3.2. EKOLOGICZNE UWARUNKOWANIA ZDROWIA

Społeczno - ekologiczna koncepcja zdrowia:

• W strategii WHO „ Zdrowie dla wszystkich w roku 2000” podkreślono że zdrowie jest:

• Wartością dzięki której jednostka lub grupa może realizować swoje aspiracje i potrzebę osiągnięcia satysfakcji oraz zmieniać środowisko i umieć sobie w nim radzić

• Zasobem - bogactwem dla społeczeństwa, gwarantującym jego rozwój społeczny i ekonomiczny

• Środkiem do osiągnięcia lepszej jakości życia

• Jakość życia - to sprawne funkcjonowanie do późnej starości, większa wydajność pracy i lepsze zarobki oraz wyższa satysfakcja z życia

Ekologiczne uwarunkowania zdrowia- część szczegółowa:

Choroby cywilizacyjne są w istocie przejawem zaburzeń przystosowywania się do zmiennego środowiska życia. Przystosowanie oznacza zgodność środowiska wewnętrznego organizmu z właściwościami środowiska zewnętrznego. Efektem takiej adaptacji jest względna homeostaza procesów fizjologicznych oraz struktury i funkcji poszczególnych tkanek i narządów, które zależą od środowiska zewnętrznego.

Jednym z najważniejszych mechanizmów adaptacyjnych jest materiał genetyczny, który jest jakby matrycą, na którą już w okresie życia płodowego wpisują się nowe elementy, będące już od tej pory częścią genotypu.

Czynnikami środowiska najsilniej działającymi na nasz organizm są:

• Woda

• Pokarm

• Powietrze

Oraz

• Czynniki psychiczne

• Sytuacje stresujące

Niekorzystne zdrowotne wpływy środowiskowe na organizm człowieka to:

• Immunosupresja - czyli obniżenie, tłumienie mechanizmów odpornościowych

• Wyzwalanie reakcji alergiczno - immunologicznych jako mechanizmów chorobowych

• Wywoływanie w komórkach organizmu zaburzeń w zakresie replikacji i reparacji kwasu dezoksyrybonukleinowego - DNA, odpowiedzialnego za jakość, kształt, budowę i kierunki rozwoju komórki. Powodowanie na tej drodze niekorzystnych, niekiedy dziedzicznych mutacji tj. dziedziczenie zmian materiału genetycznego mają - benzen, ksylen, toluen, niektóre pestycydy, promieniowanie jonizujące, mikotoksyny, organiczne związki rtęci.

• Powodowanie we wczesnych stadiach rozwoju zarodkowego zaburzeń objawiających się występowaniem ciężkich wad rozwojowych w zakresie różnorodnych narządów, powstałych w wyniku działania promieniowania jonizującego, czyli powodowanie tzw. środowiskowej teratogenozy.

• Zmiana składu mineralnego żywności jako skutek kontaminacji ( skażenia) i degradacji środowiska zewnętrznego.

• Nadmiar stresów i nieprawidłowych nawyków, sytuacji konfliktowych czy stresorodnych jako przejaw narastania tempa życia, konfliktów międzyludzkich itp. Mechanizmów adaptacyjnych organizmu, które nie nadążają z przystosowaniem się do zmieniających się warunków życia.

Opracowała. I.Ł. Strona 3 z 3

EKOLOGICZNE UWARUNKOWANIA ZDROWIA

GLOBALNE

• Pokój

• Stabilny system ekonomiczny

• Odtwarzalne zasoby naturalne

• Globalne i lokalne bezpieczeństwo ekologiczne

• Mieszkanie

• Edukacja

• Zarobki

• Sprawiedliwość i równość społeczna

JEDNOSTKOWE

• Styl życia - 50%

• Środowisko fizyczne i społeczne - 20 %

• Czynniki genetyczne - 20 %

• Opieka zdrowotna - 10%

DOBROSTAN

FIZYCZNE

PSYCHICZNE

SPOŁECZNE

DUCHOWE

STYL ŻYCIA

• Aktywność fizyczna

• Żywienie

• Wypoczynek

• Palenie tytoniu

• Zachowania seksualne

• Zachowania bezpieczeństwa

WARUNKI ŻYCIA

• Zanieczyszczenia środowiska

• Warunki bytowe

• Kultura

• Mieszkanie

• Warunki pracy

• Dostępność żywności

DZIAŁANIA

• Zespołowe

• Indywidualne

---