Znieczulenie ogólne
Anestezjologia jest dyscypliną medycyny zajmującą się okresem okołooperacyjnym tj. przygotowaniem do znieczulenia, znieczulaniem chorych i zabezpieczeniem podstawowych czynności życiowych po przeprowadzonym znieczuleniu.
Zabiegi operacyjne mogą być wykonywane ze wskazań:
Życiowych
Pilnych
Przyśpieszonych
Planowych
Zgodnie z zasadami chory nie powinien spożywać posiłków 6 godz. przed operacją i nie pić płynów przez 2-3 godz. Do planowych zabiegów na czczo.
Konieczna jest pisemna zgoda pacjenta na zabieg i znieczulenie z wyszczególnionym rodzajem znieczulenia.
Schemat znieczulania:
Zapoznanie się z punktami poboru gazów (tlen, powietrze)
Kontrola, działanie aparatu do znieczulenia
Kontrola, działanie ssaka
Przygotowanie zestawu do intubacji
Przygotowanie strzykawek
Przygotowanie leków do znieczulenia na zlecenie lekarza
Przygotowanie sprzętu do awaryjnego wentylowania chorego (worek Ambu)
Przygotowanie urządzeń do monitorowania czynności życiowych pacjenta
Przygotowanie wlewu ciągłego, kaniuli dożylnej
Przygotowanie leków pierwszej pomocy
Zapoznanie się z historią choroby.
Zestaw do intubacji:
Laryngoskop (łyżki czy sprawnie działa „świeci”
Strzykawka do wypełnienia mankietu
Rurki ustno gardłowe
Rurki intubacyjne co najmniej w trzech rozmiarach
Kleszczyki Negilla (do intubacji przez nos)
Prowadnice do rurek intubacyjnych
Prowadnice do „trudnej intubacji” (długa)
Plaster do zamocowania rurki
Rurki, maski krtaniowe do zapewnienia drożności dróg oddechowych
Etapy znieczulenia ogólnego:
- premedykacja
- wprowadzenie do znieczulenia - indukcja
- podtrzymywanie znieczulenia
- zakończenie znieczulenia (budzenie)
Rodzaje znieczulenia ogólnego:
Znieczulenie wziewne
Znieczulenie ogólne całkowicie dożylne
Znieczulenie złożone
Neuroleptoanestezja, alowanaelgacja
Cechy znieczulenia ogólnego:
Sen
Niepamięć następna
Brak odruchów
Brak bólu
Zwiotczenie mięśni
Specyfika znieczulania pacjentów w wybranych schorzeniach
Przebyte choroby często wymuszają potrzebę szczególnego postępowania przed operacją i podczas jej trwania i to często niezależnie od rodzaju planowego zbiegu.
Postępowanie to niejednokrotnie wymaga ścisłej współpracy anestezjologa, chirurga i lekarzy innych specjalności (internisty, pediatry).
Dotyczy to przede wszystkim następujących schorzeń lub zaburzeń:
Układu krążenia
Oskrzelowo - płucnych
Wątroby
Gospodarki wodnej, elektrolitowej oraz równowagi kwasowo - zasadowej
Endokrynnych - cukrzyca
Odżywiania - otyłość
Neurologicznych
Krzepnięcia krwi
UKŁAD KRĄŻENIA
Do najgroźniejszych dla życia powikłań sercowo - naczyniowych w okresie okołooperacyjnym należą:
Zawał mięśnia sercowego
Sercowopochodny obrzęk płuc
Wstrząs kardiogenny
Zaburzenia rytmu serca, przede wszystkim częstoskurcz komorowy
Zator płuc
Ostra śmierć sercowa
Pozostałe:
Nadciśnienie
Hipotonia
Zaburzenia rytmu serca
Pacjentami zajmuje się zespół specjalistów anestezjolog, kardiolog, internista. Staranna ocena przedoperacyjna, ustalenie metod monitorowania okołooperacyjnego.
Po zawale serca chory nie powinien być kwalifikowany do planowych zabiegów operacyjnych od 3-6 miesiecy.
Po założeniu STENT do tętnic wieńcowych chora bierze leki p/płytkowe do roku. Ryzyko odstawienia i wyeliminowania w stanie?
U chorych z wadami serca profilaktyka antybiotykowa.
Choroby układu oddechowego obok sercowo - naczyniowych należą do najważniejszych czynników ryzyka powikłań płucnych. Do powikłań w okresie pooperacyjnym należą niedodma, zapalenie płuc, ostra niewydolność oddechowa.
Astma jest schorzeniem dróg oddechowych charakteryzującym się nadmierną odczynowością drzewa tchawiczo - oskrzelowego wobec różnych bodźców. Choroba objawia się klinicznie uogólnionym zwężeniem dróg oddechowych z napadową dusznicą, kaszlem, świszczącym oddechem.
Wspólną cechą we wszystkich postaciach dychawicy oskrzelowej jest hiperreaktywność drzewa oskrzelowego.
Najważniejszymi bodźcami, które mogą wywołać ostry epizod astmy są:
Alergeny
Zakażenia
Stres psychiczny
Obciążenie wysiłkiem fizycznym
Leki i chemikalia
Czynniki środowiskowe
Ekspozycja zawodowa
Ostry napad astmy cechuje się dusznością, kaszlem i świszczącym oddechem. W ciężkich napadach uruchamiane są dodatkowe mięsnie oddechowe.
Przygotowanie przedoperacyjne
U chorych na astmę planowany zabieg operacyjny musi być poprzedzony starannym przygotowaniem układu oddechowego oraz znacznym zmniejszeniem dolegliwości.
Podczas napadu astmy nie powinno się stosować znieczulenia ogólnego. Jeśli chory przed zabiegiem bierze leki przeciwastmatyczne nie należy ich przerywać.
Praktyczne wskazówki dotyczące znieczulenia ogólnego chorych na astmę
Krótkotrwały zabieg - znieczulenie przez maskę, unika się intubacji, która może wywołać skurcz oskrzeli.
Wprowadzenie do znieczulenia - ekomidat, etamina mogą też być stosowane barbiturany, benzodiazepiny
Intubacja dotchawicza jest momentem szczególnie krytycznym - odpowiednia głębokość znieczulenia
Nalotan rozszerza oskrzela
ketamina
Leki zwiotczające mięśnie oszczędzić poglębić zwiotczenie anestetykiem wziewnym
Inhibitory cholinesterazy (polstygmina) ze względu na działanie bronchokonstrukcyjne stosować oszczędnie po wcześniejszym użyciu atropiny
Wentylacja mechaniczna, drugi czas wydechu nie stosować PEEP
Wybór metody znieczulenia
Głównym ryzykiem u chorych na astmę jest skurcz oskrzeli, który może przejść w stan astmatyczny.
Znieczulenie miejscowe - przewaga nad ogólnym, brak rurki intubacyjnej, która może wywołać skurcz oskrzeli, napad astmy.
Nie za wysoka blokada - utrudniony kaszel.
Morfina, heroina - z opium mak lekarski
W Polsce tzw „kompot” (polska heroina), ekstrakt z słomy makowej.
Narkomania
Liczba narkomanów w Niemczech od 60 - 80 tys., alkoholizm 300 - 400 tys.
Przewlekłe stosowanie leków analgetyków opioidowych prowadzi do rozwinięcia się tolerancji oraz rozwinięcia się uzależnienia psychicznego i fizycznego.
Na morfinizm mogą wskazywać:
- zwężenie źrenic
- ślady po wkłuciach, ropnie
- euforia
- splątanie
- omamy
Zespół odwykowy:
Lękliwość, pobudliwość nerwowa, niepokój
Nadciśnienie, niedociśnienie, przyspieszenie akcji serca
Nieprawidłowa ciepłota, zaburzenia oddychania
Postawa blagalna lub narzucalna
Ziewanie, poty, łzawienie
Rozszerzenie źrenic, gęsia skórka
Drżenie uderzenie brwi do głowy
Rozwija się zależnie od rodzaju substancji wywołującej uzależnienie w 3- 12 h po ostatniej dawce i trwa 4 - 10 dni.
Postępowanie anestezjologiczne
Zabiegi planowane poprzedzić leczeniem odwykowym
Jeżeli jest niemożliwe podawać opioidy, leczenie potem
Zwykle potrzebna jest silniejsza premedykacja
Znieczulenie miejscowe trudne + sedacja uśpienia
Anestetyki wziewne, unikać ketaminy
Ostrożnie z naloksonem, groźny zespół odwykowy
U osób, które w przeszłości były uzależnione od opioidów nie powinno się stosować analgetyków opioidów
Środki psychostymulujące: pochodzenia naturalnego - kofeina, liście kokki (amfetamina), efedryna i syntetycznego - amfetamina, metamfetamina.
Główną cechą jest stymulacja OUN.
W dużych dawkach mogą wywołać halucynacje, mogą być podwane wszystkimi drogami - i.v., donosowo, do palenia. Amfetamina stosowana w latach 60 - tych do odchudzania wydalana głównie z moczem. Wykrywanie w moczu i ślinie.
Objawy zatrucia - drgawki, bezsenność, pobudzenie.
Po odstawieniu - depresja, zmęczenie.
Psychozy amfetamina - jak w schizofrenii
Roślina - ephedra - dwa izomery optyczne (-) ephedryna (+) pseudophedryna alkaloidy o podobnej strukturze - ……….
Pochodne konopii indyjskich - marihuana, haszysz.
Anestezja w ambulatorium i w zabiegach diagnostycznych
Zasady postępowania przy tego typu znieczuleniach są przedstawione w standardach anestezjologicznych z rozporządzenia Ministra Zdrowia z 27 lutego 1998r. przy tych znieczuleniach obowiązkowo musu być anestezjolog z pielęgniarką anestezjologiczną. B
Niezbędną są:
- aparat do znieczulenia
- odpowiedni zestaw instrumentów anestezjologicznych
- pomieszczenie do wybudzenia
Wiele zabiegów diagnostycznych i chirurgicznych może być przeprowadzane ambulatoryjnie:
Wycięcia małych zmian skórnych
Zabiegi na kończynach górnych
Biopsje
Tomografia komputerowa
Naświetlania
Bronchoskopia, laparoskopia, cystoskopia
Łyżeczkowanie, niektóre poronienia
Obrzezanie, umocowanie jądra w mosznie
Niektóre operacje w okolicy ust, sonacja uzębienia
Nie wykonuje się zabiegów w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej (z wyjątkiem laparoskopii), zabiegów trwających dłużej niż 4h lub którym towarzyszy duża utrata krwi.
Zabiegi ambulatoryjne przeprowadza się u chorych z ryzykiem operacji ASAT. Warunkiem jest pełna komunikatywność z pacjentem, od którego można oczekiwać, że spełni polecenia dotyczące przed i pooperacyjnych zaleceń. Dzieci będą miały zapewnioną opiekę.
Badania które powinny być przeprowadzane przed zabiegiem zależą przede wszystkim od stanu zdrowia. Badanie przez anestezjologia wcześniej kilka dni i przed zabiegiem.
Premedykacja:
Unikać długodziałających leków uspokajających z wyboru miodozolan krótko. U dzieci premedykacja doustna lub doodbytnicza.
Wybór znieczulenia: należy stosować znieczulenia miejscowe - w ogólnym wziewne.
Przed wprowadzeniem do znieczulenia założyć dostęp dożylny. Wprowadzenie do znieczulania stosować krótko działające anestetyki dożylne: propofol, metohexital.
Krótkie zabiegi można przeprowadzać w znieczuleniu i.v. + maska dłużna intubacja.
Ze względów bezpieczeństwa należy wszystkich pacjentów po intubacji nadzorować 2-3 h w Sali wybudzeń.
Do znieczuleń ambulatoryjnych najczęściej stosuje się anestetyki wziewne.
Opioidy krótko działające alfentanyl (u nas już nie ma), fentanyl, remifentanyl.
Jeżeli podajemy leki zwiotczające mięśnie (wekuronium, atrekurum) pacjenci wymagają odpowiedniego nadzoru - sala wybudzeń. Sprawdzić - siłę ucisku i zdolność chodzenia.
Kryteria zwolnienia do domu po zabiegu ambulatoryjnym
Przez co najmniej 30 min. Ustabilizowanie czynności ważnych dla życia organów
Brak nowych niepokojących objawów po operacji
Brak krwawienia
Nieznaczne nudności lub wymioty (?) utrzymujące się nie dłużej niż 30min.
Brak obrzęku lub zaburzeń ukrwienia operowanej kończyny
Klarowny mocz po cystoskopii
Zorientowanie pacjenta w czasie, miejscu co do swojej osoby
Tylko nieznaczne trudności przy siedzeniu, ubieraniu się
Bóle pooperacyjne możliwe do opanowania lekami doustnymi
Obecność odpowiedniej osoby
Przed zwolnieniem do domu pacjent ma otrzymać numer telefonu pod którym w czasie potrzeby może odnaleźć lekarza.
Zadania pielęgniarki anestezjologicznej w różnych placówkach
Sala operacyjna - najważniejsze miejsce…………
W Sali operacyjnej działa zespół: chirurg lub kilku chirurgów, instrumentariuszki, salowe, anestezjolog z pielęgniarką anestezjologiczną i inni: studenci, konsultanci…
W Polsce anestezjolog jest odpowiedzialny za przebieg całego znieczulenia.
Pielęgniarka anestezjologiczna rozpoczyna pracę w Sali operacyjnej godzinę przed zabiegiem i kończy co najmniej godzinę później.
Jej zadaniem jest przygotowanie:
- aparatury i sprzętu anestezjologicznego
- zgromadzenie potrzebnych leków
- przygotowanie płynów do infuzji
Zasady przyjęcia pacjenta do Sali operacyjnej.
Pacjent chce być traktowany jako partner, jako konkretny człowiek a nie przedmiot „obróbki” operacyjnej. Należy przedstawić się i używać określeń popularnych, nie żargonowych, informować chorego krótko co będziemy robić. Chory przesuwa się za pomocą pielęgniarek jeśli to jest potrzebne na stół operacyjny. Za bezpieczne ułożenie na stole operacyjnym odpowiada anestezjolog i pielęgniarka anestezjologiczna.
Do chwili uśpienia pacjent powinien być przykryty w chłodnej Sali operacyjnej. Chory powinien mieć usunięte protezy zębowe, biżuterię, soczewki kontaktowe u kobiet zmyty lakier z paznokci.
Należy zwracać uwagę na utratę krwi. Należy wyrównywać utratę ale uzupełnić z pewnym wyprzedzeniem: sprowadzenie grupy krwi, krzyżówki czy dany oddział zabezpieczył krew, zestaw ssaków, serwet, gazików.
Infuzja płynów - pacjent nie pije od 12 godzin, należy uzupełniać płyny- utrata przez skórę, gorączkę, otwarty brzuch, jamy ciała - parowanie. Po 2-3 godz zabiegu ok. 1litra.
Temperatura ciala - nieuchronnie obniża się na Sali operacyjnej - pacjent jest odkryty, na Sali jest chłodno. Środki anestetyczne rozszerzają naczynia krwionośne. Termoregulacja zaburzona pod wpływem tych środków. Do żyły wprowadza się chłodne płyny.
Najtrudniejsza dla zespołu anestezjologicznego obok bezpiecznej indukcji (wprowadzenie do znieczulenia) jest bezpieczne obudzenie pacjenta.
Z okresu uśpienia, bezbolesności i zwiotczenia mięśni trzeba stopniowo doprowadzać do stanu w którym będzie mógł skutecznie oddychać, kaszleć, połykać ślinę i sygnalizować ból, chłód czy niepokój. Chory często wcześniej krzyczy niż otwiera oczy.
Podczas transportu na salę pooperacyjną czy macierzysty oddział pielęgniarka musi choremu towarzyszyć cały czas, przekazać go osobiście wraz z aktualnymi zleceniami pielęgniarce macierzystego oddziału.
Oddział pooperacyjny - wielu szpitalach brak!!!
Powinny w nich być pielęgniarki anestezjologiczne, ponieważ istnieje bezpośredni związek z pobytem chorego w Sali operacyjnej i pooperacyjnej.
Zadanie: bardzo staranna obserwacja pomiarów RR, tętna, oddechu i zapisanie w karcie obserwacyjnej.
Ważnym zadaniem jest łagodzenie bólu
Kolejna dawka leku p/bólowego ma wyprzedzać ból
Cechy przedawkowania leków przeciwbólowych:
Pogorszenie kontaktu słownego
Zwolnienie częstości oddechów
Wyraźne obniżenie ciśnienia
Należy podać tlen, ewentualnie wentylować Ambu, zawołać lekarza - podać nalokson (na zlecenie lekarza)
Informacja rodziny
Oddział intensywnej terapii
Relacja pielęgniarek pomiędzy O.I.T. a salą operacyjną.
Pacjenci z różnymi chorobami, różne przyczyny łączy ich etap choroby, który bezpośrednio zagraża życiu.
Do O.I.T. przyjmowani są pacjenci z powodu objawów zagrożenia życia, nie konkretnych chorób
W O.I.T praca pielęgniarki jest trudniejsza. Pacjenci przytomni, nieprzytomni, zamroczeni, różnej płci.
Duża rotacja chorych, częste zgony!!!
Śmiertelność od 25-40%
Powaga wobec śmierci.
Rodziny pacjentów - informacja krótka, mówić o ograniczeniu odwiedzin - kilkuminutowa (przypomnieć o butach ochronnych, myciu rąk, nie przynoszeniu jedzenia).
Liczni konsultanci - ostateczna decyzje podejmuje lekarz leczący - słuchać tylko jednej osoby.
Przenoszenie infekcji przez ręce pielęgniarek, personelu.
Mycie pacjenta- mycie rąk.
Podawanie zaordynowanych leków, pomiar ciśnienia, tętna, rejestracja określonych wartości fizjologicznych - temperatura ciała, mocz.
Sala porodowa
W tej Sali bywa nieczęsto. W razie znieczuleń anestezja dozylna, wziewna, przewodowa. Obowiązuje również nadzór noworodka.
Izba przyjęć, pomoc doraźna, SOR
Pielęgniarki muszą być biegłe w udzielaniu doraźnej pomocy chorym z ostrą niewydolnością oddechową, ostrą niewydolnością krążenia, nieprzytomnym z różnej przyczyny, w stanie ostrego pobudzenia, po rozległym urazie.
W szpitalu w Pomocy Doraźnej - SOR musi być możliwość zabezpieczenia oddychania - tlenoterapia, intubacja, wentylacja workiem Ambu, EKG, defibrylacja, ssak.
Pielęgniarka Izby Przyjęć ma dużą samodzielność.
Dokumentację prowadzi pielęgniarka:
Tożsamość pacjenta
Kto przywiózł
Wpisać podawane leki
Zabiegi
Wezwać konsultantów
Rodzine powiadomić o wypadku
Poradnia przeciwbólowa
Nie ma ich często w strukturach szpitali. Są poza nimi w NZOZ
Nie tylko pielęgniarki anestezjologiczne
Inny rodzaj pacjentów - cierpiący od lat
Właściwa relacja między pacjentem a personelem, spokój
Nie bagatelizować dolegliwości nie składać obietnic na wyrost.
Grupy wsparcia: chorzy o podobnych dolegliwościach.
Inne niezabiegowe oddziały - pracownie (RTG)
Przypadki nagłe, utrata przytomności NZK założenie kaniuli do żył
Walizka reanimacyjna - codzienna kontrola zawartości
Znieczulenie w pracowni KTG
ZNIECZULENIE W OKULISTYCE
W postępowaniu anestezjologicznym ważne jest badanie pooperacyjne i cena przedoperacyjna. Operacja w okulistyce to często operacje u chorych z poważnymi chorobami współistniejącymi.
- niemowlak lub wcześniak z niedorozwojem układu oddechowego do zabiegu na siatkówce
- osoba w wieku podeszłym z chorobą układu krążenia do wycięcia zaćmy
Zagadnienie ogólne
Ciśnienie śródgałkowe zależy głównie od stosunku szybkości produkcji cieczy wodnistej oka do szybkości jej odpływu. Wartość prawidłowa 10 - 22mgHg
Nieprawidłowa <25mgHg
Czynniki zwiększające ciśnienie śródgałkowe:
Nadciśnienie, laryngoskopia i intubacja hiperkopnia, zastój żylny, wymioty, kaszel, sulisametonium, ketamina.
Czynniki zmniejszające ciśnienie śródgałkowe:
Hipokopnia= hiperwentylacja, hipotermia, leki tłumiące OUN, leki blokujące zwoje, większość leków anestetycznych, niedepolaryzujące leki zwiotczające mięśnie, mannitol.
Odruch oczno - sercowy i wyzwalany jest najczęściej przez wywieranie nacisku na gałkę oczną lub ………. Zewnętrznych mięśni oka, co powoduje zaburzenie rytmu serca (bradykardię, asystolię). Reakcję taką wywołać także może blok pozagałkowy
W łuku doprowadzającym - nerw V trójdzielny
W łuku doprowadzającym - nerw X błędny
Należy natychmiast leczyć i przerwać bodziec. Atropina, wstrzyknięcie w zewnętrzny mięsień oka.
Jaskra pierwotna- otwartego kąta - przewlekła
Jaskra pierwotna - zamkniętego kąta - ostra
Operację oczu przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym.
Do operacji trzeba unieruchomić oko
W okresie okołooperacyjnym kontrola ciśnienia wewnątrzgałkowgo
Podczas znieczulenia zwracać uwagę na działanie ogólne leków podawanych miejscowo
Drogi oddechowe -
Odruch oczno sercowy
Wyprowadzenie ze znieczulenia wolno.
Najczęściej stosowane leki w okulistyce
1/ miejscowo: leki o duzym rozcieńczeniu mogą mieć działanie……………
Fenylefryna:
nadciśnienie z bradykardią,
zaburzenia rytmu serca,
tachykardia
Adrenalina:
Kołatanie serca
Zawroty głowy
Bladość
Podwyższone ciśnienie
Tachykardia
Zaburzenia rytmu serca
Atropina:
Zaczerwienie skórne
Suchośc skorna
Pragnienie
Gorączka
U pacjentów w podeszłym wieku stany pobudzenia
Skopolamina:
Pobudzenie
Dezorientacja
Acekozolamid:
Diureza zasadowa ze zmniejszonym wydzielaniem sodu i potasu
Postępowanie anestezjologiczne
Premedykacja
Zmniejszenie lęku i pobudzeni
Zapobieganie nudnościom i wymiotom
Stabilizacja ciśnienia wewnątrzgałkowego
Wybór znieczulenia:
Znieczulenie ogólne do zabiegów długotrwałych mikrochirurgicznych.
Najczęściej stosowane znieczulenie miejscowe z uspokojeniem,
Nadzór podczas znieczulenia:
Głowa pacjenta obłożona chustkami
Niedostepna!!! Dokładne zabezpieczenie połączeń rurek z respiratorem - rurki zbrojenie
Standardowy nadzór obejmuje:
Monitorowanie EKG
Pomiar cisnienia tętniczego
Pomiar częstości uderzeń serca
Pomiar saturacji krwi (pulsonymetria)
Jedno wkłucie dożylne
Znieczulenie ogólne ze względów technicznych.
Zewnętrzne z intubacją dotchawiczą preferuje się zwiotczenie mięśni - oddech kontrolowany
Przy wprowadzaniu do znieczulenia zapobieganie wzrostowi ciśnienia śródgałkowego
- głębokie znieczulenie - unikać wzrostu ciśnienia krwi, czaszki, parcia
Suklemetonium nie powinno być stosowane u pacjentów z podwyższonym ciśnienie śródgalkowym - prekuraryzacja
Podtrzymywanie znieczulenia anestetyki wziewne, opioisy, środki zwiotczające mięśnie
Wyprowadzenie ze znieczulenia jak najoszczędniej dla pacjenta, unikać kaszlu
Zasady znieczulenia miejscowego:
Tak jak w ogólnym te same badania wstępne przygotowanie i premedykacja
Unikać nadmiernego uspokajania, nie doprowadzać do depresji
Taki sam nadzór i monitorowanie jak w ogólnym
Przygotowanie sprzętu jak do ogólnego, zawsze sedacja może zakończyć się znieczuleniem ogólnym
Aby zapobiec…………..podawać tlen przez maskę
Anestezja specjalna:
Operacja jaskry -
Odwarstwienie siatkówki - silna premedykacja, zabieg trudny, długi - znieczulenie ogólne
Operacja zaćmy - zdecydowanie w znieczuleniu miejscowym + uspokojenie
Operacja rogówki - długotrwała
Usunięcie ciała szklistego - 3-4 h
Operacja zeza - odruch oczno - sercowy, jeżeli suksametanium to po podaniu wstępnym środka niedepolaryzującego hipertermia złośliwa
Przebicie i urazy gałki ocznej
Chory nie jest na czczo
Nie dopuszczac do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego aby nie wystepowało dolne uszkodzenie oka
Nie dotykać uszkodzonego oka podczas…….
Suksametanium po premedykacji
Do intubacji głębokie znieczulenie
Podczas wyprowadzania unikac kaszlu
Okres pooperacyjny
Oko zasłonięte
Leżeć na boku przeciwnym do operowanego
Dzieci migają do oka operowanego NADZÓR