CZYNNIKI ODDYCHANIA:
TEMPERATURA
- ok. OOC proces oddychania jest spowolniony
- wraz ze wzrostem temperatury intensywność procesu oddychania zwiększa się;
- 34 - 40OC - spowolnienie intensywności procesu oddychania
- 50OC - proces oddychania spada, ponieważ enzymy ( czyli białka ) ulegają denatunacji;
- jeżeli temperatura przez dłuższy czas wynosi ponad 30OC to proces oddychania przebiega na takim samym poziomie.
ILOŚĆ TLENU
- w niskiej ilości tlenu intensywność procesu oddychania jest słaba
- proporcjonalnie do zwiększania się stężenia tlenu wzrasta intensywność procesu oddychania;
- gdy stężenie tlenu jest już bardzo wysokie, na optymalnym poziomie, to mimo to, proces oddychania nie wzrasta
- stężenie O2 na ziemi wynosi 21 %
- niedostatek O2 w glebach ciężkich spowalnia proces oddychania i prowadzi do jego zaniku
- niedostatek tlenu prowadzi do fermentacji alkoholowej i powstania alkoholu - jest to proces końcowy.
ILOŚĆ UTLENIANEGO SUBSTRATU
ILOŚĆ WYDZIELANEGO CO2
- zwiększone stężenie CO2 obniża i hamuje proces oddechowy
- ilość CO2w atmosferze nie przeszkadza intensywności oddechowej
- zwiększona ilość CO2 wykorzystywana jest do przechowywania owoców i warzyw w chłodniach
WODA
Nasiona suche, z małą ilością H2O ( 10-12 % ) mają proces oddychania spowolniony, gdy dostarczy się jej więcej enzymy zostają uwolnione, podnosi się temperatura i wzrasta intensywność procesu oddychania.
ŚWIATŁO
- promieniowanie niebieskie zwiększają oddychanie ciemniowe - mitochondrialne
- w ciągu dnia podczas fotosyntezy pierwsze etapy procesu oddychania tlenowego są zahamowane; w niektórych roślinach zachodzi fotorespiracja ( wydzielenie CO2 i pochłanianie O2 ); zachodzi ona w 3 miejscach :
- mitochondriach
- chloroplastach
- peroksysomach
CZYNNIKI WEWNĘTRZNE
- zranienia - proces oddychania zostaje pobudzony, następuje wyzwolenie energii, komórki tworzą się i zabliźniają ranę.
- hormony roślinne - auksyny - działają w niskich stężeniach, wydzielane są w stożkach roslin, stymulują proces oddychania.
- inhibitory - ( cjanki, tl. węgla, fluorki ), początkowo chamują oddychanie, a kolejnie wstrzymują i doprowadzają do śmierci.
FITOHORMONY
Są to związki o charakterze sygnałów chemicznych, produkowane przez określone tkanki, transportowane do obszarów rośliny w których inicjują procesy wzrostowe i rozwojowe.
Auksyny
Ich transport jest szybki, z wierzchołka do pdst.rośl., bezypetalny, wymaga obecości cukrów i O2 i akropetalny-od pdst do wierzch.wolny,zagodnie z prawem dyfuzji.
Kwas IAA powst w tk rośl z tryptofanu, zw o dużej akt.fizjolog.,za duza il.=namierny wzrost., dezaktywacja przez IAA-oksydaze i światło.
-wpływ na wydłużanie komórek (w strefie wzrostu)
-wpływ na podziały komórkowe (zwłaszcza w kambium, przyrost korzenia na długość)
-partenokarpia (rozwój owocu bez zapłodnienia)
-dominacja wierzchołkowa (uśpienie pąków)
-wpływ na zrzucanie liści i owoców - opóźnianie
-tworzenie zawiązków korzeniowych (sadzonki)
-wpływ na ruchy roślin (fototropizm)
Gibereliny
-wpływ na karłowate rośliny (wprowadzenie kilku kropel roztworu gibereliny na wierzchołek wzrostu karłowatej
odmiany rośliny powoduje że roślina rozwija się do naturalnych rozmiarów)
-stymulują podziały komórek
-powodują zakwitanie niektórych roślin (równowaga pomiędzy rozwojem liści oraz rozwojem międzywęźli i kwitnieniem)
-partenokarpia (u niektórych roślin partenokarpie stymulują powodują auksyny u innych gibereliny)
-kiełkowanie nasion i przerwanie stanu spoczynku (antagonistycznie w stosunku do auksyn)
Cytokininy
-wydłużanie komórek (elongacja)
-przyspieszają podziały komórkowe
-kiełkowanie nasion i przerwanie stanu spoczynku (mniejszy wpływ niż gibereliny)
-opóźnienie procesu starzenia u roślin
-wpływ na różnicowanie się tkanek
-wpływ na tRNA
inhibitory wzrostu
1)endogenne
-kwas abscysynowy-
*Jest odpowiedzialny za przechodzenie roślin w stan spoczynku
*Hamuje wzrost objętościowy komórek,fotosyntezę i syntezę chlorofilu,transport jonów przez błony komórkowe
Przyspiesza procesy starzenia organów i tkanek
Jest odpowiedzialny za tworzenie warstwy odcinającej podczas opadania liści, owoców, kwiatów.
Podwyższony poziom ABA jest reakcją roślin na stres np. podczas braku wody ABA powoduje zamykanie aparatów szparkowych i ograniczenie transpiracji, a także zwiększa pobieranie wody przez korzenie.
-inhibitory fenolowe
2) egzogenne
-retardanty- stosowane w rolnictwie (zapobieganie wyleganiu zbóż), sadownictwie (skracanie pędów bez przycinania), warzywnictwie i kwiaciarstwie (regulowanie długości łodyg kwiatów).
-morfaktyny- wpływające głównie na ich ukształtowanie i pokrój; hamują wzrost elongacyjny pędów powodując karłowatość roślin, prawdopodobnie przez hamowanie transportu auksyn
-herbicydy
3)etylen- hamujje prod i dział auksyn
*przyspiesza zrzucanie liści i owoców, dojrzewanie i starzenie się kwiatów
4)witaminy w niskich stężeniach regulują i katalizują funkcje metaboliczne.
N jest uznawany za najważniejszy makroskładnik plonotwórczy. Pogląd ten wynika z funkcji azotu, który jest niezbędnym elementem syntezy cząsteczek białka podstawy, żywych organizmów Niedobór azotu powoduje nie tylko spadek plonu, ale i zahamowanie wzrostu i rozwoju rośliny Wizualnym objawem niedostatku azotu jest jasnozielony kolor liści i łodyg oraz wątły pokrój roślin W skrajnych przypadkach niedostatku tego pierwiastka liście roślin żółkną, a ich słabo wykształcone owoce przedwcześnie dojrzewają, chlorozy, nekrozy. Przenawożone azotem mają ciemnozielony kolor i wytwarzają bardzo dużą masę (duże i liczne liście, grube łodygi), jednak ich owoce są nieliczne i słabo wykształcone Przeazotowanie roślin wydłuża znacznie okres ich wegetacji Skutkiem tego, plon wielu gatunków (np pomidora czy papryki) nie zdoła dojrzeć przed nadejściem jesiennych przymrozków.
K jedną z podstawowych funkcji jest regulowanie gospodarki wodnej roślin (pobierania wody, transpiracji). Dobre zaopatrzenie w ten składnik ułatwia więc roślinom przetrwanie okresów suszy, zapobiega ich więdnięciu i przedwczesnemu zasychaniu. Ponadto potas poprawia zdrowotność roślin i zwiększa mrozoodporność gatunków wieloletnich (drzewa i krzewy, byliny). Owoce roślin dobrze odżywionych potasem są słodsze i aromatyczniejsze, bardziej wybarwione oraz lepiej się przechowują. Podobnie reagują rośliny ozdobne. Optymalne dawki tego składnika zwiększają liczbę, wielkość oraz barwę kwiatów. Początkowo niedobór potasu objawia się na roślinach w postaci żółtych nieregularnych przebarwień występujących na najstarszych liściach.Często występuje też charakterystyczne zdeformowanie blaszki liściowej, która wygina się ku dołowi. fizjologiczne - osmoza i równowaga jonowa; otwieranie i zamykanie szparek; aktywacja enzymów - kofaktor (przeszło 40 enzymów), reguluje turgor
Ca w życiu roślin spełnia podwójną rolę. jest on niezbędnym składnikiem pokarmowym, a ponadto odpowiada za właściwy odczyn gleby. Reguluje pobieranie innych składników pokarmowych, wzmacnia odporność roślin na czynniki chorobowe a także stanowi element budulcowy (składnik ściany komórkowej). Deficyt wapnia objawia się żółknięciem oraz deformacją najmłodszych liści, jednak objawy te występują rzadko. Znacznie gro�niejsze są choroby fizjologiczne wywołane niedostatecznym odżywieniem roślin wapniem: sucha zgnilizna wierzchołkowa owoców pomidora i papryki czy gorzka plamistość podskórna jabłek. ma wpływ na przepuszczalność błon; aktywacja enzymów
P jak azot, bierze udział we wszystkich procesach życiowych zachodzących w roślinie, jest on niezbędny do prawidłowego przebiegu fotosyntezy, oddychania, przemiany materii, a szczególnie przy powstawaniu białek i substancji zapasowych (tłuszcze, fityna). jego niedobór powoduje poważne zakłócenia w podstawowych funkcjach życiowych roślin, czego wynikiem jest osłabienie rozwoju i funkcjonowania poszczególnych organów, a zwłaszcza systemu korzeniowego. Objawem niedoboru fosforu jest wystąpienie fioletowych przebarwień na łodygach i ogonkach liściowych, a niekiedy również na spodniej stronie liści. Deficyt fosforu uwidacznia się najczęściej u roślin młodych w początkowych okresach ich wzrostu i rozwoju.
występuje w kwasach nukleinowych, fosfolipidach, ATP
Mg aktywacja enzymów w metabolizmie węglowodanów, jest niezbędnym elementem składowym chlorofilu, zielonego barwnika odpowiedzialnego za fotosyntezę,niedobór wywołuje więc poważne zakłócenia w tym procesie, co jest powodem pogorszenia wzrostu, rozwoju oraz plonowania roślin, żółte, nieregularne plamy pojawiające się na blaszce liściowej, przy czym nerwy liścia pozostają zielone, chlorozy
Fe Brak spowalnia proces fotosyntezy a zatem ogranicza rozwój roślin oraz ich plonowanie, chlorozy. Jest składnikiem enzymów biorących udział w fotosyntezie, oddychaniu i wiązaniu azotu cząsteczkowego
B Pierwiastek ten odgrywa istotną rolę w transporcie węglowodanów oraz w przemianach białek. Brak powoduje zmniejszenie oraz pogorszenie jakości plonu, zmniejsza również podatność owoców na pękanie. fizjologiczne - dokładna rola jest niewyjaśniona; uczestniczy w transporcie przez błony plazmatyczne i wpływa na wykorzystanie wapna, związany w kompleksach w ścianach komórkowych