Informatyka - nauka o przetwarzaniu informacji. Wyróżnia się 3 subdyscypliny: teoria informatyki, inżynieria i konstrukcja środków technicznych informatyki i zastosowania informatyki. Przedmiotem badań inf. są metody, środki techniczne i organizacyjne związane z przetwarzaniem informacji. Kierunki badań : teoria: przetwarzania informacji, systemów informatycznych, systemów komputerowych, symulacji komputerowej; sztuczna inteligencja, organizacja i ekonomika zastosowań informatyki, historia informatyki. Inf. ekonomiczna-odnosi się do tej części informatyki, która precyzuje podstawowe zasady metodyki i pragmatyki w różnych obiektach gospodarki szeroko pojmowanych środków techniki komputerowej. Inf. ekonomiczna może stanowić pole penetracji naukowych i dociekań badawczych oraz tworzyć ważny składnik procesu edukacji ekonomistów. Jest również dziedziną wiedzy teoretycznej oraz domeną działalności praktycznej. Zespala ogół celów, czynników, czynności, metod, środków i systemów służących do wieloszczeblowego przetwarzania rozmaitych danych ekonomicznych dla zaspokojenia informacyjnych i komunikacyjnych potrzeb różnych obiektów gospodarczych. Cele: ogólne: (analiza i identyfikacja potrzeb informacyjnych i komunikacyjnych podm. gosp.) pragmatyczne: (dobór skutecznych zasobów zaspokajania tych potrzeb u różnych partnerów rynkowych). Czynniki: osobowe - środowisko społeczne, rzeczowe - tworzą ekonomiczne i technologiczne środowisko przebiegu procesu, (infrastruktura niezbędna do prawidłowego przebiegu procesów informacyjnych i komunikacyjnych w obiekcie gospodarczym i w jego relacjach z otoczeniem ) Czynności - podstawowe (zarządzanie przebiegiem procesów informacji i komunikacji wewn. obiektów gosp. i między nimi) poboczne (planowanie, motywowanie, organizowanie i kontrolowanie skali, zakresu, tempa i horyzontu czasowego relacji tychże procesów). Metody - własne (sposoby, reguły badania przebiegu zjawisk i procesów w obiekcie godp., które zrodziły się na gruncie informatyki) obce (metody badania, które zostały zapożyczone z innych dziedzin wiedzy i dostosowane do potrzeb informatyki ekonomicznej. Środki - sprzętowe (techniczne - instrumentarium realizacji procesów informacyjnych i komunikacyjnych) programowe (proceduralne instrumentarium definiowania przebiegu procesów informacyjnych i komunikacyjnych, realizowanych na określonych platformach sprzętowych) Systemy - autonomiczne (mają charakter agendowy (dziedzinowy, funkcjonalny) i rozwiązują samodzielnie i niezależnie pod względem informacyjnym i komunikacyjnym zadania podmiotów gosp), zintegrowane (wyk. te zadania w sposób scalony programowo i zależny technolog. grupując je merytorycznie i proceduralnie). Systemy informacyjne - uporządkowany układ odpowiednich elementów, charakteryzujących się pewnymi właściwościami, połączonych wzajemnie określonymi relacjami. Elementami tymi są: nadawcy informacji i odbiorcy informacji (fizyczne-ludzie, pracownicy, systemy komputerowe wyposażone w modemy komunikacyjne, organizacyjne i prawne podm. uczestniczące w przekazie i wymianie informacji- wydziały komórki zakładu pracy, jednostka w sensie prawnym np. bank.), zbiory informacji (zestawy wiadomości o charakterze ekonomicznym, generowane przez nadawców informacji w określonym porządku przestrzennym i czasowym , kanały informacyjne oraz metody i techniki przetwarzania informacji. Grupowanie inform: wg kryterium: -miejsce w procesie przetwarzania (wejściowe, wewn, wyjściowe) - stopień przetworzenia (źródłowe, pośrednie, wynikowe) - typ (liczbowe, tekstowe, multimedialne) - sposób opisu zjawiska ekonomicznego (identyfikujące, kwalifikujące) - poziom zmienności (stałe, względnie stałe, zmienne) System informatyczny - to system informacyjny firmy realizowany przy pomocy metod i technik informatycznych (automatycznego przetwarzania danych) struktura systemu informacyjnego: nadawcy, odbiorcy informacji, zbiory informacji, kanały informacyjne, metody i techniki przetwarzania informacji. Kanały informacyjne - są to sformalizowane i niesformalizowane drogi przepływów informacyjnych stanowiących ewidencyjne i informacyjne odwzorowywanie przepływów zasileniowych zarówno w obrębie obiektu gosp. jak i w relacjach obiektów z otoczeniem. Sformalizowane- przybierają postać obowiązujących regulaminów, instrukcji, określających nadawców lub odbiorców, miejsca odpowiedzialnych oraz ram czasowych. Niesformalizowane - nieoficjalny obieg informacji, znacznie utrudniający procesy komputeryzacji obiektów gospodarczych. Metody i techniki przetw. inform. - to zalgorytmizowane (np. pensje - średnia płaca w firmie) procedury oraz niesformalizowane (np. premie) reguły automatycznej lub tradycyjnej obróbki zbiorów informacji, które w drodze od nadawcy do odbiorcy są w całości lub częściowo poddawane koniecznym transformacjom czynnościowym (kontrola, prezentacja, ewidencja, przesyłanie, przechowywanie ora operacje arytmetyczne i logiczne). Metody dzieli się na 2 grupy: 1) tradycyjne (nieinformatyczne) liczydło, kartka i pióro 2) informatyczne - automatyczne przetwarzanie danych komputerowych. Typy systemów informacyjnych - wyróżniamy 2 grupy: 1) systemy makroekonomiczne (ponad i międzyobiektowe) np. ZUS - obszar całego kraju lub regionu albo też z myślą o wspomaganiu informacji poszczególnych działów, sektorów, gałęzi (bankowości, ubezpieczeń, administracji publicznej). Wyróżnia je skala funkcjonowania oraz konieczność uwzględniania niejednorodności obsługiwanych obiektów (konieczność standaryzacji, dostosowywania, angażowania znacznych zespołów). Dopuszczają możliwość wprowadzenia własnych elementów. 2) systemy mikroekonomiczne (obiektowe) np. przedsiębiorstwo - związane z funkcjonowaniem wyodrębnionych jednostek gospodarczych, administracyjnych i instytucji szczebla podstawowego. Ich zróżnicowanie merytoryczne, przedmiotowe czy też technologiczne jest zdecydowanie największe wynika bowiem z różnorodności form własności, zakresów działania, wielkości, rozproszenia. Zakres merytoryczny - obsługują wytwarzanie produkcji, logistyka i dystrybucja, gospodarka zasobami finansowymi firmy (analizy finansowe), system zarządzania i administracji firmą, system zajmujący się obrotami towarowymi, systemy obsługujące bankowców, administracja publiczna - ewidencja ludności, pojazdów itp. Kryterium - wg poziomu kompleksowości: 1) system prosty - nie obsługuje całego zakresu tematycznego, wprowadza się go gdy mamy nieprecyzyjne przepisy. Względy ekonomiczne - zbyt drogie rozwiązania dla firmy powodują że firmy decydują się na prosty system informacyjny 2) system kompleksowy - wyczerpuje swym zasięgiem cały wspomagający obszar (w ujęciu funkcjonalnym i informacyjnym) np. systemy obsługujące banki. Wg stopnia integracji: 1) aspekt funkcjonalny - miarą integracji funkcji jest spójność procedur systemowych i ich wzajemne powiązanie pomiędzy poszczególnymi obszarami systemu np. ilościowe z wartościowymi czyli PZ - potrzeba zaksięgować 2) aspekt informacyjny - polega na występowaniu ścisłych powiązań informacyjnych pomiędzy współzależnymi funkcjami tak by można było zminimalizować (redundacja danych) doprowadzić do ich jednokrotnego wprowadzenia a także do wewn. integracji zasobów informacyjnych 3)aspekt technologiczny - wiąże się z zastosowaniem w całym systemie jednolitego środowiska sprzętowo - programowego pozwalającego m.in. używać takiego samego interfejsu użytkownika we wszystkich aplikacjach a także swobodnie wymieniać obiekty między nimi. Wg stopnia uniwersalności systemów zintegrowanych - 1) indywidualne - tworzone dla określonego użytkownika dla jego indywidualnych potrzeb 2) powielarne - mają charakter rozwiązań uniwersalnych w ramach danej klasy zastosowań. Będą użytkowanie przez wielu użytkowników. Kryterium wspomagania różnych poziomów zarządzania - 1) transakcyjne - (ewidencyjno - sprawozdawcze) 2) systemy informowania - (informacyjno - decyzyjne) 3) systemy wspomagania decyzyjnego (doradczo - ekspertowe) Implementacja systemu informatycznego - celem informacji obiektów gospodarczych jest eksploatowanie odpowiednich systemów informatycznych, zapewniających poprawne i efektywne funkcjonowanie określonych działalności i komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa. Są 2 warianty przygotowania komputeryzacji obiektu: 1)użycie (gotowych) pakietów oprogramowania narzędziowego - to rozwiązanie wybiera się w sytuacji, gry informacyjne potrzeby obiektu nie są nadmiernie rozbudowane lub nowy system na być jedynie częściowym uzupełnieniem rozwiązań już funkcjonujących. ten wariant zazwyczaj realizujemy sami. 2) opracowanie systemu w pełnym cyklu wykonawczym - jeżeli zadanie to dotyczy rozwiązania o dużej złożoności, to konieczne jest powołanie zespołu specjalistów i przeprowadzenia całego ciągu czynności związanych z tworzeniem systemu. Wiążą się z tym ogromne koszty finansowe do tego wybór z zachowaniem odpowiednich procedur. Procedura zakupu systemu - 1) ustalenia decyzyjne - celem jest dokładne zaplanowanie sekwencji działań związanych z zakupem systemu: wizja przedsięwzięcia, powołanie zespołu specjalistów. 2) opracowanie harmonogramów prac 3) sformułowanie wstępnych wymagań wobec systemu 4) faza penetracji rynku - poszukiwanie źródeł zakupu 5) wstępna selekcja - ofert dostępnych na rynku 6) oficjalne zapytanie ofertowe - oczekujemy konkretnych danych np. o cenie 7) jednolita ocena 8) decyzja o zakupie 9) pozyskanie środków - od tego zależy zakup systemu 10) negocjacja ceny - uzyskanie upustu 11) wybór systemu 12) umowa - kontrakt zatwierdzony przez pracowników 13) wdrożenie systemu w firmie: a) przygotowanie użytkowników merytorycznie, przygotowanie symboliki, przygotowanie bazy normatywnej systemu, wdrożenie odpowiednich dokumentów źródłowych, przeprowadzenie zmian organizacyjnych b) przygotowanie systemu do pracy w obiekcie c) przygotowanie kadry dla systemu d) szkolenie użytkowników systemu e) przygotowanie bazy technicznej f) weryfikacja systemu. Gromadzenie informacji - zbieranie, rejestrowanie, ewidencja danych czyli informacyjne zasilanie obiektu i jego poszczególnych komórek organizacyjnych. nazywana inaczej wejściem systemu informacyjnego służy do: rejestracja wg odpowiednich kryteriów, zasad, ustaw, - zapis na odpowiednich nośnikach i posegregowanie, - konwersja danych, - kodowanie danych, - zabezpieczenie przed wejściem inf. błędnych , - eliminacja błędów. Przetwarzanie informacji - wyk. na zebranych informacjach typowych operacji arytmetycznych i logicznych służy do : - zasilenia informacyjnego istniejących informacji (aktualizacje), - ma umożliwić zestawienie danych uporządkowanych Przechowywanie informacji zapisanie danych na trwałych nośnikach w postaci i w formie umożliwiającej ich łatwe wykorzystanie bez ponownego realizowanie operacji wejściowych. Prezentowanie informacji - dostarczenie odbiorcom niezbędnych informacji wynikowych w wymaganych przez nich terminach , miejscu, zakresie, postaci, czy też stopniu szczegółowości (agregacji) dlatego też często bywa nazywane wyjściem z systemu informatycznego. System ma dostarczyć jak najwięcej informacji aby na jej podstawie we właściwym czasie można było podejmować odpowiednie i prawidłowe decyzje gospodarcze. Cechy jakościowe informacji - rzetelność, selektywność, adresowalność, odpowiedzialność, terminowość, wymagana postać - sposób prezentacji Przesyłanie informacji - przemieszczenie się zasobów informacyjnych pomiędzy komórkami organizacyjnymi obiektu wykonującymi kolejne operacje przetwarzania. Wymiana informacji między obiektem a jego otoczeniem np. przelew do banku. Metoda równoległa - zakres weryfikacji: cały system informacyjny; przedmiot: wszystkie elementy systemu; zestaw danych testowych: wyczerpujące dane bieżące; okres weryfikacji: zazwyczaj 3 kolejne cykle obliczeniowe, jeśli system dał w tym czasie kompletne i poprawne wyniki to zostaje uznany; zalety: możliwość kompleksowego sprawdzenia działania systemu przez wystarczająco długi czas; wady: duża pracochłonność i czasochłonność (równolegle wprowadzany jest stary i nowy system co powoduje duże obciążenie pracowników którzy muszą wykonywać podwójną pracę. Metoda pilotowa - zakres: cały system; zestaw danych testowych: wycinkowe dane rzeczywiste, przetwarzane w ramach weryfikowanych elementów systemu; okres weryfikacji: zróżnicowany, zależnie od złożoności weryfikowanej części systemu, najczęściej 1 okres obliczeniowy; zalety: zmniejszenie zakresu uciążliwych prac, rozłożenie ich w czasie. Dokładność weryfikacji porównywalna z metodą równoległa, pod warunkiem właściwego doboru równolegle sprawdzanych elementów; wady: duża czasochłonność i pracochłonność. Znacznie wydłużony czas weryfikacji systemu jako całości. Metoda próbna - zakres: cały system informacyjny (gdy jest niewielki) lub jego część; przedmiot: zazwyczaj wybrany celowo reprezentatywny fragment systemu, generujący samodzielne wyniki i wymagający stosunkowo niewielkiej liczby danych wejściowych; zestaw danych testowych: wycinkowe dane rzeczywiste dotyczące okresów przeszłych; okres weryfikacji: zróżnicowany (jak w met. pilotowej) ze względu na rodzaj danych testowych czas trwania badań nie może być porównywalny z czasem badań w pozostałych metodach; zalety: zmniejszenie kosztów, czasochłonności i pracochłonności weryfikacji; wady: ograniczenie dokładności i kompleksowości sprawdzenia wprowadzonego systemu. Tą metodę stosuje się do systemów o mniejszym znaczeniu i ograniczonym zakresie tematycznym, jedynie wtedy, gdy wykryte błędy nie spowodują istotnego zagrożenia realizacji podstawowych funkcji firmy.