Do ćwiczeń kształtujących intelekt ze względu na nadprzyrodzone treści poznawcze dla ludzkiego intelektu, zaliczamy:
rozważanie Pisma Świętego
lektura duchowa (lectio divina)
rozmyślanie
rozmowa duchowa
T: Czytanie i rozważanie Pisma Świętego.
Już w ST lekturę i rozważanie Pisma Św. traktowano jako podstawowe ćw. pobożności, pozwalające odkryć najistotniejsze prawdy zawarte w słowie Bożym i kształtować według nich życie duchowe. W nauczaniu Chrystusa i Jego Kościele, znajdujemy podobne podejście do Objawienia. Czytanie i rozważanie jest niejako uprzednie od metod zgłębiania treści objawionych i przyswajania ich. Na zasadność rozważania (czytania, słuchania) Pisma Św. wskazują zarówno same teksty biblijne jak i nauczanie Kościoła.
1. Podstawy biblijne
Zarówno w ST jak i w NT znajdują się liczne teksty wskazujące na konieczność czytania i rozważania Biblii, ze względu na jej pożytek duchowy.
2. Wypowiedzi o roli i znaczeniu Słowa Bożego
„Oto nadejdą dni - wyrocznia Pana Boga - gdy ześlę głód na ziemię, nie głód chleba ani pragnienie wody, lecz głód słuchania słów Pańskich”. - Am 8,11
„Potem rzekł do nich: To właśnie znaczyły słowa, które mówiłem do was, gdy byłem jeszcze z wami: Musi się wypełnić wszystko, co napisane jest o Mnie w Prawie Mojżesza, u Proroków i w Psalmach. Wtedy oświecił ich umysły, aby rozumieli Pismo”. - Łk 24,44-45
„Wszelkie Pismo od Boga natchnione jest i pożyteczne do nauczania, do przekonywania, do poprawiania, do kształcenia w sprawiedliwości, aby człowiek Boży był doskonały, przysposobiony do każdego dobrego czynu”. - 2 Tm 3,16-17
„To przede wszystkim miejcie na uwadze, że żadne proroctwo Pisma nie jest dla prywatnego wyjaśnienia. Nie z woli bowiem ludzkiej zostało kiedyś przyniesione proroctwo, ale kierowani Duchem Świętym mówili od Boga święci ludzie”. - 2 P 1,20-21
3. Opisy praktyki czytania (na podstawie Pisma Świętego)
„Przybył Pan i stanąwszy zawołał jak poprzednim razem: Samuelu, Samuelu! Samuel odpowiedział: Mów, bo sługa Twój słucha.” (1Sam 3, 10)
„Przyszedł również do Nazaretu, gdzie się wychował. W dzień szabatu udał się swoim zwyczajem do synagogi i powstał, aby czytać. Podano Mu księgę proroka Izajasza. Rozwinąwszy księgę, natrafił na miejsce, gdzie było napisane: Duch Pański spoczywa na Mnie, ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, abym ubogim niósł dobrą nowinę, więźniom głosił wolność, a niewidomym przejrzenie; abym uciśnionych odsyłał wolnymi, abym obwoływał rok łaski od Pana. Zwinąwszy księgę oddał słudze
i usiadł; a oczy wszystkich w synagodze były w Nim utkwione. Począł więc mówić do nich: Dziś spełniły się te słowa Pisma, któreście słyszeli. A wszyscy przyświadczali Mu i dziwili się pełnym wdzięku słowom, które płynęły z ust Jego”. Łk 4,16-22
„Tego samego dnia dwaj uczniowie z nich byli w drodze do wsi, zwanej Emaus, oddalonej sześćdziesiąt stadiów od Jerozolimy. Rozmawiali oni z sobą o tym wszystkim, co się wydarzyło. Gdy tak rozmawiali i rozprawiali z sobą, sam Jezus przybliżył się i szedł z nimi. Lecz oczy ich były niejako na uwięzi, tak że Go nie poznali. On zaś ich zapytał: Cóż to za rozmowy prowadzicie z sobą w drodze? Zatrzymali się smutni.(...) Na to On rzekł do nich: O nierozumni, jak nieskore są wasze serca do wierzenia we wszystko, co powiedzieli prorocy!(...) I zaczynając od Mojżesza poprzez wszystkich proroków wykładał im, co we wszystkich Pismach odnosiło się do Niego.(...) Wtedy oczy im się otworzyły i poznali Go, lecz On zniknął im z oczu. I mówili nawzajem do siebie: Czy serce nie pałało w nas, kiedy rozmawiał z nami w drodze i Pisma nam wyjaśniał ?”. - Łk 24,13-17.25.27.31-32
„Właśnie wtedy przybył do Jerozolimy oddać pokłon Bogu Etiop, dworski urzędnik królowej etiopskiej, Kandaki, zarządzający całym jej skarbcem, i wracał, czytając w swoim wozie proroka Izajasza. Podejdź i przyłącz się do tego wozu - powiedział Duch do Filipa. Gdy Filip podbiegł, usłyszał, że tamten czyta proroka Izajasza: Czy rozumiesz, co czytasz? - zapytał. A tamten odpowiedział: Jakżeż mogę rozumieć, jeśli mi nikt nie wyjaśni? I zaprosił Filipa, aby wsiadł i spoczął przy nim.(...) Proszę cię, o kim to Prorok mówi, o sobie czy o kimś innym? - zapytał Filipa dworzanin.(...) A Filip wychodząc z tego /tekstu/ Pisma opowiedział mu Dobrą Nowinę o Jezusie.
( Dz 8,27-31. 34-35)
4. Bezpośrednie zalecenia
„Każdego więc, kto tych słów moich słucha i wypełnia je, można porównać z człowiekiem roztropnym, który dom swój zbudował na skale”. - Mt 7,24
„Lecz On im odpowiedział: Moją matką i moimi braćmi są ci, którzy słuchają słowa Bożego
i wypełniają je”. - Łk 8,21
„Kto jest z Boga, słów Bożych słucha”. - J 8,47
„Słowo Chrystusa niech w was przebywa z całym swym bogactwem: z wszelką mądrością nauczajcie i napominajcie samych siebie przez psalmy, hymny, pieśni pełne ducha, pod wpływem łaski śpiewając Bogu w waszych sercach”. - Kol 3,16
„Wprowadzajcie zaś słowo w czyn, a nie bądźcie tylko słuchaczami oszukującymi samych siebie.
Jeżeli bowiem ktoś przysłuchuje się tylko słowu, a nie wypełnia go, podobny jest do człowieka oglądającego w lustrze swe naturalne odbicie.
Bo przyjrzał się sobie, odszedł i zaraz zapomniał, jakim był.
Kto zaś pilnie rozważa doskonałe Prawo, Prawo wolności, i wytrwa w nim, ten nie jest słuchaczem skłonnym do zapominania, ale wykonawcą dzieła; wypełniając je, otrzyma błogosławieństwo
(1Jkb 1,22-25)
5. Zalecenia Magisterium Ecclesiae
Encyklika Leona XIII Providentissimus Deus (1893) - "Pismo św. posiada własną sobie tylko właściwą moc sprawianą przez Ducha Świętego, która dodaje kościelnemu przepowiadaniu apostolską powagę, wolność mówienia i przekazywania oraz zwycięską argumentację".
Encyklika Benedykta XV Spiritus Paraalitus (1920) - "Na kartach tych przede wszystkim trzeba szukać pokarmu, którym karmi się życie duchowe i rośnie w doskonałości".
Encyklika Piusa XII Divino affiante Spintu (1942) - "Wierni i kapłani mają obowiązek posługiwać się Pismem św. i wynikami badań biblijnych Ojców i teologów Kościoła. (...) Kapłani, którym powierzona jest troska o zbawienie wiernych, niechaj najprzód sami przestudiują starannie Księgi św., przyswajając je sobie w7 rozważaniu i na modlitwie. Potem zaś niech gorliwie rozdzielają bogactwa słów Bożych na kazania, homiliach i wykładach, wspierając naukę katolicką przez przytaczanie Pisma św."
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o objawieniu Bożym Dei Verbum - „Jest przeto rzeczą konieczną, by wszyscy duchowni, zwłaszcza kapłani Chrystusowi, i inni, którzy, jak diakoni i katechiści, zajmują się prawowicie posługą słowa, wytrwałą lekturą i starannym, studium tkwili w Piśmie św., by ktoś z nich nie stał się” próżnym głosicielem słowa Bożego na zewnątrz, nie będąc wewnątrz jego słuchaczem” (...) Nieznajomość Pisma św. jest nieznajomością Chrystusa” (KO 25).
6. Warunki zewnętrzne grupowego czytania Pisma św.:
spotkanie powinna prowadzić kompetentna osoba,
przygotować odpowiednią ilość egzemplarzy Pisma św.,
wcześniejsze i rzeczowe przygotowanie egzegetyczne tekstu w oparciu o dostępne pomoce,
zapewnienie wszystkim uczestnikom najbardziej optymalnego czasu - warunek owocności spotkania
wytworzenie właściwej atmosfery, którą zapewnia między innymi: wzajemne poznanie się (grupa nie powinna przekraczać 12 osób), nastawienie na odkrywanie prawdy wiary, odpowiednia dekoracja - zapalona świeca, wymowny emblemat religijny, porządek, punktualność itp.
spotkanie rozpoczyna się i kończy modlitwą. Stałym punktem programu spotkań powinno być uroczyste odczytanie tekstu, który przewidziany jest do rozważenia podczas danego spotkania, niezależnie od indywidualnej lektury "cichej", niekiedy nawet kilkakrotnej
7. Rodzaje form wspólnotowego czytania i zgłębiania Pisma Świętego
A/ spotkania studyjne - intelektualno - poznawczy charakter
poznawanie przede wszystkim treści tekstu biblijnego, jego sensu literackiego i stosowanych form literackich.
- METODA VESTERÄS
- KRĄG BIBLIJNY
B/ spotkania modlitewno- medytacyjne charakter modlitewno - medytacyjny
- EWANGELICZNA REWIZJA ŻYCIA
- DROGA DO WSPÓLNOTY
- MÓWIENIE SERCEM
C/ świadectwa
- DZIELENIE SIĘ EWANGELIĄ
- KRÓTKIE FORMUŁY WIARY
- SŁOWO ŻYCIA