Przedmiot normy. PN-90/B-04615.

Przedmiotem normy jest papa asfaltowa na tekturze budowlanej stosowana do izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych.

Rodzaje pap i przeznaczenia.

Ze względu na przeznaczenie papy asfaltowe dzieli się na trzy rodzaje, a te z kolei w zależności od gramatury tektury i zawartości asfaltu dzieli się na odmiany.

1) papy izolacyjne - I/333, I/400 oraz I/500,

2) papy podkładowe - P/333/1100, P/400/1200, P/400/1400, P/400/1600, P/500/1300, P/500/1500 oraz P/500/1700.

3) Papy wierzchniego krycia - W/400/1200, W/400/1400, W/400/1600, W/500/1300, W/500/1500 oraz W/500/1700.

Rodzaje stosowanych materiałów.

1) Asfalt - przemysłowy izolacyjny PS-40/175 (do impregnacji) oraz PS-85/25 i PS-85/40 (do masy powłokowej) wg PN-76/C-96178/02.

2) Posypka papowa

a) dla pap podkładowych - posypka z piasku kwarcowego frakcji 0,32 ÷ 1,00 mm. wg BN-75/6727/01 lub mączka z łupku chlorytowo - serycytowego i fyllitowego wg BN-85/6714/03

b) dla pap wierzchniego krycia wg BN-75/6727/01. Posypka na wierzchnią stronę z łupku serycytowego i fyllitowego.

3) Wypełniacz mineralny - mączka z łupku chlorytowo - serycytowego i fyllitowego M-0,08 (frakcja 6400) i M-0,9 (frakcja 4900) wg BN-85/6714/03.

Wymagania dotyczące pap:

1)Wygląd zewnętrzny.

Wstęga papy powinna być bez dziur i załamań, o równych krawędziach. Powierzchnia papy izolacyjnej nie powinna mieć widocznych plam asfaltu. Papa podkładowa i wierzchniego krycia powinna mieć równomiernie rozłożoną powłokę i posypkę.

2) Dokładność nasycenia.

Papa po rozerwaniu i rozwarstwieniu powinna mieć jednolite brunatne zabarwienie.

Sposób pobierania próbek.

Próbki pobieramy wg PN-83/N-03010. Do badań należy wyciąć z każdej rolki papy przeznaczonej do badań pas o szerokości wstęgi papy i długości około 150 cm. Z przygotowanego pasa należy wyciąć z jego środka próbki o wymiarach 20 x 5 cm z kierunku poprzecznego oraz podłużnego.

Rodzaje badań.

1) Badania niepełne:

1. sprawdzenie wyglądu zewnętrznego.

2. sprawdzenie dokładności nasycenia.

3. sprawdzenie wymiarów.

4. sprawdzenie masy składników przez ważenie.

5. sprawdzenie giętkości.

2) Badania pełne obejmują a) ÷ e) plus dodatkowo:

6. sprawdzenie masy składników metodą ekstrakcji.

7. sprawdzenie odporności na działanie podwyższonej temperatury.

8. sprawdzenie przesiąkliwości.

9. sprawdzenie siły zrywającej.

10. sprawdzenie wydłużenia przy zrywaniu.

Opis badań.

1)Sprawdzenie giętkości.

Sprawdzenie giętkości papy należy przeprowadzić na prętach o średnicy wg normy PN-90/B-04615. Przed badaniem po cztery próbki dla każdej temperatury wraz z prętami należy klimatyzować:

1. w wodzie w temperaturze 20 ± 2^oC przez 10 ÷ 15 minut.

2. w wodzie w temperaturze 4 ± 4^oC przez ok. 30 minut.

3. w wodzie z lodem o temperaturze 0 ± 2^oC przez ok. 30 minut.

Po wyjęciu z wody (nie dłużej jak w ciągu 10 s.) próbkę wygiąć jednokrotnie dookoła półobwodu pręta, dokonując okiem nieuzbrojonym obserwacji powierzchni wierzchniej. Wynik badani należy uznać za dodatni , jeżeli co najmniej trzy badane próbki nie wykazały widocznych rys i pęknięć.

2) Sprawdzenie odporności na działanie podwyższonej temperatury.

Sześć próbek o wymiarach 10 x 5 cm (dwie pobrane ze środka wycinka taśmy papy - jedna z kierunku poprzecznego i jedna z kierunku podłużnego, oraz cztery próbki pobrane z brzegu taśmy z odległości nie mniejszej niż 10 cm od krawędzi jedna z kierunku poprzecznego i jedna z kierunku podłużnego należy zawiesić w suszarce ogrzanej do stałej temperatury podanej w normie (ok. 70°C) na ok. 2 godziny. Po wyjęciu z suszarki i ostudzeniu należy opisać ewentualne zmiany w wyglądzie zewnętrznym papy (spływanie masy powłokowej, pęcherze, zgrubienia itp.). Wynik badania należy uznać za dodatni jeżeli po wyjęciu próbek z suszarki brak jest widocznych pęcherzy oraz spływów masy asfaltowej.

3) Sprawdzenie siły zrywającej przy rozciąganiu.

Próbki jednostkowe o szerokości 5 cm. w liczbie 10 sztuk klimatyzuje się przez 4 godziny w temperaturze 20 ± 2^oC. Przy zakładaniu próbek do aparatu zrywającego należy pasek papy zamocować w uchwytach szczękowych tak, aby odstęp wynosił 200 mm. W razie rozerwania się próbki w odległości mniejszej lub równej 2 cm. od zacisku, należy dokonać nowego pomiaru na nowej próbce. Wynik, [kN] to średnia arytmetyczna wszystkich pomiarów.

4) Sprawdzenie wydłużenia przy zrywaniu.

Z próbki przeznaczonej do badań wycina się po dziesięć pasków o szerokości 5 cm i długości 25 cm. paski papy mocuje się w szczękach zrywarki, których rozstaw wynosi 20 cm. i poddaje się rozciąganiu. W momencie zerwania próbki należy zmierzyć je wydłużenie, a wynik [%] obliczyć wg wzoru:

Gdzie:

ΔL - przyrost długości próbki

L - pierwotna długość próbki między szczękami zrywarki

Końcowy wynik jest średnią arytmetyczną 10 badań. Wynik każdorazowej próby jest uznawany za prawidłowy jeżeli próbka została zerwana w odległości co najmniej 2 cm od uchwytu zrywarki.

5) Oznaczenie przesiąkliwości

Badanie wykonuje się metodą ciśnienia słupa wody na powierzchnię papy. Próbki o średnicy 80 mm w ilości 3 sztuk pobiera się ze środka oraz z brzegów taśmy w odległości min 100 mm od jej krawędzi i umieszcza się wraz z podłożonym od jej strony spodniej krążkiem bibuły do sączenia oraz nałożonym obustronnie wałeczkiem plasteliny o średnicy 10 mm, między gumowymi uszczelkami znajdującymi się pomiędzy pierścieniami stalowymi. Próbkę zaciska się trzema śrubami i do rury wlewa wodę. Po upływie czasu określonego w normie dokonuje się oględzin próbki określając czy wystąpił przeciek uwidaczniający się w postaci zawilgocenia bibuły. Wynik uznaje się za dodatni jeżeli był brak przecieków.

Wykaz wyników z badań próbek papy P/400/1200

L.P.	Rodzaj badania	Wynik badania	Wymagania normy
1.	Giętkość - próbkę obwijamy na klocku o średnicy 15 mm. w temp. 20 ± 2^oC.	Powstają duże rysy i pęknięcia.	Brak pęknięć i zarysowań
2.	Odporność na działanie temperatury 70^oC. W ciągu 2 h.	Zacieki na dolnej krawędzi papy	Niedopuszczalne tworzenie się zgrubień oraz ściekania masy.
3.	Siła zrywająca przy rozciąganiu. próbka o szerokości 50 mm.	270 N	Nie mniejsza niż 315 N
4.	Wydłużenie przy zrywaniu	9 mm. = 4,5 %	Nie mniejsze niż 2 %
5.	Przesiąkliwość	Przesiąkliwa	Nieprzesiąkliwa

Wnioski:

Przy badaniu giętkości próbki powstały niedopuszczalne rysy i pęknięcia. Podczas działania wysokiej temperatury (70⁰ C) pojawiło się ściekanie masy przy dolnej krawędzi paska papy. Przy badaniu przesiąkliwości (słup wody 500mm) po 72h pojawiła się wilgoć na bibule. Pod działaniem siły zrywającej 270 N (niższej niż normowej -315N) badana próbka znacznie się wydłużyła (o 9mm-4,5%). Badana papa podkładowa odmiany P/400/1200 nie spełnia założeń normowych, nie nadaje się do celów budowlanych.

Zastosowanie pap w budownictwie.

Papy wymyślono po to, by izolowały przed wilgocią i wodą. Stosowane są więc tam, gdzie konstrukcja domu może być narażona na zalanie lub zawilgocenie. Pap używa się do wykonywania pionowych izolacji przeciwwilgociowych i przeciwwodnych oraz poziomych izolacji przeciwwilgociowych fundamentów. Izoluje się nimi stropy, podłogi na gruncie, tarasy i balkony. Stosowane są też jako warstwa wodoszczelna pod różne pokrycia dachowe oraz jako samodzielne pokrycie dachowe, zwłaszcza w przypadku dachów płaskich i stropodachów. Papami można pokrywać beton (zagruntowany wcześniej odpowiednim preparatem bitumicznym), poszycie z desek, izolacje termiczne i stare, dobrze zachowane pokrycia z papy.

W zależności od rodzaju osnowy, sposobu wykonania warstwy wierzchniej lub metody modyfikacji asfaltu papy mogą mieć różne przeznaczenie. Są stosowane jako:

• papy izolacyjne - są grube, mocne i odporne na rozdarcie, dlatego wykorzystuje się je głównie do wykonywania izolacji przeciwwodnych fundamentów i ścian piwnicznych oraz podłóg, stropów i tarasów;

• papy podkładowe - są cieńsze od pap izolacyjnych, a ich osnowy mają mniejszą gramaturę. Stosowane są jako niezbędne warstwy podkładowe pod papę wierzchniego krycia lub pod dachówki bitumiczne, rzadziej pod blachodachówki, dachówki ceramiczne i cementowe. Używa się ich również do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych w fundamentach;

• papy wierzchniego krycia - stosowane są jako pokrycie dachowe. Mają mocne osnowy o dużej gramaturze. Ich warstwa wierzchnia pokryta jest posypką z łupka, bazaltu lub grysu ceramicznego. Ma ona zabezpieczyć papę przed szkodliwym działaniem promieni UV i nagrzewaniem;

• papy wentylacyjne - używa się ich jako dodatkową warstwę, gdy podłoże musi być wentylowane. Papy takie służą wyrównaniu ciśnienia pod warstwami papy i zapobiegają powstawaniu pęcherzy na pokryciu dachowym. Ich osnową jest welon szklany. Cechą charakterystyczną takich pap są wycięte w nich otwory średnicy 4 cm, które stanowią około 15% powierzchni. Czasami zamiast otworów papy wentylacyjne mają podłużne kanaliki odprowadzające wodę. Wierzchnią warstwę tych pap stanowi posypka, spód pokryty jest folią;

• papy paroszczelne - są to dachowe papy podkładowe, których spód powleczony jest folią aluminiową.

---