ŚMIERĆ

Pojęcia

Śmierć kliniczna - ustanie krążenia i oddychania

Śmierć osobnicza - ustanie pracy mózgu

Śmierć biologiczna - po okresie interletalnym; ostateczna śmierć całego organizmu

Agonia - bezpośrednio poprzedza śmierć kliniczną; całkowicie odwracalne zanikanie istotnych dla życia czynności

Okres interletalny - po agonii; zawarty pomiędzy momentem wystąpienia śmierci klinicznej a śmiercią biologiczną

Rodzaje śmierci

1. Śmierć naturalna - następstwo fizjologicznego starzenia się ludzkiego ustroju

2. Śmierć z przyczyn chorobowych

• powolna (z agonią)

• nagła

3. Śmierć gwałtowna - przyczyny urazowe

Reakcje interletalne (suprawitalne, międzyśmiertne)

• są to reakcje fizjologiczne, które możemy wywołać w okresie międzyśmiertnym

1. Uderzenie młoteczkiem neurologicznym w przednią powierzchnię uda, około 4 palce nad rzepką, w okresie 1,5-2,5 h po zgonie wywołuje - falę skurczową mięśni udowych dochodzącą do pachwiny

2. Uderzenie twardym przedmiotem w mięsień, poprzecznie do jego długiej osi, wywołuje w okresie 2-3 h po śmierci - pojawienie się zgrubienia tzw. wałka miotonicznego

3. Pobudzenie prądem elektrycznym mięśni mimicznych (okrężnych oka i ust) - skurcz w postaci zaciskania powiek i ust (pierwsze 5-8 h), a drżenia włóknikowe tych mięśni jeszcze dłużej

4. Podskórne wstrzyknięcie pilokarpiny lub acetylocholiny - reakcja gruczołów potowych (8-16 h po zgonie)

5. Podanie leków miotropowych (chlorek barowy, ergometryna) lub neutrotropowych (atropina, pilokarpina) do przedniej komory oka - rozszerzenie lub zwężenie źrenicy w pierwszych 20 h po zgonie

Znamiona śmierci

• zaczynają powstawać z chwilą ustania czynności serca

• ich wspólną cechą jest to, że przechodzą one pełną ewolucję i całkowicie wykształcają się w pierwszych 12 h po zgonie - wczesne cechy śmierci

• zwłoki muszą przebywać na oddziale - co najmniej 2 h przed odesłaniem do kostnicy

• sekcja - po 12 h od momentu śmierci klinicznej

1. Plamy pośmiertne = opadowe

• z chwilą ustania czynności serca krew pod wpływem siły ciężkości zaczyna spływać do naczyń żylnych i włosowatych znajdujących się w najniżej położonych częściach ciała

• zaczyna się w ostatnim stadium okresu agonalnego

• plamy o sinowiśniowym zabarwieniu

• czas:

• 30 min po zgonie - nieduże plamki (kark, małżowiny uszne); później zaczynają się one zlewać obejmując całą niżej położoną powierzchnię skóry zwłok; BRAK - miejsca uciśnięte przez podłoże lub uciśnięte przez odzież

• 4-6 h - plamy w pełni wykształcone i nie ulegają dalszemu powiększaniu

• 6-8 h - przy zmianie pozycji zwłok plamy ulegają jeszcze całkowitemu przemieszczeniu, tworząc się ponownie w obszarach najniżej położonych (wędrówka plam); nie są już tak intensywne

• 10-12 h - plamy utrwalają się i nie przemieszczają się lub przemieszczają się częściowo przy zmianie pozycji zwłok; hemoliza i zwiększona przepuszczalność naczyń - zmiana w brunatnowiśniową plamę dyfuzyjną (barwnik krwi przenika przez ściany)

• 24-48 h - imbibicja tkanki podskórnej barwnikiem krwi

• bledną pod wpływem ucisku (im dłużej tym słabiej)

• zmiana koloru:

• długo w niskiej temperaturze - czerwone

• zatrucie CO - malinowoczerwone

• zatrucie cyjanowodorem - odcień karminowy

• zatrucia utleniaczami (chlorany, azotany, azotyny, anilina - methemoglobina) - brunatne

• lokalizacja:

• utonięcie - twarz, głowa, okolice barków, górna klp

• powieszenie - obwodowe części kończyn (tzw. skarpetki i rękawiczki)

• zmiana położenia - różne wysycenie, przednia i tylna powierzchnia ciała

2. Stężenie pośmiertne

• stopniowe skrócenie mięśni oraz ich usztywnienie

• czas:

• 30-60 min - cały mięsień sercowy (serce w skurczu; ale najpierw KL), przepona (wdechowa), przewód pokarmowy (pofałdowanie), pęcherz moczowy (beleczkowanie), mięśnie przywłośne (gęsia skórka)

• 1-3 h - mięśnie szkieletowe (mimiczne oraz drobne palców rąk i stóp)

• 6-8 h - pozostałe mięśnie szkieletowe

• 8-10 h - dalszy rozwój; po przełamaniu nie powraca

• 15-24 h - stężenie w pełni rozwinięte we wszystkich mięśniach; przewaga ZGINACZY nad prostownikami (zwłoki mają przywiedzione do tułowia kończyny górne, które są lekko zgięte w łokciach i mają ręce zaciśnięte w pięść; kończyny dolne są wyprostowane w biodrach i lekko zgięte w kolanach, stopy szpotawo-końskie)

• ustępuje w takiej kolejności w jakiej się pojawiło - po 48-72 h od śmierci

3. Oziębienie pośmiertne

• stopniowe oziębienie się zwłok

• trwa tak długo, aż dojdzie do wyrównania temperatury ciała z temperaturą otoczenia (16-20 h)

• najszybciej oziębiają się - części odkryte

4. Bladość pośmiertna

5. Wysychanie pośmiertne (rogówka)

Zmiany pośmiertne rozkładowe

1. autoliza - enzymy proteolityczne

2. gnicie - bakterie gnilne

Zmiany pośmiertne utrwalające (przeobrażenia)

1. strupieszenie (mumifikacja) - środowisko suche i wysoka temp. otoczenia

2. przeobrażenie tłuszczowo-woskowe (saponifikacja) - środowisko wilgotne, mało tlenu i niska temp.; początek po 2-3 mcach a pełna po 1-3 latach

3. przemiana w torfowiskach

Pytania testowe

1. Kiedy wraca stężenie pośmiertne - 5-7 h

2. Plamy opadowe stwierdzono na grzbiecie i brzuchu. W jakim okresie zwłoki były przez 8-10 h - były przewracane

3. Czerwono-różowe plamy opadowe powstają w - zatruciu CO

4. Dlaczego znika stężenie pośmiertne - gnicie i autoliza

5. Przeobrażeniem zwłok jest - saponifikacja

6. Jakimi metodami możemy określić moment zgonu jeśli zwłoki mają powyżej 30 lat - po wyglądzie kości

7. Przeobrażenie zwłok - strupieszenie, przeobrażenie tłuszczowo-woskowe, przemiana w torfowiskach

8. Źrenice po śmierci -

9. Pierwsze objawy śmierci - zmętniała rogówka, błona bębenkowa i dno oka

10. Reakcje supraletalne (interletalne) - ruchy źrenic

---