2. Zasada niesprzeczności - idealistyczne założenie doktrynalne; postulat do normodawcy traktujący system prawa jest wolny od niezgodności sam w sobie. Nakłada obowiązek traktowania prawa przez organy je stosujące jako niesprzeczny w treści norm prawnych (normy są koherentne-niesprzeczne).

3. Zasada zupełności - polega na obowiązku przyjęcia przez organy stosujące prawo
traktowania prawa jako pozbawionego luk. W okoliczności ich wystąpienia organ obowiązany jest lukę zapełnić w sposób określony w doktrynie.
Rodzaje zupełności:
a) w sferze stosowania prawa organ stosujący prawa ma obowiązek znaleźć rozstrzygnięcie dla każdej sprawy na podstawie normy prawnej.
b) w sferze wykładni prawa oznacza, że system prawa przewiduje dla każdego stanu faktycznego skutki pozytywne (tj. wynikające z normy bezpośredniej) lub negatywne (tj. powstałe z wydedukowanej normy pośredniej).

Luki w prawie

Luka w prawie to brak regulacji prawnej, która być powinna.
Rodzaje luk:
a) extra legem - brak normy bezpośredniej (brak skutków pozytywnych). Rezultat to skutek negatywny, który wywołuje konieczność określenia pozytywnych dla danego stanu.
b) contra legem - gdy skutki pozytywne ocenione zostają ujemnie
c) intra legem - gdy norma jest nie ostra.
d) techniczna - brak wszystkich skutków pozytywnych niezbędnych do rozstrzygnięcia
e) swoista - wynika z opóźnienia legislacyjnego w stosunku do ustawy blankietowej.


Reguły wnioskowań prawniczych (tzw. interferencyjne) w celu wypełniania luk extra legem stosujemy wnioskowania prawnicze.
1. Per analogiam (przez podobieństwo) wtedy gdy normujemy sytuację podobną do już kiedyś rozstrzygniętej. Nie ma zastosowania w KK.
a) analogia legis z podobieństwa ustawy w danej gałęzi prawa.
b) analogia iuris z podobieństwa normy wtórnej dedukowanej z normy pierwotnej.
2. A contriario (przez przeciwieństwo do analogii) jeżeli stan faktyczny nie spełnia przesłanek to nie pociąga za sobą takich a takich skutków prawnych.
3. A fortiori (tym bardziej jeżeli):
a) a maiori ad minus jeżeli ktoś jest uprawniony do czynienia więcej to może i mniej.
c) a minori ad maius jeśli ktoś jest uprawniony do czynienia mniej to nie może więcej.

1. Zupełność systemu prawa. Luki w prawie

Luką w prawie - jest jedynie taki brak regulacji, co do którego można racjonalnie twierdzić, że nie jest prze ustawodawcę zamierzony. Innymi słowy, gdyby ustawodawca działał racjonalnie, ten stan rzeczy uregulowałby, tj. zakazał, nakazał, lub dozwolił określone zachowanie, określonym adresatom, w danych warunkach.

Luka w prawie w szczególności może wystąpić wówczas, gdy:

• ustawodawca nie zakończył procesu prawodawczego,

• pomimo zakończenia procesu legislacyjnego nadal nie można ustalić norm regulujących określoną kwestię.

• luki konstrukcyjne,

• luki aksjologiczne (ta w której twierdzimy, że ustawodawca powinien jakiś stan rzeczy uregulować w ogóle lub w określony sposób),

• luki pozorne (mają pozorny charakter),

• luki logiczne (mają one wynikać z istnienia sprzeczności norm)

Cechy systemu prawa:

-jednolitość systemu - wynika z tego, że zbiór norm prawnych jest dziełem jednego państwa, jest więc tworem

jednorodnym, pod względem zamierzeń prawodawczych, celów które za pomocą prawa chce osiągnąć prawodawca.

- różnorodność systemu jest następstwem tworzenia norm obowiązujących w różnych obszarach stosunków

społecznych.

- zupełność systemu polega na tym, iż system prawny danego państwa powinien być tak skonstruowany, aby zbiór

uregulowań, w którym on jest mógł zawierać unormowania stanowiące podstawę kwalifikacji prawnej dla każdego stanu

faktycznego.

- określony stopień niesprzeczności

1. Pojęcie i rodzaje systemów. Pojęcie systemu prawa

• system to całość złożona z powiązanych ze sobą wedle pewnych zasad elementów.

1. Systemy naturalne - powstają bez intencji człowieka, siłami samej natury,

2. Systemy sztuczne - są dziełem człowieka, powstają wedle przyjętego planu,

3. Systemy realne - składają się z realnie istniejących obiektów, (las, itp.)

4. Systemy pojęciowe (nominalne) - elementami tych systemów są twory kulturowe, wartości, normy, pojęcia abstrakcyjne,

multicentryczność systemów prawa, jest alternatywą dla systemu hierarchicznego prawa, wynikającą z coraz powszechniejszego tworzenia norm transgranicznych, norm nadrzędnych nad normami prawa wewnątrzpanstwowego, norm które wynikają z przekazania kompetencji organów państwa organom międzynarodowym.

Idea systemu multicentryczności polega na podziale kompetencji decyzyjnych w razie kolizji norm różnych systemów prawnych obowiązujących na tym samym obszarze (np. system państwowy i system norm wspólnotowych/UE) poprzez przyznanie konkretnym organom kompetencji decyzyjnych quad usum, czyli chodzi o rozdzielenie kompetencji z tej samej materii pośród różne organy z różnych systemów obowiązujących na tym samym obszarze. Rozdzielenie kompetencji może polegać na wypracowaniu odpowiednich norm kolizyjnych.

Na racjonalne tworzenie się prawa składają się następujące zadania:

1. Określenie celów, jakie zamierza się realizować w danej dziedzinie,

2. Ustalenie katalogu możliwych środków realizacji założonych celów oraz podjęcia decyzji w sprawie wyboru środka oddziaływania,

3. Precyzyjne określenie celów danego aktu prawotwórczego oraz ustalenie katalogu alternatywnych sposobów unormowania danej dziedziny stosunków społecznych,

4. Sformułowanie globalnej oceny całokształtu skutków i kosztów każdego z możliwych sposobów unormowania oraz podjęcia decyzji optymalnej,

5. Opracowanie projektu aktu prawotwórczego,

6. Ustanowienie aktu prawotwórczego.

---