29. Systemy Eksportowe są nurtem badań nad sztuczną inteligencją, zajmującymi się problemami stworzenia takich programów komputerowych, które używają zapisanej w nich wiedzy dziedzinowej oraz przy pomocy techniki komunikacji z użytkownikiem umożliwiają analizę i rozwiązywanie problemów trudnych do rozwiązania. Systemy te nazwano ekspertowymi, by pokazać że ich działanie jest co najmniej tak efektywne, jak eksperta człowieka.
SE można scharakteryzować jako programy komputerowe, które :
1) wspomagają rozwiązywanie kompleksowych, praktycznych problemów, występujących w pewnych dziedzinach rzeczywistości, nauce, technice i gospodarce
2) wykorzystują wielkie zbiory dziedzinowej wiedzy w formie faktów lub procedur, które są przez ekspertów ludzi uważne za pomocne przy rozwiązywaniu typowych problemów w danej dziedzinie
3) Przenoszą niezbędne rodzaje i ilości wiedzy od ekspertów do systemów sztucznej inteligencji, na których podstawie opierają się podsystemy wnioskowania w SE
Do podstawowych funkcji , które są realizowane przez SE można zaliczyć: 1) rozwiązywanie problemów nieustrukturalizowanych i nienumerycznych,
2) prezentowanie i wykorzystywanie wiedzy na różnych poziomach abstrakcji
3) realizacja interakcji „ pytanie-odpowiedź” w języku quasinaturalnym(docelowym naturalnym)
4) konsultacje i wyjaśnienia umożliwiające użytkownikowi zrozumienie podstaw teoretycznych i/lub założeń procesów zachodzących w danej dziedzinie
5) podpowiedzi odnośnie sposobów rozwiązywania specyficznych problemów jak np. rozwiązywać problemy sprawnie i efektywnie, jak planować etapy rozwiązywania kompleksowego problemu. Podstawowymi wyróżnikami SE są:
nowe sposoby reprezentacji wiedzy
2) zastosowanie odmiennych metod rozwiązywania problemów 3) oddzielenie w systemie podsystemów wiedzy od wnioskowania i kontroli. Podstawowe elementy standardowego SE :
baza wiedzy
motor wnioskowania
3) podsystem pozyskiwania wiedzy.
Klasyfikacja systemów: 1) naturalne- stworzone przez samą naturę której prawa rządzą przepływem informacji w systemie, powstające w wyniku samoczynnego działania procesów przyrodniczych i paraprzyrodniczych
2) społeczne- funkcjonowanie za pośrednictwem układów socjalnych, administracyjnych, rodzinnych.
techniczne- realizują się w układach techniczno-logicznych.
ekonomiczne - spełniające się w układach gospodarczych
makroekonomiczne odwzorowujące relacje w stosunkach makroskopowych gospodarki.
Struktura konstrukcyjno-technologiczna systemu : 1) struktura konstrukcyjna - odnosi się do hierarchicznego podziału systemu informatycznego na elementy składowe wyodrębnione ze względu na zakres funkcjonalny systemu. W tym ujęciu s. k. dzieli system na podsystemy i jednostki przetwarzania.
strukturatechnologiczna- dotyczy elementów składowych jednostek przetwarzania, tj. dalszego ich podziału na moduły, przebiegi i operacje.
Moduł: obejmuje zespół konwersji przebiegów tworzących całość technologiczną i organiczną, która spełnia wymagania jednostek przetwarzania: -jest realizowana za pomocą grupy logicznie powiązanych ze sobą programów. Przebieg przetwarzania stanowi zespół .
STRUKTURA SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH. 1)struktura funkcyjna- jest zbiorem celów i zadań systemu oraz wzajemnych ich współzależności. Wiąże ona systemy informatyczne w system zarządzania w relacji: **cele systemu informatycznego ** cele systemu zarządzania **funkcje systemu informatycznego.
2) struktura informacyjna- zbiór informacji funkcjonujących w systemie oraz powiązań między nimi, a także procedury ich transformacji. W strukturze wyodrębniamy zbiory informacji wejściowej oraz algorytmy uzyskiwania informacji wynikowej. Struktura ta ściśle wiąże się ze strukturą funkcyjną. 3) struktura techniczna- tworzą zastosowane w przetwarzaniu środki techniki komputerowej wraz z oprogramowaniem oraz wzajemne relacje pomiędzy nimi. Struktura ta umożliwia realizacje procedur i transformacji(gromadzenie danych , przetwarzanie, przesyłanie, aktualizowanie) zależy ściśle od S. funkcyjnej i informacyjnej.
4) struktura przestrzenna- tj. zbiór miejsc środowiska , w którym rozmieszczone są obiekty systemu zdefiniowane w poprzednich strukturach. Są to zatem punkty nadania, gromadzenia, przetwarzania, przechowywania oraz drogi komunikacyjne między tymi punktami. Wniosek : muszą istnieć relacje między elementami systemu
Podsystemy strukturalne systemu obiektowego:
1) podsystem produkcji i obsługi - realizuje się za pośrednictwem procesów wytwórczych tj. techniczne, technologiczne, inwestycyjne itp.
2) podsystem zarządzania- realizuje się za pośrednictwem procesów planowania i realizacji ( pobudzenie, motywacja, wykonawstwo, organizacja) oraz procesów kontrolnych (pomiaru, nadzoru, regulacji)
3) podsystem informacyjny realizuje się za pośrednictwem transformowania informacji. Integruje powyższe podsystemy.
Etapy procesu projektowania: definiowanie problemu : jest to pierwszy i najkrótszy etap tworzenia systemu w trakcie jego realizacji określamy zdanie projektowe (zbiór oczekiwań wobec nowego systemu)
1) definiowanie problemu zawiera obszar działań systemu , zakres funkcjonalny systemu , rodzaj stosowanego sprzętu komp. Zasady współżycia użytkownika. Po zaakceptowaniu przez kierownictwo projektu zadania przystępuje do dalszego tworzenia.
2) modelowanie systemu inform.: jest to drugi etap . jego zadanie to identyfikacja i analiza systemu informacyjnego użytkownika oraz opracowanie modelu systemu informacyjnego. przeprowadza się przy pomocy struktur:
s. funkcjonalna - zbiór funkcji celów i zadań oraz współ zależności
b) s. techniczna-zastosowane środki techn. c) s. informacyjna - zbiory informacji funkcjonujących oraz powiązania między nimi. . Struktura. ta umożliwia ocenę spójności i precyzji.
d) str. Przestrzenna - .zbiór miejsc i środowisk, w których rozmieszczone są obiekty systemu zdefiniowane w poprzednich strukturach wraz z powierzonymi im zadaniami.
Projekt wstępny i techniczny systemu
1) projekt wstępny- uszczegółowienie koncepcji systemu technologii przetwarzania zbiorów, baz danych wejścia i wyjścia systemu oraz konfiguracji sprzętowej. Zawiera oszacowanie pracochłonności, kosztów, harmonogram prac projektowych i realizacyjnych. Projekt wstępny stanowi podstawę opracowania projektu technicznego. Projekt techn. opracowany jest na podstawie koncepcji systemu. Ten etap ma na celu precyzyjne określenie systemu.
Obszar P.T. to :
zasady informacyjne
2) procesy przetwarzania. W obszarze zasobów informacyjnych projektuje się:
1) wejście systemu- zakres i postać informacji wprowadzanych do systemu oraz sposób ich wprowadzania
2) zbiory, bazy danych określają strukturę fizyczną i logiczną systemu.
3) wyjście systemu w zakres i postać informacji wynikowych oraz sposób ich wyprowadzania. W obszarze procesów przetwarzania projektuje się:
1) procesy podstawowe - procesy realizacji użytkowych funkcji nierytorycznych
2) procesy pomocnicze- ich cel, uzyskanie odpowiedniej sprawności i skuteczności realizacji procesów podstawowych oraz racjonalności eksploatacji systemów
3) komunikacja użytkownika z systemem- dotyczy techniki sposobów wprowadzania i wyprowadzania danych. Ostatni etap to realizacja złożona z: programowania - to opracowany wcześniej projekt techniczny stanowi podstawę do opracowania programów użytkowych, weryfikacji- kontrola zrealizowanego produktu. Polega na porównaniu systemu inform. z modelem tego systemu oraz potwierdzenie prawidłowości działania tego syst. i wdrożenie i eksploatacja.
Metody projektowania 1- metoda diagnostyczna 2- metoda prognostyczna 3- metoda mieszana
Główne metody projektowania syst. inform.: wyróżniamy dwie metody syst.: - diagnostyczna - powstała w wyniku adaptacji metod badań naukowych do badania pracy. Celem prac badawczych jest uzyskanie zgodności hipotezy i doświadczeń. Metoda diagnostyczna opiera się na procedurze.: analiza - synteza - ocena.
Faza wstępna - następuje określenie przedmiotu i celu projektowania, czyli wytypowanie obszaru systemu zarządzania.
Faza podstawowa - analiza stanu faktów , budowa koncepcji systemu syntezy , ocena rozwiązań, projektowanie szczegółowe . Rozpoczyna się od rejestracji stanu faktycznego. Najczęściej dokonuje się opisu funkcjonowania przedsiębiorstwa. Dalej analizuje się materiał i określa potrzeby informacyjne w układzie przedsięwzięć i struktury przedsiębiorstw.
Faza końcowa - realizacja systemu i kontrola funkcjonowania.