Agata Kostrzewska gr. 21
ZABURZENIA FUNKCJONALNE I STRUKTURALNE
W DYSFUNKCJACH NARZĄDU RUCHU.
Zaburzenia funkcjonalne - zaburzenia pracy narządu ruchu, będące źródłem dolegliwości lub współistniejące z innymi zmianami. Mogą występować w miejscach odległych od miejsca bólu, lub być wywołane przez już istniejące zmiany strukturalne. Wcześnie wykryte są całkowicie odwracalne (terapia manualna, kinezyterapia, kinesiotaping). Nie usunięte przyczyniają się do powstania lub pogłębiania zmian strukturalnych.
Najczęściej dotyczą zmian w aparacie mięśnowym, więzadłowym, powięziowym.
Odwracalne zmiany strukturalne - zmiany strukturalne możliwe do usunięcia (wygojenia) z wykorzystaniem metod fizjoterapeutycznych. Częste nawroty uszkodzeń struktury prowadzą do zmian nieodwracalnych np.: dyskopatia.
Zmiany strukturalne - trwałe, niemożliwe do usunięcia metodami fizjoterapii zmiany w narządzie ruchu, nierzadko wymagające leczenia operacyjnego, powodujące występowanie dolegliwości przewlekłych (np. zmiany zwyrodnieniowe, złamania). Zmiany strukturalne mogą być źródłem odległych zmian funkcjonalnych - umiejscowionych poza obszarem zmian strukturalnych.
Najczęściej są to zmiany w strukturze kostnej układu szkieletowego.
/\
/ \
|
Wynika z tego że zmiany funkcjonalne mogę przeistoczyć się w zmiany strukturalne, lub zmiany strukturalne mogą być przyczyną powstawania zmian funkcjonalnych. Czyli oba zaburzenia są ze sobą ściśle powiązane.
Umownie dysfunkcje narządu ruchu możemy podzielić wg następującego schematu :
DYSFUNKCJE NARZĄDU RUCHU
/ \
DOTYCZĄCE DOTYCZĄCE
STATYKI DYNAMIKI
/ \ / \
lokalne ogólne lokalne ogólne
upośledzenie nieprawidłowa głównie upośledzenie upośledzenie
funkcji podporowej postawa ciała sięgania i chwytania lokomocji
kończyn dolnych
Zaburzenia funkci podporowej i nieprawidłowej postwy ciała mają przede wszystkim miejsce w zastnieniu zmian anatomicznych w samym szkielecie bądź w upośledzeniach czynności mięśni antygrawitacyjnych.
Mogą być trwałe lub przejściowe a w zależności od stopnia ciężkości będziemy dzielić je na całkowite i częścowe.
Przykładem mogą być :
niedowłady albo porażenia mięśni kończyn dolnych /
i kręgosłupa po złamaniach kręgosłupa / całkowite i trwałe
brak kończyn dolnych np. po amputacji. /
utrwalone nieprawidłowe ustawienia w stawach /
zmiany kształtu kręgów /
sklinowacenie w pł. strzałkowej > plecy płaskie /
- \\ - w pł. czołowej > skoliozy / częściowe i trwałe
jednostronna szpotawośc kolana, biodra /
nieosiowy zrost po złamaniu /
nierówność kończyn /
czas trwania procesu zrastania po złamaniu kości /
okresy po zabiegach ortopedycznych / przejściowe
stawy rzekome, opóźniony zrost /
We wszystkich przedstawionych przykładach zaburzenia funkcjonalne to głównie, przykurczone lub zbytnio rozciągnięte mięśnie, więzadła itd. Natomiast zaburzenia strukturalne dotyczą zmian kostnych jak np, zmiana kształtu kręgu, stawy rzekome. Zgodnie z definicjami zamieszczonymi na początku, zaburzenia funkcjonalne jako fizjoterapełci możemy usunąć wykorzystując dostępne nam techniki, natomiast zaburzenia strukturalne są możliwe do usunięcia głównie drogą operacyjną.
Zaburzenia te nie dotyczą jednak tylko funkcji podporowej (statyki) ponieważ wpływają też bezpośrenio, a jeżeli nie to pośrenio na lokomocję - dynamikę. Sytuacja może też być zupełnie odwrotna mianowicie kiedy zaburzenia dynamiczne będą zaburzały statykę.
Przykład:
- koślawość pięty (zaburzenie pierwotnie dynamiczne) może doprowadzić na drodze reakcji łańcuchowej do skrzywienia miednicy co pociągnie za sobą skrzywienie boczne kręgosłupa a to samo w sobie zaburzy statykę
- sytuacja odwrotna, gdzie skrzywienie kręgosłupa pierwotnie piersiowe wywoła zmianę ustawienia miednicy, które pociągnie za sobą sktócenie jednej z kończyn co upośledzi lokomocję czyli dynamikę.
Jeżeli chodzi o zaburzenie funkcji ruchowej, możemy ująć je w inny sposób niż zamieszczony powyżej.
ZABURZENIA FUNKCJI RUCHOWEJ
/ \
BIERNEJ CZYNNEJ
/ \ / \ \
nieprawidłowości inne bezpośrednie pośrenie mieszane
anatomiczne
ból brak pokrycia wynikające skutek ogranicznia
wewnątrzstawowe wysięk pełnego zakresu z ograniczeń innego typu
lub zewnątrzstawowe ruchu odpowiednio ruchomości lub
wielką siłą mięśniową biernej upośledzenia funkcjonownia mięśni
Rozpatrując zaburzenia czynności mięśni warto pamiętać, że mózg "nie widzi" pojedynczych mięśni, lecz całe ruchy (wzorce ruchowe). Stąd też, jeśli mamy doczynienia nawet z wypadnięciem funkcji pojedynczego mięśnia czy grupy mięśniowej, należy postrzegać to nie tyle w odniesieniu do izolowanego ruchu, lecz raczej w kontekście różnych wzorców ruchowych.
Mówiąc o nieprawidłowościach anatomicznych wewnątrz i zewnątrzstawowych mam na myśli np.:
wyrośla kostne /
zniekształcenie powierzchni stawowych / zaburzenia
zrost włóknisty lub kostny / strukturalne
patologiczne zmiany chrzęstnych i kostnych elementów stawu /
przykurcz torebkowy /
upośledzenie rozciągliwości powięzi lub tkanki podskórnej / zaburzenia funkcjonalne
blizny /
Podsumowując, dysfunkcjom narządu ruchu zawsze towarzyszą zaburzenia funkcjonalne i/lub strukturalne. O ile z tymi pierwszymi jako fizjoterapełci jesteśmy w stanie sobie poradzić to te drugie w większości przypadków oddajemy chirurgom.
Dlatego ważne jest aby odpowiednio wcześnie zająć się zaburzeniami funkcjonalnymi aby nie przekształciły się w strukturalne, oszczędzimy wtedy pacjentowi niepotrzebnych wycieczek na stół operacyjny, i o to chodzi bo przecież to właśnie pacjent jest najważniejszy :)