ZAGADNIENIA NA EGZAMIN Z PRAWA INSTYTUCJONALNEGO UE:

1.Pojecie i cechy integracji UE: 

Źródło integracji → sytuacja po II wojnie światowej

Czynniki sprzyjające integracji:

- zapewnienie pokoju w Europie, obawa przed ZSRR i Niemcami

- zniszczenie Europy Zach. po II WŚ; do odbudowy potrzebna integracja międzynarodowa

- wzrost znaczenia partii komunistycznych

- ruchy federalistyczne - nie miały poparcia ludności, ale popierały je elity polityczne

2. Powstanie i struktura EWWiS:

Europejska Wspólnota Węgla i Stali powstała z mocy traktatu Paryskiego z 18 kwietnia 1951r. , który wszedł w życie 22 lipca 1952r. Podpisało go 6 państw: Francja, Niemcy, Belgia, Holandia, Wlochy i Luksemburg. Podpisano go na 50 lat a więc w 2002r. wygasł. 

EWWiS stworzona została na podstawie wspólnych celów, instytucji i rynków.

Cele EWWiS było:

-zniesienie ceł importowych i eksportowych oraz ograniczeń ilościowych w obrocie węglem i stalą

-zniesienie subwencji państwowych dla węgla i stali

-zakaz stosowania dyskryminacji wobec producentów, nabywców i konsumentów

-zakaz praktyk restrykcyjnych dot, podziału lub wykorzystania rynku 

Instytucje:

-Wysoka Władza (organ wykonawczy) * w skład wchodziło 8 niezależnych funkcjonariuszy międzynarodowych (ekspertów), zajmowała się tworzeniem i egzekwowaniem prawa

-Specjalna Rada Ministrów (organ wykonawczy) * ministrowie odpowiedzialni za rynki węgla i stali, którzy byli odpowiedzialni za współpracę Wysokiej Władzy z państwami członkowskimi (harmonizacja działań)

-Wspólne Zgromadzenie (organ plenarny) * w skład wchodzili członkowie delegowani z parlamentów krajowych; funkcja kontrolna wobec WW, możliwość jej odwołania (wotum nieufności)

-Trybunał Sprawiedliwości (organ sądowy) * rozstrzygał spory na tle stosowania traktatu, był zobowiązany do zapewnienia i stosowania prawa wynikającego z traktatu

3. Powstanie i struktura EWG:

Europejska Wspólnota Gospodarcza  powstała 25 marca 1957r. na mocy podpisania tzw. Traktatów Rzymskich, które weszły w życie 1 stycznia 1958r. EWG powołana została na czas nieokreślony.

 

Cele:

-popieranie harmonijnego wzrostu gosp. W całej wspólnocie

-popieranie stałej ekspansji

-podniesienie poziomu życia

-ustanowienie wspólnego rynku

Środki do realizacji wskazanych celów:

-zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych * utworzenie uni celnej (12-letni okres przejściowy)

-zniesienie przeszkód w przepływie pracowników, usług, produktów i kapitału

-wspólnej polityki: handlowa, rolna, transportowa i konkurencji

Instytucje, które miały zapewnić wykonywanie zadań i osiągnięcie celów:

-Wspólne Zgromadzenie * w skład wchodzili członkowie delegowani z parlamentów krajowych; funkcja kontrolna wobec Komisji, możliwość jej odwołania (wotum nieufności)

-Trybunał Sprawiedliwości * rozstrzygał spory na tle stosowania traktatu, był zobowiązany do zapewnienia i stosowania prawa wynikającego z traktatu

-Komisja *egzekwuje prawo

-Rada *tworzy prawo

-Komitet Ekonomiczno-Społeczny *funkcja opiniodawcza

-Europejski Bank Inwestycyjny * wspieranie projektów służących integracji

4. Powstanie i struktura Euratomu:

Euratom powstał 25 marca 1957r. na mocy podpisania tzw. Traktatów Rzymskich, które weszły w życie 1 stycznia 1958r. Euratom powołany została na czas nieokreślony.

Cel: szybkie kształtowanie i wzrost znaczenia przemysłu nuklearnego

Środki:

-wspólne badania

-upowszechnienie wiedzy technicznej

-jednolite normy bezpieczeństwa

-ułatwienie inwestycji

-swobodny przepływ kapitału na inwestycje nuklearne

 Organy:

-Trybunał Sprawiedliwości

-Wspólne Zgromadzenie

-Komisja

-Rada

5.UE jako struktura 3filarowa:

 

Od traktatu z Maastricht UE zwykło się przedstawiać jako strukturę trójfilarową opartą o trzy  filary rzymskiej świątyni:

I filar * wspólnota europejska

II filar * wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

III filar *współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

 

6. UE jako organizacja międzynarodowa: ?

Od Traktatu z Lizbony UE ma osobowość prawną. Znika organizacja zwana Wspólnotą Europejską a powstaje Unia Europejska, która jest jej następcą prawnym. UE staje się jednolitą organizacją międzynarodową, z którą EURATOM będzie powiązany instytucjonalnie i finansowo. 

 

7. Kompetencje wyłączne UE:

-unia celna

-ustanowienie reguł konkurencji niezbędnych dla funkcjonowania wspólnego rynku

-polityka pieniężna (z odniesieniu do państw strefy euro)

-zachowanie morskich zasobów biol. w ramach wspólnej polityki rybołówstwa

-wspólna polityka handlowa

-zawierzanie umów międzynarodowych jeżeli ich zawarcie zostało przewidziane w akcie prawodawczym UE lub jest niezbędne do umożliwienia wykonywania jej wewn. kompetencji

 

8. Kompetencje dzielone UE: 

Kompetencje dzielone UE dzieli z państwami członkowskimi. Traktat określa je jako główne dziedziny i są to:

-rynek wewn.

-polityka społ.

-spójność gosp. Społ. I terytorialna

-rolnictwo i rybołówstwo (z wyjątkiem zasobów biologicznych)

-środowisko naturalne

-ochrona konsumentów

-transport

-sieci transeuropejskie

-energia

-przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

-wspólne problemy w zakresie zdrowia publicznego

-dziedziny badań i rozwoju technologicznego

-przestrzeń kosmiczna 

7. Podstawa prawna i działanie RE:

W traktacie Lizbońskim mamy dwie podstawy prawne działania RE jest to art. 15 TUE oraz art. 235 TfUE. Jako podstawę prawną działania UE można również wymienić jej wewnętrzny regulamin, który zostal przyjęty na mocy decyzji RE 1 gr. 2009r.

8. Skład RE:

- szefowie państw lub rządów państw członkowskich (mogą im towarzyszyć ministrowie)

- jej przewodniczący

- przewodniczący Komisji (może mu towarzyszyć członek Komisji)

W jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

9. Kompetencje Przewodniczącego RE:

◦ wybierany większością kwalifikowaną

 ◦ na 2,5 roku, mandat jednokrotnie odnawialny

◦ tak samo można go odwołać (w przypadku przeszkody lub uchybienia)

- prowadzi prace RE oraz ich zapewnia przygotowanie i ciągłość

- wspomaga osiąganie spójności i konsensusu w RE

- przedstawia PE sprawozdanie z każdego posiedzenia RE

- reprezentuje UE na zewnątrz w zakresie swojej właściwości w sprawach dot. wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

- nie może sprawować krajowej funkcji publicznej

-zwołuje 2 razy na półrocze posiedzenia RE, ma również kompetencje do zwołania posiedzenia nadzwyczajnego

10. Sposób podejmowania decyzji w RE:

Zasada jest że RE podejmuje decyzje w drodze konsensusu a więc jednomyślnie, o ile traktaty nie stanowią inaczej.

W sprawach proceduralnych i przyjęciu regulaminu wewnętrznego wymagana jest zwykła większość.

Kwalifikowaną większością głosów RE: wybiera swojego Przewodniczącego i może go odwołać; przedstawia PE kandydata na przewodniczącego KE; ???

11. Charakter prawny RE: 

Organizacja międzynarodowa -> ponadnarodowa

12. Kompetencje RE w dziedzinie działań zewnętrznych i polityki bezpieczeństwa:

-mianuje Wysokiego Przedstawiciela UE do spr. Zagranicznych i polityki bezpieczeństwa

-określa strategiczne interesy i cele UE

-określa ogólne wytyczne

-podejmuje niezbędne decyzje w tym zaresie

-pełni funkcje arbitra

-decyduje o wspólnej obronie

13. Dziedziny uprawnień RE do działania:

-przestrzeganie i poszanowanie wspólnych wartości

-działania zwen. UE z zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

-zmiana traktatów i procedur decyzyjnych określonych w traktatach

-swobodny przepływ osób

-współpraca wymiaru sprawiedliwości w spr. Karnych

-współpraca policyjna

- przestrzeganie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

- polityka gosp.

14. Funkcje kreacyjne RE:

-powołuje swojego przewodniczącego 

-przedstawia PE kandydata na przewodniczącego KE

-mianuje KE po zatwierdzeniu jej przez PE

-może podjąć decyzje o zmianie liczby członków KE  większością2/3 głosów 

-powołuje Prezesa i Wiceprezesa EBC

15. Podstawa prawna działania PE: 

Podstawą prawną działania PE jest art. 14 TUE oraz art. od 223 do 234 TfUE

16. Skład PE:

Przedstawiciele obywateli państw członkowskich wybierani w wyborach powszechnych, bezpośrednich, tajnych i wolnych.  Ich liczba nie może przekraczać 750 (nie licząc przewodniczącego PE) Reprezentacja ma char. degresywnie proporcjonalny z min. Progiem  6 przedstawicieli na państwo członkowskie a max. 96. Obecnie w skład PE wchodzi 736 członków. Liczba przedstawicieli danego państwa zależy od jego liczby ludności. Polska ma obecnie 50 europosłów. Mandatu PE nie można łączyć z mandatem krajowym . 

18. Status posła do PE:

-posłowie są wolni i niezależni

-oddają głosy pojedynczo i osobiście

-nie są związani instrukcjami

-porozumienia w spr. wykonywania mandatu są nieważne

-w ramach prawa inicjatywy  PE ma prawo zgłoszenia propozycji aktu pr. wspólnoty  

-posłowie mogą łączyć się w grupy polityczne

-mają prawo do odpowiedniego wynagrodzenia

-po ukończeniu 63 lat byli posłowie mają prawo do emerytury (wynosi 35% wynagrodzenia) niezależnie od innych emerytur

19. Kompetencje legislacyjne (prawodawcze) PE:

Pro foro interno (wewnętrzne)* tworzenie prawa wiążącego do wewnątrz organu ( prawo do wydawania regulaminu wewnętrznego)

Pro foro externo (zewnętrzne) * PE nie jest samodzielnym prawodawcą a więc nie może wydawać samodzielnie aktów pr. wiążących na zewn.

   

• Może żądać od KE przedłożenia wszelkich właściwych propozycji w kwestiach, co do których uważa, że akt UE jest niezbędny w celu wykonania Traktatów. (KE może odmówić + uzasadnienie)

• Inicjatywa prawodawcza, ale w szczególnych przypadkach i na wniosek EBC, EBI i TS (art.289 ust.4 TFUE) - nowość

• opiniowanie umów międzynarodowych lub w szczególnych przypadkach wyrażanie zgody (art. 218 TFUE ust.6): - nowość

◦ układy o stowarzyszeniu

◦ umowa dot. przystąpienia UE do europejskiej konwencji o ochronie prawa człowieka i podstawowych wolności

◦ umowy, które tworzą specyficzne ramy instytucjonalne przez organizację procedur współpracy

◦ umowy mające istotne skutki budżetowe dla UE

◦ umowy dot. dziedzin, do których stosuje się zwykłą procedurę prawodawczą lub specjalną procedurę prawodawczą, jeżeli wymagana jest zgoda PE

• zwiększenie ilości spraw, w których podejmuje decyzje z Radą ↓nowość

• zmiana nazwy procedury na zwykłą procedurę prawodawczą (było: procedura współdziałania) 

• Wszyscy obywatele UE oraz osoby fizyczne i prawne zamieszkałe na terenie UE mogą kierować petycje do PE w sprawach objętych działalnością UE, które bezpośrednio ich dotyczą.

20. Kompetencje kreacyjne PE:

-zatwierdza nominacje przewodniczącego KE i całego składu KE

-konsultuje wybór członków TO, Prezesa, Wiceprezesa i członków EBC

-powołuje ERPO

21. Kompetencje kontrolne PE:

• Rozpatruje ogólne sprawozdanie roczne KE. (art.233 TFUE)

• Może, na żądanie ¼ wchodzących w jego skład członków, ustanowić komisję śledczą do zbadania zarzutów naruszenia lub niewłaściwego administrowania w stosowaniu prawa UE (chyba że jest to już rozpatrywane przez sąd.

• Może kierować pytania do KE.

• Rozpatruje wniosek o wotum nieufności dla KE (większość ²/₃)

• Nie ma funkcji kontrolnej co do RE i Rady.

• Kontrola aktów wykonawczych wydawanych przez Komisję (art.291 akapit 3 TFUE) → przedtem tylko Rada - nowość

• Kontrola wydawania przez komisję aktów delegowanych (art. 290 TFUE ust.2) poprzez:

◦ odwołanie przekazanych uprawnień

◦ akt delegowany może wejść w życie tylko wtedy, gdy PE lub Rada nie wyrażą sprzeciwu w terminie przewidzianym przez akt prawodawczy - nowość

22. Funkcje międzynarodowe PE:

-PE uczestniczy w zawieraniu umów międzynarodowych przez UE z państwami trzecimi

- zgoda PE wymagana jest przy zawieraniu umów :

• Akcesyjnych

• Dot. Przystąpienia UE do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności

• Wywierających wpływ na budżet

• Stowarzyszeniowych

23. Kompetencje RPO:

RPO powoływany jest przez parlament na okres trwania jego kadencji czyli na 5 lat. 

-ma prawo przeprowadzania dochodzeń: na podstawie skarg lub z własnej inicjatywy

-rozpatruje skargi od obywateli państw członkowskich których przedmiotem jest niewłaściwie administrowanie instytucji UE(nie rozpatruje skarg na organy krajowe czy przedsiębiorstwa) * łamanie praw człowieka, bezczynność UE

-w razie braku kompetencji może przekazać sprawę do Rzecznika krajowego

26. Skład Rady (UE)

Art. 16 ust 2 TUE - W skład Rady wchodzi jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego z każdego państwa członkowskiego, upoważniony do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu Państwa Członkowskiego, które reprezentuje, oraz do wykonywania prawa głosu

W skład rady wchodzą państwa reprezentowane przez swoich przedstawicieli o randze ministerialnej (minister, sekretarz stanu, podsekretarz stanu)

Państwa federalne mogą być reprezentowane przez ministrów rządów krajowych lub lokalnych, z tym, że reprezentują w Radzie całe państwo, a nie swoje części składowe.

Skład Rady nie jest stały, jest zależny od poruszanej problematyki.

27. Funkcje prawodawcze Rady UE

• wydawanie aktów prawotwórczych (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje)

• wydawanie aktów niewiążących prawa (zalecenia, opinie)

• wzywanie Komisji Europejskiej do określenia działań, w tym do inicjatywy ustawodawczej

• kompetencje w zakresie zawierania umów międzynarodowych - negocjuje je Komisja Europejska

Rada pełni funkcje prawodawcze z Parlamentem Europejskim. PE nie może sam nic ustanowić, nie ma samodzielnej inicjatywy prawodawczej

Rada posiada pośrednie prawo inicjatywy prawodawczej.

28. Funkcje kreacyjne Rady UE

• powołuje członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów

• mianuje członków TO; na zlecenie Rady mianowany jest zarząd EBC

• ustala uposażenia, dodatki, emerytury przewodniczącego RE, przewodniczącego KE, wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, członków KE, prezesów, członków i sekretarzy TS UE oraz sekretarza generalnego Rady

• Wraz z PE tworzy sądy wyspecjalizowane, agencje, urzędy, określa liczbę sędziów w sądzie, określa liczbę członków w różnych urzędach

29. Funkcje kontrolne Rady UE

• kontrola aktów delegowanych KE (art. 290 TFUE, nowość)

• decyduje, na wniosek KE, czy istnieje nadmierny deficyt (art. 126 TFUE), jak tak to przyjmuje zalecenia dla danego państwa

• może kierować skargi do ETS o stwierdzenie nieważności aktów prawa wspólnotowego, oraz skargi na bezczynność organów

• Może żądać (zwykłą większością) od KE przeprowadzenia analiz, które uzna za pożądane dla realizacji wspólnych celów i przedłożenia jest propozycji (KE może odmówić z uzasadnieniem)

• O ile traktaty nie stanowią inaczej Rada stanowi większością kwalifikowaną.

30. Funkcje międzynarodowe Rady UE

• Rada w imieniu Unii zawiera umowy międzynarodowe - decyduje o wszczęsciu rokowań, określa madat negocjacyjny dla Komisji oraz decyduje o samym podpisaniu umów

• Reprezentuje UE na zewnątrz 

31. Skład Komisji Europejskiej

• Kadencja:

-5 lat

* jeden komisarz z każdego państwa członkowskiego

* Składa się z komisarzy, przewodniczącego Komisji oraz Wysokiego Przedstawiciela  Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. 

do 1.11.2014 r. - 1 obywatel każdego państwa UE, w tym przewodniczący oraz wysoki przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (jest wiceprzewodniczącym KE)

po 1.11.2014 r. - liczba członków (włączając przewodniczącego oraz wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa) odpowiada ²/₃ liczby państw członkowskich, chyba ze RE (jednomyślnie) zmieni ta liczbę

32.  Procedura powoływania Komisję Europejską

• Wybór członków:

- Rada zatwierdza listę proponowanych kandydatów → podlegają zatwierdzeniu przez PE → RE mianuje 

KE większością kwalifikowaną

- wybierani spośród obywateli państw członkowskich:

◦ na podstawie systemu bezwzględnie równej rotacji pomiędzy państwami UE (od 2014 r.)

◦ na zasadzie ścisłej równości

◦ skład musi odzwierciedlać różnorodność geograficzną i demograficzna wszystkich państw

- wybierani ze względu na ogólne kwalifikacje i zaangażowanie w sprawy europejskie spośród osób, których niezależność jest niekwestionowana

33. Status Komisarzy

Art. 245 TfUE

Członkowie Komisji powstrzymują się od wszelkich czynności niezgodnych z charakterem ich funkcji. Państwa Członkowskie szanują ich niezależność i nie dążą do wywierania na nich wpływu przy wykonywaniu przez nich zadań. Członkowie Komisji nie mogą, podczas pełnienia swych funkcji, wykonywać żadnej innej zarobkowej lub niezarobkowej działalności zawodowej. Obejmując swoje stanowiska, uroczyście zobowiązują się szanować, w trakcie pełnienia funkcji i po ich zakończeniu, zobowiązania z nich wynikające, zwłaszcza obowiązki uczciwości i roztropności przy obejmowaniu pewnych stanowisk lub przyjmowaniu pewnych korzyści po zakończeniu funkcji. W przypadku naruszenia tych zobowiązań  przez członka Komisji Trybunału Sprawiedliwości, na wniosek Rady stanowiącej zwykłą większością lub Komisji, może orzec, stosownie do okoliczności, o jego dymisji, zgodnie z artykułem 247, lub o pozbawieniu go do prawa do emerytury lub innych podobnych korzyści.

34. Funkcje kontrolne Komisji Europejskiej

• czuwa nad stosowaniem traktatów i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie

• może wnieść skargę na nieważność aktu prawnego, jeśli stwierdzi naruszenie prawa wspólnotowego

• nadzoruje stosowanie prawa UE pod kontrolą TS UE

• publikuje co roku, nie później niż miesiąc przed otwarciem sesji PE, ogólne sprawozdanie z działalności UE

• może uczestniczyć w posiedzeniach PE, a na swój wniosek musi być wysłuchana

35. Funkcje decyzyjne Komisji Europejskiej

• formułuje zalecenia i opinie

• o ile traktaty nie stanowią inaczej, akty prawodawcze UE są przyjmowane na wniosek KE.

• podejmuje inicjatywy w zakresie rocznego i wieloletniego programowania UE w celu osiągnięcia porozumień międzyinstytucjonalnych

36. Funkcje wykonawcze Komisji Europejskiej

• wykonuje budżet

• zarządza programami

37. Funkcje międzynarodowe Komisji Europejskiej

• reprezentuje UE na zewnątrz (oprócz wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa)

• Podejmuje uchwały większością jej członków.

38.  Właściwość Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

• kontroluje legalność aktów prawnych Unii Europejskiej

• czuwa nad poszanowaniem przez państwa członkowskie obowiązków wynikających z traktatów

• dokonuje obowiązującej wykładni prawna Unii Europejskiej na wniosek sądów krajowych

• TS jest uprawniony do rozstrzygania sporów prawnych wynikłych między państwami członkowskimi, instytucjami UE, przedsiębiorstwami i osobami fizycznymi.

• Najbardziej powszechne rodzaje spraw to:

1. odesłania prejudycjalne,

2. skargi na uchybienie zobowiązaniom:

3. skargi o unieważnienie,

4. skargi na zaniechanie działania,

5. powództwa o odszkodowanie

6. odwołanie

- może rozpoznawać odwołania, ograniczone wyłącznie do kwestii prawnych, od wyroków i postanowień SPI

- jeżeli odwołanie jest dopuszczalne i zasadne, Trybunał uchyla orzeczenie Sądu Pierwszej Instancji

- jeżeli stan postępowania na to pozwala, Trybunał może sam wydać rozstrzygnięcie

- w przeciwnym wypadku przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Pierwszej Instancji, który jest związany orzeczeniem wydanym w postępowaniu odwoławczym

7. kontrola

- w drodze wyjątku TS może kontrolować orzeczenia SPI wydane w przedmiocie skargi wniesionej przeciwko orzeczeniu Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej, warunkach określonych w Protokole w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

• jego orzeczenia są ostateczne

39.  Właściwość Sądu Unii Europejskiej

• Właściwy do rozpoznawania skarg:

- na nieważność aktu prawnego (art. 263 TFUE)

- na bezczynność instytucji (art. 265 TFUE)

- odszkodowawczych (art. 268 TFUE)

- spory miedzy UE a jej pracownikami (art. 270 TFUE)

- na mocy klauzuli arbitrażowej zawartej w u.m. zawartej przez UE lub w jej imieniu

z wyjątkiem skarg powierzonych sądowi wyspecjalizowanemu lub zastrzeżonych na mocy statutu TS UE

Od ww. orzeczeń przysługuje prawo odwołania się do TS, ograniczone do kwestii prawnych.

- wniesionych przeciwko orzeczeniom sądów wyspecjalizowanych

Możliwość poddania kontroli TS tylko wyjątkowo, gdy zachodzi poważne ryzyko naruszenia jedności lub spójności prawa UE.

- pytań prejudycjalnych, ale tylko w poszczególnych dziedzinach przewidzianych w statucie TS UE → może przekazać taką sprawę TS, jeśli może mieć ona wpływ na jedność i spójność prawa UE

Możliwość poddania kontroli TS tylko wyjątkowo, gdy zachodzi poważne ryzyko naruszenia jedności lub spójności prawa UE.

40. Postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej

 zasady postępowania przed TS:

• Kontradyktoryjność - przeważające sprawy toczące się przed TS są o charakterze spornym

• Inkwizycyjność - świadkowie przesłuchiwani przez TS nie są świadkami stron, lecz świadkami Trybunału

• Uprzywilejowanie formy pisemnej

• Zasada reprezentacji przez pełnomocników - strony mogą zwracać się do TS wyłącznie za pomocą pełnomocników. Pełnomocnikiem może być co do zasady radca prawny lub adwokat. Pełnomocnicy mogą być wspierani przez doradców, radców prawnych lub adwokatów.

Postępowanie dzieli się na 2 części : pisemną i ustną.

1.Część Pisemna

Jest bardziej rozbudowana, ma większe znaczenie. Wchodzą w jej skład takie czynności jak:

• Przekazywanie pism procesowych stronom( pismo strony - replikat, odpowiedź pozwanego - duplikat)

Podstawowym pismem jest wniesienie skargi ( zawiera nazwisko skarżącego, adres, wskazanie strony pozwanej, przedmiot sporu, żądania strony skarżącej, zwięzłe przedstawienie zarzutu)

Prezes TS odpowiada za sporządzenie wokandy( pełen skład, Wielka Izba, lub 3 lub 5 sędziów).

Rozprawa co do zasady jest jawna, ale TS z urzędu lub na wniosek może utajnić rozprawę.

Możliwe jest zgłaszanie interwencji - przystąpienie w charakterze interwenienta - poparcie wniosku jednej ze stron. Istnieją 2 grupy podmiotów mogących przystąpić w tym charakterze:

• Uprzywilejowane - państwa członkowskie lub instytucje unii - mogą przystąpić w każdej sprawie

• Nieuprzywilejowane - osoby fizyczne i prawne - wyłącznie w postępowaniach miedzy osobami fizycznymi lub prawnymi.

2. część ustna

• Sędzia sprawozdawca opisuje stan faktyczny

• TS wysłuchuje pełnomocników stron postępowania

• TS wysłuchuje świadków, opinii biegłych

• TS wysłuchuje opinii Rzecznika Generalnego

• Po tym skład sędziów udaje się na tajną naradę

• Orzeczenie jest ogłaszane stronom ( głosowanie większości zwykłej)

Co do wydanego wyroku można zastosować

• Rewizje wyroku - wznowienie postępowania - muszą wystąpić nowe okoliczności: nowe fakty dla sprawy nieznane stronie ani TS, fakty istotne dla sprawy.

• Sprostowanie wyroku - sprostowanie błędów, omyłek pisarskich, rachunkowych.

• Interpretacje wyroku - wyjaśnienie treści wyroku, gdy jest niezrozumiały lub dwuznaczny.

41. Pojęcie, cechy prawa pierwotnego

Nazwa: Państwa je tworzą (pierwotne podmioty prawa- państwa), pierwotne- zawierające podstawowe normy regulujące całość systemu prawnego. W tej grupie na czele mamy przede wszystkim traktaty (państwa wyrażają swoją wolę poprzez zawieranie umowy międzynarodowej- traktaty). Inne źródła prawa pierwotnego: zwyczaj międzynarodowy

Prawo pierwotne - ma źródło od państw członkowskich - są to traktaty oraz umowy równe rangą traktatom założycielskim

prawo pierwotne → traktaty zał., ich modyfikacje oraz traktaty akcesyjne, także ogólne zasady prawa oraz prawo zwyczajowe;

42. Pojęcie, cechy prawa pochodnego

*różne akty prawne tworzone przez instytucje, 

Prawo wtórne - nazwane i nienazwane, wiążące i niewiążące akty prawne, pochodzące od instytucji wspólnotowych: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie.

43. Traktaty jako podstawa prawna funkcjonowania Unii Europejskiej

Od czasu wejścia w życie traktatu lizbońskiego, tj. 1 grudnia 2009, podstawę prawną funkcjonowania stanowią: Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. 

44. Traktaty akcesyjne

Traktaty akcesyjne- są zwierane przez państwa członkowskie (p.czł.) i państwa/o kandydujące do członkostwa, SA zawierane zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego i z uwzględnieniem wszelkich zasad prawa (wymagają ratyfikacji itp.)

 traktaty akcesyjne → wprowadzają modyfikacje dot. struktury instytucji itd. w celu umożliwienia nowym państwo uczestniczenia w procesie decyzyjnym;

45. Ogólne zasady prawa Unii Europejskiej

• funkcje tych zasad w prawie UE (wg T. Tridimasa):

• jako instrument pomocniczy w procesie wykładni prawa UE;

• jako podstawa w procesie orzekania o nieważności aktu prawnego;

• jako fundament dla uznania odp.  W oraz państw czł. za naruszenie tego prawa;

• geneza tych zasad wg orzecz. ETS:

• zasady właściwe dla porządków państw czł.;

• zasady charakterystyczne dla reżimu europejskiego prawa wspólnotowego - są to m.in.:

• zasada solidarności;

• zasada pomocniczości;

• zasada proporcjonalności;

• zasada kompetencji dorozumianych;

• zasada uprawnionych oczekiwań;

• zasada odpowiedzialności państwa oraz odpowiedzialności WE;

• zasada niedyskryminacji;

• zasada równości;

• zasada pewności prawa;

• zasady o charakterze proceduralnym (np. zasada dobrej administracji);

• tzw. prawa podstawowe <ang. fundamental rights> - KPP UE;

46. Rozporządzenie jako akt prawa pochodnego

• ma zasięg ogólny.

• wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich

• nie mogą być w żaden sposób modyfikowane

• wchodzą w życie jednocześnie we wszystkich krajach UE, po publikacji w Dz. U. UE

• jest regulacja generalną i abstrakcyjną

• adresatami są zarówno państwa członkowskie jak i obywatele

• jest wiążące we wszystkich swoich częściach (różni się tym od dyrektywy, która jest wiążąca tylko co do celu)

• wszystkie akty prawne instytucji UE (rozporządzenia, dyrektywy i decyzje) musza zawierać uzasadnienie

• rodzaj aktu prawnego o charakterze ponadnarodowym

47. Dyrektywa jako akt prawa pochodnego

• wiąże każde państwo członkowskie, do którego jest kierowana

• nakładają na państwa członkowskie obowiązek uregulowania danej materii w sposób w nich określony

• pozostawia organom krajowym swobodę wyboru formy i środków

• wyznaczają czas na wdrożenie dyrektywy

• wchodzą w życie po implementacji

• adresatami dyrektyw są wyłącznie państwa członkowskie, które zobowiązane są do wydania w określonym terminie przepisów krajowych odpowiadających treści dyrektywy

48. Decyzja jako akt prawa pochodnego 

• wiąże w całości tylko adresatów, do których jest skierowana

• adresatem może być zarówno państwo (państwa) członkowskie, jak i osoba fizyczna lub prawna

• nie ma możliwości wyboru metod lub środków realizacji decyzji

• mogą albo bezpośrednio nakładać obowiązki lub przyznawać uprawnienia, albo zobowiązywać do wydania aktu normatywnego

• mają moc wiążącą od chwili ich notyfikacji przez strony

• decyzje mają charakter konkretny i indywidualny

---