SUDA - KOLOS 2

1. Cechy psychofizyczne - Czynniki.

Czynniki środowiskowe

Uwzględniające całokształt warunków zewnętrznych otaczających człowieka (uczestnika) ruchu:

- pogoda (wpływ na przyczepność, widoczność, płynność)

- zagospodarowanie terenu w rejonie przyległym do trasy

- geometria drogi wraz z przyległymi urządzeniami komunikacyjnymi

- obecność innych pojazdów, czyli zespół czynników mających wpływ na swobodę podejmowania decyzji przez kierowców

Czynniki fizjologiczne

Obejmujące zmysły, przy pomocy których następuje proces postrzegania bodźców. Bodźce powodują powstawanie odpowiednich reakcji warunkowych. Zmysły: wzrok, słuch, koordynacja powonienia, równowagi. Dla każdego procesu postrzegania ważny jest minimalny poziam bodźca możliwy do odbioru. Warunkow reakcje na dobrze znane sytuacje wymagają minimalnego czasu trwania bodźca. Miarą zachowań (sprawności) kierowcy jest czas reakcji.

Czas reakcji - przedział czasu upływający od momentu pojawienia się zewnętrzego bodźca, do momentu podjęcia akcji będącej właściwą reakcją na ten bodziec.

Wyróżniamy cztery podstawowe fazy reakcji: - spostrzeżenie bodźca - wybór właściwego bodźca - podjęcie odpowiedniej decyzji - właściwa reakcja

Statystycznie łączny czas reakcji wynosi 0,5 - 4 sek.

Człowiek reaguje na sygnały dźwiękowe szybciej niż na świetlne.

Pomijając indywidualne predyspozycje, możemy wyróżnić następujące czynniki wpływające na czas reakcji: zmęczenie spowodowane brakiem snu, hałasem, monotonia drogi, alkohol,choroby, oświetlenie

Wzrok - jest dla wszystkich użytkowników dróg najważniejszym zmysłem. Umożliwia ocenę: odległości, kształtu, koloru, wielkości. Cechy ważne dla ruchu drogowego:

- ostrość widzenia, - kurczenie źrenicy: 3 sek, - rozszerzanie źrenicy: 3 min

- zdolność rozróżniania barw

Słuch

Zmysł słuchu nie odgrywa tak istotnej roli w jak wzroku, niemniej jednak jego zaburzenia są przyczyną wypadków (głównie piesi). Człowiek jednak szybciej reaguje na bodźce dźwiękowe niż wizualne

Równowaga

Zmysł równowagi posiada właściwie istotne zanczenie, tylko w przypadku utraty równowagi.

Czynniki psychologiczne

Koordynacja wszystkich działań zależy od psychicznego ukształtowania człowieka.

Czynniki psychologiczne w podróży, mające wpływ na zachowanie się człowieka:

- motywacja podróży - inteligencja - temperament - doświadczenie i nawyki - charakter - czynniki emocjonalne - dojrzałość

Inteligencja warunkuje możliwość przystosowanie się użytkownika do danych warunków ruchu. Z punktu widzenia ruchu drogowego, nie wskazane są skrajne wartości charakteru. Nawyk - stadium samoczynnej koordynacji pomiędzy wzrokiem, słuchem i dotykiem a wykonywaną czynnością motoryczną.

Nawyki zachodzą na skutek długotrwałych, świadomych i permanentnych działań (wykonywanych czynności). Cechy charakteru: - dokładność - odpowiedzialność

- sumienność Czynniki emocjonalne: - zdolność koncentracji

2. Cechy pojazdów [współczynniki przeliczeniowe]

Współczynnik przeliczeniowy λ- wsp. mowiący jak konkretny pojazd ma się do pojazdu umownego. Pojazd umowny - pojęcie pewnego pojazdu, wykorzystywane w obliczeniach i matematycznych opisach procesu ruchu. Jednostką pojazdu umownego jest pojazd osobowy.

Przeliczanie pojazdu rzeczywistego na umowy(kryterium podziału wspólczynnika): dotyczy ruchu miejskiego i zamiejskiego.

Współ. zależy od: czy dla drogi zamiejskiej czy z sygnalizacją, od rodzaju terenu: górzysty, płaski, falisty

1,75- 3 sam ciężarowy w Wielkiej Brytanii

0,3- 1 rower różne ośrodki różne wartości

0,08-0,1 dla ulic 0,087-0,146 - drogi wylotowe, turystyczne

Najczęściej wyróżniane klasy pojazdów: samochód osobowy, samochód ciężarowy

- samochód ciężarowy z przyczepą, samochód ciężarowy lekki (dwuosiowy), autobus, tramwaj, motocykl, rower

Sposób wyznaczania wsp. przeliczeniowego

- długość strefy zajmowanej przez pojazdy oczekujące w kolejce

- zapotrzebowanie czasu na wjazd pojazdu z kolejki na skrzyżowanie

- czas dojazdu od linii STOP do punktu kolizji

- średnia długość pojazdu osob. : 5,6 m

- średnia długość pojazdu cięż. : 7,9 - 10,2 m

3. Struktura rodzajowa. Metody.

Struktura rodzajowa - dzięki niej możliwe jest zapoznanie się z obciążeniem (natężeniem ruchu) na poszczególnych drogach, pasach ruchu. Podlega ona tak samo jak obciążenie wahaniom zarówno w przestrzeni jak i czasie.

Natężenie podlega wahaniom w przestrzeni i czasie.

• Czynniki na wahania ruchu w przestrzeni

Wielkość celów i źródeł ruchu leżących przy trasie i jej obrębie; wskaźnik motoryzacji (ewidencja pojazdów); zamożność społeczeństwa, ruchliwość (potrzeba odbywania podróży).

Pas środkowy 2 jest najbardziej obciążony potem pas lewy 3 a na końcu pas prawy 1 dla ciężarówek i autobusów. Obciążenie poszczególnych pasów uzależnione jest od struktury rodzajowej.

• Czynniki na wahania ruchu w przestrzeni

Zmiany wieloletnie - trudno mówić o wahaniach (wzrost motoryzacji wynika z zamożności, łatwiejszego dostępu do samochodów, ceny paliwa) Zmiany w miesiącach lub sezonach - lipiec - sierpień ruch na drogach zamiejskich, lepsze warunki atmosferyczne; Zmiany dnia tygodnia - od pn-pt natężenie na zbliżonym poziomie 12-16%, weekendy duze wahania, ciezarowy ruch maleje, osobowy zależny od pory roku i obszaru - polozenie centrów handlowych; Zmiany w godzinach doby - największe wahania, powstają dwa szczyty poranny i wieczorny - podstawowy wskaźnik przy planowaniu sygnalizacji skrzyżowań. Zmiany w okresach kilkuminutowych w ciągu godziny - największe wahania, n - minutowe nierówności ruchu najczęściej stosuje się 15min wspołczynnik nierówności waha się od 0,25-1 1 - ruch równomierny 0,25najbardziej nierównomierny, typowe wartości 0,85-0,9.

3. Przepustowość. Rodzaje. Teoretyczny model wyznaczania przepustowości

Przepustowość - teoretycznie określona największa liczba pojazdów jaka w określonych warunkach geometrycznych i ruchowych oraz w dogodnych warunkach atmosferycznych z zachowaniem bezpieczeństwa ruchu może przejechać przez określony przekrój drogi.

Rodzaje: podstawowa (wyjściowa) i projektowa

Podstawowa - największa liczba pojazdów jaka w idealnych warunkach geometrycznych i ruchowych oraz w dogodnych warunkach atmosferycznych z zachowaniem bezpieczeństwa ruchu może przejechać przez określony przekrój drogi.

Projektowa -
(natężenie krytyczne) największa ilość pojazdów które mogą w ciągu godziny przejechać przez badany przekrój drogi z zachowaniem warunków ruchu właściwych dla swobody ruchu `i'.

Teoretyczny model wyznaczania przepustowości:

4. Warunki ruchu drogowego, swobody ruchu, zmiany swobody poziomu ruchu

Warunki ruchu drogowego - zespół czynników określających jakość sytuacji ruchowo drogowej w której znajduje się użytkownik drogi.

Poziom swobody ruchu - jakościowa miara warunków ruchu uwzględniająca odczucia kierowców i innych użytkowników dróg.

Zmiany swobody poziomu ruchu występują w 6 klasach oznaczonych literami od A do F. A - oznacza najlepsze warunki ruchu F- najgorsze warunki ruchu

Miary warunków ruchu: gęstość na 2-pasmowych, prędkość, intensywność, natężenie

1. ruch swobodny - małe natężenie ruchu, duża swobodna doboru prędkości i manewrowania

2. ruch równomierny - prędkość podróży i swoboda ograniczone tylko w niewielkim stopniu

3. ruch równomierny - wybór prędkości wyraźnie ograniczony, manewry wymagają dużej uwagi ze względu na obecność innych pojazdów

4. ruch nierównomierny - ruchy pojazdów bardzo ograniczone, komfort jazdy niski, chwilowe wzrosty natężenia powodują zakłócenia w ruchu

5. ruch nierównomierny - natężenie ruchu odpowiada przepustowości drogi, manewry tylko na zasadzie wymuszenia, natężenie wywołuje poważne zakłócenia

6. ruch wymuszony - gdy natężenie ruchu dojazdowego do danych przekrojów dróg przekracza ich przepustowość, mała prędkość, dłuższe i krótsze okresy czasu zatrzymania
   

5. Czynniki drogowe i ruchowe wpływające na prze przepustowość. Metody wyznaczana przepustowości na drogach zamiejskich

1. Czynniki drogowe związane z geometrią drogi

Szerokość jezdni, liczba i szerokość pasów ruchu, szerokość poboczy, chodników, pasów zieleni pomiędzy jezdnią a chodnikiem, przeszkody boczne, dodatkowe pasy ruchu (np. powolnego), przebieg drogi na planie i profilu, konfiguracja terenu określająca widoczność drogi.

2. Czynniki ruchowe związane z ruchem i jego organizacją

struktura kierunkowa drogi, obciążenie poszczególnych pasów; prędkość ruchu jako warunki w jakich się odbywa, wahania ruchu, nierówności; parkowanie dozwolone czy nie, oznakowanie poziome - podział pasów; obecność przystanków komunikacji zbiorowej, kolizje z ruchem pieszym, obecność sygnalizacji świetlnej

Metody wyznaczania przepustowości:

1. Odcinki ciągłe

2. Odcinki przeplatane

3. Wloty skrzyżowań nie sterowanych

4. Wloty skrzyżowań sterowanych

Dla tych 4 grup metod przyjmuje się przepustowość wyjściową dla zadanych warunków. Metody te różnią się zasadą określenia przepustowości wyjściowej. Określenie warunków panujących na drodze, geometria drogi, natężenie, struktura rodzajowa, poziomy swobody, rezerwy przepustowości.

6. Intensywność nasycenia, graniczny odstęp czas

Graniczny odstęp czasu - taki odstęp czasu między pojazdami na drodze głównej przy którym liczba wykorzystywanych przez pojazdy z wlotu podporządkowanego odstępów krótszych od t jest równa licznie niewykorzystanych odstępów dłuższych dla danego rodzaju manewru. Zależy od możliwości kierowcy, geometrii skrzyżowania, organizacji ruchu, widoczności, oświetlenia, pogody.

Intensywność nasycenia - `S' taka intensywność ruchu określona czasami odstępów która była by osiągnięta gdyby na wlocie ciągle ustawiała by się kolejka pojazdów a sygnał zielony przeznaczony dla tych pojazdów stanowił 100% długości cyklu. Jednostką intensywności nasycenia jest poj/h_z na godzinę sygnału zielonego. Na intensywność tą wpływa pochylenie podłużne wlotu, każdy procem wzniesienia powoduje zmniejszenie intensywności o 3%

7. Pomiary ruchu, cele, wydajność obserwatorów.

Pomiary ruchu:

Częstotliwość wykonywania:

- ciągłe - badania wykonywane na bieżąco

- okresowe - wykonywane według ściśle ustalonych harmonogramach, w określonych miejscach, na drogach zamiejskich i w miastach

- sporadyczne - na konkretne zapotrzebowanie (na zlecenie zakładów transportowych biur projektowych), krótki czas od zlecenia wykonania pomiarów do realizacji.

Cele badań:

- poznanie i opisanie praw rządzących ruchem oraz jego modelowanie

- dostarczenie danych do analiz potrzeb ruchowych oraz studiów transportowych

- dostarczenie danych do projektowania, ekspertyz, oceny efektywności elementów i urządzeń transportowych

- analiza ruchu w ciągu jednego dnia

Przestrzenna klasyfikacja pomiarów ruchu:

-7 obszarów pomiarowych miast np. dzielnice

- pomiary na kordonach, przekrojach, w sieci ulic układu podstawowego, na wybranych skrzyżowaniach, na wybranych ulicach

Metody pomiarów:

Pomiar natężenia, prędkości i start czasu, badanie ankietowe i wywiadowe, źródła i cele ruchu nie oparte na wywiadach, badanie parkowania, analiza bezpieczeństwa ruchu, pomiar

Wydajność obserwatora:

1 obserwator max 4h czyli wydajność 700-900 poj/h

na wolcie skrzyżowania 300-500 poj/h

pomiar prędkości i start czasu - miernik dooplerowski, przez policje

prędkość podróży i jazdy - przy pomocy obserwatorów 2 osoby co 20-30m; zastosowanie czujników w jezdni odl 2-20m

---