Rozwój społeczno-gospodarczy: proces wyrażający reprodukcję riozszerzoną w skali gospodarki narodowej, a więc zmiany w zdolnościach wytwórczych, produkcji i spozyciu, stosunkach społecznych, środowisku naturalnym i systemie funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa.

Rozwój gospodarczy (ekonomiczny): pojęcie węższe od rozwoju społeczno-gosp. To działalność ludzka, która wiąże się z gospodarowaniem, a więć produkcją i podziałem dóbr i usług.

=zmiany zdolności wytwórczych, stosunków ekonomicznych, produkcji, struktury i mechanizmu funkcjonowania gospodarki, konsumpcji oraz środowiska naturalnego.

Najważniejsze składowe rg:

• majątek

• struktura gospodarki narodowej i mechanizm jej funkcjonowania

• ilośc, jakość i dystrybucja dóbr i usług

• stan środowiska naturalnego

Wzrost gospodarczy:pojęcie węższe od rozwoju gosp; = zmiana strumieni dóbr i usług oraz zasobów gosp, poprawa relacji ilościowych produkcji i podzialu dóbr oraz świadczonych usług, co prowadzi do poprawy ich jakosci i zwiekszenia ich ilosci przypadajacych przeciętnie na każdego członka społeczeństwa.

Najważniejsze elementy wzrostu gospodarczego:

• czynniki sprawcze powodujace zwiększenie strumieni dóbr i usług

• stopa wzrostu gosp

• suma dóbr i usług i ich jakość przypadajaca na 1 mieszkańca w danej gospodarce

Rozwój społeczny- składowa rozwoju społeczeństwa; zmiana układu stosunków społecznych, struktury społeczeństwa, jego preferencji społecznych kryteriów i zasad działalności, wzorców zachowań, postaw i świadomości służących doskonaleniu współżycia i współpracy ludzi i odpowiedniemu ich udziałowi w efektach rozwoju gospodarczego.

Najważniejsze elementy:

• różnorodność dorobku naukowego i kulturalnego

• jego jakośc i tempo pomnażania

• dostepność efektów rozwoju gospodarczego

• zmiany we wzorcach, postawach i świadomości jednostek i grup społecznych

Wynikiem rozwoju społeczno-gosp jest jakość życia- dostepność do dóbr i usług, ich zdolność zaspokajania potrzeb, sposób uzytkowania dóbr, stopień aktywności , uczestnictwa i współpracy jednostek oraz społeczeństwa w zachowaniu i przyswajaniu dotychczasowego oraz tworzeniu nowego dorobku materialnego i kulturalno-naukowego, stopień wolnosci ludzi, a także wielorakość ich form życia i aktów twórczych oraz stan zdrowia psychicznego i fizycznego, uzależniony od wykorzystania nauki i pracy w kształtowaniu stosunków społecznych i stosunków z przyrodą.

Mierniki rozwoju społeczno gosp:

1. MIERNIKI SYNTETYCZNE- w najb ogólny sposób charakt rozwoj społ-gosp

np.

• PKB i dochód narodowy w ujęciu absolutnym i w przeliczeniu na 1 mieszkańca

• Wskaźniki ich dynamiki i struktury wytwarzania,

• W. podziału w układzie działowym, w przekroju reginonalnym i w skali całej gospodarki narodowej

• MIERNIKI SZCZEGÓŁOWE- charakt wybrane dziedziny rozwoju społ-gospodarczego

Np. działalnośc inwestycyjną charakteryzują:

• Stopa inwestycji

• Dynamika inwestycji

• Struktura inwestycji

• Efekty inwestycji

Np. rozwój i postep społeczny obrazuja:

• Liczba izb/1 mieszk

• Liczba lekarzy/10000 mieszk

• Wskaźniki skolaryzacji uczniów

3. MIERNIKI SYMPTOMATYCZNE- charakteryzuja wybrane dziedziny dzialaności, ale sa charakterystyczne i mają taka zdolność diagnozowania, że pozwalają wnioskować o ogólnym poziomie i dynamice rozwoju społeczno-gosp

Np.

• Liczba komputerów osobistych/100 gosp dom

• Udział w prod światowej układów scalonych i komputerów najwiekszej mocy

• Udział w światowej wymianie wiedzy naukowo-technicznej

Wymienione grupy mierników wzajemnie sięuzupełniają w opisie procesów rozwoju społ-gosp. O ich stosowaniu decyduje dostepność i jakość informacji oraz stan rozwoju8 i rzetelnosc pracy słuzb sprawozdawczo-statystycznych w państwie

Czynniki wzrostu gosp- ujęcia:

1. HISTORYCZNE= głównymi czynnikami wzrostu gosp są:

1. kapitał,

2. ziemia,

3. praca

2. MODELOWE

= gł czynniki bezpośrednie przedstawia:

• zatrudnienie

• wydajnośc pracy

=gł czynniki pośrednie:

• majątek produkcyjny

• jego efektywność

• inwestycje i ich efektywność

• SYSTEMOWE

1. Czynniki ekonomiczne- tradycyjne:

• Zasoby naturalne

• Majątek

• Zasoby demograficzne

• Czynniki nowowczesne

• Postep naukowy i organizacyjny

• Postęp w kierowaniu gospodarką

• Zmiany strukturalne

• Międzynarodowy podział pracy

• Czynniki społeczne

• Infrastruktura ekonomiczna

• Infrastruktura społeczna

• Czynniki rynkowe

• Konkurencja

• równowaga

• Czynniki specjalne

• Proporcjonalność i dysproporcje rozwoju

Grupa czynników ekonomicznych o charakterze wymiernym dzieli się na:

1. bezpośrednie

• zatrudnienie (Z)

• wydajność pracy (W)

2. pośrednie

• majatek produkcyjny (Mp)

• efektywność wykorzystania majatku produkcyjnego (E)

a) ekstensywne= zmiany ilościowe, tj przyrost zatrudnienia, trwałych i obrotowych środków produkcji i zwiazanych z nimi inwestycji

• zatrudnienie

• majatek produkcyjny

b) intensywne= istotne zmiany jakościowe w czynnikach ekonomicznych wyraż m.in. w podnoszeniu kwalifikacji pracowników i wzroście ich wykształcenia, lepszym wykorzystaniu czasu pracy i środków produkcji (trw i obr) oraz bardziej efektywnym inwestowaniu

• wydajnośc pracy

• efektywnośc wykorzystania majatku

WZROST GOSPODARCZY PRZEJAWIA SIĘ WE WZROŚCIE DOCHODU NARODOWEGO W PRZELICZENIU NA 1 MIESZKAŃCA KRAJU. ZALEZY ON OD NAKŁADÓW PRACY ŻYWEJ, CZYLI OD ZATRUDNIONEJ W GOSP NAROD SIŁY ROBOCZEJ.

D-dochód narodowy (wzrost gosp)

W-wydajność pracy

Z-zatrudnienie siły roboczej

D=Z*W

CZYNNIKI PRZYSPIESZAJACE I OGRANICZAJACE TEMPO WZROSTU GOSPODARCZEGO:

• KONSUMPCJA-osiągniety poziom konsumpcji społeczeństwa przy danym dochodzie narodowym wyznacza minimlana stopę konsumpcji, jej obnizenie umozliwia wzrost stopy inwestycji, ale wywołuje jednocześnie niezadowolenia pracowników , niepokoje społeczne, a przez to spadek wydajności pracy i obniżenie tempa wzrostu dochodu narodowego w latach nastepnych. Z tego powodu max stopa inwestycji wyznaczana jest przez minimalna stopę wzrostu konsumpcji, której nie powininno się przekraczać

• SIŁA ROBOCZA- barierą może okazać się niedostosowanie struktury kwalifikacji do struktury stanowisk pracy w układzie sektorowym, działowo-gałęziowym i regionalnym. Nadmierne zatrudnienie hamuje tempo wzrostu dochodu narodowego bo uniemozliwia osiąganie wyższej wydajności pracy (niechęć pracowników do wykonywania pewnych usług też jest barierą - usługi komunalne)

• STRUKTURA RZECZOWA- dochód narodowy brutto rozpatrywany w naturze składa się z dóbr finalnych, inwestycyjnych bądź konsumpcyjnych (struktura rzeczowa); w warunkach gospodarki autarkicznej nie ma mozliwości substytucji jednych dóbr przez drugie- nie można zwiekszać dalej inwestycji, można to znieść za pomocą handlu zagranicznego

• HANDEL ZAGRANICZNY- bariera kiedy import>eksport

• WYMOGI EKOLOGICZNE- bariera gdy: przekroczenie norm ochronnych pogarsza warunki życia ludności, produkcji i konsumpcji

• LUKA TECHNOLOGICZNA- różnice pom technologiami przodującymi w świecie i t przestarzałymi, stosowanymi w gospodarce krajowej, wyrażają utracony z tego powodu dochód narodowy, a i skalę niezbednych nakładów do wyeliminowania luki

• LUKA ORGANIZACYJNO-INSTYTUCJONALNA- bariera: zła organizacja pracy i produkcji- wadliwa struktura organizacyjno-instytucjonalna kierowania gospodarką

WZORCE ROZWOJU:

• SPOŁECZEŃSTWO KONSUMPCYJNE- zasada: „produkowac więcej i zuzywać więcej”

• ROZWÓJ ZASOBOWOOSZCZĘDNY- zasada: „produkować więcej ale zuzywać mniej”

• SCENARIUSZ STABILNEJ OBFITOŚCI- zasada: „produkować tyle samo, ale zuzywać mniej”

3

---