OSOBY DRAMATU

Chochoł
Jego przybycie to wynik zaproszenia, które wypowiedziane niezupełnie na poważnie ściągnęło na wesele kordon zjaw. Ukazuje się jako pierwszy Isi i zapowiada przybycie innych gości. Powraca ponownie w końcowych scenach, by dyrygować muzyką i tańcem bohaterów.

Widmo
Duch Ludwika de Laveaux, który ukazuje się swojej dawnej narzeczonej Marysi, obecnie żony Wojtka. Scena ta jest bezpośrednim nawiązaniem do Romantyczności Adama Mickiewicza, gdzie bohaterkę odwiedza duch jej zmarłego kochanka. W odróżnieniu od mickiewiczowskiego dzieła tu kobieta boi się widma, nie chce się do niego zbliżać, ani go dotykać. Dopiero, gdy znika, Marysia zaczyna za nim tęsknić. Symbolizuje stracone dawno marzenia Marysi o lepszym życiu.

Stańczyk
Legendarny błazen z obrazów Jana Matejki (Hołd pruski, Stańczyk, zwłaszcza ten drugi obraz, na którym malarz przedstawił Stańczyka siedzącego na tronie z wyraźnie zatroskaną miną, ukształtował w świadomości Polaków obraz błazna, jako symbol zatroskania o Polskę) i traktatu politycznego Jana Szujskiego (Teka Stańczyka będąca programem politycznym krakowskich konserwatystów). Symbol krakowskiego ugrupowania konserwatywnego. Ukazuje się Dziennikarzowi, kontynuatorowi myśli konserwatywnej. Nieco inaczej niż we wcześniejszych dziełach, błazen nie gardzi marzeniami o odzyskaniu niepodległości, ale wskazuje nowe źródło, przez które można tego dokonać. Źródłem tym jest tradycja i chlubna historia Polski, co symbolizuje Dzwon Zygmunta. To jego dźwięk powinien pobudzić Polaków. Na zakończenie rozmowy wręcza Dziennikarzowi kaduceusz.

Rycerz
Ucieleśnieniem marzeń Poety o wielkim bohaterze był właśnie Zawisza Czarny. Zjawa ta jest symbolem dawnej potęgi narodu polskiego, jego waleczności i męstwa. Przypomina Poecie najświetniejsze czasy w dziejach Polski, kiedy pod Grunwaldem Jagiełło rozgromił Krzyżaków. Uświadamia też Poecie, że poezja, jaką uprawia nie ma sensu, że dekadentyzm do niczego nie prowadzi. Nakłania go do złożenia przysięgi, że od teraz Poeta zajmie się twórczością, która wzbudzi w Polakach zapał do walki narodowo-wyzwoleńczej, przez co Polska odzyska swoją dawną pozycję mocarstwa. Poeta ostatecznie nie składa przysięgi.

Hetman
Hetman wielki koronny Ksawery Branecki ukazuje się Panu Młodemu, by wytknąć mu zdradę stanu szlacheckiego, co uczynił przez ożenek z chłopką. Paradoksalnie zdradę wytyka Panu Młodemu osoba, która sama utożsamiania jest głównie ze zdradą (Targowica i rozbiory). Przybywa prosto z Piekła, gdzie przeżywa męki za swoje życie zdrajcy.

Upiór
Jakub Szela, legendarny przywódca rabacji galicyjskiej z 1846 roku, czyli krwawych zamieszek wymierzonych przeciwko szlachcie krakowskiej przez chłopów (rabację sprowokowali Austriacy, którzy okłamali polskich, głodujących chłopów, że szlachta w ramach powstania krakowskiego szykuje przeciwko nim akcję zbrojną. Chłopi w bestialski sposób zamordowali blisko tysiąc szlachciców, najczęstszym sposobem zabijania było odpiłowywanie głów. Gdy Austriacy uznali, ze powstanie krakowskie nie ma szans powodzenia brutalnie spacyfikowali chłopów). Skąpany we krwi ukazuje się Dziadowi - jedynej postaci w dramacie, która brała udział w krwawych zajściach 1846 roku. Pomimo, że pokazuje się Dziadowi, jest przestrogą dla inteligencji.

Wernyhora
Wywodzący się z XVII wieku, znany z głównie z legend Kozak, wróżbita, propagator polsko-ukraińskiego pojednania. Jego przybycie jest związane z jedną z jego przypowieści, mianowicie zapowiedział swój powrót w chwili, gdy Polska będzie prawie martwa i pomoże ją wskrzesić. Co do innych przepowiedni, wierzono, że przepowiedział między innymi rozbiory Polski. Przybywa do Gospodarza z jasno sprecyzowanym rozkazem, którego wypełnienie da Polsce niepodległość.

Zestawienia gości weselnych ze zjawami
Zjawy, które ukazują się bohaterom dramatu są najczęściej emanacją ich marzeń, myśli i pragnień. Jedynie w przypadku Isi spotkanie z Chochołem wydaje się być bardziej przypadkowe niż intencjonalne.

Isia i Chochoł - spotkanie to charakter zapowiedzi przybycia kolejnych zjaw. Ciężko dopatrzyć się tutaj głębszego znaczenia.

Marysia i Widmo - jest to spotkanie dawnych kochanków. Widmo to duch byłego ukochanego Marysi, który zmarł na obczyźnie przed ich ślubem. Ślub z nim miał być dla kobiety szansą na lepsze życie oraz na opuszczenie wsi. Marysia, mimo upływu lat i wyjściu za mąż, wciąż rozpamiętuje utracone marzenia.

Dziennikarz i Stańczyk - spotkanie ucznia z mistrzem. Stańczyk symbolizuje frakcję polityczną, do której należy Dziennikarz - konserwatystów. Błazen jest obrazem sumienia redaktora, a nawet, jak sam się nazywa, jest „wstydem”. Dziennikarz przeżywa wewnętrzne rozdarcie. Nie ma już siły kontynuować swojej działalności zawodowej, która ma na celu „usypianie” społeczeństwa.

Poeta i Rycerz - spotkanie jest odpowiedzią na prośby Poety. Pragnie on, by pojawił się rycerz, który swą odwagą i męstwem zainspiruje cały naród do wielkich czynów. Przybycie Rycerza jest także związane z dramatem Kazimierza Przerwy-Tetmajera, pierwowzoru Poety, Zawisza Czarny. Poeta ostatecznie, gdy spełniły się jego marzenia, przeraża się postaci Rycerza i nie składa mu swej duszy, jak rozkazuje mu zjawa.

Pan Młody i Hetman - spotkanie wynika z wewnętrznych rozterek Pana Młodego. Podświadomie nie jest on pewien, czy dobrze postąpił żeniąc się przedstawicielką niższej klasy społecznej. Hetman symbolizuje zdradę (Ksawery Branicki to postać historyczna, znana głównie ze zdrady targowickiej, która doprowadziła do rozbioru Polski) i właśnie to zarzuca Panu Młodemu, który zhańbił stan szlachecki biorąc sobie za żonę Jadwigę.

Dziad i Upiór - spotkanie wynika z faktu, iż Dziad brał udział w wydarzeniach rabacji i wspomina je z rozrzewnieniem. Upiór to Jakub Szela, legendarny przywódca rzezi symbolizuje odwieczny konflikt panów z chłopami.

Gospodarz i Wernyhora - spotkanie jest spowodowane obustronną intencją. Wernyhora szukał odpowiedniego człowieka do poprowadzenia powstania, w którym wspólną siłę będą stanowić chłopi i inteligencja. Gospodarz był do tego celu idealnym kandydatem, ponieważ łączył ze sobą obydwa stany. Był szlachcicem mieszkającym na wsi, cieszącym się uznaniem wśród chłopów. Gospodarz od dawna marzył o porozumieniu chłopów i inteligencji i ich wspólnym działaniu w wielkiej sprawie, jaką było odzyskanie niepodległości.

---