Rachunkowosc-system gromadzenia i przetwarzania danych o zdarzeniach jakie mialy miejsce w jednostce gospodarczej w celu dostarczenia inform. Ekon- finans. Celem rachunk. Jest opracowanie inform. Zwiazanych z prowadzona dzialalnoscia gospod.
Rach. finans. Charakt. cechy: -inform. prezentowane sa glownie na zewn. Jednostki; -inf. Opracowywane sa wg. Scisle regulowanych prawnie zasad dokumentacji wyceny, ewidencji, sporzadzania sprawozdan finans.; -opracowane inform. Cechuje dokladnosc, wiarygodnosc i sprawdzalnosc; -dostarczone inf. Dotycza przeszlosci; -serwisy inf. Zwiazane sa scisle z okreslonymi miesiacami, kwartalami a zwlaszcza z rokiem obrotowym; -inf. Dotycza glownie wielkosci pienieznych. Sprawozdania finans.- korzystaja z nich uzytkownicy zewn., musi ono odpowiadac jakosciowym standardom wiarygodnosci, rzetelnosci, prawidlowosci, sprawdzalnosci. Standardy te okreslone sa w ustawie, na jej bazie stworzono fundament gospodarczego porzadku prawnego-prawidłowy, jasny, rzetelny obraz finansow podmiotu uczestniczacego w obrocie gospodarczym jest kwestia kluczowa dla prawidłowego oszacowania ryzyka działaln. Gosp.Rach. obejmuje swym zakresem: -opis stosowanych zasad rach., na który składa się zakladowy plan kont, wykaz prowadzonych ksiag rach. I dokumentacje systemow przetwarzania danych przy uzyciu kompa;- prowadzenie ksiag rach.; -okresowe ustalenie i sprawdzanie stanów aktywów i pasywów na drodze inwentaryzacji; -wycena akt. i pas. Oraz ustalenie wyniku finans. -sporzadzanie sprawozdan finans.; -gromadzenie i przechowywanie ksiag rach., dokumentow inwentaryzacyjnych i sprawozd. finans.; -badanie i oglaszanie sprawozd. Finans. Funkcje rach.- informacyjna(podstawowa); -kontrolna(ochrona majatku i ocena rzeczywistej sytuacji gosp.); -sprawozdawcza(sporzadzanie zestawien i sprawozd. Dla potrzeb roznych odbiorcow); -analityczna(analiza i interpretacja rachunkowa); -dowodowa(wykorzystywanie wiarygodnych urzadzen i dowodow ksiegowych w postepowaniu sadowym i podatkowym).Zasady rach.-zasadnicze normy postepowania w rach. Zapewniajace spelnianie przez nią we wlaściwy sposób funkcji inform. i kontrolnej, okresla się mianem zasad rach. 1.zasada wiernego i rzetelnego obrazu(wiarygodnosci)-jest uznawana za naczelna zas. Rach.wg. niej rach(w tym sprawozdawczosc finans) powinna wiernie, zgodnie z prawda odzwierciedlac sytuacje fin. Majatkowa i dokonania jednostki gospod.2. zasada memoriałowa- polega na tym, ze w ksiegach rach. Jednostki należy ujac wszystkie osiagniete, przypadajace na jej rzecz przychody i obciazajace ją koszty zwiazane z tymi przychodami dotyczace danego roku obrotowego, niezaleznie od terminu ich zaplaty. Wg tej zasady przychody uwaza się za osiagniete a koszty za poniesione w momencie ich wystapienia, a nie w momencie wpływu lubwydatku pienieznego np.:nalezne pracownikom-wynagrodzenia za grudzień, sa wyplacane w styczniu, podlegaja zarachowaniu w grud. Przeciwienstwem zas. Memor. Jest zas.kosztowa (nie stosowana w rach.), w ktorej przychod oznacza otrzymanie gotowki, a koszt jej wydatkowanie wg. Zas. Kasowej zaksiegowaniu ulegloby jedynie otrzymanie zapłaty, a inform. o sprzedazy nie zostałaby wskazana. Stosujac zas. Memorialowa zaksiegowane zostana wszystkie zdarzenia, co oznacza ujawnienie rozchodu towarow, powstanie przychodu ze sprzedazy i naleznosci od kupujacego towar. 3.zas. współmiernosci przychodow i zwiazanych z nimi kosztów. Zakłada ona zgodnosc czasowa i merytoryczna kosztow, strat i podobnych kategorii wynikowych z przychodami, zyskami i podobnymi kategoriami wynikowymi przy obliczaniu wyniku finans. Osiagnietego w jednostce w danym okresie. Wg ustawy do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdaw. zaliczane będą koszty lub przychody dotyczace przyszl. okresow oraz przypadajace na ten okres sprawozd. koszty, które jeszcze nie zostaly poniesione. Chodzi tu o tzw. Rozliczenie miedzyokresowe -czynne rozl. Miedzyokresowe kosztow(np. koszty zaplaconej z góry prenumeraty lub czynszu) -bierne rozl. Miedzyokr. Kosztow (np. planowane zobowiaz wobec klientow z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty dlugotrwałego uzytku) -rozlicz. Miedzyokres. przychodow (np. otrzymane z góry zapłata za wynajecie magazynów na okres kilku lat) 4.zas. ostożności -oznacza ona, że należy przyjmować „pesymistyczny” punkt widzenia przy ustalaniu wart. majątku, przychodów, kosztów i zobowiązań. Nie należy zaniżać kosztów i zobowiązań, ani zawyżać wartości majątku i przychod. Składniki pasywów i aktywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie(wytworzenie) ceny(koszty) z zachowaniem zas ostrożności. 5. zas zakazu kompensat(indywidualnej wyceny)-wyraża się ona w tym że wart poszczeg. Aktywów i pasywów,przychodów i związanych z nimi kosztów, zysków i strat nadzwycz. ustala się oddzielnie. Nie można kompensować ze sobą wart. różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i kosztów związanych z nimi, zysków i strat nadzwyczajnych.6.zas. istotności- w sprawozd. Finans. Wykazywać tylko takie inf. Których pominięcie lub zniekształcenie może wpłynąć na decyzje ekon. Które zostały podjęte na podst. Tych sprawozdań. Zas. Mówi że przy wyborze rozwiązań dopuszczalnych ustawą i dostosowaniu ich do potrzeb jednostki należy zapewnić wyodrębnienie wszystk. istotnych zdarzeń dla oceny majątku i finansów. Z zas. Ta wiąże się również zapis zezwalający jednostce gospod. Na stosowanie uproszczeń w ramach przyjętej polityki rachunk. jeśli nie wywiera to ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji mająt.,finans. I wyniku finans. 7. Zas.ciągłości formalnej i materialnej-polega na tym, ze przyjęte przez jednost.zasady (politykę) rachunkow.należy stosowac w sposób ciągły;w kolejnych okr.obrotowych(najcz.latach) należy więc jednakowo grupować operacje gospod., wyceniać akt. i pasywa, dokonywać odpisów amortyzac.(umorzeniowych) i ustalić wynik finans.;dzięki temu inform.z kolejnych okres. Będą porównywalne;zmiany przyjętych zasad mogą być dokonywane tylko od pierwszego dnia roku obrotow.8.Zas.kontynuacji działania-zgodnie z nią zakłada się iż jedn.gosp.będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć pszyszł.działalność w nie zmniejszonym istotnie zakresie,bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości,chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym;przyjmuje się więc,że w dającej się przewidzieć przyszł.jedn.będzie kontynuowała normalną działaln. i nie ma zamiaru czy konieczności likwidacji lub znacznego zmniejsz.rozmiarów tej działaln.;brak realiz.tej zas. Ma miejsce w jedn.,które są w stanie likwidacji,upadłości lub zmiany formy prawnej;w oparciu o tę zas.”kierownik jedn.uwzględnia wszystkie inform.dostępne na dzień sporządzenia sprawozd.finans.,dotyczące dającej się przewidzieć przyszł,obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego”9.Zas.dokumentacji zapisów księgowych-mówi ona że w księgach rachunk.można dokonywać zapisów wyłącznie na podst.dochodow ksiegowych potwierdzających dokonanie oper.gospodarczej;każda oper.zarejestr.w księgach rach. Powinna wynikać z poprawnie sporządzonego dowodu księgowego;za dowody księgowe uwaza się dow.źródłowe lub dow.zastępcze;10.Zas.wewnętrznej zgodności ksiąg rachunkowych-zas.ta wiąże się z istnieniem kont syntetycznych(konta księgi głównej) i kont analitycznych(ksiąg pomocniczych);zgodnie z tą zas.pomiędzy danymi wynikającymi z zapisów na obu rodz.kont powinna zachodzić pełna zgodność rachunk.tzn.:-powinny być spełnione co najmniej warunki będące konsekwencją zapisu podwójnego w odniesieniu do ewidencji syntetycznej a także warunki będące konsekw.zapisu powtarzanego w odniesieniu do ewid.syntet. i analitycznej11.Zas.kompletności i chronologii zapisów-w ksiegach rach.należy zapewnić kompletność ujęcia oper.gospod. w porządku chronolog. Jak i systematycznym,z tym że poszczeg. operacje mają być ujęte w okresach sprawozdaw.,których dotyczą;zapisy dokonywane są w księg.rach.uważa się za kompletne jeżeli wszystkie oper.gospod.dokonywane w danym okr.sprawozd.zostały ujęte w księgach rach.tego okresu;dla zapewnienia kompletności zapisów księgowych operacje gosp.o charakt.ciągłym powtarzające się,należy dzielić i ujmować co najmn.w okresach miesięcznych(oddzielnie każdy miesiąc)12.Zas.aktualizacji stanu aktywów i pasywów za pomocą inwentaryzacji-wyraza się w tym,że stany poszczegól.składn.majątku(aktywów)i finansujących kapitałow,fund.i zobow.(pasywów)mają być okresowo sprawdzane w drodze inwent.;aktualizacja stanu księgowego akt.i pasywów jest niezbędna gdyż pod wpływem różnorodnych czynników(obiektywnych i subiektyw.)ich stan wykazany w księgach rach.może się różnić od stanu rzeczywist.i w praktyce często się różni. Konto księgowe-urządzenie księgowe,które służy do bieżącego,ciągłego i systematycznego ujmowania oper.gospod.Konto ksiegowe to rachunek dynamiczny aktywów i pasywów inaczej rach. zmian majątku i źródeł jego pochodzenia. Konto ukazuje powiązanie rach. statycznego(bilansu) z rachunkiem dynamicznym (z kontami).Układy graficzne konta:-k.jednostronne(jednostrnicowe,drabinkowe)-k.dwustronne(dwustronicowe folio dwustronna tabela) Elementy konta: a)nazwa konta-określa przedmiot ewidencji b)symbol cyfrowy-wynika z umiejscowienia konta w wykazie kont c)dwie strony-lewa debet lub winien, prawa credit lub ma. Elem.informac. wystepujace podczas zapisywania oper. Gospodar. na kontach:a)data zapisu b)symbol i numer dowodu bedacego podstawa zapisu c)treść oper.gospodarczej d)wartość operacji Dokonanie zapisu po lewej stronie konta określa się jako a)zapisanie po stronie wn b)zapisanie po stronie dt c)debetowanie konta d)obciążenie konta e)zapisanie w ciężar konta Dokonanie zapisu po prawej stronie:a)zapisanie po stronie ma b)zapisanie po stronie ct c)kredytowanie konta d)uznanie konta e)zapisanie na dobro konta Konto teowe uproszczony schemat konta dwustronnego przystosowany do celów dydaktycznych Saldo początkowe (sp) stan danego składnika aktywów lub pasywów na początek okresu sprawozdawczego Obrót konta suma kwot zapisywanych po jednej ze stron konta, zgodnie ze stronami konta wyróżniamy obrót debetowy i kredytowy Saldo końcowe stan składnika na koniec okresu jest to różnica między obrotami stron konta,przybiera nazwę tej strony po której obrót jest większy,zapisywanie jest po stronie mniejszych obrotów w celu zrównoważenia stron kont Funkcjonowanie kont bilansowych a)kont aktywnych których przedmiotem ewidencji jest składnik majątku(aktywów) b)kont pasywnych których przedm. ewidencji jest skład. kapitału (pasywów) Zadania kont bilansowych charakteryz. majątek i kapitał jednostki a)ujęcie stanu początkowych akt i pas z bilansu początkowego b)ewidencji zmian w stanach akt i pas w wyniku zaistniałych oper. gospodarczych c)ustalenie stanów końcowych majątku i źródeł jego pochodzenia w celu wykazania ich w bilansie końcowym Podst. zasady księgowania oper gospodar. na kontach to zasada podwójnego zapisu która polega na tym że każda oper jest zapisywana a)na dwóch kontach b)na przeciwnych stronach tych kont c)w tej samej wartości Zasada podwójnego zapisu wynika z interpretacji oper. gospodarczych z zasad funkcjonowania kont bilansowych i jest przedłużeniem bilasowej metody ujmowania majątku,stąd-∑ Sp debetowych wszystkich kont=∑ Sp kredytowych wszystkich kont -∑ obrotów debetowych wszys kont=∑ obrotów kredytowych wszys kont -∑ Sk debetowych wszys kont=∑ Sk kredytowych wszys kont. Powyższe równości wykazywane są w zestawieniu obrotów i sald. Konta na których zapisuje sie operacje zgodnie z zas podwójnego zapisu nazywa się kontami syntetycznymi. Kontami korespondującymi lub przeciwstawne nazywa się konta uczestniczące w podwójnym zapisie danej oper gospodarczej. Cykl ewidencji ksiegowej -sporzadzenie bilansu poczatk. zwanego bilansem otwarcia(w jednostce która kontynuuje dzilalnosc bilans poczatk. To bilans koncowy poprzedniego okresu sprawozdawczego) -otwarcie kont:wpisanie nazw i symboli cyfrowych, przeniesienie stanow poczatk. Z bilansu(jeżeli dany skladnik nie wystepował w bilansie, konto otwieramy pierwszą operacją dotyczącą danej pozycji) -ewidencja oper gosp na kontach zgodnie z zas podwojnego zapisu(podst ksiegowania sa dowody ksiegowe po wczesniejszym zdekretowaniu) -sporzadzenie zestawienia obrotow i sald(zwanego inaczej bilasnem probnym lub obrotowka)w celach kontrolnych, informac. i sprawozdawczych a) ustalenie obrotow debetowych i kredytowych na wsz. kontach b)wpisanie nazw kont do zestawienia c)wpisanie obrotów do odpowiednich kolumn zestawienia d)zbilansowanie obrotow debetowych i kredytowych wsz. kont przez ich zsumowanie i uzgodnienie e)obliczenie sald poszczególnych kont i wpisanie ich do kolumn zestawienia f)zbilansowanie sald debetowych i kredytowych wszystkich kont przez ich zsumowanie i uzgodnienie -sporzadzenie bilansu końcowego na koniec okresu sprawozdawczego na podst. Bilansu próbnego -zamknięcie kont a)wpisanie sald końcowych b)uzgodnienie sum kontrolnych. Zestawienie obrotow i sald sporzadzane jest na koniec kazdego m-ca. Pełna forma zestaiwnia obejmuje nazwy i symbole kont,saldo poczatkowe, obroty debetowe i kredytowe bieżącego m-ca, obr. debetowe i kredytowe narastajace od poczatku roku, saldo końcowe. Zestawienie obrotow i sald umożliwia ujawnienie błędów, które naruszają zasade podwójne ksiegowanie, o takich błędach swiadczy brak zgodnosci obrotów debetowych i kredytowych oraz saldo koncowe debetowe i kredytowe wsz. kont. Błędy popełniane w ewidencji można poprawic:a)przez skreślenie dotychczasowej treści i wpisanie nowej z zachowaniem czytelności błędnego zapisu oraz podpisanie parafki i umieszczenie daty,poprawki muszą być dokonane jednocześnie we wszystk. księgach rachunk. i nie mogą nastąpić po zamknięciu miesiąca b)przez wprowadzenie do ksiąg rachunk. dowodu zawierającego korekty błędnych zapisów,dokonywane tylko zapisami dodatnimi lub ujemnymi. Zapis dodatni to tzw storno czarne które polega na dokonaniu zapisu korygującego na tych samych kontach na których miał miejsce zapis błędny,ale po przeciwnych stronach w stosunku do zapisu błędnego,storno czarne sztucznie zwiększa obroty na kontach dlatego w praktyce rzadko jest stosowany. Zapis ujemny to storno czerwone które polega na dokonaniu zapisu korygującego za pomocą liczb ujemnych na tych samych kontach na których miał miejsce zapis błędny i po tych samych stronach kont, storno czerwone nie powoduje zniekształcenia obrotów kont. Klasyfikacja kosztów -koszty operacyjne- ponoszone podczas realizacji podst. działalności jednostki dzielimy na: k.zwykłej działalności operacyjnej które są ponoszone w jednostce podczas realizacji zadań związanych bezpośrednio z jej podstawową działalnością pozostałe koszty operacyjne nie są związane bezpoś z podst działalnością jednostki -k.finansowe są ponoszone podczas realizacji operacji finansowych. Układ kosztów wg rodzajów dzieli koszty na koszty proste a następnie łączy w jednorodne grupy uwzględniając ich treść ekonomiczną. Koszty proste to takie których nie da się rozłożyć na elementy składowe. Otrzymane w wyniku takiego podziału konta tworzą układ rodzajowy który obejmuje pozycje: a)zużycie mater i energii-koszt zużycia mater podstawowych pomocniczych biurowych energii elektrycznej cieplnej paliw stałych płynnych i gazowych zakup czasopisma b)usługi obce-koszt usług świadczonych przez inne jednostki,usł transportowe remontowe łączności dozoru mienia i usł najmu c)opłaty i podatki- opłaty sądowe notarialne skarbowe podatki o charakterze kosztów d)wynagrodzenia-płace na rzecz pracowników wynagr pieniężne wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty e)świadczenia na rzecz pracowników- koszty świad na rzecz pracowników: składki z tytułu ubezpieczenia społecznego i funduszu pracy oraz funduszu gwarantowanych świadczeń pracowniczych odpisy na zakładowy fundusz świad socjalnych świadczenia z tytułu bezpieczeństwa i higieny pracy f)amortyzacja- koszty zużycia środków trwałych i wart. niematerial. i prawnych g)pozostałe koszty-np.z tytułu podróży służbowych,koszty reprezentacji i reklamy. W małych jednostkach gospod. można ograniczyć ewidencję kosztów tylko do układu rodzajowego.W większych jednostkach układ rodzajowy może być stosowany jako jeden z kilku przekrojów kosztów.W takim wypadku będzie on tylko wstępnym ujęciem kosztów.
W jednostkach gospod. W których przedmiot działalności jest rożnorodny koszty dzieli się na grupy o wspólnych cechach wg:1 typów działalności np.: koszty działalności podst., produkcyjnej, usługowej, koszty ogólnozakładowe 2faz (funkcji) wynikających z prowadzonej działalności -w jednostkach handlowych wymienia się: koszty zakupu, magazynowania, sprzedaży; w jedn. produkcyjnych: koszty zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży,ogólne 3miejsc powstawania kosztów no:koszty poszczególnych wydziałów produkcyjnych, zarządu 4sposobu odnoszenia na produkty pracy inaczej wg nośników kosztów: -koszty bezpośrednie(odnoszone na dany produkt na podst. Dowodów żródłowych). -koszty pośrednie(nie da się ich odnieść bezpośr. na poszczegolne prod., podział tych kosztów prowadzony jest za pomocą kluczy podziałowych). Ewidencję kosztów i przychodów reguluje zasada memoriałowa wg. Której koszty i przychody powstaja w momencie ich wystapienia niezaleznie od terminu ich regulacji. Podczas ustalania wyniku finansowego obowiazuje zas. Współmierności przychodow i kosztów:-współmierność czasowa nakazuje uwzględnienie podczas ustalania wyniku finans. przychodów i kosztów dotyczących tego samego okresu -wspołmier. Przedmiotowa nakazuje uwzględnienie podczas ustalania wyniku finans. Przychodów i tylko tych kosztów które są żródłem ich uzyskania a nie wszystkich poniesionych w danym czasie.
Istota analizy finans.- an. Finans. Jest cześcią anal. Ekonom.- przedmiotem anal. Finans. Jest stan i wyniki finans. Jednostki gospod. -do jej zagadnień zaliczamy a)wynik finans. I związaną z nim ocenę efektywności gospodarowania- rentowność b)sytuację majątkową i finans. Jednostki -celem an. Fin. Jest przygotowanie i przetworzenie informacji o działalności, wynikach i sytuacji ekonomicno-finans przedsiębiorstwa -inform. te umożliwiają poznanie, ocenę faktówi zjawisk gospod., opracowanie sposobów usprawnienia działalności przedsięb. Oraz określenie skutków ekon.-fin. proponowanych decyzji -zrodlem informacji do an fin sa a)bilans b)rachunki zyskow i strat c) rachunki przeplywow pienieznych d)dane uzupełniajace(srodki trwale, zapasy, naleznosci, zobowiazania itp.) -an fin wykorzystuje wiele metod i narzedzi majacych rozne znaczenie w zaleznosci od poszcz elementow -w ramach an fin wyroznia się a)an porownawcza b) an struktury c)an wskazniku -an porownawcza ma na celu porownanie wielkosci danych podlegajacych ocenie na przestrzeni lat. Może to być porownanie w ramach jednej jednostki, lub okreslonej wielkosci danej jednostki z takimi samymi wielk innych jednostek -an struktury ma na celu okreslenie relacji poszczeg wielk bedacych przedmiotem analizy i wyrażenie ich procentowego udzalu w wielkosci zagregowanej -an wskaznikowa oznacza określenie relacji pomiedzy poszczeg wielkosciami i wyrazenie ich w liczbach. An porownawcza(dynamiki)-polega na ustaleniu wzrostu lub zmniejszenia poszczeg składników sprawozdan fin -ustalone przyrosty lub zmniejszenia pozycji stanowią podstawę do oceny dzialaln jednostki -dynamikę oblicza się zarówno w wart bezwzglednych(zmiana w zl) i wzglednych(%) -w przypadku an sprawozdań za 2 okresy(lata, kwartaly)baze do obliczen stanowi okres wczesniejszy -w przypadku an wiecej niż 2 okresow baze może stanowic okres poprzedni albo najwczesniejszy -an dynamiki przeprowadza się zwykle dla najwazniejszych pozycji bilansu, rachunku zyskow i strat, przeplywu srodkow penieznych -w zaleznosci od potrzeb można ja poglebic w wybranym obszarze. An struktury sprawozdan finans-polega na ustaleniu i ocenie udzialu poszczeg jego pozycji cząstkowych w odpowiedniej sumie zbiorczej danego sprawozdania -sklada się ona z a)an struktury bilansu b)an str rachunku zyskow i strat c)an str przeplywow pieniedzy. An struktury bilansu -polega na okresleniu udzialu poszczeg pozycji aktywow i pasywow sumie bilansowej oraz ocenie trendow zmian ich struktury -w rozwojowym przedsieb uzasadnione jest stopniowe zwiększenie udzialu aktywow trwalych - w zaleznosci od aktywów obrotowych pozadane jest zmniejszenie udzialu nalezn i zapasow na rzecz srodkow pienieznych -po stronie zrodel finans wskazane jest wzrost udzialu kapitalu wlasnego w finans majątku, pozadany jest zwłaszcza spadek udzialu zobow krotkoterm. An struktury rach. zyskow i strat-polega na ustaleniu poszczeg jego elementów w wartości przychodow ogółem lub przychodow ze sprzedazy -an umożliwia ocene zyskowności sprzedaży oraz trendów i zasadniczych przyczyn ich zmian. An struktury rachunku przeplywow pienieznych -podczas an przep pien istotny jest podział przeplywów na a)zródla(przeplywy dodatnie) b)wykorzystania(przep ujemne) -odrebna an struktury tych dwoch kategorii pozwoli okreslic glowne zrodla srodkow pienieznych i kierunki ich wykorzystania(inwestycje, splaty zadluzen)