ZAKAŻENIA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO

1. Wskaźnik określający zmiany zapalne w płynie mózgowo - rdzeniowym:

WSKAŹNIK	ROPNE ZAPALENIE OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH	ASEPTYCZNE ZAPALENIE OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH	GRUŹLICZE ZAPALENIE OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH
KRWINKI BIAŁE	Przewaga granulocytów (500-1000 komórek), pleocytoza.	Przewaga limfocytów (500 komórek), pleocytoza.	Przewaga limfocytów (500 komórkowych krwinek).
CUKIER W PŁYNIE MÓZGOWO-RDZENIOWYM	< 40%	60%	< 40%
BIAŁKA W PŁYNIE MÓZGOWO-RDZENIOWYM	0,5-3,0 gl	0,5-10 gl	1,0-60 gl
INNE	Bakterie wykrywane barwieniem metodą Grama.	Hodowla wirusów z płynem mózgowo-rdzeniowym, hodowla wymazów z gardła i kału.	Prątki kwasochłonne widoczne po zastosowaniu barwnika auraminowego.

2. Punkcja lędźwiowa - badanie dna oka w celu wykazania ewentualnego obrzęku tarczy nerwu wzrokowego oraz wykluczenia na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego jakiegokolwiek podejrzenia wewnątrzczaszkowego procesu ropnego; punkcję lędźwiową w takich przypadkach należy odłożyć do czasu wykonania TK w celu wykluczenia podwyższonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

3. Zakażenie mengakokowe:

a) występowanie - najczęściej występuje u dzieci małych i ludzi w średnim wieku w stosunku 1/1000 lub 1/100000

b) predyspozycje genetyczne - defekty odporności

c) zasięg geograficzny - na całym świecie, najwięcej przypadków w Afryce

d) badania dodatkowe:

• badanie krwi - leukocytoza podwyższona

• badanie biochemiczne - obniżony cukier

• badanie mikrobiologiczne - posiew krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego

e) objawy kliniczne:

• posocznica - gorączka i zmiany skórne

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

• gorączka

• światłowstręt

• zaburzenia świadomości - śpiączka

f) zmiany guzowate o podłożu infekcyjnym w mózgu:

• ropień

• gruźliczak

• guz kryptokokowy

• wągier tasiemca

• torbiel bąblowca

• toxoplazmoza

CZYNNIKI INFEKCYJNE OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO

1. Zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych:

a) ropne (bakteryjne) zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych:

• etiologia - paciorkowiec zapalenia płuc, dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, pałeczka grypy, 20% inne bakterie oportunistyczne

• czynniki predysponujące - płeć, wiek, wcześniactwo, wrodzone i nabyte niedobory odporności, złe warunki sanitarne, przeludnienie, brak ciągłości sklepienia czaszki, ubytek kości kręgosłupa

• patogeneza - rozsiew krwiopochodny, zakażenie bezpośrednie

• objawy kliniczne - gorączka, światłowstręt, drgawki, sztywność karku, śpiączka

• rozpoznanie - wywiad, TK, punkcja lędźwiowa czyli wynik badania płynu mózgowo-rdzeniowego: wysoka liczba leukocytów, dominują granulocyty, niski poziom cukru, podwyższone stężenie białka

• leczenie - antybiotyki

• zapobieganie - izolacja, profilaktyczne podawanie leków przeciwbakteryjnych osobom mającym bliski kontakt z chorym, szczepionki

• rokowanie - śmiertelność 10-15%, głuchota, opóźnienie rozwoju, niedowłady

b) aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych:

• etiologia - wirusy, prątki gruźlicy, enterowirusy

• objawy kliniczne - ból gardła, gorączka, bóle mięśni, wymioty, bóle głowy, sztywność karku

• rozpoznanie - nakłucie lędźwiowe: płyn jest przeźroczysty, poziom cukru i białka prawidłowy, dominują limfocyty

• leczenie - objawowe

• rokowanie - pomyślne

c) gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych:

• etiologia - prątki gruźlicy

• objawy kliniczne - początek podstępny: brak gorączki, bóle głowy; później porażenia oraz wodogłowie

• badania dodatkowe - TK, próba tuberkulinowa, ocena płynu mózgowo-rdzeniowego: ciśnienie płynu podwyższone, niski poziom cukru, wysoki poziom białka

• leczenie - leki przeciwprątkowe

d) grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych:

• objawy kliniczne - przebieg podostry

e) pasożytnicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych:

• epidemiologia - toxoplasma gondii (występuje na całym świecie)

• czynniki predysponujące - najbardziej narażone są osoby mające kontakt z surowym mięsem lub niedogotowanymi przetworami mięsnymi np. handlarze mięsem, rzeźnicy, myśliwi

• sposób zakażenia - zarażenie następuje poprzez spożycie oocyst w skażonym pokarmie, częstym źródłem zakażenia są kumety z odchodami zakażonych kotów, pseudocyty toxoplasma gondii utrzymują się przez lata w siatkówce oka

2. Wirusowe zapalenie mózgu:

• etiologia - arbowirusy, enterowirusy, wirusy opryszczki, wirusy wścieklizny

• epidemiologia - zakażenie arbowirusami dominuje w lecie (komary), wścieklizna

• objawy kliniczne - gorączka, brak apetytu, silny ból głowy, wymioty

• rokowania - śmiertelność 20-70%, zaburzenie czynności umysłowych, zaburzenie czynności intelektualnych, zaburzenie czynności neuromotorycznych, opóźnienie rozwoju umysłowego

---