RELAKSACJA

Po ulubionym daniu, po intensywnych ćwiczeniach fizycznych i po wykonaniu trudnej, ale satysfakcjonującej pracy; po sympatycznym spotkaniu ze znajomymi, po dokonaniu czegoś ważnego; podczas lektury ulubionej książki; przy muzyce; na łonie natury; w czasie oddawania się własnym pasjom .. każdy z nas doznaje przyjemnego stanu odprężenia. Choć na chwilę odrywamy się od codziennych trosk i problemów, zapominamy o tym, co przygnębia, co odbiera dobrą energię. Te przyjemne chwile możemy przedłużyć i sprawić, że ich dobroczynne działanie będzie bardziej obecne w naszym życiu.

Relaksacja

Sztuka przedłużenia tych przyjemnych dla nas i naszego ciała chwil możliwa jest dzięki relaksacji. Relaksacja to wszelkie metody i sposoby uzyskiwania stanu fizycznego i psychicznego odprężenia, czyli tzw. stanu relaksu. Treningi i ćwiczenia relaksacyjne służą zatem wypracowaniu nawyków wprowadzania się w ten stan.

Relaks

W potocznym rozumieniu relaks jest określany jako rozluźnienie, odprężenie. Bardziej fachowo mówi się o zwolnieniu psychofizycznym, zmniejszeniu napięcia somatopsychicznego (cielesno-psychicznego) czy reakcji demobilizacyjnej (zmniejszenie mobilizacji) organizmu, reakcji relaksu- pierwszy raz terminu tego użył doktor medycyny i profesor Harvardu Herbert Benson podczas prowadzonych badań nad osobami medytującymi.

Niezależnie od użytego pojęcia zawsze chodzi o stan przeciwny do stresu i napięcia. Przybliżę to na podstawie między innymi tego, co twierdził Benson.

Reakcja mobilizacji

Według Bensona każdy człowiek w swoim życiu styka się z różnymi stresogennymi sytuacjami, które wymuszają na nim reakcję mobilizacji zwaną inaczej reakcją ATAK- UCIECZKA.
Ten rodzaj reakcji jest wrodzony i dotyczy ludzi oraz zwierząt. Uruchamia się ona w sytuacji zagrożenia, a wyraża się we wzmożonej aktywności układu sympatycznego.
Najpierw wzrasta poziom wydzielania adrenaliny lub noradrenaliny do krwi, co skutkuje wzrostem ciśnienia krwi i lepszym ukrwieniem głównie mięśni nóg, rąk. W ten sposób organizm przygotowuje się do ich zwiększonego wysiłku. Do tych symptomów dołącza się również szybsze bicie serca, przyśpieszone oddychanie i przemiana materii. Jest to naturalna reakcja na zagrożenie, która występuje u zwierząt oraz prawidłowe zachowanie człowieka pierwotnego.

Taka wrodzona reakcja w przypadku ludzi pierwotnych pozwalała im przetrwać, przygotowywała ich ciała do walki lub ucieczki. Współcześnie ludzie nadal uruchamiają tę wrodzoną reakcję, ale zbyt często i niewspółmiernie do zagrożenia. Dzisiejszym zagrożeniem dla człowieka są różnorodne sytuacje życiowe niekoniecznie zagrażające jego istnieniu. Używa on ataku- ucieczki także pod wpływem sytuacji, które wydają mu się groźne z psychologicznego punktu widzenia (najczęściej w sytuacjach stresowych).

Im częściej uruchamiamy te reakcje, tym większe prawdopodobieństwo nadciśnienia i powstania nawyku mobilizacyjnego, który utrzymuje nas w sidłach napięć.

Reakcja relaksu

Jest demobilizacyjną reakcją organizmu, przeciwieństwem ataku- ucieczki. Polega na zmniejszeniu aktywności układu sympatycznego, co w praktyce oznacza przede wszystkim:

• zmniejszenie zużycia tlenu przez organizm o około 10- 20%,

• zmniejszenie ilości uderzeń serca o około 3 na minutę,

• zwolnienie rytmu oddychania,

• zmniejszenie poziomu kwasu mlekowego,

• wzrost fal Alfa w korze mózgowej

• w ciągu dnia funkcjonujemy w stanie, w którym dominują fale beta; wchodząc w stan relaksu częstotliwość fal mózgowych zmienia się wskutek uwolnienia ciała od napięć; przeważać zaczynają fale z grupy alfa, a taki stan świadomości sprzyja zdrowemu funkcjonowaniu- dzięki min. obniżeniu poziomu tzw. hormonów stresu (adrenalina, norefinefryna) i zwiększa podatność podświadomości na sugestie (afirmacje), odczucia oraz obrazy (wizualizacje); stan alfa występuje również naturalnie przed zaśnięciem i po przebudzeniu.

Poza nimi na syndrom relaksu składają się także:

• zmniejszenie napięcia mięśniowego,

• zwolnienie tempa przemiany materii,

• rozszerzanie się naczyń krwionośnych,

• wzrost temperatury niektórych partii ciała.

Warto zapamiętać, że w czasie relaksacji zawsze uwalniamy się od napięć w mięśniach i jednocześnie następuje wyciszenie emocji oraz uspokojenie umysłu.

Odczucia subiektywne

Reakcji relaksu towarzyszyć mogą subiektywne odczucia określane jako wewnętrzny spokój, wewnętrzne wyciszenie, odprężenie, pogoda ducha, wrażenie zapadania się, wewnętrzna błogość, łagodna euforia, stan zmienionej świadomości.

Mówi się niekiedy wprost, że relaks jest specyficznym „przestrojeniem świadomości”, które powoduje zmniejszenie wrażliwości na bodźce zewnętrzne i zwiększenie wrażliwości na bodźce wewnętrzne pochodzące z wnętrza organizmu i sfery ducha oraz psychiki.

 

---