na plony roślin.gdy ma większy wpływ niż przestrzenna to trzeba ostrożnie stosować np. dawki nawożenia. Zmienność plonów 60-65% czynniki pogodowe, 15-20%zasob gleby. strefy operacyjne”management zones” części pola które charakt się względnie jednorodną kombinacją czynników ogranicz plonowanie wobec których zastosowanie jednej dawki środka jest uzasadnione. VRT zmienne dawkowanie nawozów lub pestycydów. Sposoby wykorz inform przestrzennych: map-based technika stosowania zróżnicowanych dawek np. nawozów oparta o wykorz mapy zaleceń stworzonej na podstawie mapy zasobności gleby, plonów, zdj satelitarn. Wymagane jest: • systematyczne pobieranie i analizy próbek gleby, • stworz mapy zmiennego nawożenia i stosowanie na jej podstawie zmiennego dawkowania nawozu. Zalety zmiennych dawek: • technika dla większości środków produkcji,• wykorzystanie bazy danych do różnych zabiegów uprawowych, • użytkownik może wykorzystać różne źródła inf przy form różnych dawek, ma kontrolę nad dawką • nie obniża się prędkości w trakcie zabiegów Rozwój zrównoważony - prawo do zaspokajania aspiracji rozwojowych obecnej generacji bez ograniczania podobnego prawa przyszłym pokoleniom. Równoważenie celów: * produkcyjnych; * ekonomicznych; * ekologicznych społecznych. Rolnictwo zrównoważone - wykorzystuje naturalna zdolność ekosystemu rolniczego i maksymalne stosowanie przemysłowych Śródków produkcji; * umożliwia zrównoważona produkcje wysokiej jakości żywności i innych produktów rolniczych; * zabezpiecz dochodowość produkcji rolniczej; * ogranicza a nawet eliminuje źródła zanieczyszczeń środowiska; * utrzymuje wielofunkcyjna role rolnictwa.
Rolnictwo zrównoważone integrowane) - jedynym z najpilniejszych aktualnych zadań jest wypracowanie jednolitych i mierzalnych wskaźników stanu zróżnicowania gospodarki w tym rolnictwa. Płodozmian stanowi podstawę gospodarki zrównoważonej i jest uwzględniany: * programy rolno środowiskowe; * minimalne wymagania utrzymywania gruntów rolnych w dobrej kulturze rolnej; * kodeks dobrej polityki rolnej. Gospodarka płodozmianowa uwzględniana w pakietach programu rolno środowiskowego: * Pakiet 1 rolnictwo zrównoważone - przestrzeganie prawidłowego doboru i następstwa roślin zapewniającego ograniczenie rozwoju chorób i szkodników, redukcja zachwaszczenia oraz ograniczenie strat - jako minimum obowiązują 3 grupy - roślin w zmianowaniu - zachowanie n terenie gospodarstwa powierzchni TUZ oraz ostoi dzikiej przyrody tzw użytków przyrodniczych(oczka wodne, miedze , zadrzewienia śródpolne).; * Pakiet 2 - rolnictwo ekologiczne - uprawa międzyplonów w celu zwiększenia udziału gleb z okrywa roślinna w okresie jesienno zimowym - przyoranie międzyplonów po 1 marca - zakaz uprawy tego samego gatunku w plonie głównym po międzyplonie. Minimalne wymagania utrzymania gruntów rolnych w dobrej kulturze rolnej: * grunty orne - pszenica jęczmień Zyto i owies nie mogą być uprawiane na tej samej powierzchni dłużej niż 3 lata; * urgowanie - gdy grunt podlega przynajmniej raz w roku do 31 lipca koszeniu; * na stokach zobowiązania - redlinowa uprawa roli wzdłuż stoku - ugór orany; * na stokach o nachyleniu > 20 - w uprawie roślin wieloletnich w międzyrzędziach powinna być okrywa lub ściółka. Kodeks dobrej praktyki rolniczej. Podstawy organizacji produkcji rolniczej jest płodozmian który powinien obejmować 3-4 gatunki roślin na glebach lżejszych i 4-5 na glebach cięższych. Organizacja płodozmianu powinna uwzględniać cele gospodarstwa: * produkcyjno ekonomiczne; ekologiczne i społeczne. Ułożenie płodozmianu poprzedza szereg analiz i bilansów - dobór gatunków i odmian - bilans substancji organicznej. Kodeks dobrej praktyki rolniczej. Organizacja płodozmianu w aspekcie ochrony środowiska. Ochrona gleb wód atmosfery i bioróżnorodności: płodozmiany wielogatunkowe; * przeciwerozyjne ;* ograniczające straty azotu. Minimalna powierzchnia zielonych Pol: * rośliny ozime i wieloletnie oraz międzyplony przyorywane po 1 marca: * na terenach równinnych 60% pow GO; * na zagrożonych erozja min 75% pow GO. Jedna tona przyoranej słomy to immobilizacja 10kg N mineralnego: * ok. 20% powierzchni zielonych Pol można zastąpić przyorywaniem słomy: 1,8ha przyoranej słomy to 1ha zielonego pola. Wzbogacenie pola w materie organiczna: - rośliny wieloletnie międzyplony nawozy naturalne i organiczne. Przyorywanie pozna jesienią lub wiosna. W ekosystemach naturalnych różnorodny skład gatunkowy zespołów roślinnych i optymalne wykorzystanie siedliska. W ekosystemach zasiewy jednogatunkowe. Płodozmian powinien : * umożliwiać utrzymanie wysokiej aktywności ekologicznej gleby co ogranicza rozwój chorób i szkodników przenoszonych za pośrednictwem gleby i resztek pożniwnych; * zachowanie lub zwiększenie żyzności gleby dzięki utrzymaniu dodatniego bilansu materii organicznej; * ograniczenie uciążliwych chwastów; * ograniczenie ujemnego oddziaływania rolnictwa na środowisko. Zawartość próchnicy w glebie po 3 rotacjach 12 lat rożnych zmianowań. Szacuje się ze ponad 2/3 strat azotu powodowane przez wymywanie przypada na okres pozna jesień, zima , wczesna wiosna. Zielone pola ograniczają wpływ azotu na płodozmiany. Podstawowe zadania międzyplonów to: * ograniczanie wymywania azotanów z gleby do wód gruntowych i powierzchniowych; * zwiększenie aktywności biologicznej gleby ; co zmniejsza nasilenie wielu chorób i szkodników; duże znaczenie w specyficznych płodozmianach; * wykorzystanie właściwości allelopatycznych; * poprawa struktury gleby i bilansu. Ekonomiczno - organizacyjne uwarunkowania stosowania płodozmianu: za wielostronnością produkcji i stosowaniem tradycyjnych wielopolowych płodozmianów przeważają czynniki: * dążenie do pełniejszego wykorzystania możliwości produkcyjnych gleby poprzez dobór gatunków roślin o dużym potencjale plonowania; * lepsze wykorzystanie zasobów pokarmowych gleby poprzez uprawę i następstwo roslin o roznej zdolności wykorzystywania składników pokarmowych w glebie; * równomierne wykorzystanie sprzętu i sily roboczej w skali roku; * zapewnienie odpowiedniej ilości porz… Do uproszczenia produkcji i specjalizacji gospodarstwa skłaniają rolnika czynniki: * regionalizacja. Płodozmian jako beznakladowy sposób ograniczania agrofagow warunkuje efektywne wykorzystanie przemysłowych Śródków. Z danych spisu rolnego z 2002 r wynika ze : * w 103 powiatach zbożami obsiewa się od 80 do 85% pow a w dalszych 32 ponad 85% pow obsiewa się zbożami; * w rejonach o lepszych glebach odnotowuje się koncentracje uprawy pszenicy, w 23 powiatach gatunkiem tym obsiewa się ponad 45% pow, a w kilku powiatach nawet ponad 55% pow gruntów ornych; * zwiększenie udziału zbóż w zasiewach o 10% w przedziale 50-100% zmniejsza plon średnio ze zmianowania o ok. 2-3%; * w płodozmianach row 75% zbóż ich plony zmniejsza się o 7-8% w porównaniu do klasycznego płodozmianu. Spadek plonu zbóż w płodozmianach specjalistycznych zbożowych jest następstwem: porażenie roślin a szczególnie pszenicy jęczmienia i pszenżyta grzybami powodującymi choroby podstawy źdźbła; * wzrost zachwaszczenia oraz kompensacji trudnych do zwalczenia chwastów; * spadek żyzności gleby. Obniżenie strat w płodozmianach zbożowych: * dobór do uprawy rożnych gatunków zbóż; * uzyskanie odmian mniejszej podatności na choroby; * wzrost biologicznej aktywności gleby przez stosowanie nawozów naturalnych i organicznych oraz wysycenie płodozmianu międzyplonami. Nieskuteczne okazało się stosowanie w płodozmianach zbożowych; * zwiększonego nawożenia mineralnego; * pogłębionej uprawy roli; * większej normy wysiewu; * intensywniejszej chemicznej ochrony roślin przed chorobami liści. Płodozmiany zbożowe w gospodarstwach bezinwentarzowych: * wg spisu rolnego w 2002r gospodarstwa bezinwentarzowe posiadały 5mln ha UR ponad 30% ogolu UR Polski. Trudności wynikają stad ze: * w zasiewach dominuje pszenica której ziarno stosunkowo łatwo sprzedawać; * nawożenie organiczne z konieczności musi być ograniczane do przyorywania słomy co 2 lata; * częsta uprawa ozimin sprzyja kompensacji uciążliwych chwastów. Renowacje użytków zielonych. Degradacja - przejawia się zmniejszeniem udziału traw: * nierównościami terenu np. przez kreta; * trawy kępowe; * siewki drzew; * powstawanie pustych miejsc darni. Czynniki antropogeniczne związane przez człowieka i nie sprzyjające; * niewłaściwy wypas; * nieodpowiednie nawożenie i termin nawożenia; * nieodpowiednio przeprowadzone melioracje; * zaniedbane melioracje; * niewłaściwe użytkowanie; * intensywność wypasu; * opóźnienie koszenia; * nieprawidłowe pielęgnacje; * zniszczenie darni przez zwierzęta. Metody renowacji użytków zielonych poprzez nawożenie i poprzez racjonalne użytkowanie. A - naruszenie darni metoda podsiewu; B - całkowite zniszczenie runi pełna uprawa ( podsiewy tradycyjne i specjalistyczne). Pełna uprawa - zniszczenie darni przez metody chemiczne przez herbicydy lub mechaniczne - orka. Metoda podsiewu: * metoda tańsza zmniejsza ilość wykonanych zabiegów; * zmniejsza pracochłonność i czasochłonność; * mniejsza norma wysiewu; * znacznie krótszy czas nieużytkowania tych terenów. Podsiew nowoczesny - jako siew bezpośredni w darń; * w europie zachodniej na przełomie 60 i 70 lat 20wieku; * w Polsce dopiero w latach 90tych. Wysiew nasion bezpośrednio w darń odbywa się przy pomocy specjalnych siewników. Konstrukcje tych maszyn oraz zespoły aktywnie działające na darń pozwalają wprowadzić nasiona bezpośrednio w rosnaca darń. Bardzo ważne dla szybkiego kiełkowania i wschodów SA: * otwarcie darni; * płytka penetracja poziomu darniowego; * umiejscowienie nasion w glebie. Podstawowe elementy aktywne rozcinające darń to: * redlica talerzowa; * frezująca; * lub rowkowe. Podział podsiewów; * podsiewy rotacyjne oparte o ryzowanie; * podsiewy szczelinowe oparte o rozrywanie darni lub nacinanie darni. Podsiew rotacyjny oparty o gryzowanie darni: - dwa rodzaje systemów: 1 . system glebogryzalkowy - darń jest gryzowana płaskimi zębami których…. Zalety - ograniczenie odrostu starej darni w wyniku przykrycia jej gleba. Wady - mała wydajność, bęben gryzu jacy nie dopasowywuje się do nierówności terenu. Siewniki tego typu można stosować na użytkach zielonych położonych na wyrównanej płaskiej powierzchni; 2. System pasowy - pierwotna darń jest niszczona mikroferzarkami w parach w o szerokości ok. 8cm na głębokości 3-6cm wysiane w nie nasiona SA dociskane kółkiem ugniatającym. Odnowie ulega nie cala powierzchnia użytku ale 1/3 tej powierzchni. Zalety - konstrukcyjności pierwotne darni ograniczone na stosunkowo długi okres czasu - można wysiać nawet te gatunki które rozwijają się dość wolno, zapewniają pożądany udział roślin motylkowych sprawdza się tam gdzie jest dużo filcu. Siewniki: Munter, vekunnmtar sloter. Podsiew szczelinowy oparty o nacinanie darni: * nasiona wysiewa się w szczeliny w naciętej darni; * dwa systemy talerzowy i nożowy. Zalety - elementy robocze dopasowywuja się do nierówności powierzchni użytku. Podtyp: 1. System talerzowy - pojedyncze lub podwoje talerze obracają sie wokół własnej osi rozchylając darń robiąc wąskie miejsce na nasiona. Często za talerzem umieszczany jest plaski wal zamykający szczeliny. Wada - przy spulchnionej i zbitej darni norma masa. Elementy wypierające: - każdy element jest elastycznie zawieszony stale prowadzony w glebie zatem nachodzi dokładnie kopiowana pozioma i pionowa rzeźba terenu. System wysiewający skalda się z napędzanego walca o regulowanej szerokości i z klapy dolnej o regulacji wysokości. Ilość wysiewu traw pastewnych ciężar musi być zmienny. Siewniki serii 7,5 - SA siewnikami o najbardziej uniwersalnej rozstawie rzędów. Może być do obsiewania na użytkach zielonych i boiskach. Seria 5 - talerze gęste co 5 cm, ma zastosowanie do renowacji terenów sportowych, rekreacyjnych i trawników. System nożowy - szczeliny wykonywane SA przez noże znajdujące się pod spodem płozów. Nasiona SA dociskane ugniatającymi prętami. Zaleta - duże wydajności powierzchniowe, przydatność do odnawiania użytków z dużym udziałem luk w runi, dobrze radzi sobie na glebach gliniastych zwięzłych i na terenach na których powierzchnia nie jest wyrównana. Wady - złe efekty na spilśnionej darni. Siewnik Merbanmet - w bardzo małym stopniu uszkadza darń, dobrze radzi sobie na powierzchniach nierównych. Podsiew szczelinowy oparty o rozrywanie darni; 1. System sprężynowo zębowy - darń jest rozrywana zapomoga sprężystych zębów, które tworzą mikroszczeliny i spulchniają glebę. Bardzo często pod rzędem zębów umieszczona jest włoka wyrównująca powierzchnie, rozgarniająca kretowiska. Wysiew nasion grawitacyjnie lub pneumatycznie. Po wymieszaniu nasion z gleba SA one dociskane przez wały płaskie. System ten polecony jest do podsiewu wiosna gdzie w darni jest sporo luk. Zalety - duża szerokość robocza spora wydajność pracy. Wady - nierówne wschody, wypadanie siewek. 2. System kultywatorowy - ostre żeby rozrywają darń rzeźbią w niej szczeliny. Wada - nasiona wysiewane nierównomiernie. 3 system redlinowy - stosowany przy adaptacji siewników tradycyjnych, dodatkowe nakładki na redliny; system najtańszy w wykonaniu ale nie sprawdza się w zbitej darni. Użytki zielone w europie - w latach 1975-2005 pow użytków zielonych UE gwałtownie się obniżyła na korzyść produkcji pasz na gruntach ornych GL kukurydzy. 20% UR jest użytkami zielonymi, obserwowano w tym obrębie 2 zjawiska dotyczące UZ: * intensyfikacja; * ekstensyfikacja, zaprzestanie użytkowania i porzucanie ziemi. 33% UR, 56mln ha w UE. Potencjał produkcyjny użytków zielonych: * ubogie suche pastwiska przeznaczone dla kóz i owiec 1,5-2t suchej masy/ha; * najlepsze intensywne pastwiska 10-12tsm/ha; * intensywne laki 15-20tsm/ha; * w pln-zach europie użytki zielone maja dać plony gwarantujące produkcje roczna mleka z 1ha na poziomie 13tys kg mleka rocznie. Porównanie plonowania głównych roślin pastwiskowych w krajach pd-zach europy: * kukrydza 50tsm/ha; * buraki pastewne 120tsm/ha; * laki 50tsm/ha; * trawy 57tsm/ha. Użytki zielone w Polsce: * Pow TUZ wynosi 3216tys ha (20,1%) UR w tym: * laki trwale 2390 tys ha (14,9% UR); * pastwiska 826tys ha (5,2% UR). TUZ stanowią ok. 80% powierzchni paszowej, po roku 1995 powierzchnia paszowa zmniejszyła się o 30%. Potencjał plonotwórczy TUZ w Polsce: * średni plon siana z lak trwałych w latach 2003-2005 wynosił 4,27 tsm/ha i był niższy o 30% niż plon siana w roku 1990; * średnia pow paszowa na 1 SD wynosi od 0,5ha woj. Wielkopolskie i kujawskie do 2 ha woj. Zach-pomorskie; * na 100ha UZ przypada obecnie 32,3 sztuki bydła; * w latach 70tych szacowano potencjał produkcyjny TUZ na 30 mln ton siana; * obecnie produkcje TUZ można szacować na 13,5 mln ton suchej masy; * pastwiska przeżywają w Polsce poważny kryzys jak w całej europie; * w małym stopniu wykorzystywane SA tereny marginalne do produkcji zwierzęcej. Szanse i zagrożenia dla gospodarstw łąkarskich w Polsce i europie: * w intensywnej hodowli bydła użytki zielone odgrywają mała role. Użytki zielone w szwajcarji: * trwale UZ stanowią 59% użytków rolnych; * dodatkowo pastwiska alpejskie zajmują powierzchnie 600tys ha; * użytki krótkotrwale 119 tys ha; * pow użytków zielonych w stosunku do pow kraju wynosi ok. 1/3; * użytki zielone SA wykorzystywane przez krowy mleczne, dochody z produkcji mleka stanowią 40-45% całkowitego dochodu z rolnictwa szwajcarskiego. Systemy produkcji bazujące na użytkach zielonych: * gospodarstwa szwajcarskie SA Male < 20ha; * ¾ gosp zajmuje się hodowla zwierząt; * dominuje produkcja mleka, pogłowie bydła mlecznego w 2001r wynosiła 720 tys krow; * intensywne gosp mleczne w centralnej i wschodniej części kraju; * 75 % produkcji mleka pochodzi od krów żywionych paszami opartymi na trawach Male zużycie koncentratów ok. 500 kg/krowe/rok; * 55% mleka pochodzi z regionów gdzie krowy zima żywione SA kiszonkami; * z 45% mleka produkowane SA sery twarde. Nawożenie lak i pastwiska - dawki nawozowe SA niskie szczególnie azotu w porównaniu do innych krajów europejskich. Zasada działania i kalibracja czujnika aktywnego Crop Clide do oceny właściwości łanu: * diody elektroluminescyjne, takie same widzenie, brak zaklucen miedzy elektronami. Ocena właściwości roślin i pozyskiwania danych. Kalibracja oparta o zależność GA\....Gocer Area9index) wskaźnik pow zielonej i znormalizowany wskaźnik zieleni NDVI np. pszenica ozima i stadium Gs 65. Kalibracja Crop Circle: * na każdą jednostkę GAI = 1 pszenica pobiera 30 kd N/ha; tj 50 kg N/ha jeżeli efektywność wykorzystania azotu wynosi 60%. Przykład - testowy fragment przeciętny pas pola po obu stronach ścieżek przejazdowych , standaryzacje modelu nawożenia dla pola odmiany stadium rozwojowego; * obszar pola oceniany ma GAI o 0,5 niższe niż średnie dla testowego fragmentu pola poddanego wstępnej ocenie; * dawka azotu powinna wzrosnąć o 25kg/ha ponad standardowa dawkę zlecana dla danego pola; * podaje się wykorzystywanie dla 2-3 terminów pogłównego sterowania azotu. Dwie opcje dawkowania: * ruszenie wegetacji - zwiększenie dawki N tam gdzie słabsze rośliny; * kłoszenie - zwiększenie dawki N gdzie łan najładniejszy Program GEO SCOUTURA VO 8Beta Asypeli catian Rote 100 kg/ha - przeciętna standardowa dawka azotu. Monitorowanie wielkości plonu: * określenie zróżnicowania poszczególnych części pola pod względem ich produktywności; * badanie przestrzennej zmienności czynnika ograniczającego plonowanie; * osiągniecie większego plonu powoduje pobieranie przez rośliny większej ilości makro i mikro składników - potrzeba zwiększenia nawożenia; * możliwość formułowania zaleceń agrotechnicznych na podstawie map plonów mogą zostać rozszerzone jeżeli uwzględni się zmienność plonów czasie; * gromadzenie informacji o plonowaniu roślin na tym polu w kolejnych latach; * zmienność plonów w okresach kilkuletnich powodowane jest w 60-65% czynnikami pogodowymi a tylko w 15-20% sama zasobnością gleby w skla pokarmowe; * o dostępności tych składników decyduje w dużej mierze stosunki wodne zależne w znacznym stopniu od przebiegu warunków pogodowych. Szacowane wielkości plonu ziarna zbóż w oparciu o : * masę przepływającego ziarna; * objętość przepływającego ziarna; * pomiar nacisku jaki wywiera wymłócone ziarno przepływające przez przenośnik kombajnu. Mapowanie plonów jest podejściem obiecującym jeśli obszary plonowania na polu; * układają się podobnie w kolejnych latach; * mogą mieć związek z jedna lub wieloma właściwościami tego pola np. dostępność składników pokarmowych. Siła napędowa rolnictwa precyzyjnego jest: * potrzeba utrzymania spadającej opłacalności produkcji; * prawodawstwo związane z ochrona środowiska; * konieczność śledzenia kolejnych etapów produkcji surowców roślinnych od pola do talerza; * obawy społeczeństwa związane z wprowadzeniem do uprawy roślin GMo alternatywny sposób optymalizacji stosowania Śródków produkcji. Podsumowanie: * wprowadzenie technologii rolnictwa precyzyjnego duże koszty zakupu maszyn i narzędzi oraz usług; * technologie rolnictwa precyzyjnego….; * w Polsce struktura agrarna jest jedynym z czynników ograniczających szybki rozwój rolnictwa precyzyjnego; * ostatnie lata zwiększenie średniej powierzchni gospodarstw; * rosnąca dostępność maszyn przeznaczonych dla rolnictwa precyzyjnego możliwość dofinansowania sektora…; * potrzeba szerokiej edukacji z zakresu….; * oferowanie kompleksowych usług….; * potrzeba prowadzenia skoordynowanych działań z zakresu ….precyzyjnego na potrzeby rolników. Ocena właściwości gleby przy użyciu czujników. Zasada działania urządzeń wykorzystujących pomiary przewodności elektrycznej (tam gdzie gleba bardziej zwarta to magazynuje więcej wody i ma większą przewodność). Przewodnictwo jest uzależnione od: * składu granulometrycznego , * pojemności wodnej; * głębokości warstwy ornej, * pojemności sorpcyjnej, przepuszczalności gleby, * zawartości substancji organicznej, * zasobności gleby w składniki pokarmowe, -zasolenie i właściwości podglebia. Wyżej wymienione właściwości gleby rzutują na produkcyjność roślin. Dlatego też mapy EC dobrze korelują z mapami plonów. Metoda indukcji elektromagnetycznej: -to zestaw zamknięty w plastikowej torbie posiadający cewkę wzbudzającą która to jedna wysyła pierwotne pole magnetyczne a druga odbiera wtórne, wszystko ciągnięte na czymś w rodzaju sani. -drugi zestaw to zestaw talerzowy, gdzie zewnętrzne talerze mają talerze wzbudzające prąd a wewnętrzne mierzą spadek napięcia. *udział części ilastych ma duży wpływ na poj. wodną i sorpcyjną gleby; *zmasowanie tych właściwości gleby daje dobry początek do wnioskowania o zróżnicowaniu różnych części pola, *wilgotność i temperatura mają wpływ na EC gleby, ale wartości względne EC pozostają stałe, *innymi słowy części pola wyróżniające się np. wyższymi wartościami EC powtarzają się przy kolejnych pomiarach, *wartości przewodności elektrycznej będzie się zmieniać ale wyznaczone strefy obrazujące jej przebieg nie. Pomiary EC są wykorzystywane do: -ograniczenia tradycyjnego pobierania prób gleby tylko do miejsc na polach produkcyjnych wyraźnie różniących się właściwościami gleby jest tzw. directed soil sampling. * wyodrębnianie stref produkcyjnych na polu i odrębne traktowanie wydzielonych stref w trakcie wykonywanych zabiegów agrotechnicznych, * wyodrębnienie fragmentów pól o podłożu bardzo przepuszczalnym co może być podstawą do zalecenia dzielonych dawek azotu lub ograniczenia jego stosowania, * określenie głównej warstwy ornej na glebach z podeszwą gliniastą, * określenie głębokości zalegania piasku na terenach wylewu rzek, * określenie stopnia rozkładu substancji aktywnych herbicydów. Najlepsze efekty ekonomiczne przynosi stosowanie pomiarów wraz z innymi danymi dotyczącymi konkretnego pola: -historia produktywności, -określenie produktywności i pH, -wiedza agronomiczna. Czy odczyty wartości pH można bezpośrednio wykorzystywać do określania dawki wapnia?: * poj. buforowa gleby zazwyczaj jest zróżnicowana w obrębie pola, * ilość wapna potrzebna aby zmienić pH o jednostkę nie jest jednakowa, * tworzenie map dawkowania wapna w oparciu o pH i EC gleby, * łączenie informacji z pH i EC uzyskanych z czynników i kalibracji laboratoryjnej, * dane zebrane z pH i EC wprowadzane są do programu LimeCalc ->równania regresji wielokrotnej -> określanie dawki wapna dla każdego miejsca pomiaru wykonanego przez czynniki, * wykorzystanie map pH gleby z platformy MPS, do wytyczenia miejsc pobierania prób gleby wyraźnie łączących się pod względem pH ->analiza laboratoryjna próbek -> zróżnicowanie dawek wapnia. Ograniczenia zastosowania czujników glebowych do precyzowania dawek nawozów: * pomiary wykonane są w danym momencie i nie podają informacji dotyczących właściwości buforowych gleby czy ilości składników pokarmowych uwolnionych z gleby, * testuje się urządzenia wyposażone w jonoselektywne elektrody do pomiaru rozpuszczalnego potasu i azotanów. Jednak porównując błąd tych pomiarów i zmienność dostępnego K+ i NO3-dla roślin. Praktyką intensywnego rolnictwa jest: * powszechne stosowanie nawozów sztucznych, * chemiczna ochrona roślin, * odchodzenie od zasad zmianowania roślin, * intensywna uprawa roli, * nawadnianie, * genetyczna manipulacja na roślinach uprawnych, * duża zależnośc od nieodnawialnych źródeł energii. Rolnictwo intensywne: * wysoki poziom produkcji żywności, * degradacja środowiska. Systemy uprawy roli: 1.Uprawa płużna (tradycyjna)-(orka + zabiegi doprawiające).Pożniwne- podorywka + pielęgnacja, Podstawowa - orka siewna lub przedzimowa, Przedsiewne- zabiegi doprawiające. Siew - w „czyste” pole 2.Uprawa bezpłużna (bezorkowa)- zabiegi spulchniające(kultywator) bez odwracania gleby.Zabiegi pożniwne, podstawowe i przedsiewne spulchniają glebe na gł 5-30cm bez jej odwracania, siew-w pole częściowo pokryte resztkami roślin. 3.Uprawa zerowa (siew bezpośredni) - bez uprawy, siew bezpośrednio w ściernisko, międzyplon lub rozdrobnioną słomę, przedsiewnie herbicyd + siew specjalnym siewnikiem. Jest to system stosowany głównie w: Paragwaju- 52% pow. Uprawnej, Argentyna-32, Brazylia-21, USA-16. 4.Uprawa konserwujaca- tak jak w uprawie zerowej ale po zasiewie minimum 30% pow. musi być pokryte resztkami pożniwnymi. Zagrożenia środowiska w różnych uprawach rolniczych: -emisja CO2 i zasoby mat. org. W glebie zależnie od systemu uprawy (w glebie jest 3 razy więcej węgla niż w atmosferze). Rolnictwo światowe jest źródłem emisji: -52% metanu, -84% podtlenku azotu, 12.5 % CO2. Negatywne skutki uprawy zerowej: -więcej chwastów wieloletnich, -większe zużycie nawozów N, -na ogół mniejsza produktywność roślin, -negatywne oddziaływanie mulczu na rośliny, niższa temperatura gleby pod Hulczem. Cel uprawy konserwującej- ochrona gleb i całego środowiska w Europie to głównie uprawa bezpłużna połączona z mulczowaniem. Założenia uprawy konserwującej: minimum uprawy(narzędzia nieodwracające roli-uprawa bezorkowa) lub uprawa zerowa, -pozostawienie na powierzchni gleby resztek pożniwnych lub międzyplonów w formie mulczu (także na okres zimy)w celu ochrony gleby przed erozją, poprawy jej struktury, -zmniejszenie tempa mineralizacji i zwiększenie zawartości materii org. w glebie, -redukcja zanieczyszczenia gleby wód i atmosfery. Uproszczenie uprawy płużnej polega na: - spłyceniu orek (np. co drugą orkę), -zastępowanie orek innymi zabiegami nieodwracającymi gleby (kultywator ze sztywnymi zębami, talerzówka i inne maszyny), -agregatowanie narzędzi, -stosowanie gotowych zestawów uprawowych i uprawowo-siewnych.Rolnictwo ekologiczne(organic agriculture) - oznacza systematyczne gospodarowanie o zrównoważonej prod. zwierzęcej i roślinnej w obrębie gospodarstwa: *oparty jest na środkach pochodzenia biologicznego i mineralnego nieprzetworzonych technologicznie, *podstawową zasadą jest odrzucenie w procesie produkcji żywności środków chemi rolnej weterynaryjnej i spożywczej. W 2006r było 9160 gospodarstw. Przeciętna pow. gospodarstwa: 2003-27ha, 2004-29ha, 2005-23ha. Największa l. Gosp. Ekologicznych jest w woj.: Świętokrzyskim, Małopolskim, Mazowieckim, Lubelskim. Zasady obowiązujące w rol. ekolog.: -utrzymanie i podtrzymanie żyzności gleby stanowiące kryterium poprawności gospodarowania poprzez: *odpowiedni płodozmian, *właściwe nawożenie organiczne (komposty, nawozy zielone, obornik), -dbałość o utrzymanie okrywy roślinnej (np. międzyplony), -dobrostan zwierząt: *zapewnienie zwierzętom warunków bytowych zgodnych z ich potrzebami gatunkowymi, *oparcie żywienia o pasze własne, *wykluczenie syntetycznych dodatków, -bioróżnorodność. Polskie jednostki certyfikujące w rol. ekolog: -Agro Bio Test Sp. z.o.o. Warszawa, -Bioekspert, -Biocert, -Cabico.