Zasady pisania prac
W pracy MUSISZ pokazać, że potrafisz:
1) przeprowadzić kwerendę źródłową, prasową, bibliograficzną,
2) sformułować konkretne postulaty badawcze (wstęp) i wyciągnąć w pracy logiczne wnioski (zakończenie),
3) zdyscyplinować własny umysł oraz wywód i posłużyć się dobrą, naukową polszczyzną,
4) opanować wymogi formalne (dot. sporządzania przypisów, cytowania prac itp.).
Kwestie techniczne
Czcionka Times New Roman 12.
Odstęp 1,5. Nie zapominaj o akapitach (rób je tabulatorem). Tekst musi być wyjustowany!
Znaków w zdaniu (łącznie ze spacją) 65-70.
Kursywa: tylko w przypadku obcych słów w tekście (wówczas już bez cudzysłowia, np.: virtual reality, anything goes) lub w przypisach przy podawaniu tytułu książki bądź artykułu. UWAGA: jeżeli cudzysłów, to już nie kursywa, i odwrotnie!
Pamiętaj! Istnieje ZASADNICZA różnica pomiędzy łącznikiem i myślnikiem! Łącznik: „stosunki polsko-niemieckie”, „w latach 1999-2000”. Myślnik: „zdaniem Piłsudskiego - a powiedział to przy okazji spotkania z ambasadorem Niemiec - takie rozwiązanie nie wchodziło w rachubę”.
Nie podkreślaj w tekście niczego, a zwłaszcza tytułów rozdziałów czy podrozdziałów!
Nie stosuj światła (pustej linijki) pomiędzy akapitami! Jest to maniera anglosaska, w polszczyźnie temu celowi służą akapity.
Styl i język
Unikaj kwiecistego, barokowego stylu z dużą ilością przymiotników; nie piszesz poematu, lecz pracę naukową. Nie prowadź narracji w formule maiestatis pluralis, tzn. „sądzimy”, „uważamy” itp. Bardzo ostrożnie używaj słów: „nigdy”, „zawsze”, „niestety” i „oczywiście”. NIE używaj: „w naszej ojczyźnie”, „w naszym kraju”, „my Polacy” itp. Nie nadużywaj formuły: „sądzę”, „umieściłam”, „wskazałem” itd.
Preferuj zdania krótkie, rzeczowe i zrozumiałe, najlepiej utrzymując bezosobowy styl narracji. Wystrzegaj się pospiesznej redakcji tekstu. Przeczytaj dokładnie tekst po wydrukowaniu, aby nie wstydzić się później wynikłych z pośpiechu banalnych błędów, szczególnie ORTOGRAFICZNYCH i tzw. „ogonków”.
Uruchom sprawdzanie pisowni w Wordzie (kliknij Narzędzia, a następnie pasek Gramatyka i Sprawdzanie pisowni - wówczas Word podkreśli błędy na czerwono). Jednak użycie tej funkcji NIE zwalnia autora od skrupulatnego przeczytania tekstu, gdyż program nie wyczuwa niuansów. Zob. np. klasyczny błąd typu „ogonki”: „Od tego czasu przestał się sugerować jego opinia” (według Worda jest to O.K., ale nie jest, bo kontekst został źle odczytany).
Pamiętaj: czas historyczny jest czasem przeszłym, nie pisz więc w stylu dziennikarskim: „W 1389 r. na Kosowym Polu zwyciężają wojska tureckie”; napisz: „zwyciężyły”. Nie pisz: „w latach 60-tych nastąpiło...”, lecz: „w latach sześćdziesiątych nastapiło...” lub „w latach 60. nastąpiło”...
Po raz pierwszy wymieniając w tekście osobę należy podać jej imię i nazwisko, później można ograniczyć się do pierwszej litery imienia, a następnie do samego nazwiska. Jeżeli jednak piszesz o postaciach tak znanych jak np. Hitler, możesz użyć tylko nazwiska. Wypada krótko opisać sylwetkę po raz pierwszy wymienianej osoby, np. „Hans-Dietrich Genscher, wieloletni niemiecki minister spraw zagranicznych i wicekanclerz”, albo: „znana korespondentka ,,Gazety Wyborczej” Małgorzata Alterman pisała z Brukseli”... To samo dotyczy cytowanych autorów publikacji wymienianych w tekście pracy. Np.: „Jak sądzi znawca spraw amerykańskich Longin Pastusiak”..., a nie: „Zdaniem”, czy „według”, czy „w opinii Pastusiaka”...
Nie stosuj skrótów „W-wa”, „P-ń”; nie pisz „wg.” (w tekście zawsze „według”). Dotyczy to także przypisów.
Uwaga: nie przepisuj z książki! Staraj się pisać własnymi słowami!
Przypisy
Na początku musisz się zdecydować, czy będziesz używać w przypisach terminologii łacińskiej (ibidem, op.cit., item), czy też polskiej (tamże, dz. cyt., także). Dokonałeś wyboru - bądź konsekwentny do końca przez wszystkie rozdziały i nie wprowadzaj zamieszania. Przypis należy do zdania, więc kropkę stawiaj zawsze PO przypisie, np.: „Zakończył swoją misję w Warszawie”. Przypis również jest zdaniem, więc na jego końcu stawiaj ZAWSZE kropkę.
Przypisy można sporządzać dwojako: tzn. bezpośrednio pod tekstem (robi to za nas automatycznie Word w czcionce 10 i odstępie 1) lub przerzucić przypisy na koniec rozdziału; wówczas stosujemy czcionkę 12, odstęp 1,5. W tym ostatnim przypadku nie umieszczamy przypisów bezpośrednio na końcu rozdziału, lecz zawsze zaczynając od nowej strony. W nagłówku piszemy Przypisy do wstępu, Przypisy do rozdziału I, II, III etc. To drugie rozwiązanie jest przydatne, kiedy Twoja praca nie imponuje objętością. W ten sposób możesz zyskać kilka stron dodatkowo. JEDNAK NAJŁATWIEJ JEST TO ZROBIĆ METODĄ PIERWSZĄ, którą polecam (patrz plik „Przypisy wzór”).
Przypisy muszą być urozmaicone. Nie wolno cytować tej samej książki 7 czy 8 razy po kolei (góra 3 razy), gdyż dobitnie świadczy to o fakcie, że autor po prostu przepisuje książki. Oparcie całego tekstu na jednej lub dwóch książkach jest bardzo źle widziane przez recenzentów.
W pracy mogą pojawić się tzw. przypisy erudycyjne. Poprzez nie odsyłasz potencjalnego czytelnika do niezbędnej literatury. Stosuje się je wówczas, gdy jakiegoś tematu nie chcesz dłużej drążyć. Wówczas piszesz w przypisie (tutaj nie musisz podawać stron, wystarczy autor, tytuł, miejsce i rok wydania):
21.O tych sprawach pisze więcej: Kowalski, Jan, Stosunki międzynarodowe w latach 1945-1956, Warszawa-Kraków-Gdańsk 1970.
21.Szerokie omówienie zob.: Stefanowicz, Józef, Europa powojenna, Warszawa 1973.