Odp.33 - Charakterystyka dysortografii

Dysortografia - specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni.

Są to trudności w pisaniu przejawiające się popełnianiem różnego typu błędów:

1. typowo ortograficznych - wynikających z nieprzestrzegania znanych uczniowi zasad pisowni

2. specyficznych, takich jak mylenie liter zastępowanie, opuszczanie, dodawanie i przestawianie liter i sylab, pisanie liter i cyfr zwierciadlanie

Do najczęstszych przyczyn dysortografii należą:

• czynniki dziedziczne (występowanie rodzinne)

• mikrouszkodzenia powstałe w okresie ciąży, okresie okołoporodowym i w pierwszych miesiącach życia

• wady rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego

Objawy dysortografii:

• inwersja statyczna (symptomy zaburzeń orientacji kierunkowej)

• inwersja dynamiczna (polega na przestawianiu kolejności liter i cyfr),

• zniekształcanie wyrazów w zakresie zmiany liter (odpowiadających zbliżonym artykulacyjnie dźwiękom)

• przestawianie, dodawanie, opuszczanie liter

• błędy ortograficzne

• błędy w interpunkcji

Przyczyną występowania trudności dysortograficznych u uczniów są najczęściej zaburzenia analizatorów:

1. wzrokowego

2. słuchowego

3. kinestetyczno - ruchowego

ad. A - Zaburzenia funkcji analizatora wzrokowego:

• mylenie liter o podobnym kształcie (k - h, ł - l)

• wadliwe odzwierciedlanie liter asymetrycznych (p - g, w - m)

• dodawanie lub opuszczanie liter i sylab przy przepisywaniu

ad. B - Zaburzenia analizy i syntezy słuchowej:

• opuszczanie liter, sylab, końcówek wyrazów lub ich dodawanie

• przestawianie liter, sylab, wyrazów

• łączenie przyimków z rzeczownikami, np.: „wklasie”

• trudności w różnicowaniu głosek o podobnym miejscu dźwięczności pod względem artykulacji

ad. C - Zaburzenia analizatora kinestetyczno - ruchowego:

• obniżona sprawność grafomotoryczna

• synkinezje (współruchy)

• obniżona sprawność ruchowa całego aparatu ruchowego lub niektórych jego części

Odp. 34 - Jak pomagać dziecku z dysleksją.

Jak pomóc uczniowi dyslektycznemu?

Rodzice powinni:

• zwrócić uwagę na niepokojące symptomy w wieku wczesnoszkolnym, które mogą świadczyć o ryzyku wystąpienia dysleksji.

• skontaktować się z Poradnią Pedagogiczno - Psychologiczną w celu zdiagnozowania ewentualnej dysleksji rozwojowej.

• podjąć wczesną terapię w poradni służącą zniwelowaniu dysfunkcji i braków dziecka w procesie przyswajania wiedzy w szkole

• codziennie ćwiczyć wg zaleceń poradni (terapia domowa 15-30 minut każdego dnia), ponieważ systematyczna praca rodziców z dzieckiem dyslektycznym w domu skutkuje sukcesami dziecka w szkole i jego wyższą samooceną

• zapewnić prowadzenie zajęć ruchowych na pozór nie mających nic wspólnego z czynnością czytania czy pisania, lecz w istocie bardzo ważnych

• umiejętnie mobilizować dziecko do pracy, rozumieć i doceniać jego wysiłek, pocieszać i wspierać w razie niepowodzeń

• korzystać z odpowiedniej literatury fachowej oraz systematycznie konsultować się z nauczycielem i pedagogiem szkolnym.

• sprawdzać napisaną pracę domową i w żadnym wypadku

• nie wyręczać dziecka w odrabianiu lekcji

• uświadomić sobie, że dziecko z dysleksją nie jest dzieckiem chorym umysłowo i nie jest to powód do wstydu, jednakże zaniedbania lub zaniechanie terapii prowadzą do pogłębienia się dysfunkcji dziecka, co skutkuje niepowodzeniami

Zalecenia dla nauczycieli:

• Posadzić ucznia blisko siebie, aby móc go obserwować i pomóc mu, gdy będzie miał trudności

• Oceniać pracę ucznia głównie pod kątem merytorycznym, bez obniżania oceny za błędy ortograficzne lub estetykę pisma

• Dziecka z trudnościami w czytaniu nie odpytywać publicznie, przy całej klasie

• Nie wyrywać ucznia do natychmiastowej odpowiedzi, ponieważ często ma on trudności z szybkim przypominaniem sobie danych, dat, terminów i długich ciągów i sekwencji, a także słówek podczas nauki języków obcych

• Pozwalać uczniowi na przerwy w pracy; dziecko dyslektyczne szybko się męczy, po 10 minutach intensywnej pracy musi odpocząć

• Dać uczniowi więcej czasu na nauczenie się wiersza na pamięć

• Wprowadzać w procesie dydaktycznym metody angażujące jak najwięcej zmysłów: ruch, dotyk, słuch. Urozmaicać proces dydaktyczny, używać wielu pomocy dydaktycznych

• Pozwalać uczniowi na pisanie prac na maszynie lub na komputerze.

• Nie obniżać oceny z zachowania za spóźnienia; dziecko dyslektyczne często nie ma wyczucia czasu i przestrzeni

• Okazywać cierpliwość, jeśli uczeń wolno przepisuje z tablicy lub wolno wykonuje zadania, wydłużać mu wówczas czas. Pozwolić na wykonanie zadania ustnie zamiast pisemnie

• Sprawdziany i kartkówki przygotowywać w formie testów. Odpytywać głównie ustnie

• Nie należy komentować błędów ucznia przed klasą

• Unikać w ocenie stwierdzeń silnie negatywnych

• Podkreślać mocne strony ucznia

Odp. 35 - Etapy pracy nad tekstem.

Pierwszy etap: przygotowanie do czytania lub słuchania tekstu

Drugi etap: ukierunkowane czytanie - ekspozycja i odbiór tekstu

Trzeci etap: to analityczne, syntetyczne lub analityczno-syntetyczne opracowywanie tekstu

Czwarty etap: wykorzystanie treści omawianych utworów do różnorodnej działalności dydaktyczno-wychowawczej uczniów

Ad Etap I

Ćwiczenia przygotowujące do odbioru tekstu:

• swobodne wypowiedzi dzieci, które porządkują i poszerzają wiadomości oraz zestawiają je z własnymi doświadczeniami

• rozmowa kierowana, która ma uświadomić braki i umotywować konieczność ich uzupełnienia

• omawianie obrazków tematycznych, związanych z treścią tekstu, celem pobudzenia wyobraźni, upoglądowienia treści, wywołania nastroju

• wyjaśnienie niezrozumiałych wyrazów i związków frazeologicznych

• opowiadanie nauczyciela lub nagranie magnetofonowe, które wprowadza dziecko w sytuację analogiczną lub różną, w celu pobudzenia ośrodków skojarzeniowych, wywołania chęci porównywania, różnicowania i wnioskowania

• wycieczka - w celu bezpośredniego poznania przedmiotów, zjawisk, obiektów, sytuacji,

• odwoływanie się do filmów, dobranocek, czy programów telewizyjnych.

Ad Etap II:

Sposoby zapoznawania dzieci z tekstem:

1. Wzorowe czytanie, recytowanie nauczyciela.

2. Odtwarzanie tekstu z taśmy magnetofonowej.

3. Odtwarzanie z płyty utworów recytowanych przez aktorów.

4. Czytanie z podziałem na role przygotowane przez uczniów w domu.

5. Indywidualne czytanie tekstu przez uczniów w domu.

6. Samodzielne zapoznawanie się z tekstem w toku cichego czytania ze zrozumieniem.

Ad Etap III:

Analityczne formy pracy z tekstem to:

1. zestawienie treści tekstu z własnymi przeżyciami i doświadczeniami,

2. ustalanie czasu i miejsca akcji,

3. wyodrębnianie wybranych zdarzeń,

4. ustalanie kolejności zdarzeń i ich związku,

5. wyodrębnianie postaci,

6. próby wyrażania własnego sądu o postaciach i zdarzeniach,

7. ustne lub pisemne odpowiadanie na pytania na podstawie tekstu,

8. wyszukiwanie fragmentów tekstu jako argumentów uzasadniających wyrażane sądy, opinie,

9. wyszukiwanie charakterystycznych fragmentów,

10.zestawianie tekstu z ilustracją, rysunkiem,

11.czytanie z podziałem na role,

12.nadanie utworowi innego tytułu

Syntetyczne formy pracy z tekstem to:

• odtwarzanie treści tekstu poprzez odpowiedzi stawiane do tekstu przez nauczyciela,

• zdawanie sprawy z treści przeczytanego utworu,

• wyodrębnianie kolejnych zdarzeń w tekście,

• ilustrowanie czytanki bądź jej części,

• wyodrębnianie myśli przewodniej,

• nadawanie innego tytułu utworowi,

• układanie innego zakończenia utworu,

• tworzenie ciągu dalszego tekstu.

Ad Etap IV:

Najchętniej podejmowane przez uczniów formy pracy z tekstem to:

1. przewidywanie dalszych losów bohatera,

2. układanie innego zakończenia,

3. ilustrowanie zdarzenia lub zdarzeń,

4. inscenizowanie czytanych tekstów

5. mini sąd nad bohaterami,

6. pisanie listów do bohaterów,

7. sporządzanie wykazu postaci, z którymi chcielibyście się zaprzyjaźnić,

8. organizowanie gier i zabaw literackich związanych z tekstem

---