Apel z okazji Święta Niepodległości (scenariusz)
Występują:
N - nauczycielka historii
P - Paulina
J - Joanna
M - Mateusz
P - Piotr
K - Krzysztof
JK - Jakub Krzysztof
Scenografia:
Klasa - tablica magnetyczna, magnesy, małe krzesła (6), stół, magnetofon, stojak do mapy.
Pomoce:
Napis na kartonie „Droga do niepodległości”
Daty: 1772, 1793, 1795, 1794, 1797, 1830, 1848, 1863, 1914, 11 listopada 1918
Kalendarz z zaznaczoną na czerwono datą 11.XI.
Kaseta magnetofonowa z nagraniem „Etiudy rewolucyjnej” F. Chopina
Kaseta „Pieśni patriotyczne” z piosenką „Pierwsza brygada”
Mapa „Polska w okresie rozbiorów”
Dziennik (dla Pani)
Dzwonek
Książki dla uczniów
Część oficjalna
Przewodniczący(ca) Samorządu Szkolnego rozpoczyna apel słowami: powstać, baczność, do hymnu państwowego,
Pani dyrektor zgłasza uczniów Szkoły Podstawowej na uroczystym apelu z okazji Święta Niepodległości
-spocznij
11. listopada obchodzimy Święto Niepodległości. Z tej okazji klasa IV przygotowała lekcję historii, aby uczcić narodowe święto a jednocześnie uświadomić wszystkim, że zaciera się pamięć o ważnych dla Polaków wydarzeniach historycznych. Zapraszamy
Część główna
Dzwonek. Uczniowie i Pani wchodzą do klasy. Powitanie, siadają. Pani otwiera dziennik, zapisuje temat.
N - Obchodzimy niezwykłą uroczystość - 85 lat temu Polska po 123 latach niewoli wyzwoliła się spod jarzma zaborców. Przez ponad wiek kraj nie istniał na mapie. Żył jednak naród i jego kultura.
Powtórzymy dziś wspólnie, co działo się na terenie Polski w ciągu tych lat niewoli.
Temat lekcji (pokazuje na tablicy) „Droga do niepodległości”.
N - Te trzy daty rozpoczęły tragedię naszego narodu (wskazuje widzom tablicę z datami 1772, 1793, 1795). Co to za daty?
M - To daty trzech rozbiorów Polski.
N - Bardzo dobrze. Wymień i pokaż na mapie państwa zaborcze.
M - (wymienia i pokazuje) Rosja, Prusy i Austria.
N - Dobrze. Chociaż Polski nie było na mapie, Polacy raz po raz czynili wysiłki, by odzyskać wolność (wskazuje datę 1794)
J - W 1794 roku próbowano jeszcze pod wodzą Tadeusza Kościuszki zażegnać ostatni rozbiór, lecz próba była daremna.
N - Omawiając tę ilustrację (przekazuje przysięgę Kościuszki) uczyliśmy się wiersza.
Kto go nam przypomni?
Joasia i Paulina zgłaszają się do recytacji.
Na krakowskim rynku wszystkie dzwony biją,
Cisną się mieszkańcy z wyciągniętą szyją.
Na krakowskim rynku - tam ludu gromada,
Tadeusz Kościuszko dziś przysięgę składa.
Zagrzmiały okrzyki jak tysięczne działa,
Swego bohatera wita Polska cała.
Wszedł pan Kościuszko w krakowskiej sukmanie,
Okrył jasne czoło, to na powitanie.
Odkrył jasne czoło, klęknął na kolana:
Ślubuję ci życie, ojczyzno kochana.
Ślubuję ci wiarę, ślubuję ci życie,
Za Bożą pomocą wolność wrócić muszę.
A mówił te słowa w tak ogromnej ciszy,
Zdało się, że Pan Bóg tę przysięgę słyszy.
Zapłakali, zaszlochał naród dookoła
„Niech żyje - zawołał - Litwa i Korona”.
N - Bardzo ładnie wyrecytowałyście. Dziękuję.
A cóż to za data na drodze do wolności? (Wskazuje datę 1797)
P - Jan Henryk Dąbrowski stworzył Legiony Polskie we Włoszech. Nie zdołały one co prawda wyzwolić ojczyzny, ale walcząc u boku Napoleona przyczyniły się do utworzenia zalążka państwa polskiego pod nazwą Księstwa Warszawskiego.
M - Józef Wybicki (pokazuje na portret) napisał Pieśń dla Legionów, która później stała się naszym hymnem narodowym.
J - Niedługo potem odżyły na nowo nadzieje Polaków. Nadszedł pamiętny rok 1830.
JK - 29 listopada młodzi żołnierze ze Szkoły Podchorążych w Warszawie pod wodzą Piotra Wysockiego chwycili za broń i ruszyli przeciwko wojskom rosyjskim. Tak rozpoczęło się powstanie listopadowe. Polacy byli słabo przygotowani do wojny z Rosją. Powstanie upadło.
K - I wtedy rozpoczął się okres niebywałych prześladowań. Polski przestał być językiem urzędowym, wielu patriotów udało się na emigrację.
JK - To chyba nie było takie złe. Mój wujek też wyemigrował, jego rodzina mieszka w Australii i przysyła nam paczki.
M - Ale chodziło zupełnie o coś innego!
Polacy po upadku powstania musieli opuścić rodziny i bali się wracać, bo groziły im prześladowania z rąk zaborców.
P - Czuli się tam chyba bardzo źle?
JK - Każdemu byłoby ciężko, gdyby znalazł się daleko od rodziny i znajomych.
Może - pewno - zapłakałbym się na śmierć.
N - (Wiesza kolejną datę na tablicy - 1848.)
M - W 1848 roku całą Europę ogarnęło rewolucyjne wrzenie - wybuchła Wiosna Ludów.
K - Te dążenia głośnym echem odbiły się w Poznańskim, gdzie do historii przeszła wiosna 1848 roku. Przywódcą powstania był Mirosławski.
N - Kolejny zryw Polaków to powstanie styczniowe, kolejna próba, by uczynić kraj wolnym. Kto pamięta datę?
P - (przypina datę 1863 r.) Wykorzystując trudną sytuację w Rosji Polacy zorganizowali w 1863 r. Powstanie styczniowe.
Piotr - I odnieśli zwycięstwo, tak?
Wszyscy - Przegrali!
Piotr - no to ja już nic nie rozumiem.
J - Dąbrowskiemu się nie udało, powstanie listopadowe upadło, w powstaniu styczniowym Polacy również przegrali.
Piotr - Ja bym nie wytrzymał...
N - I tu się właśnie mylisz, Piotrek. Nie można wymazać pamięci o przeszłości, a tym bardziej zabić ducha wolności.
Polskę usunięto z mapy Europy, ale nie z serc Polaków. Proszę, co chciałeś dodać?
K - Społeczeństwo polskie podjęło walkę z wrogiem. Przeciwstawiało się skutecznie wynarodowieniu, zakazowi używania języka polskiego, rugowaniu narodowego języka z kościołów. Domy i rodziny były szczególnymi stróżami polskości. Dbano, by dzieci mówiły po polsku, by znały i przestrzegały polskich obyczajów i obrzędów. Wychowywano je w duchu patriotyzmu i szacunku do bohaterów narodowych.
N - Jacy to wybitni Polacy rozsławili imię Polski i głosili światu, że jest i nie umarła?
JK - (pokazując ilustrację) Fryderyk Chopin komponował muzykę: polonezy, mazurki, oberki pełne miłości i tęsknoty za ojczyzną. Uwielbiany był nie tylko przez Polaków, ale przez całą Europę.
N - Posłuchajmy jednego z utworów (Etiuda Rewolucyjna).
M - Jan Matejko przypominał swoimi obrazami potęgę Polski i piękne czyny Polaków. Oto jeden z obrazów: „Bitwa pod Grunwaldem” (wskazuje na ilustrację).
P - Henryk Sienkiewicz pisał powieści historyczne, w których opowiadał o bitwach i zwycięstwach Polaków. (prezentuje powieść „Ogniem i mieczem”)
N - Czy ktoś chciałby coś dodać?
J - Zaborcy usiłowali kraj germanizować i rusyfikować. Do szkół wprowadzono język niemiecki i rosyjski. W tych językach uczono nawet religii. Do historii przeszedł strajk dzieci z Wrześni, które nie chciały uczyć się po niemiecku. To była ich walka z zaborcą.
Piotr - Jak to się stało, że w końcu udało się Polakom wyzwolić?
N - Kto wytłumaczy Piotrusiowi?
M - 1 sierpnia 1914 roku wybuchła wojna pomiędzy Rosją a Niemcami i Austrią. W sercach Polaków zapłonęła nadzieja, że nadchodzi wyzwolenie. Co, co żyli w zaborze rosyjskim, musieli walczyć po stronie rosyjskiej, a ci z zaboru niemieckiego i austriackiego po stronie przeciwnej.
To była tragedia naszego narodu, walka bratobójcza.
N - Mówi o tym wiersz „Ta co nie zginęła”. Kto nam pięknie go przeczyta?
M - (zgłasza się, recytuje)
Rozdzielił nas, mój bracie,
Zły los i trzyma, w armat huk,
Stoimy na wprost siebie
Ja - wróg twój, ty - mój wróg!
Las płacze, ziemia płacze,
W pożarach stoi świat,
A ty wciąż mówisz do mnie:
- to ja, twój brat... twój brat!
O nie myśl o mnie, bracie,
w śmiertelny idąc bój
i w ogniu moich strzałów
jak rycerz mężnie stój.
A gdy mnie z dala ujrzysz,
od razu bierz na cel
i do polskiego serca
moskiewską kulą strzel.
Bo wciąż na jawie widzę
i co noc mi się śni,
że za to co nie zginęła
wyrośnie z naszej krwi.
JK - Po raz pierwszy w historii trzej zaborcy stanęli do walki przeciwko sobie w I Wojnie Światowej.
Człowiekiem, który przyczynił się do odzyskania niepodległości był Józef Piłsudski, twórca Legionów Polskich walczących z zaborcami.
N - Posłuchajmy Pieśni Legionów (kaseta z nagraniem „Pierwszej brygady”).
JK - 11 listopada 1918 roku Polska była nareszcie wolna. Cieszyli się wszyscy Polacy. Dzień 11 listopada obchodzimy jako Święto rocznicy odzyskania niepodległości.
Na zakończenie
N - obejrzyjmy jeszcze moment odzyskania niepodległości na filmie (kaseta video z filmem pt. „Drogi do niepodległości”).
Na dzisiejszej lekcji wszyscy byli aktywni, należą wam się szóstki. Dziękuję.
Dźwięk dzwonka. Lekcja kończy się, pożegnanie, uczniowie kłaniają się widowni, oklaski.
Opracowała
Krystyna Baluta