ZESTAW TEMATÓW NA WEWNĘTRZNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO
W ZESPOLE SZKÓŁ TECHNICZNYCH IM. GEN.Z. BOHUSZA-SZYSZKO W CHEŁMIE W ROKU SZKOLNYM 2012/2013

LITERATURA

1. Dialog twórców literatury z filozofami. Przedstaw problem na wybranych przykładach dzieł literatury dawnej
i współczesnej.
2. Polacy w satyrze i karykaturze literackiej. Przedstaw funkcje i sposoby kreowania portretów Polaków.
3.Mity polskiego romantyzmu. Ich kontynuacje-akceptacje i polemiki z nimi-w literaturze spadkobierców.
Przedstaw problem na wybranych przykładach utworów Orzeszkowej, Prusa, Sienkiewicza ,Żeromskiego,
Wyspiańskiego.
4. Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Przedstaw na wybranych przykładach.
5. Rozważ problem powinności rządzących wobec narodu na podstawie twórczości Jana Kochanowskiego,
Ignacego Krasickiego, Juliana Ursyna Niemcewicza i Czesława Miłosza.
6. Różne obrazy przyrody w literaturze- omów sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach.
7. Przedstaw najciekawsze realizacje motywu pojedynku w literaturze różnych epok.
8. Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów.
9. Motyw wędrówki w literaturze. Przedstaw jego najciekawsze realizacje. Zilustruj odpowiednimi przykładami.
10.Ironia w poezji - przedstaw efekty uzyskiwane przez poetów za pomocą ironii.
11. Mity jako ważne tworzywo literatury. Ukaż i scharakteryzuj to zjawisko, odwołując się do wybranych
przykładów.
12.W jaki sposób kreowany jest świat w epice? Różne konstrukcje narratora w wybranych utworach zaprezentuj
je i wyjaśnij związek z koncepcją dzieła.
13. Przedstaw motyw zbrodni doskonałej na podstawie tekstów kultury różnych epok.
14.Fascynacja obrzędami ludowymi w literaturze polskiej. Zanalizuj , odwołując się do wybranych przykładów.
15.Topos miasta w literaturze i innych tekstach kultury. Zanalizuj na wybranych przykładach.
16.Literackie portrety kobiet. Omów ich typy i funkcje na wybranych przykładach.
17. Trudny problem dziedzictwa sarmackiego w literaturze epok późniejszych -omów na wybranych
przykładach.
18.Mity i legendy jako tworzywo literatury fantasty. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych
przykładów.
19. Postęp techniczny kontra tradycja. Przedstaw ten problem na przykładzie wybranych utworów literackich.
20. Polacy w krzywym zwierciadle, czyli społeczeństwo w ujęciu satyrycznym. Jakimi sposobami pisarze kreują
obrazy o charakterze satyrycznym? Omów wybrane przykłady.
21. Motywy katastroficzne w kulturze XIX i XX wieku - omów temat, analizując wybrane dzieła literackie
i filmowe.
22. Scharakteryzuj i oceń różne postawy człowieka w rzeczywistości wojennej, odwołując się do wybranych
utworów.
23. Omów kreacje bohatera tragicznego, odwołując się do literatury antycznej, romantycznej i współczesnej.
24. Odwołując się do konkretnych przykładów literackich, uzasadnij, że miłość może być siłą twórczą i
destrukcyjną w życiu człowieka.
25. Słynne historie miłosne. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich.
26. Zbrodnia katyńska w literaturze pięknej i literaturze faktu. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych
utworów.
27. Na podstawie wybranych utworów przestaw, jak w literaturze realizowany jest odwieczny konflikt pomiędzy
obywatelem a władzą.
28. Kobieta walcząca o swoje prawa w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
29. Porównaj sposoby przedstawiania rewolucji w wybranych utworach literackich różnych epok.
30.Folklor jako żródło inspiracji literackich twórców różnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do
wybranych przykładów.

31.Bunt i niezgoda na rzeczywistość. Przedstaw różne ujęcia tego motywu w literaturze powojennej.
32. Różne kreacje bohatera w powieści kryminalnej. Omów na wybranych przykładach.
33.Tradycja hymniczna w literaturze. Dokonaj analizy dzieł wybranych dwóch epok.
34. Cena postępu. Omów temat na podstawie wybranych utworów literackich.
35.Cywilizacja XX wieku jako motyw w literaturze. Przedstaw różne sposoby ujęcia tematu, analizując wybrane
dzieła.
36. Omów rolę didaskaliów w wybranych dramatach XiX i XX w.
37. Porównaj różne drogi do świętości, odwołując się do przykładów literatury średniowiecznej współczesnej.
38.Obóz jako miniatura państwa totalitarnego. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów
literackich.
39. Jacek Kaczmarski o Polsce i Polakach. Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów.
40.Porównaj wizje katastroficzne w literaturze polskiej różnych epok.
41. Różne konstrukcje narratora w wybranych utworach. Zaprezentuj je i wyjaśnij związek z koncepcja dzieła.
42. Literackie testamenty. Przedstaw sposoby dialogu pisarza z czytelnikiem, odwołując się do wybranych
tekstów różnych epok.
43. Relacje człowieka z Bogiem. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych tekstów literackich.
44. Porównaj funkcje deformacji świata przedstawionego w wybranych tekstach literackich różnych epok.
45.Aalizując wybrane przykłady, porównaj różne kreacje zbiorowości w literaturze.
46. Motyw Kresów w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Omów na wybranych przykładach.
47.Posługując się przykładami powieści fantasty, omów wpływ konwencji gatunkowej na sposób kreacji świata
przedstawionego i bohatera.
48. Żywotność tradycji tyrtejskiej w literaturze polskiej. Omów problem na wybranych przykładach.
49. Polemiki ideowe i artystyczne w historii literatury polskiej. Omów problem na wybranych przykładach.
50. Przedstaw związki literatury z życiem społecznym i politycznym narodu w wybranych utworach literatury
oświecenia i dwudziestolecia międzywojennego.
51. Arkadia i jej obraz. Przedstaw jak ten motyw funkcjonuje w literaturze różnych epok.
52. Na wybranych przykładach z różnych epok objaśnij funkcję wizji, snu, proroctwa w kreowaniu świata
przedstawionego.
53. Omów koncepcje tragizmu w dramacie antycznym, szekspirowskim, romantycznym na wybranych
przykładach.
54. Groteska jako sposób opisu świata przedstawionego. Zaprezentuj swoje rozważania, odwołując się do
wybranych dzieł literackich.
55.Omów funkcjonowanie motywu miłości w literaturze romantycznej. Odwołaj się do wybranych utworów.
56. Pejzaż malowany słowem. Omów sposoby funkcjonowania motywu natury w utworach literackich różnych
epok.
57. Różne sposoby kreacji bohatera dziecięcego w literaturze. Omów problem na wybranych przykładach.
58. Przedstaw biblijne i literackie rozmowy z Bogiem jako wyraz tęsknoty człowieka do transcendencji.
Omów temat na wybranych przykładach.
59. Przedstaw kreacje Żydów w prozie i poezji polskiej. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich.
60. My i wy, starzy i młodzi, rodzice i dzieci- różne sposoby przedstawiania konfliktu pokoleń. Odwołaj się do
wybranych przykładów literackich.
61.Porównaj życiowe postawy i dążenia bohaterów Stefana Żeromskiego.
62. Literackie portrety ojców. Omów temat na wybranych przykładach.
63.Tułacz, pielgrzym, podróżnik jako bohater utworów literackich. Przedstaw na wybranych przykładach różne
kreacje tych postaci.
64. Bohater zbuntowany. Zanalizuj źródła i formy buntu jako motywu literackiego na wybranych przykładach.
65.Rola sztuki i artysty w świetle publicystycznych i poetyckich manifestów różnych epok. Przedstaw na
wybranych przykładach.
66.Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze, Omów na przykładach wybranych utworów.
67. Zaprezentuj na wybranych przykładach słynne małżeństwa literackie.
68. Przedstaw różne sposoby funkcjonowania motywu domu i rodziny w literaturze polskiej na wybranych
przykładach.

69. Świat wartości więźniów lagrów i łagrów i jego odzwierciedlenie w literaturze. Przedstaw temat, analizując
wybrane utwory.
70. Postacie wielkich wodzów i sposoby ich kreowania. Omów, analizując wybrane utwory literackie.

KORESPONDENCJA SZTUK

71. Motyw śmierci w literaturze, malarstwie i muzyce. Przedstaw jego funkcjonowanie, odwołując się do
wybranych przykładów.
72.W odniesieniu do literatury, malarstwa, architektury i innych dziedzin sztuki udowodnij, że Biblia jest
źródłem wzorów osobowych lub motywów i wątków w kulturze europejskiej. Przedstaw na wybranych
przykładach.
73. Porównaj różne wizerunki matki w literaturze i sztukach plastycznych. Przedstaw na wybranych
przykładach.
74. Porównaj literackie i malarskie sposoby tworzenia wizji apokaliptycznych. Odwołaj się do wybranych
tekstów kultury.
75. Zaprezentuj artystyczne interpretacje krajobrazu wiejskiego w literaturze i malarstwie na wybranych
przykładach.
76. Przedstaw wizje Sądu Ostatecznego zawarte w różnych tekstach kultury. Rozważ temat przywołując
wybrane dzieła.
77. Sposób przedstawienia i funkcja zjaw, upiorów, wampirów w dziele literackim i filmie. Rozważ na
wybranych przykładach.
78. Kościół jako przestrzeń święta. Opisz symbolikę i funkcję kościoła w literaturze i sztuce.
79.Dramaty Szekspira we współczesnych adaptacjach filmowych. Przedstaw własną ocenę tego zjawiska na
podstawie wybranych przykładów.
80. Odwołując się do różnych dziedzin sztuki, zaprezentuj sposoby ujęcia funkcjonowania motywu śmierci
i przemijania.
81.Omów funkcjonowanie motywu tatr i folkloru góralskiego w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych
przykładów.
82. Dzieło literackie a adaptacja filmowa. Przedstaw problem na przykładzie wybranych filmów.
83.Saga rodzinna w literaturze i filmie. Omów temat na wybranych przykładach.
84. Porównaj sposób kreowania bohaterów narodowych w literaturze i malarstwie, odwołując się do wybranych
dzieł.
85. Okrucieństwa wojny. Przedstaw problem, odwołując się do literatury, malarstwa, filmu.
86. Doktryna socrealizmu w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach.
87. Powstanie styczniowe w literaturze i malarstwie. Scharakteryzuj sposób prezentacji tematu na wybranych
utworach.
88. Przedstaw literackie i malarskie portrety Sarmatów w kulturze różnych epok.
89. Omów różne ujęcia tematu niedoli chłopskiej, odwołując się do przykładów literackich i plastycznych.
90. Kubizm, formizm, surrealizm w malarstwie i literaturze. Rozwiń temat na wybranych przykładach.
91. Powstanie warszawskie i sposób jego ujęcia w literaturze, filmie i fotografii. Zaprezentuj temat i sposób jego
ujęcia.
92. Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł.
93. Fascynacje nowoczesnością w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Przedstaw temat, analizując wybrane dzieła.
94. Teatry Narodowe w Polsce , spektakle, repertuar, premiery. Omów temat na wybranych przykładach.
95.Lektury szkolne na deskach teatrów w Polsce. Porównaj zaprezentowane przykłady.
96. Spektakle Teatru Ziemi Chełmskiej. Zanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach.
97. Centrum Kultury w Lublinie. Omów dorobek sztuki wybranych przykładów.
98. Portrety Żydów w filmie . Omów temat na wybranych przykładach.
99. Bohaterowie Tadeusza Różewicza. Zanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach utworów scenicznych.
100. Porównaj różne sposoby adaptacji teatralnej dzieł epickich na wybranych przykładach.
101. Premiery teatralne XXI wieku. Omów na wybranych przykładach.
102. Filmy w 3D,4D, 5D . Zanalizuj wybrane przykłady.
103. Najsłynniejsze filmy Oskarowe. Porównaj i oceń.
104. Opery, operetki i musicale. Omów na wybranych przykładach.
105. Teatry dla najmłodszych widzów. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przykładów.
106. Aktorzy pochodzący z Chełma. Zaprezentuj dorobek sceniczny Dominika Bąka, Michała Kościuka, Adama
Krawczuka.
107. Filmy o stanie wojennym. Omów na wybranych przykładach.
108. Dorobek papieża Jana Pawła II w literaturze, filmie i malarstwie. Przedstaw na wybranych przykładach.
109.Sceny batalistyczne w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw i porównaj sposób prezentacji.
110.Powieści polskich pozytywistów i ich adaptacje filmowe. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych
przykładów.

JĘZYK

111. Wpływ języka angielskiego na współczesna polszczyznę. Omów problem i oceń zasadność zapożyczeń.
112. Zbadaj język i styl twojego ulubionego publicysty (pisarza).
113. Dokonując analizy języka gwary uczniowskiej, omów najważniejsze cechy tej odmiany polszczyzny.
114. Wskaż i omów na wybranych przykładach komizm słowny i sposoby jego realizacji w poezji Juliana
Tuwima i Konstantego IIdefonsa Gałczyńskiego.
115. Omów, jaką funkcję pełni indywidualizacja językowa w kreacji wybranych bohaterów literackich.
116. Jakie błędy językowe najczęściej zauważasz w swoim środowisku? Określ mechanizm ich powstawania.
117. Zaprezentuj i omów językowe sposoby „malowania” krajobrazu w poezji dwudziestolecia
międzywojennego.
118. Przedstaw i omów funkcję neologizmów w wybranych wierszach Bolesława Leśmiana, Juliana Tuwima
i Mirona Białoszewskiego.
119. Na podstawie analizy języka narracji wybranych utworów określ funkcję języka potocznego w literaturze
współczesnej.
120.Analiza językowa i kulturowa przysłów polskich (na przykładzie przysłów o określonej tematyce).
121. Ekspresja i impresja- analizując celowo zgromadzony materiał językowy, określ właściwości wypowiedzi
świadczące o nadawcy i odbiorcy.
121. Język twoich rówieśników- scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego.
122. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.
123. Opisz dwie wybrane postacie literackie, których język wskazuje na ich przynależność środowiskową.
Wskaż środki językowe, jakie wykorzystuje autor dla podkreślenia związku postaci ze środowiskiem.
124. Historyczna zmienność znaczeń, zabarwień uczuciowych i funkcji wyrazów. Dokonaj konfrontacji języka
poezji Jana Kochanowskiego z polszczyzną współczesną.
125. Język w domu, w urzędzie i w szkole- czy to ten sam język polski? Zanalizuj przykłady odmian
współczesnej polszczyzny.
126. Język utworu literackiego jako pole eksperymentu artystycznego. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach (np. twórczość Tuwima, Białoszewskiego, Gombrowicza, Witkacego).
127. Omów perswazyjne funkcje języka na przykładzie wybranych przemówień papieża Jana Pawła II.
128. Nazwy chełmskich firm i sklepów a moda językowa. Przedstaw i oceń to zjawisko.
129. Zbadaj wpływ łaciny na polszczyznę na przestrzeni wieków.
130. Poetyka tytułów prasowych- dokonaj analizy na podstawie wybranych przez Ciebie przykładów.
131. Scharakteryzuj na wybranych przykładach słownictwo internetowe.
132. Funkcje gry językowej w kabarecie. Rozważ na wybranych przykładach.
133. Na przykładzie różnych tekstów reklamowych omów środki językowe służące funkcji perswazyjnej.
134. Zbadaj na wybranych przykładach sposób doboru nazwisk, przydomków literackich i filmowych.
135. Rola funkcji impresywnej języka w tekstach literackich i publicystycznych. Zanalizuj zjawisko na
wybranych przykładach.
136. Na przykładzie listów prywatnych z dwóch wybranych epok wykaż różnorodność środków językowych
kształtujących wypowiedź epistolarną.

137. Styl makaroniczny w literaturze staropolskiej i jego uwarunkowania kulturowe. Omów na wybranych
przykładach.
138. Omów funkcję stylizacji archaicznej w wybranych powieściach historycznych.
139. Na wybranych przykładach piosenek współczesnych ukaż różne rodzaje i funkcje stylizacji gwarowej.
140. Język mówiony jako tworzywo literatury, np. w twórczość Bolesława Prusa, Juliana Tuwima, Mirona
Białoszewskiego, Stanisława Barańczaka. Analiza celowo dobranych utworów.
141. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na przykładach wybranych
utworów.
142. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku
polskim. Oceń ich celowość.
143. Dokonując analizy języka tekstów piosenek rapowych, wyjaśnij zasadność doborów środków wyrazu.
144. Zbadaj język Twoich dziadków, rodziców i rówieśników. Porównaj i wyciągnij wnioski.
145. Właściwości wywiadu jako formy wypowiedzi. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
146. Omów rolę stylizacji językowych w wybranych utworach literackich.
147. Na podstawie analizy języka tekstów wybranych z prasy kobiecej wyjaśnij, jaki obraz świata one kreują.
148. Omów funkcję tekstu pobocznego w dramatach różnych epok literackich.

TEMATY AUTORSKIE UCZNIÓW

1. Motyw obłędu i szaleństwa w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
(Karol Rybaczuk 3M)
2. Specyfika języka portali internetowych. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach.
(Dominik Tołysz 3IB)
3. Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Zanalizuj na przykładzie wybranych utworów.
(Michał Greguła III ia)
4.OBRAZ POWSTANIA WARSZAWSKIEGO. OMÓW NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH
Z LITERATURY, FILMU I FOTOGRAFII. (PRZEMYSŁAW BOCHNIAK)
5. TOPOS WŁADCY IDEALNEGO I JEGO FUNKCJONOWANIE W LITERATURZE RÓŻNYCH EPOK.
OMÓW NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH. ( KRYSTIAN MAŃKUCKI)
6. BUNT. PRZEDSTAW I OCEŃ ZBUNTOWANYCH BOHATERÓW LITERACKICH.
( SŁAWOMIR MAZUREK)
7. ZBRODNIA I KARA. ZAPREZENTUJ FUNKCJONOWANIE MOTYWU W WYBRANYCH TEKSTACH
LITERACKICH. (PIOTR ŁOPĄG. 3 ia )

Przygotowały: Renata Jokisz-Rogucka, Hanna Maksim

---